Fjallkonan - 23.11.1900, Síða 1

Kemur úteinu sinni
i viku. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr. eða l'/s
doll.) borgist fyrir 1.
júli (erlendis fyrir-
fram).
Uppsögn (skrifleg)bund-
in við áramót, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda hafi hann þá
borgað blaðið.
AfgreiðBla: Þing-
holtsstrœti 18.
XYIl. árg.
Reykjavík, 23. nóvember 1900.
Nr. 46.
Landshankinn er opinn hvern virkan dag kl. 11—2.Banka-
Btjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni etundu lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngri'pasafnið er í Landsbankahúsnu, opið á mið-
vikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lækning á spítalanum á þriðjudögum og föstu
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlœkning í Hafnarstræti 16, 1. og 3. mánu-
dag hvers mán., kl. 11—1.
►X* ’sU'
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörlíki,
sem er alveg* eins notadrjúgt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
8W Fæst hjá kaupmönnunum.
Þjóðin í Bandaríkjunum,
n.
(Niðurlag).
Þá kemur það til greina, hvað af öllu því
fólki verður, sem til Ameríku flytur, hvar það
tekur sér bólfestu og hvaö það hefst að, þegar
þangað er komið. Þess skal þegar getið,
að mestur hluti New Englands og að kalla öli
hin gömlu suðurlönd norður-Ameríku hafa til
þessa tíma verið nær því ósnert af innflytjend-
um. Það eru einkum miðríkin á Atlantshafs-
ströndinni, sléttulöndin og Kyrrahafsströndin,
sem hafa verið aðseturslönd innflytjendanna.
Og þó ekki verði dregin nein merkjalína, sem
sýni, hvar innflytjendur eigi eingöngu heima,
má benda á marga bæi og nýbygðir,
þar sem ýmsar þjóðir hafa sezt að í stórhóp-
um, og fá því þessir bæir eða bygðir sérstakan
blæ af þjóðerni þeirra.
Þó verður varla bent á sérstaka staði, sem
írar búi á. Þeir eru alstaðar furðu fjölmennir,
alla leið frá Atlantshafsríkjunum til Kyrrahafs-
strandarinnar. Það kernur hér í ljós, að hinir
írskn innflytjendur, sem flestir eru sveitamenn,
taka varla á þeim störfum, sem þeir eru upp-
aldir við, þegar til Ameríku kemur, heldur fara
þeir í borgirnar og verða þar daglaunamenn,
eða þeir reka þar einhverja litia iðnaðargrein,
einkum vínsölu, en í eiuu skara þeir fram úr
öðrum: þeir eru fremri öllum öðrum í því að
fást við sveita og héraða mál. í þeirri grein
geta aðrir innflytjendur alls ekki komist í hálf-
kvisti við íra. írinn vinnur sigur í 9 fyrir-
kvæmum (tilfellum) af 10, þegar hann viil ná
í einhverja sýslun fyrir almenning, sem mikið
er til af í stórborgum, eins og t. d. New York,
og hrökkva Þjóðverjar ekkert við þeim í þeirri
samkeppni, þó þeir leggi alla stund á hana.
Þjóðverjar hafa einkum sezt að í Pennsyl-
vaníu, Ohio, Indiana og Hissouri, og í bæjunum
New York, Cincinnati, St. Louis, Chicago og
Milwaukee. Þeir hætta ekki við landbúnaðar-
störf, eins og írar, þegar til Ameríku kemur,
og hafa því átt mikinn þátt í því að rækta
upp slétturnar vestur í ríkjunum. Þeir taka
og mikinn þátt í verzlun og iðnaði í borgun-
um, og eru ekki fáir þeirra meðeigendur í hinum
stærstu iðnaðar eða verzlunarsýslunum í Banda-
ríkjunum. Með því þeir eru synir „das grosse
Vaterland“ og hafa hina þýzkn menningu til
að bera, er þeim venjulega ant um þjóðerni sitt
og halda fast við móðurmál sitt og siðu. Þeim
veitist það hægra fyrir þá sök, að þeir eru svo
fjölmennir, einkum i New York, St. Louis og
Milwaukee, enda styðja þeir að viðhaldi þjóðernis
síns með þýzkum dagblöðum. Þeir innræta líka
börnum sínum ást og virðingu á öllu því sem
þýzkt er, og byggja þeir því bæði fjölda af
barnaskólum og æðri mentaskóla og verkiega
skóla.
Iunflytjendur frá Norðurlöndum, Danmörk,
Svíþjóð og Noregi flytja flestir að tiltölu til
Wisconsin, Minnesota, Iowa, Nebraska og beggja
Dakóta ríkjanna, og margir Norðurlandamenn
hafa „brotið" slétturnar í Nebraska og gert
þær að hveitiökrum. Þeir hafa orðið að leggja
hart á sig framan af, hafa bygt sér í fyrstu
bjálkahús, en síðar falleg íbúðarhús. í engum
bæ í Bandaríkjunum eru jafnmargir Norður-
landamenn að tiltölu og í Minneapolis í Minne-
sota. Þar eru t. d. Danir, svo nokkrum þús-
undum skiftir og reka þar ýmsar atvinnugrein-
ir og hafa þar margar kirkjur og skóla. Þó er
ef til vill meira vert um annan bæ, Des Moines
í Iowa, vegna skóla þess sem danskir kirkju-
söfnuðir í Ameríku hafa komið þaráfót með að-
stoð kirkjunnar heima í Danmörku. Hin grundt-
vígska kirkjustefna í Ameríku leitast ekki ein-
ungis við að vernda danska tungu og siði, held-
ur og að vekja hjá hinum ungu velvild til
lands og þjóðernis og danskra bókmenta jafnt
hinum amerísku. Hið mesta verk, sem unnið
hefir verið í þessa átt, er þó stofnun dansks
háskóla (universitets) í Des Moines.
Hinir frönsku innflytjendur, sem á 17. og 18.
öld vóru dreifðir frá ósum Missisippi-fljótsins
alla leið vestur að hinum stóru votnum, eru
fyrir löngu runnir saman við amerísku þjóðina.
í seinustu átthögum sínum, New Orieans, eru
franskir innflytjendur meira og meira að hverfa
i úr sögunni, og veiður sú borg bráðum amerísk
stórborg; hefir verið svo Iítill innflutningur af
Frökkum á þessari öld, að þjóðerni þeirra hefir
ekki getað haldist við í Ameríku.
Það mun fara eins fyrir Spánverjum í Texas,
New Mexíkó, Arizona og Kaliforníu eins og far-
ið hefir fyrir frönsku innflytjendunum. Síðan
lönd þessi gengu inn í Bandaríkin með friðin-
um í Hidalgo (1848), hefir fjöldi af enskum
(amerískum) innflytjendum flutt inn í lönd þeirra,
og hlýtur spánska kynið að hverfa þar smám
saman.
Sá grúi af fátæklingum, sem nú á síðustu ár-
um kemur frá Póllandi, Ungarn og Ítalíu, kem-
ur í góðar þarfir námueigendunum og járn-
brautafélögunum, sem fá þar ódýra verkamenn.
Þegar mannflutningaskipin koma til New York,
hlaðin fólki úr þessum löndum, tekur á móti
þeim einhver samlandi, sem er orðinn landvan-
ur í Ameríku og gerður út af einhverju íélagi,
og sendir þá í kolanámurnar í Pennsyivaníu
og vestur-Virginíu, eða í einhvern afkyma
sambandaríkisins, til þess að vinna að moidar-
verkum við járnbrautalagningu. Þar sem
þeir setjast að í borgunum, hafa þeir ofan af
fyrir sér sem daglaunamenn; ítalir eru þó mjög
oft götusóparar eða skóburstarar. Þeir búa
veujulega í hverfi út af fyrir sig, sem er eymd-
arlegt í alla staði, kynnast engum öðrum en
þeim sem eru í hópi þeirra, og eru venjulega
illa þokkaðir, einkum af því að þeir vinna fyr-
ir lsngt um lægri daglaun en innlendir menn,
af því þeir hafa svo fáum þörfum að fullnægja.
ítalir eru líka óvinsælir af öðrum ástæðum.
Mestur þorri þeirra keraur til Ameríku í þeim
tiigangi, að dvelja þar að eins um stundarsak-
ir. Þegar þeir hafa grætt nokkur hundruð
dollara á fáum árum með sparsemi og jafnvel
nirfilshætti, því þeir lifa oft hundalífl í öllum
greinum, kveðja þeir Araeríku alls hugar fegn-
ir og eyða því sem eftir er æfinnar í sinni kæru
sólskinsbjörtu Ítalíu. Þeir gera líka yfirvöld-
unum í Ameríku mikið ónæði, þvi þeir liggja
þar altaf í illdeilum sín á milli, eins og þeir
gera heima á Ítalíu, og ef ítalskt verkmanna-
fólk hittir fyrir pólskt eða ungarskt verkafólk,
lendir oftast í illdeilum og blóðugum áflogum.
Þeir álíta hverir aðra keppinauta, og er líka
ástæða til þess, því eins og þeir keppa við a-
meríska verkmenn og færa niður kaup þeirra,
eins keppa þeir hverir við aðra sín á milli, og
spilla hver fyrir öðrum. Því henr líka verið
farið fram á það hvað eftir annað, að reisa
skorður við innflutningi þessara þjóða til A-
meríku.
Fjöldi af Gyðingum frá Rússlaudi og suður-
Þýzkalandi hefir flutt til Ameríku á síðari ár-
um, en þeir fara hvorki í kolanámur né í járn-
brautavinnu, og fást heldur ekki við það, að
breyta sléttunum í hveitiakra. Þeir eru allir
í kaupskapnum. Gyðingurinn er ekki lengi í
Ameríku, áður hann fær sér vagn og dróg og
fer fram og aftur um landið og verzlar með
aila hluti, jafnt tuskur og bein sem ekta frönsk
gullúr. Og ef honum sýnist, getur hann fengið
sér skrín með allra handa vörum, sem hann
fær með litlu verði og rcynir að troða upp á
menn á götunum í stórbæjunum.
Kínverjar eru alveg út af fyrír sig. Af
þeim er rúmur fjórðungur miijónar í Banda-
ríkjunura. Þeir hafa ofan af fyrir sér í stór-
bæjunum með því að vaska og strjúka fyrir
heimiiin, og haía þeir flestir farið til Kaliforn-