Fjallkonan - 15.06.1898, Qupperneq 1

Gjalddagi 15. júll. Upp
sögn skrifleg fyrir 1. ckt.
Afgr.: ÞingholtsBtræti 18
Kemr út um miðja viku.
Árg. 3 kr. (erlendis 4 kr.)
Auglýsingar ódýrar.
FJALLKONAN.
XV, 24. Reykjavlk, 18. júní. 1898.
Fréttaþráðarmáliö.
Þráðurinn á að liggja í land á Suðuriandi.
Um framlög til landþráðar er enn ekki
að ræða.
Nægilegt fó til sæþráðarins vantar enn.
Skemtilegt er að lesa það sem „Bjarki“
segir nm fréttaþráðinn. Hann vill fyrir alla muni
fá hann lagðan í land á Austfjörðum, og segir að
með því móti verði þráðurinn undir eins lagður
kringum alt land. Það er nóg, ef Seyðfirðingar ná
í endann, þá teygja þeir undir eins úr honum kring-
um landið. Öðru máli er að gegna, ef þráðurinn er
fyrst lagður til Reykjavíkur; þá segir „Bjarki“ að
þráðurinn verði 10—20 ár á leiðiuni yfir landið. „Nú
eigum við kost á að fá hann kringum þrjá hluti
landsins á tveim til þrem árum“, segir „Bjarki“,
bara ef hann verður lagður til Austfjarða fyrst.
„Norræna málþráðafélagið mikla er fáanlegt til að
leggja þráðiun yfir landið, ef það fær vissu fyrir 100
þús. eða lítið á annað hundr. þús. króna styrk frá
íslands hendi“, segir „Bjarki“ enn fremur.
Eu þetta er alt tómur misskilningur hjá „Bjarka“.
í fyrsta lagi væri það mesta fásinna að leggja
þráðinn fyrst til Austfjarða og þaðan yfir landið, því
að með því móti er mjög hætt við, að mest alt land-
ið hefði sííelt engin not af þræðinum vegna skemda
á honum, og jafnvel að hann skemdisf svo á þeirri
leið, að Austfirðir og þar með landið alt hefði ekki
not af honum tímunum saman. „Bjarki" aamsinnir
þetta og segir, að svo sé um hvern hluta landsins.
En svo er einmitt ekki.
Hættan að þráðarinn bili er miklu meiri á leið
inni til Austfjarða og þaðan yfir landið enn á leið-
inni til Reykjavíkur og þaðan yfir land. FyrirAust-
fjörðum er mjög hætt við að hafís geti skemt þráð-
ínn í sjónum, því eins og kunnugt er skefur hafís
oft sjávarbotninn á talsverðu dýpi, og það ekki ein-
ungis innfjarða, heldur úti fyrir ströndum. Eða get-
ur nokkur bent á reynslu fyrir því, hvernig hepnast
hafi fréttaþráðarlagning við strer.dur þar sem hafís-
rek er venjulegt? Enn fremur yrði þráðurinn að
liggja yfir langa fjallvegi á norð-austurlandinu, og
einmitt á því svæði mundi honum hættast við skemd
umogtafsamt að gera við hann, ofhann bilaði, vegna
þess að þar er svo langt milli bygða. Kæmi það
fyrir, hefði Múlsýslingar einir not af þræðinum
meðan á því stæði, ef hann bilaði þá ekki í sjónum.
Ef þráðurinn væri Iagðnr til Suðurlands er þar
engin hætta fyrir skemdum af hafísreki, og lítil
hætta að þráðurinn skemdist svo á þeirri leið, að
ekki yrði jafnan gert við hann nndir eins, því þar
lægi þráðurinn að kalla alla Ieið yfir bygð, alt norð-
ur að Holtavörðuheiði, og kæmi á þessu svæði kring-
um lendingarataðinn að notum yfir 20000 lands-
manna, eða miklu ffeiii enn Múlsýslingar eru, auk
þess sem Reykjavík sem höfuðstaður landsins, að-
setursstaður landstjórnarinnar og langstærsti verzl-
unarstaður Iandsins á að sjálfsögðu að vera aðalstöð
fréttaþráðar hér á landi.
í öðru lagi er það misskilningur, að vér eigum
nokkurn kost á að fá nú þegar fréttaþráð lagðan
yfir landið. Þ&ð er ósatt, að „norræna málþráðar-
félagið mik!a“ sé fáanlegt til að leggja fréttaþráð-
inn hér yfir landið, þótt það fengi þenna styrk úr
landssjóði, sem nefndur hefur verið. Það segir þvert
á móti, að það „vilji eklcert eiga við að leggja land-
þráðinn, heldur verður stj'orn Islands að sjá um lagn•
ing landlínanna og réka þœr“, eftir þyí sem dr. Valt.
Guðmundsson sjálfur segir í bréfi hingað, og honum
mun „Bjarki“ eflaust trúa.
Alt það sem „Bjarki“ og „Austri“ segja um
þráðarlagninguna yfir l&udið er því staðlaus þvætt-
ingur.
Til þess að leggja fréttaþráð hér yfir landið vant-
ar enn allan undirbúning, allar áætlanir og alt féð
til framkvæmdanna. Vér höfum engin tilboð fengið
um þessi atriði, sern henda má reiður á. Meðan svo
er, er það fremur barnalegt að vera að rífast um
hvernig þráðurinn skuli lagður yfir landið, eða hvar
hann skuli lagður á land.
Það er meira að segja ekki einu sinni víst,
að nokkuð verði úr því fyrst um sinn, að fréttaþráð-
ur verði lagður hingað til lands. Það vantar
enn afl þeirra hluta sem gera skal, það vantar enn
nægilegt fé, þótt alþicgi, danska stjórnin og norræna
málþráðafélagið mikla hafi heitið fjárframlögum sem
kunnugt er.
Málið er ékki komið lengra enn það áleiðis enn
þá, og má bezt sjá það af skýrslu formanns mál-
þráðafél&gsins mikla, Suensons, á ársfundi þess í f.
m., sem stendur í Berlingatíðindunum:
Þar segir svo:
„Vér höfum árið sem leið verið að þinga um
það við stjórnina, að leggja fréttaþráð í sjó milli
Bretlands og Færeyja og íslands, til þess að koma þess-
um hjálendum í málþráðarsamband við heimalandið
og allan heiminn. Eftir tillögu félagsins lagði ís-
lenzka stjórnardeildin lagafrumvarp fyrir alþingi um
að það 'veitti í 20 ár 35 þús. kr. á ári til þessa
fyrirtækis, og var það samþ. í e. hlj. af þinginu og
síðan staðfest af konungi. Síðan iagði inuanríkis-
stjórnin það tii við ríkisþingið, að veittar væri sömu-
Ieiðis í 20 ár 54 þús. kr. á ári úr ríkissjóði til fyr-
irtækisins, og var það tekið í fjárlögin og er orðið
að lögum. Þessi fjárframlög eru þó hvergi nærri
nóg til þess að bera kosínaðinn, þegar gætt er að
hve rýrar tekjurnar munu verða. Fyrirtæki þetta
hefir eigi eingöngu þjóðlega þýðingu fyrir Danmörku,
heldur hefir það mikla alþjóðlega hagsmuni í sér