Suðri - 28.11.1884, Page 1

Af Suðra koma 3 blöð út
á mánuði. Uppsögn með
3 mán. fyrirvara frá ára-
mótum.
Árgangurinn 34 blöð kostar
3 kr. (erlendis 4 kr.), sem
borgist fyrir ágústlok ár
hvert.
2.
arg.
Reykjavík 28. nóvember 1884.
Bl. blað.
M i n n i
þor*v. Tlioroddsen
þbgar haiin kom úr raiinsóknarferð
sinni 1884.
(Sungið í Islendingafélagi 1. d. nóvemberm.).
ið feiknajökuls bretta brá,
í brunnu eyði-klungri,
sem aldrei nokkurt auga sá,
pars allt er dautt — úr hungri,
þars aldrei heyrðist annað skark
enn öskur storms og skriðu,
í sumar heyrðist hófaspark
og halir fram par riðu.
Er mælt að tröllum brygði’ í brvtn,
í björg sín inn pau runnu
er J>oryald sáu pýða rún
er par til ein pau kunnu,
um upphaf, myndan, aldur, hæð
og efni peirra fjalla.
Og frá peim dreif pví drífa skæð,
■sem drepa skyldi alla.
Svo er um prístinn forvald spurt
að par hann stöð ser valcli,
en flýði ekki fet á burt;
á fönnum sló hann tjaldi,
og sat í ró, og vann sitt verk
sem væri’ ei galli nokkur,
og er nú kominn, kempan sterk,
í kveld á svall með okkur.
Heill hverjum peim, sem preytir beint
mót poku’ og hverskyns myrltri
sem hreinni pekking hefur leynt —,
með liressri lund, og styrkri.
|>ví vorra tíma vald er pað,
að vita, blint ei trúa,
jafnt pegar hagli hríðar að
og hleypidóma grúa.
Vér heilsum pér, sem hefur mátt
af hendi starf pitt inna.
Vér heilsum pér, sem enn pá átt
svo ótalmargt að vinna.
Vér heilsum pér, sem ungur ert
en ert samt pegar inerkur.
I veigum kært pú kvaddur sért,
pinn kjarkur er svo sterkur.
H. H.
Um lagasyiyanirnar.
Stjórnin hefur opt fengið liörð á-
mæli fyrir pað, að frumvörpum, sem
frá alpingi hafa komið, hefur stundum
verið neitað staðfestingar. þykir mönn-
um pinginu misboðið með pessu, par
sem ekki sé dæmi til, að neitunarvald-
inu hafi verið beitt gagnvart peim
frumvörpum, sem ríkispingið hér í
Danmörku hefur sampykkt.
Af pví eg held að nokkur misskiln-
ingur eigi sér hér stað, og eg er pessu
málefni kunnugri en margir aðrir, vil
eg leyfa mér að fara um pað nokkrum
orðum.
J>að er pá í fyrsta lagi ekki rétt
hermt, að lagafrumvörpum ríkispings-
ins haíi aldrei verið synjað staðfest-
ingar, pó pað hafi ekki verið gjört á
seinni árum. En orsökin til pessa er
enganveginn sú, að stjórnin hafi ekki
dirfst að beita neitunarvaldinu, heldur
eingöngu sú, að þess hefur ekkiþurjt.
p>ingin hér fylgja nefnilega peirri skyn-
sömu reglu, að pegar s/jórnin (hlutað-
eigandi ráðgjaíi) hefur lýst pví yfir
eða gefið pað nægilega í skyn, að hún
geti ekki fallizt á eitthvert lagafrum-
varp eða einstakar greinir pess, pá
lætur pingið, eða pingdeildin sem 1
hlut á, málið niður falla eða breytir
pví, sem ágreiningurinn er um, eptir
samkomulagi við stjórnina, af pví pað
veit, að til einskis væri að halda pví til
streitu, vegna pess að frumvarpið getur
ekki orðið að lögum nema sampykki
konungs komi til. SynjunarvaldiUu
er pví í rauninni beitt alteins opt
(máske optar) við dönsku frumvörpin,
eins og við hin íslenzku, pó pað sé
gjört í öðru tormi og á öðru stígi máls-
ins. Alþingi hefur par á móti aðra
aðferð; pað heldur sínu stryki, einkum
í hinum eiginlegu áhugamálum, sem
köfluð eru, hvað sem stjórnin svo segir
og fylgir pannig trúlega hinni nafn-
frægu reglu: «aldreiað víkja». Hversu
opt hefur stjórnin t. a. m. ekki lýst
pví yfir og fært ástæður fyrir pví, að
liún gæti ekki tekið til greina tillögur
pingsins um stofnun lagaskóla, eða um
kosnipgar presta, eða um afnám amt-
mannaembættanna, og tekið pað svo
skýrt fram, að pingið gat ekki verið í
efa um að stjórninni væri pað full
alvara, en pó hefur pingið sampykkt
uppástungur og frumvörp um pað eptir
sem áður. J>etta sýndi sig ljósast á
síðasta pingi í málinu um amtmanna-
embættin, pví pegar málið var til um-
ræðu í efri deild, lýsti landshöfðingi
pví yfir í umboði stjörnarinnar, að
hún héldi fast við pá skoðun, er hún
áður hefði látið í Ijósi, að ógjörlegt
væri að leggja niður amtmannaembætt-
in (alpingistíð: A. bls. 383 - 85). |>etta
hafði einnig pau áhrif, að einn heiðr-
aður pingmaður úr flokki peirra, sem
vildu taka af amtmannaembættin, reis
upp og lýsti pví yíir, að pegar stjórn-
in tæki svona í málið, væri til einskis
að fara lengra út í pað, en pví miður
fylgdi deildin ekki pessu góða heilræði,
heldur sampykkti hún frumvarpið engu
að síður og neyddi með pví stjórnina
til að synja pví staðfestingar.
Önnur orsökin til pess, að beita
verður neitunarvaldinu optar en æski-
legt er, er pað, að á frumvörpunum
eru stundum svo miklir gallar, að
pau verða ekki staðfest peirra vegna#
Kemur petta sjálfsagt einkum til af
pví, að ekki er nægur tími til að vanda
frumvörpin sem skyldi. Bæði er ping-
tíminn stuttur, og svo er pað ekki
vinnandi verk fyrir pingið, pó pað
væri fjölmennara en pað er, að kom-
ast yfir allan pann grúa af pingmál-
um, sem dembt er inn á pað afping-
mönnum. Dæmi til annars eins munu
varla finnast í víðri veröldu, og er
næsta merkilegt, svo margir skynsamir
menn sem á pinginu sitja^ að peir skuli
ekki sjá pær skaðlegu afleiðingar, sem
petta hlýtur að hafa á tilbúning lag-
anna, pví hvernig á pingið að geta
afgreitt yíir 100 mál svo vel fari? Tím-
inn gengur fyrst til að vinsa úr pess-
um hóp pað sem nýtilegast pykir, en
pó kann sumt að slæðast með sem í
rauninni ekki er pess vert að pað sé tekið
til umræðu, eða er svo illa undirbúið
að pað parf mikillar lagfæringar og
breytingar, og gengur pá aptur til pess
langur timi, stundum til ónýtis, pegar
frumvörpin verða felld á endanum,
eins og við hefur borið.
4>að er pví ekki kyn, pó tíminn,
sem eptir er, hrökkvi ekki til að vanda
pau frumvörp, sem pingið sampykkir
á endanum, eins og nauðsynlegt er.
En ef stjórnin tæki allt holt og bolt
sem frá pinginu kemur, hvernig sem
117