Fjallkonan - 08.12.1898, Qupperneq 1
Kemr út nm miöja viku.
Árg. 3 kr. (erlendis 4 kr.)
Auglýsingar ðdýrar.
FJALLKONAN.
öjalddagi 15. júlí Dpp
sögn skrifleg fyrir 1. okt.
Afgr.: Þingholtsstræti 18
XV, 48. Reykjavtk, 8. desember. 1898.
íslenzkir blaðamenn,
n.
Útgefandi og ritstjóri ísafoldar er annar elztur rit-
stjóri íslenzkur. Hann hefir verið útgefandi ísafold-
ar frá byrjun og getur haldið 25 ára ritstjórnaraf-
mæli sitt á næsta sumri.
ísafold var sett á laggirnar 1874 í þjóðhátíðar-
galsanum, og studdi Jón landritari Jónsson og þeir
útgefendur Víkverja mest að því, og upp úr honum
var ísafold sniðin. ísafold náði þegar hylli aiimargra
landsmanna og talsverðri útbreiðslu,
enda studdu haua ýmsir menn og
einkum Jón landritari, sem var
með í að útvega blaðinu prent-
smiðju fyrir sig. Samkepni í blaða-
menskunni var þá og lítil, þar sem
aðeins við eitt blað (eða mest tvö)
var að keppa, og hið nýja blað
var að mörgu leyti liðlega ritað;
mun útgefandinn mest hafa
gert það sjálfur, auk þess sem hann
hafði líka á hendi útsendingu blaðs-
ins fyrstu árin ásamt fleiri störf-
um.
En drjúgnst mun honum þó hafa
orðið prentsmiðja Einars Þórðar-
sonar, með hlunnindum þeim sem
henni fylgdu, prentun fyrir þingíð
og stjórnina, sem hann keypti
nokkuru áður enn Einar dó, með
beztu kjörum. Eftir það mun ísa-
fold hafa sérstakkga aukist álit;
einkum eftir er hún fékk réttinn til opinberu
auglýsinganna, sem hún erfði eftir „Suðra“ .— Nú hefir
B. J. fengið nýjar prentvélar hreyfðar, gufuafli.
ísafold hefir þannig verið óskabarn hamingjunnar
undir ritstjórn Bjarnar Jónssonar, eftir því sern ís-
lenzk blöð geta verið, enda skal það játað, að hún
hefir oft haft góðar og langar ritgerðir að færa og
fylgt fram ýmsum málum með áhuga og kappi, þótt
menn hafi stundum greint á um, hvort þær stefnur
væri aliar heppilegar.
Síðustu árin hefir Björn Jónsson stækkað ísafold
mikið og fengið Einar Hjörleifsson fyrir meðritstjóra.
Það ræður að líkindum, að það hafi aukið gengi
blaðsins og að jafDritfærir menn geti gefið út læsi-
legt blað, þegar þeir leggja tveir saman.
Átti valtýskan að vera fullnaðarúrslit?
Því var haldið fram á alþingi, að tilboð það um
stjórnaiskrárbreytingu, sem fram kom á þinginu af
hendi stjórnarinnar pr. dr. Valtý Guðmundsson, ætti
að vera fuilnaðarúrslit á stjórnarbaráttu landsmanna
og þyrfti því elgi að hugsa til frekari breytinga.
Þetta hefir verið ein hin helzta ástæða gegn frum-
varpinu, og sjálfur landshöfðingi talaði jafnvel í þá
átt að minsta kosti framan af þinginu.
Nú hefir dr. Valtýr birt á prenti þá kafla úr bréfi
ráðgjafans tii landshöfðingja, sem hljöða um þetta
atriði o. fl. Þar skoðar ráðgjafinn frumvarpið að eins
sem friðarsamning, er stefni til vopnahlés, að minsta
Jcosti að svo stöddu, og gerir meira að segja ráð fyr-
ir frekari stjórnarskrárbreytingum, en að menn verði
að fresta slílcum atriðum þangað til síðar meir, er
það liefir synt sig hvernig tillögur frumvarpsins reyn~
ast.
Kaflar þeir sem birtir hafa verið
úr ráðgjafabréfinu hljóða þannig:
„Eglagði eindregið áherzlu á það
í öllu samtalimínu við (V.) Guð-
mundsson, að ef ég ætti að geta
lagt með íagafrumvarpifráþinginu
til konungsstaðfestingar, þá yrði ég
að krefjasl þess ekki einungis, að
þingið setti ekki annað í frum-
varpið en ég hefði fyrir fram tjáð
mig geta gengið að, heldur einnig
að lögin yrðu — eins og hver
önnur lög, er ekki hafa sjálf
inni að halda lögmælt takmörk
fyrir því, hve lengi þau eigi að
standa, eins og stöku sinnum á
sér stað — að koma til dyra eins
og fullnaðarlög, er að vísu gætu
þokað fyrir nýjum lögum fyr
eða síðar, en hefðu ekki sjálf
að geyma né hefðu í eftirdragi
neinaáiyktun (í frumvarpssniði eða öðru vísi), hvorki
frá alþingi eða annari hvorri deild þess, þar sem
látið væri up'pi eða að því vikið, að svo væri lit
ið á hina nýju stjórnarskrá, sem hún væri að eins
millibilsstig að frekara endimarki. Slíkur fyrir-
vari mundi verða tilefni fyrir mig til að leggja ekki
með frumvarpinu frá þingiou til konungsstaðfest-
ingar.----------
Til þess að ég geti lagt með þingmannafrumvsrpi
til stjórnarskrárbreytingar, er alþingi hefir sam-
þykt, verður það — eins og að framan segir —
að vera í alla staði þannig vaxið, að því er til
stjóruarinnar kemur, að þau lög miði til fullnað-
arúrslita málsios að svo stöddu.
Það á ekki að hafa meðferðis aðrar breytingar,
t. d. um aiþingi á iiverju ári, skipun aiþingis
m. m. Séu önnur atriði höfð með enn þau, sem
tekin eru inn í uppkastið, verður það til þess að
máíið ónýtist. Yiiji menn í raun og veru komast
út úr þessum ógöngum, þá er &ð fresta slíkum at-
riðum þangað til síðar meir, er það hefir sýnt sig í
framkvæmdinni, hvernigtiliöguruppkastsins reyaast.
Björn Jónsson.