Fjallkonan - 06.07.1898, Blaðsíða 2

102,
FJALLKO NAN.
XV 26.
ustu ráðstafanir hafa verið gerðar tii að hindra út-
breiðslu sýkinnar.
Norðurheimskautsför. Sverdrup skipstj. og félagi
Nansens lagði aí stað í norðurheimskautsleit í anusð
sinn á skipinu „Fram“ á Jónsmessu-morgun.
Danskt fiskifélag, „Dan“, sem hefir útgerð við
ísland, hefir árið sem leið skaðast á iúðu og kolaveið-
um hér við land, og kom það af því að félagið hafði
ekki nema eitt skip til að flytja fiskiun á markað,
og ekki heldur útbúnað til að geyrna fiskinn lifandi,
og var því fiskurinn farinn að skemmast áður á
markaðinn kom. Fiskinn þarf að senda í hyerri
viku (Berl. Tid.)
Stórveldi og smáríki.
„Stórveidin munu eflast meir og meir, en smá-
ríkin munu smámsaman veslast upp“.
Svo hefur Saiisbury gamli sagt, og eru það
eftirtektaverð orð fyrir smáþjóðirnar. Þessi reyndi
stjórnmálamaður hefir veitt því nákvæma eftirtekt,
hvert rás viðburðanna stefnir. Hann hefir séð, að
það hefir ræzt, að þeim sem mikið hefir, skal verða
gefið, og að frá þeim sem lítið hefir skal tekið verða.
Hann hefir séð þetta rætast í viðgangi auðvaldsins
og hvarvetna í mannfélaginu, þar sem hinn sterkari
hlífðarlaust kúgar lítiimagnann. Hann hefir og séð,
hvernig stórþjóðirnar með hinum auknu samgöngu-
færum ná fastari og fastari tökum á smáþjóðuuum.
Þetta á ekki einungis við þá sem veikir eru og iit-
ils megnandi; hinum, sem eru í blóma og íullum
þroska, ersama hætta búin, ef þeir láta sundrungar-
andann ráða, þar sem eindrægnin er þeim lífsnauð-
synieg.
Fyrir 50 árum hljómaði herhvötin til snauðra
manna um víðan heim: „Verið allir samtaka". Með
því móti hafa margir líka sigur unuið, sem annars
mundu hafa orðið að engu. Sama regla gildir um
smáþjóðirnar. Sagan bendir þeim: „Verið samtaka
— eða gefist upp“.
Á þessum dögum, er stórveidin gera sambönd
sín á milii um allan heiminn og allar engilsaxueskar
þjóðir minnast skyldleika síns og taka höndum sam-
an, en hin ríkin ræða um samband á móti þeim á
meginlandi Evrópu, eru ekki tiltök að smáþjóðirnar
séu að ýfast hver við aðra.
Norðurlanda þjíðirnar þrjár eru nú reyndar svo
litlar, að þær megna ekkert ef til ófriðar kæmi.
Hvað eiga 10 miljónir Norðurlandabúa að gera í
ófriði móti 50 miljónum Þjóðverja eða 130 miljónum
Rússa? Og ef þær iétu ginnast að fylgja öðru hvoru
þessu stórveldi, mættu þær eiga víst að verða troða-
ar undir.
Smáþjóðunum, sem búa hér á Norðurlönd-
um, á það að vera fyrir öllu, að vera samtaka, of þær
vilja iifa, og þar næst að var&st eins og heitan eid-
iun alt sem getur dregið þær inn í málefni stórþjóðanna.
Þær mega þakka fyrir að halda lífi og limum. Eu
þá verða þær að hætta að rífast um amámuui og
gæta þess að meta meira það sem sameinar kraftana
enn það sem sundrar þeim. Þær þjóðir, sem skeyta
því ekki, eiga vísan áfellisdóm sinn og ganga á bug
með deyjandi þjóðum, hversu mikiil iífskraftur sem
óigar í æðum þeirra.
(Aftonbladet).
Búnaðarbálkur.
Mjaltir á ám.
Mjaltakonau & að vera rið hlið ánna.
Þegar ær eru mjólkaðar, ber þess vel að gæta,
að viðhafa ailan þrifnað svo mjólkin óhreinkist sem
minst. Mjólkurföturnar þurfa að vera hreinar, vel
þvegnar bæði utan og innan. Eftir að mjólkað
hefir verið í fötuna sem svarar % af rúmmáli henn-
ar, skal mjólkinni helt í aðra fötu, sem látin er
stauda á afviknum stað á kviabólinu. Umfram alt
ríður á að gæta þess, að saurindi fjárins (ánna) ekki
fari saman við mjólkina, eða í fötuna sem mjólkað
er í. En því miður á það sér þó stað, einkum hjá
þeim, sem óvanir eru að mjólka, eu það má ekki
líðast. Vitaskuld er ekki æfiulega gott að forðast
slíkt, þegar mjólkað er með gamla laginu, og verið
er aftan undir ánni. En þó það sé nú gamall siður,
verður eigi sagt að hann sé góður.
Á þann hátt er mjólkiu sífelt í hættu íyrir því,
að meiri og minni óhreinindi fari samau við haua,
bæði spörð og annað. Þess utan er það ærið óvið-
feldið, og ánum óeiginlegt, að mjaltað sé á þennan
hátt, og ætti því þessi gamli og almeuni siður að
leggjast niður. í þess stað ætti jafnan að vera til
hliðar við ærnar, þegar þær eru mjólkað&r. Með því
móti losast mjaltakonan við þá hættu, að ærin geri
„öll sín stykki" í mjólkurfötuna, og mjólkin verður
því hreinni og miklu betri. Það er mjólkuránni
einnig miklu geðfeldara og þægilegra, að mjaltað sé
á þennan hátt. Flestir hafa óefað veitt því eftir-
tekt, að lömbin fara veujulegast undir móðuriua við
hiiðina, þegar þau sjúga, en miklu sjaldnar aftan
undir hana. Þetta er í'rá hendi náttúrunnar bend-
ing um, hvernig vér eigum að bera oss að, er mjalt-
ir á ám fara fram. Þegar verið er aftan undir
ánni, er júfrið teygt og togað aftur, og oft án minstu
nærgætni. Ef nú ærin sprikiar eða lætur illa, er
hert á takinu, og á það að vera áminning til hennar
um að láta betur. Eu slík aðferð er bæði harð-
neskjuleg og skaðleg, og lýsir stöku hugsunarleysi.
Júfrið er, bæði á ám og öðrum skepnum, afar við-
kvæmt, og þolir því ekki ómjúka eða hiottalega með-
ferð. Það er því engin furða, þó ær kveinki sér
þegar tekið er handfylli í júfrið og það togað í gagn-
stæða átt við það sem legu þess er eðlilegt. Fyrir
þesaa skuld er það oft, að ær fá ilt í júfrið (júfur-
mein), og tíðast mun það svo vera, að júfurbóiga
stafi annaðhvortaf illri mjöltun, eða óliðlegri og illri
meðíerð «nnari. Gatur verið, að margir hristi höfuðið, er
þeir heyra það, að ærnar eigi að mjóíka frá hliðinni
eu ekki sitja aftan undir þeim á meðan. En hvað
sem því iíðuf, þá er það víst, að það er hið bezta,
bæði í tiliiti til æriunar sjálfrar og hvað mjólkina
snertir.