Fjallkonan - 23.12.1898, Blaðsíða 1

Kemr út nm miöja viku.
Árg. 8 kr. (erlendiB 4 kr.)
Anglýsingar ódýrar.
Sjalddagi 15. júlf. Upp
sögn skrifleg fyrir 1. #kt.
Afgr.: Þingholtsstrœti 18
FJALLKONAN.
XV, 60. Reykjavtk, 23. desember. 1898.
Ititdómur.
Búnaðarrit. Útgef. Hermann Jónasson. 12. ár.
Rvík 1898.— í því eru þessar ritgjörðir:
1. TJm húsabyggingar, eftir Sig. Guðmundason; kún
fyllir 4 arkir af 10, aem ritið er als. Það er ritgerð
sú, er sæmd var verðlaunum af Búnaðarféi. Suðura*
fyrir nokkrum árum, þó nokkuð breytt síðan, að því
er höf. segir. Ritgjörð þessi er að miklu leyti upp-
tekning þess er áður hefir ritað verið um sama efni
í Búnaðarritinu og víðar, en með nokkuð fleiri orð-
um og útfyllingum sumstaðar, og eru sumar þeirra
ekki mjög nauðsynlegar. Ekki koma þar fram nein-
ar nýjar hugmyndir né ráð til að laga húsabygging-
ar til sveita eða flýta framförum í því efni. Höf.
finnur það að eldri ritg. um þetta efni, að þær séu
„einhliða og þröngsýnar11. En með engu minni rétti
mætti segja um þessa ritg. hr. S. G. að hún séreik-
andi og grunnfærin. Það er eigi unt að sjá að
hann hafi betri trú á einu bygginga-fyrirkomulagi
en öðru. Þó hann t. d. á einum stað í ritg. haldi
fram sambyggingu bæjarhúsa, gerir hann á öðrum
ráð fyrir sínum kofanum í hverju lagi. T. d- bls.
11: „Haganlegast mun víðast hvar að hafa bæjar-
húsin öll, svo sem baðstofu og önnur íbúðarherbergi,
stofu og kamers [svefnherhergi], búr og ef til vill
eldhús undir einu vatnsheldu þaki, helzt járnþaki“;
bls. 14: „Eldhús eða eldavél ætti ekki að vera í í-
búðarhúsinu“; bls. 43: „Búr . . . ætti ekki að vera
í íbúðarhúsinu". Fleiri dæmi mætti nefna. Að mold-
arhúsunum (torfbæjum) finnur hann hið sama og aðr-
ir, segir að þau sé „í flestu tilliti óhentug íbúðar-
hús, sérstaklega í hinum úrkomumeiri plássum lands-
ins"; en á öðrum stöðum telur hann þeim ýmislegt
til gildis, og vill ekki láta amast við þeim, 8nda
gerir hann ráð fyrir moldarbyggingum að miklu leyd
í allri ritgjörðinni.
Það er meira enn satt, sem höf. heldur fram, að á-
búendur jarðanna, sem byggingarskyldan nú hvílir á,
hafa fæstir efni eða ástæður (byggingarskilmála) til
að byggja góð og varanleg hús á ábýlisjörðum sín-
um ; en svo virðist hann ekki geta séð neitt ráð til
að flýta fyrir umbótum á þessu. Svo er að skilja
sem hann sé mótfallinn því að flytja þessa skyldu
yfir á eigendur jarðanna, og mun það þó vera eina
eða aðal-T&biö, sem framkværaanlegt er, til að laga
bæj&byggingar til sveita. Höf. ráðleggur það eitt
„til að yfirbuga mestu fátæktina“ að kenna mönn-
um að halda búreikuinga (eftir riti höfundarins. „ Um
búreikningau). En þótt það, að halda slíka reikninga,
í sjálfu sér sé gott og gagnlegt, er hætt við, að það
ráð reynist seinvirkt til að bæta húsakynni bænda al-
ment á landi voru.
Margar áætlanir um byggingakostnað eru í ritg.
og mun mega hafa nokkur not af þeim ; og eins eru
nokkrar bendingar um fráganginn á húsunum ekki
óþarfar.
Aðalstefna ritg. er íhaldssemi og varfærni, og er
eigi ólíklegt að sá kostur hafi ráðið mestu um dóm
verðlaunanefndarinnar.
2. Um búnaðarkenslu og búnaðarskóla erlendis, eft-
ir Sig. Þórólfsson, er allfróðlegt yfirlit yfir sögu búfr.
kenslunnar í nokkrum ríkjum Norðurálfunnar, en
ekki hefir sú ritgjörð mikla „praktiska“5þýðingu fyrir
oss.
3. Um hunda, eftir Jón Jónsson lækni. Þörf hug-
vekja, þó efnið sé að sumu leyti margrætt; það verð-
ur seint of vandlega brýnt fyrir almenningi. Líklega
þykir mörgum bændum full-kostnaðarsamt hundahús-
ið með girðingunni, sem þar er gert ráð fyrir. Verð-
vægara og þó til bóta væri að tjóðra rakkana við
skýli sín með nokkuð langri festi.
4. Ritgjörð um miltisbrandinn, eftir Magnús Ein-
arsson, dýralækni, um eðli þessa sjúkdóms, einkenni
og varúðarreglur gegn útbreiðslu bans ; lang-þarfasta
litgerðin í ritinu þetta ár, og ættu bændar alment
að færa sér hana í nyt.
5. Um áburðarauka og sumarhýsing sauðfjár (B.
E.). Mælt með því að láta ær liggja í húsum frem-
ur enn úti í kvíum. Áburðinn má auka með því að
bera mold eða annað þyrrandi áburðarefni i húsin.
Fást þá 4—5 kláfhlöss af góðum áburði eftir ána, og
mun höf. hafa reynslu fyrir því.
6. ritgj. er fáein orð um að nota töðulög (seyði)
til að ala á ungkálfa í mjólkur stað að nokkru leyti).
7. „Bœjaþökin & Færeyjumu (D. Thomsen). Torf-
þök á næfrum (sjá Búnaðarrit, 8. ár, bls. 157, um
sama efni).
8. „Árið 1897“, eftir Vilhjálm Jónsson, yfirlit yfir
alla merkustu viðburði og framkvæmdir, ráðstafanir
og rit áhrærandi atvinnuvegi og búnaði landsmanna
það ár.
Þótt Búnaðarritið hafi oft verið efnisríkara en það
er nú, er það enn all-eigulegt rit, og þess vert að
bændur læsu það meira en þeir gera.
Björn Björnson.
* *
*
Athugas. ritstj. Margt fleira væri vert að athuga
við Búnaðarritið, enn hinn heiðraði höf hefir tekið
fram, og mun því Fjallk., ef rúm leyfir, síðar koma
með sínar athugasemdir um það, meðfram af því, að
hún er ekki að öllu leyti samdóma þessum höfuudi.