Alþýðublaðið - 01.03.1921, Qupperneq 1

AlþýdublaðiÖ
fJ-eíiö át at /LlþýdufloU Lcnum.
1921
ÞriSjudagian 1. mare.
Vería húsaleiplSgiit ajunda!
Að því er virðist, hefir meiri
hluti bæjarstjóraar ákveðið að af-
nema húsaleigulögfn.
Málið horfir þatrnig við: Húsa-
leigulögin sjálf kveða svo á, að
þau megi afneraa með konunglegri
tilskipun, sem er í raun og veru
það, að stjórnarráðið geti afnumið
lögin án íhtutunar alþingis; en
vitanlega gerir stjórnarráðið það
ekki, nema bæjarstjórn hafi áður
ákveðið að svo skuli vera.
Nó hefir bæjarstjórnin samið
og samþykt frumvarp þess eðlis,
að það skuli vera á valdi bæjar-
stjórnar, að afnema lögin og setja
reglugerð um húsnæði, er komi í
3tað laganna.
Þar sem nú það er á valdi
stjórnarráðsins, að afnema húsa-
leigulögin, og stjórnarráðið gerir
það ekki nema bæjarstjórain æski
þess, þá virðast lög um að bæjar-
stjórnin geti afnumið lögin íremur
óþörf.
En meirihlutinn í bæjarstjórninni
(Knud Zimsen og liðsmenn hans)
veit ósköp vel að það dugar ekki
blátt áfram að afnema húsaleigu-
lögin. Þess vegna fara þeir þessa
krókalelð, að fá lög um heimild
tií þess að bæjarstjórnin setji
reglugerð l stað húsaleigulaganna.
Að þessari reglugerð hefir þeg-
ar verið samið uppkast, og skal
að þessu sinni ekki rakið sundur
innihaid hennar, en nóg er að
£68askathtr á fiaatjú
Nú hefir bæjarstjórn Akureyrar
nýlega samþykt að leggja skuli
þar á lóðaskatt. Ska! hann vera
i°/o lægst og 2% hæst á ölium
bygðum og óbygðum lóðum.
Jafnframt skal lagður skattur á
tón, matjurtagarða og érfðafestu-
löad, er aemi minst I/a°/o, hæst
i°/o af virðingaverðiau. Áður var
segja það, að leigjendum hér i
bænum má vera alveg sama
hvort hún er sett eða eagin reglu-
gerð, úr því húsaleigulögin eru
sfnumin.
Ákvæði reglugerðarinnar eru
sem sé einber hégómi, enda er
reglugerðin eingöngu gerð af því
að borgarstjóraliðið hefir ekki
kjark tii þess að afnema húsa-
leigulögin hreinlega, en gerir sér
von um að almenningur skilji ekki
hvað sé að gerast, ef reglugerðin
kemur f stað laganna. Með öðr-
um orðum, reglugerðin er ekkert
annað en ryk, sem á að fleygja
framan í almenning, til þess að
hann taki ekki eftir þvf í svipinn
að það sé verið að afnema húsa-
leigulögin. En það verður aldrei
nema rétt f svipinn, að hægt
verður að dylja almenning þess.
Þvl með þvf að setja reglugerð-
ina í stað húsaleigulaganna, verð-
ur húseigendutn leyft að segja
leigjendum upp fbúðum, og eng-
inn vafi er á því, að eitt tíl tvö
þúsund ffólskyldum verdur tafar-
laust sagt upp. Og hvað þýðir
það? Það þýðir, að mörg hundruð
fjölskyldur verða á götunni, að
fjöldi manns verður veikur, og
að margt barna og gamalmenna
er með því beinlínis styttur aldur.
Og hvað hugsa svo þeir raenn
sem vilja afnema lögin?
búið að samþykkja að hætta að
selja ióðir bæjarins, svo nú eru
þær aðeins leigðar út.
Hér er mjög merkiiegt mál á
ferðinni, Bæjarfélögin era nú að
fá hlutdeild f þeim lóðum, er þau
hafa gioprað úr hendi sér og
brátt munu þau og fara áð taka
þá miklu verðhækkun á landi og
lóðum, sem verður í öllum fram-
farabæjum, þvf mjög óréttlátt er
að einstakir menn fái þessa verð-
49 tölubl.
hækkun þegar þjóðfélagið hefir
valdið henni, með rnannvirkjs-
byggingum eða fólksfjölgun or-
sakað hana, t. d má nefna verfi
hækkunina hér vegna hatnargerð
arinnar og sívaxandi lóðaverð hér
sökum fólksfjölgunar. Yrði þessi
skattur tekinn víðar upp, bæði
af rikisstjórn og bæjarlélögum,
myndu menn losna að mestu viS
útsvörin og tolkna, sem eru injög'
ranglátir og ættu því að fara
minkandi.
Vonandi er að menn athugi
vei þessa skattastefnu, þvi vel
getur verið að hér sé um góðst
leið að ræða, út úr því öngþveiti
og óreglti sem skattamál vor
eru komin L L.
€tnm «g vernm glaðir.
Bjarni docent frá Vogi heldur
þvf ótvfrætt fram, að menn geti
etið íslenakt þjóðerni. Hann vill
ekki nota auðlindir iandsins af
ótta við erlenda verkamenn. Með
því að láta þær ónotaðar vill hann
vernda þjóðerai vort. Auðvitað er
þetta þjóðerni dns og einhvcr ó-
ráðin gáta honum og öðrum mönn-
um, sem stirðnaðir eru í íhajdi og
sjálfsþótta. Þeir vita ekki að þjóð-
félagið er feáð órjúfandi iögmálum,
breytingalögmálum, sem skipa fyr-
ir um hag eg bugsun almennings.
Þjóðerni er þvf ekki annað en það
stig þróunarinnar, sem menn eru
á það og það sinnið, því verður
ekki haldið óbreyttu þó fásinnugir
menn viljl. Islenakt þjóðerai er
ekki sama og það var fyrir 900
árum, en þar áður var það norskt.
Þegar þjóðrembiagsmönaum (na-
tionaiistum) er sagður sannleikur-
inn f þessu efni, berja þeir sér á
brjóst, kalla alla aðra þjóðnfðinga,
hreykja sér hátt og segja: Sjá
okkur íslendingana. Nú erum við
íslendingar í cauðum staddir fjár-
hagslega — samt vilja þeir herr-