Fjallkonan - 08.03.1887, Blaðsíða 3
FJALLKON AN.
27
leiðingin verðr eðlilega sú, að fjöldi manns afrækir
alla sjálfsmentun úr þvi, og menn koma svo fram
í lífinu, að þeir kafa engu bætt við það, sem þeir
höfðu fengið á fermingardeginum. Að visu getr
prestrinn varað við þessu, enn lög og landsvenja hafa
gert daginn aS takmarki, og það má meir. — Það
er gott og nauðsynlegt, að flytja áminningarorð op- j
inberlega fyrir æskulýðnum ár hvert, og það ekki
einungis fyrir þeim, sem eru á tilteknu ári, lieldr
fyrir öllurn ungum, sem til eru í söfnuðiuum. Með
þeim ámiuningum á að hvetja þá til að lifa sannar-
legu lífi og „seilast eftir því, sem fyrir framan er“, j
enn gjöra sig ekki ánægða með það hálfverk, sem
húið er.
Nýjungar frá ýmsum löndum.
Bíkisskuldir Frakklands eru nú um 25000 miljón-
ir franka og rentur af þeim árlega alt að 1300 mil-
jónum; næst því gengr England að ríkiskuldaupp-
hæð ; þær eru, ef talið er eftir frönkum, 17850 mil-
jónir; rentur árlega 700 milj. franka. Fjárhagr
Frakklands er, eins og af þessu má ráða, fremr í-
skyggilegr sem stendr, enn svo eru auðsuppsprettur
þess miklar, að hagfræðingar telja því enga veru-
lega liættu búna.
FJzti maðr í heinvi. Svartr maðr einn í Wasliing-
ton heimsótti rétt fyrir jóliu í vetr Cleveland Banda-
ríkja-forseta. Hann heitir Nogent, og er hvorki tig-
inn maðr né auðugr eða neinum þeiin hefðarkostum
búinn, sem þeir hafa tiðast, er koma í „Hvítu höll-
ina“. Enn það telr hann sér til gildis, að
hann sé elztr maðr í heimi; hann er 126 ára gam-
all, og hefir þekt alla forseta Bandaríkjanna frá
Washington til Clevelands. Hafði Cleveland hið mesta
gaman af að spyrja hann spjörunum úr og heyra
hann segja frá fornum dæmum. Þessi öldungr er
enn fullhress á sál og líkama, og ekki mjög langt
síðan hanu fór að ganga við staf; kvaðst hann
fyrst í seinni tið vera farinn að finna til gigtar og
líklega yrði Cleveland síðast forsetinn, sem hann
tæki í liönd á. Nú orðið sagðist hann ekki taka
sér neitt fyrir hendr nema að athuga veðráttufar,
enda væri hann nafntogaðr veðrspámaðr. Forseti
fylgdi honum til dyra, tók hjarlanlega í hönd hon-
um að skilnaði og kvaðst vona, að eptirmanni sínum
í forsetatigninni hlotnaðist sú gleði að sjá hinn aldr-
aða heiðrsinann í húsurn sínum.
Framför í loftsiglingum. Loftför þau, er þeir Re-
nard og Krehs hafa fundið og ganga tyrir raf-
magni með nýrri stýrisvél, eru nú svo mjög umbætt,
að nokkurnveginn hefir tekizt við síðustu tilraunir,
að knýja þau mót hægum vindi og komast aftr til
þess staðar. er frá var farið. Að minsta kosti hefir
áunnizt talsvert framstig í þessu efni, og hyggja loft-
ferðameistararnir, að sér muni að lokum takast að
stýra loftförum til fullnustu. I hernaði hefir þessi
fullkomnun loftfaranna Qarska mikla þýðingu.
Gidl. Stærsti gullmoli, sem sögur fara af, fanst
1858 í Victoriu (i Ástraliu); hann vó 2,166 únsur.
(únsa 2 lóð). Hann var allr að kalla skírt gull, og
var seldr fyrir 174,30U kr. Fyrsti gullmolinn, sem
fanst i Kalíforníu, var 2 kr. virði, og ekki stærri
enn baun, enn þó er það ef til vill hinn merkasti
málmmoli í mannkynssögunni, því að fundr lians jók
gullforða heimsins um 6 þús. milj. króna. Þessi gull-
moli er nú geymdr í náttúrugripasafni í Washington.
Um Krists fæðingu hefir mönnum reiknazt, að allr
gangeyrir í gulli hafi ekki verið yfir 1,708,000,000
kr. Um það leyti sem Ameríka fanst, var sú fjár-
hæð rýrnuð niðr í 236,000,000 kr. Þá lauk hinn
nýi lieimr upp feikna fjársjóðum, og lióði þaðan án
afláts sá auðæfastraumr, sem enn er óþrotinn. Alt
það gull, sem nú erí brúkun, mun samtals vera um
28,000,000,000 kr., og er það ekki svo mikil hrúga,
sem virðast kann í fyrsta áliti. Væri þuð brætt og
steypt saman í einn tening, yrði hann ekki full 30
fet á hvern veg.
íslenzkr sögubálkr.
Þáttr af Jóni indíufara.
(Dregiun sainan lir sögu Iians).
(Framh.). Um haust.ið (1615) fór Jðn til Kaupmannahafnar
Varð hann |iar fyrst um 6 viknr hestamaðr konungs. t>A var
KristjAn hinn fjðrði konungr í Danmörk. Þegar Jðn kom til
Kaupmannahafuar, hitti hann jiar jiessa lsleiKliuga : Jón Hall-
dórsson, ættaðan úr Eyjafirði, er vhi' sambýlingr lians i jujú
ár og góðr vinr; liann At.ti konu fró Holtsetalandi; Þorlák
Þorkelsson, Oamlasonar Hólaráðsmanns, sem prestr varð síðar
og var veitt prestsjijónusta 8 mílur fró Kaupinannahöfn. enn
hann dó áðr enn hann tæki við jivi emhætti; Jðn Gizurarson,
er síðar varð skólameistari í Skálholti og á Hólum og siðan
prófastr í Múla; Finn Böðvarsson frá Reykholti í Borgarfirði;
Gnðmund Jónsson frá Hitardal; Pál Sveinsson frá Holti i <”»n-
undarfirði, er var læknir og rhartskeri“. Þessir jirír, er síðast
vóru nefndir, stunduðu nám við háskólann í Kanpniaiinahöfn
og dóu jiar allir. Enn freinr getr Jón í sögu sinni um tvo íslend-
inga aðra. Magnús Arason og Magnús Sæiniindssou. Jón gekk
í herþjónustu í Kaupinnniiahöfn og gengdi jieirri sýslun í 6 ár.
Árið eftir að lmnn koin til Kaupinannahnfnar (1616) fór hann
til Noregs á herskipi með Kristjáni konungi 4. í þeirri ferð
fór konungr á tveim skipum (Fides og Spes) til Flekkeyjar til
að skoðast þar um, hvort eigi mætti byggja jmr kastalavirki,
og var svo til ætlazt, að jiar væri tckinn tollr af þeini skipum
er um færu. Á þessari ferð var Jón kvaddr á kouuugsfund, og
segir hann svo frá því:
„Kóngr kallaði á mig og spyr mig að ætt og nafni og livort
ég liafi í 8kóla gengið, |iví ég sjái út til jiess að ég liatí lærðra
í manna yfirlit; og enn spurði liann mig með hverjuui ég héð-
an siglt liefði; ég segi nieð Engelskum, jiví ég vogaði ei Jiar
um að missegja. Kóugr spyr liver nauðsyn mig liati jiar til
dregið lieldr enn með Döuskum; ég kvað ei aðra enn sjálfs niíus
vild þar til komið hafa. Hann spyr að minni reisu til Eng-
lands og hvernig mér þar fallið hefði, og margs fleira jiar inn-
anlands, um byggingar og vegalengdir jiar í milli borga, trú-
arbrögð og fleira, og uppá flest gat ég kóngi svarað og með-
kendi hann mig satt segja. Siðan mintist kóugr á Eugelskra
kaupskap hér við land og varð mér jiað til svara, að hér kæmi
oftlega á vorin rekaís frá Grænlandi og burttæki vciðarfæri
manna og stæði menn þá eftir hjálparlansir. Kóngr kvaðst
þetta heyrt hafa. Admiral Albert Skeel anzaði jafnan góðu til
íslands vegna og kvaðst, ef hér byggi, kaupa mundu sérhvað
um nauðsynjaði, reiðnrum Damnerkr að þakkarlausu, enn þó þeir
keypti sér veiðarfæri, jiá hefði reiðararnir ei síðr þar gagn af,