Fjallkonan - 23.12.1898, Qupperneq 3

23. des. 1898.
FJALLKONAN.
199
„ Lands “-svíviröingin.
n.
Þvílík óhæfa, að sveitamenn skuli skrifa í blöð!
En það er líklega bót í máli, að þeir skrifa ekki
nema í Fjallkonuna!
Eitthvað þessu líkt vakir fyrir Þorsteini öísla-
syni.
Varlega skyldi hann samt fullyrða það, að kaup-
staðarbúar sé yfirleitt mentaðri eða viðsýnni enn
sveitamenn. En hann mun sérstaklega eiga við
Reykvíkinga, og það eru þeir einir, sem hann álítur
færa til að skrifa í blöð. Eftir hans skoðun ættu
líka Reykvíkiugar einir að sitja á þingi.
Hann getur ekki afsakað ummæli sín með því, að
hann eigi að eins við „þröngsýna kotkarIa“ og „ó-
mentaba sveitakarla“, eins og hann kemst að orði.
Hann tiltekur sérstaklega sveitaménn, af því að
hann álítur þá standa skör lægra að viti og þekk-
ngu enn kaupstaðafólkið.
Þetta er alveg í samræmi við það, sem stundum
má heyra á argasta kaupstaðaskríl, að allir sveita-
menu, sem ekki eru með hvítt um hálsinn og á stig-
vélum, eru kallaðir „sveitadónar“.
Þetta hefir Þ. ö. getað lært, þó honum hafi veitt
skólanámið örðugt.
Bágt mun og Þ. G. eiga með að bera á móti því,
þó honum þyki við sveitakarlar lítilmótlegir, að sum-
ir okkar eru fullvel sendibréfsfærír, en það getur
hann sjálfur naumast heitið. Ég skal t. d. benda á
prestana séra Arnljót Ólafsson á Sauðanesi og séra
Þorvald Bjarnarson á Mel, og marga fleiri presta,
kennarana við Möðruvallaskólann, nokkra sýslumenn
og lækna, ýmsa alþingismenn, fáeina embættislausa
lærða menn og loks ekki allfáa bændur, þó Þorsteini
þyki eflaust skömm að telja þá með.
Þann hugsunarhátt, sem lýsir sér í ummælum
Þorsteins um kotkarla og sveitakarla, má með sanni
kalla lands-svívirðing. Hann er auðsjáanlega sprott-
in af þeim þrælslegasta kúgunaranda og fúlustu fyr-
irlitningu fyrir mestallri þjóðinni, því mestallir lands-
menn eru sveitamenn.
Hvernig lízt nú almenningi á ættjarðarást og vel-
vild annars eins Jeiðtoga?
Líklegt væri, að þeir menn, sem hafa fengið ein-
hvern snefil af þekkingu á óglæsilegum högum al-
þýðunnar, mundu fremur finna til með henni, en það
er hvorttveggja, að Þorsteinn Gíslason hefir ekki
þekkinguna til að bera, enda bætir innrætið ekki úr.
Druknanir. 3. nóvember druknuðu 12 menn
á Eyjafirði. Kollsigldu sig tveir bátar í Krossa-
nesál fyrir utan Oddeyri ; gat Guðmundur skipstjóri
Jónsson á Oddeyri bjargað mönnunum af öðrum þeirra,
en af hinum varð að eins formanninum bjargað,
Tryggva Jónassyni frá Bandagerði: af þeim bát drukn-
uðu tveir menn: Jón Jósepsson, frá Glerá, frá konu
og ungum börnum,og unglingspiltur frá Stóra-Eyrar-
landi, Jón að nafni.
Sama dag fórst bátur frá Krossum á Árskógsströnd
með 4 mönnum: þrem bræðrum er hétu Þorvaldur,
Baldvin og Vilhjálmur Þorvaldssynir bónda á Kross-
um, og vinnumaður frá sama bæ Gunnlaugur Sigurðs-
son.
Þá fórust enn 2 bátar við Böggversstaðastand í
Svarfaðardal, og druknuðu þrír menn af hvorum;
nafngreinir „Stefnir“ þá þannig: „eftir lausum fréttum":
Júlíus bóndi Guðmundsson frá Halldórsgerði, Eggert
bóudi Jónsson frá Hreiðarstaðakoti, Björn Sigfússon
húsmaður frá Tjarnargarðshorm, Hallgrímur Krist-
jánsson vinnumaður frá Ingvörum, Haraldur Jónsson
unglingspiltur frá Tjarnargarðshorni og maður vest-
an úr Fljótum, Guðmundur að nafni.
Húnavatnssýslu, 25. nóv.: — „ Tíðin hefir verið hér síðan
á réttum og til skamms tíma yfir höfuð góð og þurviðrasöm.
Síðan um skifti hafa verið óstillur og úrfelli, oftast kafald og
hríðar af ýmsum áttum. Lömb víðast komin alveg á gjöf og
farið að gefa fullorðnu fé viðast. — Böðunum nær allstaðar lok-
ið, og heyrist eigi getið að menn sýni verulegan mótþróa í því
efni. En þrátt fyrir það er þó mörgum hálfilla við þessi kar-
bólsýruböð, og allmargir greindir og eftirtektasamir fjármenn
og bændur fullyrða, að síðan farið var að viðhafa böðin, þá sé
ullin miklu minni og hismislegri að vorinu. Ennfremur kvarta
margir um ullarlús í fénu eftir baðið, að féð sé kulsamara og
kveifarlegra, sé hættara við kvillum, t. d. bráðapest og jafnvel
lungnaveiki. Sumir brúka kreólín, en mönnum geðjast eigi alls-
kostar vel að því heldur. — Bólusetning hefir þegar fram farið
í ýmsum hreppum sýslunnar, sumstaðar þó að eins hjá örfáum
bændum. Á mörgum bæjum hafa drepist af bólusetningunni
ein eða fleiri kindur, flest 6 eða 7, að því er heyrst hefir. Það
eru margir, enn sem komið er, hálfragir við að láta bólusetja
fé sitt, vilja kannske láta aðra ríða á vaðið fyrst. — Þá er að
minnast á horfellislögin nýju. Það má fullyrða, að eins almenn
og megn óánægja hefir eigi komið í ljós út af neinum lögum
sem þessum. Sumir hreppstjórar munu eigi ætla að framkvæma
neina skoðun eða ásetning, að minsta kosti ekki á þessumtíma.
Það er heldur ekki gott að sjá, hvernig hreppstjórar eiga að
framkvæma þessar skoðanir samkvæmt fyrirskipun amtmanns,
því eftir skýrsluformi, sem öllum hreppstjórum er sent, verða
þeir að skýra frá, hve margar vættir af heyi hver búandi hafi
fyrir fénað sinn! Það er næstum ótrúlegt, að hámentaðir menn
skuli gefa út aðrar eins fyrirskipanir og þessar, sem ailir ættu
að sjá, að allsendis ómögulegt er að framkvæma svo nokkurt
vit sé í. Fyrir utan þetta virðist liggja i augum uppi, að
þessar ásetnings-skoðanir hafi næsta litla þýðingu, en á hinn
bóginn tilfinnanlegur kostnaður fyrir sveitarfélögin. En hvað
sem gagnsemi þessara skoðana líður, þá eru vesalings hrepp-
stjórarnir og aðstoðarmenn þeirra sannarlega ekki öfundsverðir
af þessum starfa“.
Austur-Barðastrandarsýslu, 26. nóv.: „Það er sjaldan, að
blöð vor flytji fregnir úr þessu héraði, enda er hér strjálbygt
víða, afskekt og fátt um samgöngur, einkum á vetrum. Stafar
það mjög af vondum vegum og örðugum milliferðum. Það er
sjaldan um fjörugt félagslíf að ræða í þessum útkjálka-sveitum;
þar sem óblíð náttúra, slæmir vegir og að síðustu hið íslenzka
svefnmók hamlar mönnum frá öilum samgöngum, svo hver hýr-
ist í sínum kofa, án þess að koma saman á almennum fundum