Suðri - 18.07.1884, Blaðsíða 4

74
17. júlí 1782, 12. gr. og kgsbr. 4. júni
1790 eiga pessir menn að greiða 4
mörk á hverri af þremur stórhátíðum
ársins, jólum, páskum og hvítasunnu,
eða alls á ári að minnsta kosti 4 kr.,
og auk pess er pað beinlínis tekið fram
í tilsk. 27. janúar 1847, að konungur
vænti þess, að «hinir trúlyndu þegnar»
hans «á íslandi láti eigi lenda við það,
sem lögin mæla beinlínis, að prestun-
um skuli greiða fyrir hin svo neíndu
aukaverk, eða við það, sem ákveðið er
lægst offur af þeim, sem eiga tiltekna
eign»; og ef konungur væntir þess af
bændum, þá er auðvitað, að hins sama
væntir hann og af embættismönnum
og öðrum þeim, sem off'ur eiga að
gjalda, þar sem offrið frá jarðeigend-
um eptir kgsbr. 1790 var að eins 1
mark á hverri stórhátíð, eða '/•> á móts
við embættismenn; en nú er minnst
8 álnir.
|>á segir þessi sami J. 0. í þess-
um gjaldaþætti, að fyrir öll aukaverk,
«nema líksönginn» mega prestar meira
þiggja en boðið er að gjalda að minnsta
kosti fyrir þau, ef þeim sé gefið það.
Eptir orðunum verður eigi öðruvísi á
litið, en að prestar megi alls eigi
þiggja meira fyrir líksöng, en hið
minnsta gjald, eða 6 álnir. |>að væri
gaman að vita, hvar prestum er það
bannað; það er að minnsta kosti eigi
gert í tilsk. 27. jan. 1847.
J>á er enn, að eptir þessu »alman-
aki fyrir hvern mann» eiga heilan
ljóstoll að gjalda öll vinnuhjú, þarsem
það þó er tekið fram með skýrum
orðum í kgsbréfi 21. mai 1847, að
»vinnuhjú og þeir húsmnnn, er eigi
haldi vinnuhjú, skuli borga hálfan
ljóstoll, ef þau tíunda hundrað«.
Ljóstollsskyldan er eptir þessu kgsbr.
og tíundarreglugjörðinni bundin við
einhverja fjártíund; en skyldan að
greiða heilan ljóstoll er bundin við,
að sá, sem á tíundarbært fé, haldi
hús eða bú og hafi vinnuhjú.
J>ar sem J. Ó. segir, að venjan um
fasteignartíund muni hafa verið sú, með-
an konungs hélzt, að af 6 hundr. væri
9álnir, af 7 hundr. 10 áln., af 8 hndr.
o. s. frv. eða 2 álnir af 6 hdr. til
hvers af fjórum tíundatakendum, þá er
það eigi rétt hermt, því að sú mun
venjan hafa verið um langan tíma
almennust, að láta tíundina aukast
um 1 ’/ö álnar við hvert tíundarhundr-
að, sem var yfir 5.
/
A þessu, sem þegar er talið, má sja,
hversu áreiðanlegur og nákvæmur
gjaldaþáttur þessi er í því, sem hann
telur; en auk þess verður eigi annað
séð, en J. Ó. þykist hafa talið öll
gjöld almennings, en það vantar mikið
á, að svo sé; því að þess er hvergi
getið, að almenningur hafi nokkur
gjöld að greiða til vegabóta, samkv.
tilsk. 15. marz 1861, 16. gr. og 18.
og 19. gr.; eigi er heldur þeirra getið
að neinu, sem greiða ber samkvæmt
tilsk. um sveitastjórn 4. maí 1872,
svo sem refagjalds (17. gr.), sýslusjóðs-
gjalds (40. gr.), jafnaðarsjóðsgjalds
(53. gr.); né búnaðarskólagjalds, sam-
kv, tilsk. 12. febr. 1872, 3 aurar af
hverju jarðarhundraði.
Yér skulum eigi orðlengja meira
um gjaldaþátt J. Ó. Vér ætlum þetta
nóg til þess, að Islendingar mættu
sjá, að þeir ættu að íhuga það, hvort
þeim sé ávallt óhætt að fylgja leið-
beininguum þessa leiðtoga síns; því
að ýmsar aðrar leiðbeiningar hans og
fylgifiska hans munu hér um bil
vega salt í áreiðanlegleikanum á móti
gjaldaþættinum.
x. 4- y.
Hitt og þetta.
Fasteignir uokkurra lávarða á
Englaudi. Easteignir hertogans af
Norfolk eru virtar á 157'/« milljón
króna, markgreifans af Bute (sem hing-
að kom um árið) á 135 millj. kr.,
hertogans af Buccleugh á 134'/2, her-
togans af Northumberland á 103 millj.
kr., Sir (baronet) I. W. Ramsden á
102 millj. kr., hertogans af Devon-
shire á 100 millj. kr., greifans af Derby
á 99'/» millj. kr., hertogans af Beðford
á 83 millj. kr., hertogans af Hamil-
ton (sem hingað kom í hitt eð fyrra)
á 82 millj. kr., hertogans af Portland
á 81 millj. kr., greifa Fitz William á
79 millj. kr., hertogans af Southerland
á 76 millj., Freðegar lávarðar á 73
millj. kr., greifans af' Dudley á 72
millj. kr., Calthorpe lávarðar á 71
millj. kr., Haldon lávarðar á 64 millj.
kr., markgreifans af Anglesey á 63
millj. kr. — J>essir 17 menn eiga þann-
ig fasteignir, sem til samans eru virtar
á 1575*/a millj. króna.
Frá Japan. Fólksfjöldinn í Japan
er 36 milljónir. Japan á 163 gufu-
og 168 seglskip. ]>ar í landi eru 4819
póststofur og 195 hraðfréttastofur.
Járnbrautabyggingar eru í byrjun. Um
30,000 skólar eru þar. í þeim eru 2
miljónir kennslupilta og meir en '/*
milljón kennslumeyja. í Japan eru 7
vísindasöfn (musea) og 19 lánsbóka-
söfn.
Kolaviuna á Englandi. Irið 1882
voru unnar 165 '/2 miljónir smálesta
(tons) af kolum í Englandi og var það
2'k milljón smálesta meira en árið
áður. Árið 1882 unnu 503,987 menn
í kolanámunum og voru 4652 af þeim
stúlkur. Á því ári urðu 876 slys og
létu þar 1126 menn lífið.
Æuglýsin^ar.
Hús í Keflavík til sölu.
Fremur lítið en snoturt íveruhús
er til sölu í Keflavík. Lysthafendur
snúi sér til ritstjóra þessa blaðs.
f sölubúð Símonar Johnsens verða
móti borgun í peningum eða góðum
íslenzkum vörum í lausalcaupum seld-
ar með niðursettu verði allskonar
manúfaktúr-koloníal-járn- og kramvör-
ur.
W. Tierney & Co.
hefur talsverdar vörubirgðir, af karl-
manns- og kvennfatnaði. Búð lians
er opin hvern virkan dag, í húsi stein-
höggvara Show (Merkisteini) við Hlíð-
arhúsastíg.
Karlmanns og drengjafót af mörgum
tegundum.
Jakkar.
Vesti.
Buxur.
Hattar af mörgum tegundum.
Húfur.
Ullarmillumskyrtur af margskonar
stærðum.
Axlabönd.
Ullarliálsklútar.
Mannchetskyrtur hvítar.
Do. mislitar.
Kragar do. bæði fyrir yngri og eldri.
Flippar af mörgum sortum.
Stígvélaskór og stígvél.
Yfirfrakkar.
Vaterpróf.
Olíukápur og buxur.
Regnhlífar fyrir karla og konur.
Kvennsjöl af mörgum tegundum.
Kvenna nærfatnaður.
Alinvaru.
Millumskyrtutau.
Cambrie.
Muslín.
Italínsklæði.
Gardíntau.
Sirz af mörgum sortum.
Mindarammar.
Skrifpúlt.
Og margt fleira
Gardínutau.
Vasalinífar.
Lífstykki.
Vasaklútar.
Ofanskrifaðar vörutegundir seljast
með mjög lágu verði.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Gestur Pálsson.
Útgefandi og prentari:
Einar fórðarson.