Suðri - 04.11.1884, Qupperneq 1

Af SuÖra koma 3 blöð út
á mánuði. Uppsögn með
3 mán. fyrirvara frá ára-
mótum.
uori.
Argangurinn 34 blöð kostar
3 kr. (erlendis 4 kr.), sem
borgist fyrir ágústlok ár
hvert.
2. árg.
Eim um alpýðumenntun.
Herra ritstjóri!
|>ér hafið pá efnt heit yðar, ogritað
greinir í blað yðar um ýms landsmál,
og par á meðal um alpýðumenntun.
Eg er viss um, að mjög margir eru á
yðar máli uin pað, að alþýðumenntun-
inni verði elíki komið í viðunanlegt
horf með öðru móti en pví, að stofna
alþýðuskóla, en ýms atriði kynnu pó
að vera í grein yðar um petta mál,
sem ágreiningur gæti verið um.
J>ær námsgreinir, sem pér viljið
láta kenna í alpýðuskólum handapilt-
um eru: Reikningur, Danska, íslands
saga, Landalræði, Mannkyns-
saga, Náttúrufræði og ef unnt
væri söngfræði, og ennfremur temja
pilta við glímur og leiklimi. — Teljið
pér pað nokkrum sjerlegum erfiðleik-
um bundið, að kenna söngfræði í al-
pýðuskólum? Mér finnst söngfræði
alveg eins sjálfsögð námsgrein
par, eins og hver hinna sem nefnd-
ar voru. — En tilsögn í kristnmnfræð-
um ætlizt pér ekki til, að unglingar
fái í alþýðuskólunum. J>að eiga for-
eldrar og vandamenn barnanna að
annast. Eg get hugsað mér tvær or-
sakir til pess, að pér viljið útiloka
pessa námsgrein; annaðhvort teljið
pér tilsögn í kristnum fræðum svo
auðvelt verk, að pað sé á hvers manns
færi, eða að kunnátta í þeim sé svo
þýðingarlaus fyrir barnið að pað megi á
sama standa, hvernig kennslan er af
hendi leyst. Eg skal láta aðra dæma
báðar þessar ástæður; en eg ímynda
mér helzt, að hvorug verði tekin gild
til pess að útiloka megi alla kennslu
í kristnum fræðum úr alpýðuskólum
vorum. Eg geri ráð fyrir, að ungling-
ar í pessum alþýðuskólum yrðu sumir
um fermingar aldur, sumir yngri,
enginn fermdur, og pví má telja pað
alsendis nauðsynlegt, að unglingum
gæfist kostur á að læra kverið sitt í
skólanum, eða lesa pað upp undir ferm-
ingu, þó að barnið hafi verið búið að læra
pað áður en pað kom í skólann. Yæri
pað og alvara yðar, að almennings
hylli sé lífsskilyrði skólans, pá má
ganga að því vísu, að pað yrði skól-
ans vissasta dauðamein, ef kristin
fræði væru ekki kennd par, pví að pað
cru eiumitt pau, sem alpýða leggur
Eeykjavík 4. novemlier 1884.
mesta áherzlu á, og lætur sér sérstak-
lega annt um, að unglingarnir nái
góðri pekking í. Annars hefur verið
ritað og rætt svo mikið um petta at-
riði hjá þeim pjóðum, sem vértökum
oss helzt til fyrirmyndar: Svíum og
Dönum, og svo ljóslega teknir fram
kostir og ókostir pess, að kenna krist-
indóm í skóluin, að mér liggur við að
segja, að pað ómak sé tekið af «Suðra».
En allt um pað hefur pað orðið ofan
á, að kristin fræði eru kennd par í
öllum alpýðuskólum.
Namstímann í alpýðuskólunum teljið
pjer hæfilegan 1 eða mestalagi 2 ár. |>að
væri óskandi, að unglingar pyrftu ekki
að verja lengri tíma af æfinni til að
nema pau fræði, sem alþýðuskólinn á
að veita en g ár; en með peim undir-
búningi, sem hér verður undir alpýðu-
skólana, get eg ekki séð, að 2 ára
skólavist kæmi að nokkrum verulegum
notum. ]>egar unglingar koma lítt,
eða alls ekki undirbúuir í skóla, verð-
ur jafnan lítill árangur af l.vetrinum,
pví að unglingurinn parf alltaf tals-
verðan tíma til að læra að færa sér
kennslu í skólum í nyt,auk pess sem
hér yrði víða ýms óhægð á skólanám-
inu, sem ódrýgði námstímann, t. d.
langur skólagangur, pví að par sem
pví verður við komið, er pað nauðsyn-
legt kostnaðarins vegna, að menn gangi
á degi hverjum til skólanna svo víða
að sem auðið er. p>egar á alla pá
annmarka er litið, virðist skólatíminn
ekki mega vera styttri en 3—4 ár,
eptir atvikum. — Aptur á móti gæti
2 ára skólavist orðið að talsverðum
notum á alþýðuháskóla, sem pér svo
nefnið, pví að þangað kæmu piltar
peim mun betur undirbúnir.
En hvaðan á að fá kennara á pessa
alþýðuskóla? |>ér hafið svarið á reið-
nm höndum: Til kennaraembættis
við alpýðuslióla handa drengjum, liafa
þeir rétt, sem útskrifaðir eru af Möðru-
valla-skóla, og forstöðu- og kennara-
kona við alþýðuskóla handa stúlkum get-
ur hver sá kvennmaður orðið, sem tekið
hefur burtfararpróf við kvennaskólann
í Keykjavík. — Hér ber að einu aðal-
atriði, sem ekki verður of vandlega
hugað. j>að sem mest hnekkti góðum
íramförum í alpýðumenntuninni í Sví-
28. blal.
pjóð, eptir að alpýðuskólar voru par
stofnaðir, og eins í Danmörku, var
einmitt pað, að allt of lítil krafa var
gerð til skólakennaranna. Yér ættum
að reyna, að brenna oss ekki á sama
soðinu. XJndir pví er auðvitað komið,
hvort skólinn verður að nokkru gagni,
að við hann séu þeir kennarar, sem
séu færir um, að leysa verk sitt af
hendi, svo vel sé. En má ætlast til
pess af piltum, sem útskrifast af Möðru-
vallaskóla, eins og hann nú er, að þeir
séu færir um að gegna kennarastörf-
um við alpýðuskóla? Eg lield að pað
sé of mikið heimtað; og sama má víst
segja um kvennaskólann í Eeykjavík
— án pess að nokkrum sé of nærri
liöggvið. Hvorugur pessara skóla hef-
ur eptir reglugjörð sinni pann tilgang,
að mennta menn eða konur til að
verða kennarar, eða kennarakonur.
j>ér stingið reyndar upp á, að breyta
dálítið til um ktínmlabcekiir við Möðru-
vallaskólann, til pess, að hann geti
veitt pá menntun, sem kennari parf
að hafa, en kennslugreinirnar ætlið
pér að megi vera óbreyttar, nema hvað
hetra væri að bæta við einni kennslu-
grein: um lög og rétt liér á landi. Yður
hefur líklega pót viðurhlutamikið, að
láta þingið spreyta sig á einni nýrri
reglugjörð enn handa þessum skóla;
en eg lield samt, að varla verði lijá
pví komist, ef hann á að verða kenn-
araskóli eptirleiðis. J>ví að í slíkum
kennarakóla ætti Pœdagogik (uppeld-
is fræði ?) að vera aðal-námsgrein,
og öll kennslutilhögun hlyti að vera
allt á annan veg en í almennum gagn-
vísindaskóla. Ekkert væri æskilegra
en að stofnaður yrði, og pað sem fyrst,
kennaraskóli, par er bæði konur og
karlar gætu fengið pá menntun, sem
hverjum kennara, og kennarakonu er
nauðsynlegt að hafa. Og pegar um
pað er að gera, að fá nægilega inennt-
aða kennara til alpyðuskólanna, pá má
elcki horfa of mikið í kostnaðinn. Eg
pykist vita, að mér verði svarað, að
pað sé óparfi, að fara að kosta uppá
kennaraskóla, meðan ekki megi gera
ráð fyrir meira en 14 alpýðuskólum.
eða svo. En mér finnst liggja nær, að
segja, að nógur sé tíminn að stofna
alpýðuskóla, meðan engan nýtilegan
105