Suðri - 28.06.1884, Qupperneq 1

Suðri - 28.06.1884, Qupperneq 1
Af Suðra konia 3 blöð út á mánuði. Uppsögn með 3 mán. fyrirvara frá ára- mótum. ■ Árgangurinn 34 blöð kostar 3 kr. (erlendis 4 kr.), sem borgist fyrir ágústlok ár hvert 2. ar«. Reykjavík 28. júní 1884. 16. 1)1 að. Um piirfamenn og öreigagiptingu eptir pórð Guðmundsson, hreppstjóra. — » «— Af pví að eg í niðurlagi greinar peirrar am meðferð á skepnum o. fl., er stóð í 5. tbl. «Suðra», leiddist til að minnast á sveitarpyngslin her á laudi, og gat pess, að eg áliti fátækra- löggjöíina, eða galla á henni, vera eina af aðalorsökum til peirra, hefur nú — af merkum manni — verið skorað á mig að láta í ljósi ítarlegri skoðun rnína um petta atriði. |>að var að vísu ekki meining mín, pegar eg skrifaði áminnsta grein, að fara frekar út í fátækramálefni, heldur . minntist eg á pau í pví skyni, að pað kynni að gefa öðrum — mér færari til pess — til- efni til að gera pað, og pó pað sé enn ekki fram komið, hýst eg við, að menn fari innan skamms að taka petta stóra vandamál til nákvæmlegrar íhugunar, svo nokkuð verði húið að ræða og rita um pað fyrir næsta ping. En svo að eg láti í té pað, sem af mér er heimt- andi, skal eg, vegna téðrar áskoruuar, minnast á nokkur peirra atriða, er eg pykist sakna í fátækralöggjöíinni. |>að er óneitanlega vandaverk að semja lög, pví nálega öll lög eru tak- mörk milli réttinda mannfélagsins og persónulegs frelsis einstaklingsins; en pó eru lög um fátækramálefni pað öðrum frenmr, og pví er slíkt laga- smíði mörgu öðru vandasamara, enda hafa allar breytinga-tilraunir liingað til strandað á pví, að mönnum hefur eklti komið saman um pessi takmörk, pví mönnum hefur ávallt pótt öðruin- hvorum mishoðið með peim: mannfé- laginu eða einstaklingnum, p. e. purfa- manninum, og má húast við að pau verði heldur ekki auðfundin framveg- is; en pó má ei svo búið standa. Sveitarpyngslin eru sú landplága, sem menn verða að gera sér far um að lina, en liún verður eklti linuð nema með lögum, lögum sem talsvert auka vald hreppsnefnda en prengja að purfa- mönnum, svo sem mannúðin frekast leyfir. Eyrst verður pá fyrir mér pað spursmál, hvort maður sá, sem skyldu- ómaga (barn eða foreldri) á, er upp- eldis nýtur af fátækra fé, skuli öld- ungis óháður ráðstöfun hreppsnefndar peirrar, er sér um uppeldi ómagans. Mörgum mun virðast gengið nærri réttindum hans með pví að lirepps- nefndin visti hann par, sem henni sýnist, en pó frelsi hans væri nokkuð takmarkað væri varla hrópandi rang- læti, t. a. m. hann væri skyldur að eiga heima í hreppnum, ef nefndin skipaði svo fyrir, pví pað er næstum viðbjóðslegt, að margir peirra, er pann- ig eru óbeinlínis purfamenn, flögta svallandi sveita og sýslna á milli, án pess að hafa nokkra staðfasta atvinnu, og álít eg pví meiri harðýðgi sýnda bjargvættum sveitarfélaganna, með pví að neyða pá til að ala slíka slæpinga eða skyldulið peirra, heldur en hinum með pví, pó peir væru ekki látnir al- veg sjálfráðir, enda er háttalagi sumra peirra svo varið, að peir mættu álítast «óalandi, óferjandi og óráðandi öllum bjargráðum» hvar sem peir færu í ó- leyfi hlutaðeigandi hreppsnefndar. Líkt má segja um suma peirra, sem sjálfir eru fóstraðir á fátækra fó eptir að peir eru komnir af ómagaaldri, en, sem undir eins og peir pykjast geta haft ofanaf fyrir sér, láta sem peir séu of- góðir til að dvelja í peim hreppi, er peir hafa pegið fóstur af, en leita lags með að ráða sig í fjarlæg héruð, og pá optar pangað, sem hægra er að út- vega sér staup. Að mönnum pessum detti í hug að endurgjalda inn pegna sveitarstyrk, kemur víst aldrei fyrir, nema ef hann ætti að standa í vegi fyrir giptingu peirra; er enda óvíst, að peir, eptir núgildandi lögum, séu skyldir til pess, og sé pað elcki, verður ný fátækralöggjöf að hafa pað nýmæli, að hver einn sé skyldur til, að endur- gjalda sveitarstyrk undir eins og hann getur og viðkomandi hreppsnefnd krefst pess. |>á eru til purfamenn, sem eru heilir heilsu og gætu verið nýtir verk- menn, en nenna ekki neitt að vinna; hreppsnefndin og letin eru ósampykk- ar um menn pessa, en, eins og nú stendur, verður nefndin að gefa hlut sinn, en letin situr að völdum; á pessu parf pó sannarlega lagfæring, pví allir vita, að slíkum mönnum á að «prýsta til almennilegrar vinnu», og pað á hreppsnefndin að gera. (Niðurl. í næsta blaði). Lögreglustjórniu í Plateyjarhrepp í Barðastrandarsýslu. Semma í desembermánuði í haust fór Ari nokkur Steinsson, sem hér er hafnsögumaður, á sjó með öðrum manni í góðu veðri. Vissu menn ekki í fyrstu erindi hans, en nokkru síðar heyrðust byssuskot, sem virtust vera annaðhvort í eða mjög nálægt selalögnum Elateyj- ar (hér fást 60—80 vorkópar); fóru menn pví að hafa gætur á, hvenær hann mundi lenda, sem varð um kveld- ið, og fundust pá faldar eptir liann kápur af 2 selum (skrokkana liefur lionum ekki póknast að hirða), sem hann viljugur gekkst við að hafa skot- ið. Ari beiddi oss að liylja pettabrot sitt, en pað var hvorttveggja að vér fundum enga hvöt hjá oss til pess, enda porðum ekki að eiga pað á liættu, ef svo kynni að fara, að petta hærist til sýslumannsins, sem pá kynni að sekta oss fyrir hylmingu á opinberu lagabroti. Yar pá hreppstjóranum til- kynnt petta, og mun hann pá pegar liafa tilkynnt pað herra Fisclier sýslu- manni vorurn. Nú líður veturinn og vorið, allt liggur í dái og pagnargildi, og ekkert heyrist frá Fischer pessu máli viðvíkjandi. Loksins kemur liann hingað í pingferð 29. maí og pingaði eins og lög gera ráð fyrir, en minnt- ist alls ekkert á selamálið. Vér von- uðum staðfastlega, að hann mundi nú taka pað fyrir og rannsaka, en pað var öðru nær. J>egar vér, sem sitjum hér við fremur pungan leigumála, sá- um að ekki átti að hreifa málinu, spurðum vér sýslumanninn, hvort hann ekki að minnsta kosti vildi tala við Ara um petta og kynna sér málavöxtu; tók hann pað mjög óstinnt upp, og kvað pað lýsa ódrengskap vorum, að ganga svo hart að pessum manni, sem væri bláfátækur og hefði fárið út á sjó að skjóta sel til að bjarga sér. Kvað hann Ara hafa boðizt til að borga 5 króna sekt til sveitarsjóðs, og það vœri í alla staði sómasamlega boðið af honum og yrði pvi pessu máli ekki frekar hreift. 63

x

Suðri

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Suðri
https://timarit.is/publication/118

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.