Fjallkonan - 16.09.1898, Side 1

Kemr út um miöja viku.
Árg. S kr. (erlendis 4 kr.)
Auglýsingar ódýrar.
FJALLKONAN.
Gjalddagi 15. júll. Dpp-
sögn skrifleg fyrir 1. okt.
Afgr.: Þingholtsstræti 18
XV, 36. Reykjavtk, 16. september. 1898.
Yfirstjórn holdsveikraspítalans
í Laugarneai skorar hér raeð á kaupmenn, að koma
sem allra fyrst, og eigi síðar en 19. þ. m., með til-
boð sín um sölu á 100 tons af kolum og 10 föt-
um af steinolíu handa spítalanum og senda tilboð-
in meðundirskrifuðum amtmanni.
Reykjavík, 12. sept. 1898.
J. Havsteen. J. Jónassen. 0. líjörnsson.
ph fiiu fyrlrlestur í öood-
templarahúsinu sunnud. kl. 61/*.
Aðgangur að eins með miðum, sem fást á af-
greiðslustofu ísafoldar.
I-±t. Hríldardagur drott-
" íns og nelginald
lians fyr og nú. Eftir David 0atlund. 47 bls. í
kápu. Verð 25 au. Til söla hjá höfundinum.
V erzlunarjafnvægið.
Guðlaugur sýslumaður Guðmundsson tók það
fram á þjóðhátið Reykjavíkur 1897 sem „órækan
vott um stórvaxna framför" íslands, að aðflutta var-
an hingað til lands væri orðin 1895 1 miljón hærri
en hin útflutta, þar sem 8 árum fyrr, 1887, hefði
aðflutta varan verið 1 miljón hærri en hin útflutta.
Enginn hefir svo ég muni orðið til að bera á
móti þessu.
Hið sanna er, að þessi virðulegi stjórnmálamað-
ur vor hefir alveg haft hausavíxl á hlutunum.
Það að vér fiytjum út meira en vér flytjum inn,
er sönnun fyrir efnalegri afturför.
Það var einu sinni sú tíð, að fjármálafræðing-
arnir héldu fram verzlunarjafnvæginu, að jafnmikið
ætti að flytja úr landi sem inn í það, og að það
væri skaði fyrir landið, að meira væri flutt inn í
landið enn út úr þvi.
Framan af þessari öld reyndu Englendingar með
tollum og ýmsum innflutningsbönnum að minka inn-
flutning á útlendum vörum, og jafnframt var reynt
að auka útflutning með fjárveitingum úr ríkissjóði,
og það tókst að gera útflutninginn talsveit hærri enn
innflutninginn. Eu á tímabilinu 1840 til 1850, þeg-
ar hungursneyð geisaði þar í landi, komust menn
þar loks á aðra skoðun. Síðuatu 50 ár hefir Eng-
land flutt inn miklu meira af vörum enn það hefir
flutt út, svo að mismunurinn á árunum 1854—1895
er 62x/2 miljarðar, en jafnframt hefir þjóðarauðurinn
aukist frá 1840—1888 um 95^/a miljarða, og ríkis-
skuldirnar minkað um þriðjung frá 1816—1896.
Þess ber að gæta, þegar um innflutning, og út-
flutning er að ræða, að það eru yfirleitt vörur, en
ekki peningar, sem löndin skiftsst á. í þessum vöru-
skiftum verður hvert land að kosta kapps um að það fái
meira enn það lætur af hendi. Mismunurinn er einnig
sönnun fyrir vaxandi og minkandi peningastraumi.
Jafnframt því, sem útflutningur á vörum frá ís-
landi hefir aukist miklu meira enn aðflutningurinn,
hafa skuldir landsmanna aukist.
Það væri fróðlegt, að fá skýrsíur yfir verzlunar-
skuldirnar. Það er óhætt að fullyrða, að þær hafa
aukist stórkostlega á síðustu árum. Jafnvel pöntun-
arfélögin, sem þó hafa reynt af öllu megni að verzla
með sem minstum skuldam, eru nú sokkin í skuldir
við umboðsmenn sína, svo hundrnðum þúsunda skiftir.
Nei, því er nú ver og miður, að efnahag vorum
hefir stórum farið aftur á síðari árum, þótt svo virð-
ist sem þing vort og stjóru loki augunum og sjái
ekki hinar ískyggiíegu horfur.
En skylt er að benda á þær, því það getur orð-
ið til þess að einhver fari hyggilegar að ráði sínu
en áður.
Bænin
í hinurn ýmsu trúarbrögðum.
Eftir Max Miiller.
Bæn með ýmsu móti er þáttur í öllum trúar-
brögðum, sem kunn eru, en undirrót hennar er þó ó-
lík í hinum ýmsu trúarbrögðum.
Á lægsta stigi menningarinnar, svo sem meðal
villimanna í Suðurhafseyjum, er bænin ákall til anda
forfeðranna í hversdagsstörfum: „Sit þú í stafni,
Tindalo, svo að báturinn nái góðri lendingu“, er al-
geng bæn þar um slóðir. Sami Tindalo eða andi á
að gefa fiskinn í netið og pálmanum vöxt. Sumar
af þessum bænum verða þegar tímar líða að töfra-
þulum, sem ganga að erfðum frá einni kynslóð til
annarar, og ganga jafnvel kaupum og sölum, eða
eru kendar fyrir borgun.
Þegar menn þykjast komnir að raun um, að
andarnir veiti hamingju og vernd gegu ýmsri ógæfu,
liggur beint við, að ákalia þá til að hefna á óvin-
unum. Á Fidjieyjunum enda hinar stóru bænir
venjulega á þessa leið:
„Gef oss að lifa, en lát þá deyja sem tala illa
um oss. Lát óvini vora deyja bráðum dauða, falla
eins og pálma í stormviðri. Lát tennur þeirra brotna
og handleggi þeirra missa máttinn. Lát þá steypast í
undirdjúpin og leggjast í hrúgum í grafir sínar.“
Af trúnni á anda forfeðranna sprettur trúin á
alföður, eða hinn mikla ættföður, sem hann er stund-
um nefndur. Hottentottar, sem standa á mjög lágu
stigi, biðja hinn æðsta föður. Blámenn á Gullströnd-
inni, sem áður var haldið að dýrkuðu að eins dauða
hluti, stíla bænir sínar hvorki til auda hinna dauðu
né til heigihluta sinna, heldur biðja þeir þannig:
„Guð, gefðu mér hrísgrjón og brauðaldini, gefðu mér
þræla, auð og heilsu“.