Fjallkonan - 16.09.1898, Blaðsíða 2
142
FJALLKONAN.
XV. 36
Þegar oíþurkar ganga í löndunum við Nyazza,
fórnar blámaðurinn guði sínum fulln ölkeri og körfu
með mjöli og syngur: „Guð, heyr bæn vora og seud
oss regn“.
Yfirleitt ryður sú skoðun sér tii rúms, að hinir
ýmsu þjóðflokkar blámanna trúi ekki á dauða hluti
eina. Blámenn biðja til æðri veru, og helgiklutir
þeirra hafa ekki meiri þýðiugu fyrir þá, en verndar-
gripir hafa fyrir játendur fullkomnari trúarbragða,
eða skeifan' fyrir hjátrúarfulla kristna menn.
Hjá Indíánum í Ameríku verður vart við trúar-
kugmyndir, sem eru svo háleitar, að ýmsir vísinda-
menn þykjast ekkigeta skiiið annað enn að þær séu
af kristnum uppruna. Ferðaraaður einn heyrði Indí-
ána höfðingja biðja á þessa leið, er hanu lagði af
stað yfir stórvatn með ættflokk sinn:
„Þú mikii andi, sem hefir skapað þetta vatn og
skapað oss, börnin þín, iát vatnið verða Iygnt og
slétt, svo við getum hættulaust farið yfir það.“
Síðan fleygði hann tóbaksbita í vatuið og sama
gerðu menn hans.
Bænir hinna fornu Mexiko-búa eru skáldlega
fagrar. Hér er ein þeirra:
„Ó, miskunnsami drottinn, lát þá ógæfu, sem
088 hefir að hendi borið, eigi verða oss að tjóni,
„heldur til aga og betrunar. Lát refsidóminn verða
eius og þegar faðir refsar barni sínu, ekki af reiði,
heldur til að frelsa það frá löstum og yfirsjónum.“
í bænum Mexikó-manna er undir niðri angur-
blíða, gleði yfir fegurð náttúrunnar og sorg yfir, að
öll þessi fegurð er svo hverful. Þessar skáidlegu
bænir gátu þó ekki hindrað Mexikó-menn frá mann-
blótum — heldur eru þær bænir, sem kafðar vóru
við blótin, ef til vill fegurstar.
Meðan mennirnir eru á iágu menniagarstigi
sýna bænirnar hið einfalda samband miili mannanna
og ósýnilegra vætta. Þegar beðið er til anda hinna
dauðu, er það í rauninni ekki anuað en framhald
sambandsius milli foreldra og barna. En þegar
beðið er til anda himinsins, eða hinna mikiu náttúru-
krafta, er það likast barnakvaki eða því, að þræll
sé að tala við húsbónda sinn.
Ef vér virðum fyrir oss hin æðri trúarbrögð,
þá er varla &ð finna nokkura bæa í heigibókum Kín-
verja. Það er ekkert rúm fyrir bænir í trúbrögðum
Kínverja, sem annars mega naumast kallast trúbrögð,
heidnr hnjóskþurt heimspekikerfi. Konfucius
segir, að engar bænir dugi til að vernda menn frá
sjúkdómum og ógæfu, og bænir fara ekki að tíðkast
í guðsþjónustu Kínverja fyrri enn á seinni tímum.
En eins og kunnugt er, hefir alþýða Kínverja ekki
jafn-rökrétt trúbrögð og hin fornu stjórnarlegn trú-
brögð eru. Þeir biðja til forfeðranna, náttúruguð-
dómanna og hins æðsta anda.
Hjá Iadverjum eru hinar helgu bækur fuilar af
bænum. Rig-Veda er í rauninni ekki ann&ð enn lof-
söngvar og bænir, í Sáma-Veda eru hinar sömu bæn-
ir gerðar að söngum og bænin er yfirleitt þáttur í
trúsögu Indverja. Buddha-trúin er þó að miklu leyti
undantekEÍng.
Meðal Grikkja og Rómverja vóru bænir tíðar.
Það eru til alls konar bænir alia Ieið frá Hómers
tímum, og. Piaton ssgir, að börnin heyri mæðurnar
tala á hverjum degi við guðina og biðja um blessun
þeirra.
Rómverjar vóru mjög bænrækuir, en áttu ó-
hægra með að láta í Ijós tiifinningar sinar en Grikk-
ir, og er það tii marks, að þeir höfðu þann sið, er
þeir báðust fyrir, að sveipa kápu sinni um höfuðið,
til þess að ekkert glepti fyrir þeim, er þeir vóru að
tala við guði sína.
Bænir Assýríumanna og Babýlóninga vóru venju-
lega sniðfastar og kaldar, auðsælega gerðar af prest-
um, en ekki sprotnar af þörf hinna trúuðu. Þó eru
í þeim hiu sömu frumatriði sem í öðrum bænumr
guðir, sem refsa brotlegum tilbiðjendum, en likna þó
þeim sem bæta ráð sitt, og biðjeudurnir trúa á fyrir-
gefning syndanna.
Alt aðrar bænir er að finna í musterarústum
Egypta. Þær eru afspringur iangrar hugsunar, snið-
fastar og hafa gengið mann frá manni, en þær eru
þó styrkar og alvarlegar. Hér er ein til sýnis:
„Skapari allrar skepnu, drottinn lögmálsins og
faðir guðanna, þú sem gefur sáðiuu kraft til að
spretta og sendir skógardýrunum fæðu sína. Þú
hiun eini, sem ert engum líkur, konungur guðanna,
sem hefir óteljandi nöfn! Ég kem til þin, drottinn
guðanna, sem hefir verið frá upphafi hlutanna. Þitt
nafn er vernd mín, gef mér langt líf, og iáttu son
minn verða eftirmann minn. Lát mina virðing vera
með honum æfinlega og lát hann blessast og
blómgviist sem hinn réttláta mann. Þú ert, faðir,
minn styrkur; ég er einmani meðal ókunnra manna,
allar þjóðir hafa fylkt sér móti mér og hermenn
minir hafa yfirgefið mig. En þú, Ammon, ert mér
meira verður enn hnndrað þúsund riddara, tíu þús-
und bræður eða synir. Því verk mannanna eru
einkis virði; Ammon megnar meira en öll mannanna
börn.“
Þessi bæn er bæði lík Veda-söngum og söngumt
Gyðinga og kristinna manna.
(Framhald).
1 sláturtíðinni.
Dagskrá
og
ísland.
„Dagskrá“ hafa þeir Sig. Júl. Jóhannesson og
Sig. Þóróifsson fengið til eignar nú í sláturtíðinni.
Hún hefir verið mögur undanfarið, greyið, en líkiega
tekur hún ekki miklum haustbata við húsbóndaskift-
in, og verður þá iítið fráiag í henni til jólanna fyrir
þá nafnana.
„íslaEdið“ hans Þor6teins míns hefir æfiitlega
hafst iila við, en nú á síðkastið hefir þó óþrifakláði
og alls konar torhöfn þyrmt svo yfir þessa veslings
skjátu, að Iítil von er að húa verði sett á vetur,
þrátt fyrir stækustu keituböð dýralækna og gamalla
kláðafræðinga. Ekki mun þó mega geta þess, til að
fóðrið skorti, því sjáifsagt eru nægar fyrningar frá
áriuu í íyrra, samanber búdrýgindareikning hr. Þor-
steins í 1. blaðl „ísiands“.