Fjallkonan - 08.09.1900, Side 1

Kemur út einu sinni
í viku. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr. eða l’/j
doll.) borgist fyrir 1.
júlí (erlendis fyrir-
fram).
UppBögn (skrifleg)bund-
in við áramót, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda hafi hanuþá
borgað blaðið.
Afgreiðsla: Þing-
holtsstrœti 18.
XYIl. árg.
Reykjavík, 8. september 1900.
Xr. 35.
Landsbarikinn er opinn hvern virkan dag kl. 11—2.Banka-
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og Id. til útlána.
Forngripasafnið er I Landsbankahúsnu, opið á mánud.,
miðvikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á Bunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lœkning á spítalanum á þriðjudögum og töstu
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tanrilœkning í Hafnarstræti 16, 1. og 3. mánu-
dag hvers mán., kl. 11—1.
FJALLKONAN.
Nýir kaupendur að síðara
helmingi þessa árgangs Fjallkon-
unnar frá 1. júlí til ársloka geta
fengið hann fyrir
2 krónur,
og auk þess í kaupbæti:
sérprentuð þrjú sögusöfu úr eldri
árgöngum blaðsins yflr 200 flls.
Enn fremur einhvern eldri árgang
Fjallk. eftir samkomulagi.
Sögusöfnin fást hjá útsölu-
mönnum út um landið og eru
líka til sölu á 1 kr. (öll heftin).
NB. Enginn getur fengið kaupbæti nema
kaupin hafi áður farið fram, þ. e. and-
virði blaðsins hafi verið borgað að fullu.
Sumir hafi viljað fá kaupbæti áður en
þeir borguðu, en þeir hafa þá venjulega
gleymt að borga.
Frá útlöndum.
Ófriðurinn í Eína. Þau tíðindi er ná að
segja frá Kína, að lið stórveldanna kom til
Peking um miðjan ágúst og tók borgina. Yar
þar ekkert viðnám veitt, því Kínverjar vóru
ekki viðbúnir og ugðu ekki að sér. Drap lið
stórveldanna þar að sögn 3000 manna á göt-
unum, en af liði þeirra féllu rúmir 60 manna
og á annað hundrað urðu særðir. — Allir sendi-
herrar stórveldanna voru á lífi, og þar með
þýzki sendiherrann, sem fyrir iöngu átti áð
vera drepinn. Allar fregnirnar frá Peking um
dráp þeirra hafa reynst tóm iygi, sem Evrópu-
menn þar eystra hafa búið til í þeim tilgangi,
að æsa stórveldin til ófriðar gegn Kína til
þess að geta betur komið ár sinni fyrir borð
þar eystra.
Keisarinn og drotningin gamia hafa verið
handtekin, en prins Tuan, sem kailaður var for-
ingi uppreistarinnar, fanst hvergi. En lið stór-
veldanna brendi upp hús hans að sögn.
Nú ætti ófriðnum í Kína að vera lokið, en
þó halda stórveldin áfram að senda lið þangað.
Hafa bæði Englendingar og Þjóðverjar sett
landher þar á land nýlega (í Shanghai), auðvit-
að í þeim tilgangi að gera meiri spell og til
landvinninga.
Ameríkumenn hafa neitað með öllu að eiga
i ófriði í Kína; kalla sinn her heim sem skjót-
ast.
Frá Búum er það að segja, að þeim hefir
nú um hríð stöðugt veitt betur í smábardögum,
sem þeir hafa átt við Breta, Kristján de Wet,
hershöfðingi Búa, hefir getið sér frægan orðstír
fyrir framgöngu sína. Ætluðu Bretar fyrst að
loka hann inni í bænum Bethlehem í miðjum
júlí; voru þeir með 25000, en Wet með 3000;
svo fór þó, að Wet slapp úr greipum þeirra, og
réðst á þá rétt á eftir og handtók nokkur hundr-
uð manna. Nokkrum dögum síðar tók hann
vagnlest af Bretum og 2000 manna, og eftir
það réðust Bretar á hann og kreptu að honum
á alla vega með ógrynni liðs, en svo fóru leik-
ar að hann slapp undan þeim í versta hríðar-
veðri rétt fyrir lok júlímánaðar. En þeir náðu
honum seinna við Vaalá og slógu þar hring
um hann; fór þá svo, að hann komst norður
yfir ána 7. ágúst, en Bretar urðu fyrir talsverðu
manntjóni. Síðan gerðu Bretar enn atlögu að
honum og sóttu þá að honum 5 hershöfðingjar,
en þá fór en sem fyrr að hann komst undan
með sína menn. Hefst hann enn við í Óraníu,
og er Bretum mjög skeinuhættur, enda er það
haft eftir honum, að hann muni aldrei gefast
upp.
Ymsar smáborgir, sem Bretar höfðu tekið, eru
nú aftur slopnar úr greipum þeim, og eftir síð-
ustu fréttum eru Bretar hræddir um, að Búar
muni aftur ná Mafeking á sitt vald.
Roberts lætur illa af horfunum við ensku
stjórnina, og kvartar yfir því að Búar hlýðnist
ekki herstjórn hans og leggi ekki niður vopn-
in. Hann handtekur þá Búa, sem ekki hlýðn-
ast, brennir bæi þeirra, en flytur konur og
börn á vald hinna ensku hermanna.
Mjög mikill kurr er meðal ensku þjóðarinn-
ar yfir ófriðinum, og bæta ekki ófarir Englend-
inga um. Segja blöðin, að Roberts liggi stöð-
ugt í svívirðingunni.
Veðrið hefir nú um nokkurn tíma verið ilt
fyrir enska herinn, sem er illa útbúinn aðklæð-
um, en nú er vetur hjá Búum.
Mjög er stjórninni ensku nú ámælt í hinum
frjálslyndu blöðum fyrir afskifti sín af öðrum
þjóðum, Búa-ófriðinn og innrásina í Kína. Cham-
berlain er alvarlega mintur á það, að hann
sagði á þingi 1896, að það væri bæði siðferði-
lega rangt og í alla staðl óviturlegt, að fara í
ófrið við Búa, þar sem enska stjórnin hefði
lengi viðurkent þá sem sjálfstætt ríki.
Svo er að sjá sem Asjanta-ófriðnnm sé þeg-
ar lokið. Hafa nú Englendingar náð tveimur
konungum Asjanta á sitt vald og átti að flytja
þá til Seyshelle-eyjanna austan við Afríku.
Verkfall stórkostlegt byrjað meðal járnbrauta-
manna og kolanámumanna á Englandi.—Vóru
um 30 þús. kolagrafara atvinnulausir. Stjórn-
in enska hefir nú gripið til þeirra óyndisúrræða
að vilja banna útflutning af kolum úr Englandi,
og verði Toryar með því, má búast við að því
verði fræmfvlgt. En blöðin segja aðþettabann
mundi verða til þess, að svelta til bana all-
flesta námumenn bæði í Wales og á Norður-
Englandi. Stjórnin þykist sjá það fyrir, að
skortur muni verða á kolum á Englandi vegna
þess að herskipin, sem send eru til Afríku og
Asíu, eyða svo miklum kolum, og þar á ofan
bætist, að Frakkar hafa um nokkurn tíma að
undan förnu keypt ógrynni kola af Englend-
ingum, og hefir jafnvel leikið grunur á, að þeir
mundu gera það til þess að koma Englending-
um í vandræði. Nú fá bæði Þjóðverjar og Frakk-
ar sér kol frá Ameríku, og hafa Frakkar pant-
að þaðan 1 milj. tonna af kolum. — En kola-
fiutningurinn frá Ameríku mun aftur verða til
þess, að kolin hljóta að lækka í verði í Evrópu.
Horfurnar í Kína.
Um þær stendur svo ritað í ensku blaði,
Reynolds Journal, 26. f. m.:
Her bandalagsríkjanna allra hefir ruðst inn
í Peking og látist ætla að bjarga sendiherrum
sínum, sem sagt var að hefði verið slátrað, en
voru auðvitað glaðlifandi og í bezta gengi.
Vér höfum engar áreiðanlegar sannanir fyrir
þvi, en svo þýtur í loftinu, að þotta áhlaup á
Peking sé byrjun til þrætu, sem óhjákvæmilega
leiði það af sér, að þessi bandalagsríki fari að
skifta Kína að meira eða minna leyti milli sin,
og að deilan um skiftinguna veki aftur ófrið á
milli þessara ríkja. Það eru evrópsku auð-
mennirnir í Kína, sem hafa leikið þenna leik.
Þeir hafa beitt blaðamöununum eins og verk-
færum til þess að flytja þær lygafregnir til
Evrópu, að Kínverjar hafi drepið Evrópumenn
hópum saman, og hefir þossu verið logið upp í
þeim tilgangi að fá stórveldin í Evrópu til að
vaða inn í Kína og til þess að afsaka jafnframt
tilhlutun þeirra um þetta mál fyrir Evrópuþjóð-
unum, sem ekki þekkja til þess. Þetta bragð
hefir nú reynst jafn-vel og það reyndist í Suð-
ur-Afríku þegar var að kveikja upp Búa-ófrið-
inn.
Hvað á nú að fara að gera? Ætla stórveld-
in nú að setja á stofn bráðabirgðastjórn í
Kína — þangað til þau fleygja sér yfir her-
fangið? Eða ætla þau sér að setja hinn unga
keisara aftur til valda? öeri þau hvorugt, þá
breyta þau gegn almenningsálitinu í Kína, sem
vill hvorki lúta útlendu valdi né inniendri
harðstjórn. En ef þeir setja nú drotninguna í
hásætið, sem verst hefir verið borin sagan, til
hvers fóru þeir þá að skerast í leikinn? Vér
getum ekki séð, að þeir hafi átt annað erindi
en að vekja óeirðir, ogþó vér drögum alls ekki
taum Kínverja, getum vér fullyrt, að þessar ó-
eirðir eru ekki þeim að kenna, heldur Evrópu-
mönnum og svo Japansmönnum, sem áttu rang-
látan ófrið við Kína fyrir sex árum.
Nú hafa Englendingar sett landher á land í
Shanghai til að kveikja nýtt ágreiningsefni.
Þeir segjast ekki sækjast eftir löndum (sama
viðkvæðið og í Suður-Afriku), en það er kunn-
ugt, að Shanghai er lykiilinn að mið-Kína.
Fjársalan.
Eins og sjá má af eiðfestri skýrslu þeirra
Parker & Fraser, fjárkaupmanna í Liverpool,
segjast þeir ekki hafa hætt við fjárkaup sín
hér á landi í sumar af þeim ástæðum, að nokk-
ur „óviðkomandiu maður hafi haft áhrif á þá,
og sérstaklega taka þeir það fram, að þeir hafi
ekki staðið í neinu sambandi, hvorki munniegu