Fjallkonan - 15.11.1898, Page 1

Gjalddagi 15. jéll Upp-
sögn skrifleg fyrir 1. okt.
Afgr.: Þingholtsstræti 18
Kemr út um miðja vikn.
Árg. 3 kr. (erlendis 4 kr.)
Anglýsingar ðdýrar.
FJALLKONAN.
XV, 48. Reykjavík, 16. nóvember. 1898.
Mjög vandað þelband
þrinnað, dokkmórautt — og Ijósgrátt, mjög hentugt í
nærföt, er til sölu í Þingholtsstr. 18.
V erkafólkseklan.
n.
En hvaðan eigum vér að fá útient vinnufólk ?
Helzt mundi vera reynandi að fá það frá Svíþjóð,
eins og Norðmenn, Danir og Þjóðverjar gera, og ef
til vill eitthvað frá Noregi. Þingið ætti að senda
umboðsmann til Svíþjóðar og Noregs, til að útvega
vinnufólk, og landssjóður að greiða því dálítinn ferða-
styrk, er það væri hingað komið.
Reyna mætti og að senda agent til íslendinga-
bygða í Ameriku, til að fá íslendinga til að flytja
heim aftur og veita þeim ferðastyrk, er settust hér
að sem bændur. Er ekki ólíklegt, að marga þeirra
fýsi að flytja heim aftur, ef kostur væri, ef þeim líð-
ur ekki betur enn Jóni Ólafssyni segist frá í fyrir-
lestri sínum.
Vesturfarir hafa verið með minsta móti síðustu
árin, en líkindi eru til, að þær aukist heldur næsta
ár vegna hins bága árferðis. Réttast væri að leggja
útflutningstoll á vesturfara, svo sem 50 kr. á hvern.
í Noregi er 50 au. gjald til landssjóðs af hverjum
vesturfara, en þar hefir verið lagt til í blöðnnum að
hækka þetta gjald í þá líking, sera hér er bent á,
og þykir það sanngjörn krafa 1 alia staði. Jafnfá-
tæk þjóð og íslendingar eru er sízt fær um að ala
upp bændur og verkafólk hundruðum og þúsundum
saman handa öðrum þjóðum fyrir ékkert. Ætti því
alþingi að gera þetta að lögum sem fyrst.
Þá væri reynandi til að spekja vinnufólkið að
heita þeim hjúum verðlaunum, sem nokkrum árum
saman dveldi í sömu vist. Landbúnaðinum hagar
svo hér á landi, að það verður ætíð nauðsyn að hafa
nokkuð af ársvistarfólki, og kunnugt ætti öllum hús-
bændum að vera, að mikið 6r oft undir því komið,
að hafa hjúið sem lengst og árum saman ; það gefst
oft bæði bezt fyrir hjúið og húsbóndann. í Dan-
mörku læra nú bændaefni búnaðarstörf sem vinnu-
menn hjá góðum bændum 2—3 ár, og gefst það auð-
vitað miklu betur enn búnaðarskólar vorir. Mörg
hjú hafa og lært dugnað og fyrirhyggju í vistum hjá
góðum bændum.
Það er kynlegt, þegar fullorðnir menn, eins og
Jón Ólafsson ritstjóri, líkja ársvist vinnnhjúa hér á
landi við þrælahald. Ársvistin er þó jafnan ráðin
með frjálsum samningi beggja málsaðila. Auk þess
eru hjú hér á Iandi svo sjálfráð og hafa verið um
langan aldur, að orð hefir verið á því gert af mörg-
um útlendingum, sem hér hafa komið.
Síðan fyrri hluti þessarar greiaar kom út, hefir
ritstj. „N. A.“ minst Iítið eitt á hana í blaði sínu.
Hann þykist geta fullyrt, að ítalir séu „liðleskjur"
og ónýtari til vinnu enn íslendingar. Þetta getur
vel verið, og ég mintist að eins á Kínverja, Pólverja
og ítali til að sýna, að ýmsar þjóðir tækju mikið af
útlendu verkafólki á sumrin, en ekki af því, að mér
kæmi til hugar, að íslendingar fengju verkafólk af
þessum þjóðum. En ummælin um þrautseigju ítala
tók ég úr riti, sem eingöngu er ritað um ítalska
verkmenn: Evropas Kinesere, Sth. 1898.
í öðru lagi álítur ritstj. „N. A.“ vafasamt, hvort
nokkur verkafólksekla sé hér á landi. Honum má
vera kunnugra um þetta, manninum nýkomnum úr
margra ára Ameríku-vist, en bændum í öllum hér-
uðum landsins, sem standa uppi ráðalausir fyrir
verkafólkseklu(I)
Sunnlemkur bóndi.
Um fjárhirðing.
i.
Fjárhirðing er eitt af því, sem ekki verður kent
til hlítar af bókum, eða fyrirlestrum; hún lærist
bezt með verklegri æfingu og reynslu. Þó er eigi
þar með sagt, að öll bókleg fræðsía í þeirri grein
sé þýðingarlaus, en hún verður að styðjast við reynslu,
innlenda reynslu, ef hún á að geta gert gagn. En
því miður eru bókmentir vorar fátækar af öllu því,
er lítur að fjárrækt, enda hefir henni verið alt of
lítill gaumur gefinn í flestum héruðum landsins.
Það er einungis á stöku stað, sem henni hefir verið
sómi sýndur, og er það helzt í Þingeyjarsýslu. Radd-
ir um það, að íslendingar eigi að siá slöku við fjár-
ræktina, en leggja heldur meiri stund á kúabú, hafa
heyrst, en það getur ekki komið til greina, að gera
þá breytingu, þegar talað er um landbúnaðinn yfir-
leitt. Að slík breyting á sumum stöðum sé æskileg
er annað mál. Sumar jarðir og sumar sveitir eru
betur fallnar til nautpeningsræktar en aðrar, og eft-
ir því hijótum vér að haga búskapnum, undir flestum
kringumstæðum. Annars skal þetta atriði ekki gert
hér að umtalsefni.
Fjárhirðing er vandasamt verk, miklu vandasam-
ara enn margur hyggur, og krefur sérstaka umhngs-
un, árvekBÍ og trúmensku. Þeir eru því tiltölulega
fáir, sem eru verulega hneigðir til fjárhirðingar. Og
þó er fjárhirðingia ein af þeim verkum, sem vel-
megun bónd&ns hvílir á. Hún er einnig skemtilegt
verk, en krefur þolinmæði með köflum. En á hinn
bóginn er það undir ýmsum atvikura komið, hve
auðveld og hæg hún er í framkvæmdinni. Meðal
annars hafa húsakynni, heybirgðir, fyrirkomuiag á
húsum o. s. frv. mjög mikil áhrif í því efni, enda er
það mörgum sinnum vorkunn, að hirða fé í lélegum
kofum, er standa suudur dreifðir hingað og þangað
sinn í hverri áttinni. Fyrir utan hina margföldu