Fjallkonan - 23.11.1900, Blaðsíða 3

FJALLKJONjAN.S
3
lausu gaspri um það, hve merkilegt fólk
Tatarar væru.
„Þeir eru gott fólk. Betur að þeir væru
fleiri eu þeir eru. Þá færi margt öðruvísi ea
fer. Þeir hafa öldum saman geymt trúlega
marga fjársjóðu hinna huldu fræða, sem annars
hefðu gleymst. í fyllingu tímans mun trúfesti
þeirra ekki verða ólaunuð“.
Eg vissi ekki hverju eg ætti að svara þessu
— þvi aldrei heflr „rökkurfólkið“ verið talin
nein fyrirmynd i breytni sinni í vestur-Evrópu,
og fræði þeirra telja menu einkisverð og hina
örgustu hjátrú — en greifinn tók af mér ó-
makið og tók til máls:
„Höfðingi Tatara fekk mér þessi bréf, sem
eg áleit mig auðvitað skyldan að taka við, þó
þau séu ekki til mín og eg viti ekki frá hver-
jum þau eru. Hvað er þetta?“ segir hann og
brýtnr upp annað bréfið, „er þetta frá yður,
kæri Harker, og til okkar góða vinar Péturs
Hawkins?“ „En hitt bréflð", — hann braut
það líka upp og varð svartur sem sót þegar
hann sá þessa einkennilegu skrift, sem hann
gat ekki lesið, eg leit reiðilega á mig — „það er
ómerkilegt, nafnlaust bréf, sem smánar trúnað
og gestrisni en af því það er nafnlaust, þá kem-
ur það hvorugum okkar við“.
Hann kveikti í bréfinu við Ijósið og fleygði
því síðan í ofninn. Síðan sagði hann:
„Bréfið til Hawkins, — það skal eg auðvitað
sjá um, af því eg sé að þér hafið skrifað und-
ir það. Bréfin frá yður, kæri vin, eru mér
heilög, og þér ættuð að vita, að þau eru bezt
komin hjá mér. Eg bið yður margsinnis af-
sökunar á því, að eg braut það upp. Þér ger-
ið svo vel að skrifa aftur utan á það“. Haun
rétti mér umslag og hneigði sig kurteislega
fyrir mér.
Eg sá mér ekki annað fært enn að skrifa
aftur után á bréfið og fá honum það, og gekk
hann síðan í burtu. Þagar eg nokkrum augna-
blikum síðar ætlaði að fara inn í herbergi mitt,
fann eg að dyrnar á borðsalnum vóru lokaðar
að utanverðu. Mér varð mjög hverft við þetta,
og eg sueriþví aftur að skrifborðinu og reyndi að
stilla mig sem bezt eg gat. Eg ætlaði að halda
áfram að skrifa en gat það ekki; fór eg svo
að ganga um gólf, en eg hafði enga stiilingu
til þess. Loks fleygði eg mér upp i sófann og
eg hlýt að hafa sofnað þar, því eg vaknaði við
það, að greifinn kom inn aftur og var að sjá
í bezta skapi. Þegar hann tók eftir því, að eg
hafði soflð, sagði hann mjög vingjarnlega: „Æ,
góði vinur, þér eruð þreyttur, þér þurfið að fara
að hátta. Sængin er bezti vinurinn. Eg get
því miður ekki gert mér það til ánægju, að
hafa yður hjá mér í kveld, því ég hefi svo mik-
ið að gera. Q-óða nótt og sofið þér vel“.
Eg bauð honum aftur góða nótt og sá eg þá
á honum háðsvipinn; gekk eg síðan inn í svefn-
herbergi mitt og sofuaði óðara en eg lagði höf-
uðið á koddann. Örvæntingin getúr fundið sér
'nvíld.
3. júní. Nú hefi eg orðið var við nýjar vél-
ar, sem boða mór alt hið versta.
Þegar eg í dag fór að skoða í ferðatösku
mína til að leita þar að bréfsefnum, ef eg kynni
að fá færi til að koma bréfi frá mér, sé eg að
allur pappírinn er horfinn, og alt það sem
eg hefi skrifað, nema þessi eina bók, sem eg
hefi venjulega borið á mér, vegabréf mitt, með-
mælisbréf mitt, öll minnisblöð mín um alt sem
þarf að vita á ferðinni, svo sem um lestatíma,
hótel o. s. frv., það er alt farið. Mér verður
þá örðugt að fara heim aftur. — En pen-
ingar og verðmætir munir vóru ósnertir og alt
annað þar sem það átti að vera.
Mér fór nú að detta margt í hug og hljóp
eg því að skápnum, sem ferðaföt mín hengu í
og eg hafði ekki lokið upp í marga daga.
Þar var alt farið — og ekki svo mikið sem
regnhlífin var eftir.
Eg stóð eins og þrumulostinn. Hvernig hefir
þetta orðið, og hver er tilgangurinn? Mér datt
fyrst í hug, að flýta mér til greifans, kæra
fyrir honum stuldinn og biðja hann að gera
tafarlaust ráðstafanir til að ná í þjófinn, en þeg-
ar eg fór að hugsa betur um það, áleit eg ráð-
legast að gera það ekki.
Euginn mun ganga um þessi herbergi án vilja
greifans og vitundar; ekki einu siuni mundu
Tatararnir þora að drýgja svo ósvífinn þjófnað
fyrir augum húsbóndans svo að segja. Gömlu
blindu kerlinguna gruna eg ekki; hvorki hún
ué Tatarar mundu hafa neitt við það að gera,
þvi fremur sem annað verðmætara lá fyrir þeim.
Ferðaveski mitt hefir að geyma dýra muni úr
silfri og krystalli, í vasabók minni liggur nógu
álitlegur bunki af austuríkskum seðlum og dýrind-
is vindlahylki lá rétt hjá pappírnum, sem stol-
ið hefir verið. Þetta hefir alt verið látið ó-
hreyft, og má ráða af því, að það hefir ekki
verið neinn þjófur, eins og þeir gerast venju-
lega, sem stolið hefir úr töskunni, heldur hefir
það verið einhver, sem hefir viljað ná í með-
mæli8bréf mitt og önnnr gögn, sem eg hafði
á ferðinni, en alls ekki kært sig um peninga
eða verðmæta hluti.
Ég réði af að láta sem ekkert hefði í skorist.
En í hvaða tilgangi hefir þessu verið stolið?
Ég er varla í efa um það, þetta hefir enginn
annar gert en greifinn. En það er þó lítt
skiljanlegt, hvað hann ætti að gera með vega-
bréf mitt eða meðmælisbréf, þó hann færi til
Englands, því það gæti hann hvorttveggja feng-
ið undir sínu nafni.
Tilgangurinn getur enginu verið annar en sá,
að láta mig ekki komast heim aftur, eða hindra
það eg geti flúið héðan.
Það verður erfitt fyrir mig að komast þvert
yfir Evrópu vegabréfslaust og í hverndagsföt-
unum minum, þótt mér auðnaðist að komast
héðan, án þess að verða álitinn fióttamaður eða
landshornamaður------------
Hinn 6. Drottinn má vita, hvað hér er hafst
að. í þessum hluta hallarinnar, sem eg bý í
sem fangi, er sífeld grafþögn; aldrei heyrist
minsta skóhljóð í göngum h'allarinnar og engin
rödd vekur bergmálið í hinum gömlu hvelfing-
um. En frá hallargarðinum dynja harðar og
óþýðar raddir Tatara, og eldar þeirra brenna
þar fram á nætur; eg heyri eins og glamur
af rekum og járnköllum, sem mér virðist koma
úr kjallaranum. Eg hefi int í þá átt við greif-
ann, hvað hér væri um að vera, en hann hefir
svarað mér út í hött.
Ég hefi séð í Tatara hópnum nokkra menn
af öðru kyni, hina sömu sem eg hefi áður séð
í kjallaranum, menn sem líkari eru öpum en
mönnum. Svo er að sjá sem Töturum semji
við þá. Tatararnir eru laglegasta fólk og kven-
fólkið sumt er frítt. Mér er næst að halda, að
Draculitz ættin muni eiga kyn sitt að rekja til
beggja þessara flokka.
(Framh.).
Brot úr ferðasögu.
-----Ég ætla ekki að þreyta lesendurna á
því að segja hvaðan ég kom 'eða hvert ég
fór — en 28. okt. kom eimskipið „Vesta“ á
Sauðárkrók. Þá laukst upp fyrir okkur ein-
hver fríðasta og víðáttumest-a sveit á landina,
girð háfjöllum á báðar hliðar, sem eins og brosa
hvort á móti öðru. Skagafjörður er alllangur
en hann sýnist ekki eins stór fyrir það, að
Drangey og Málmey, sem eru í miðjum firðinum
draga úr stærðinni. Þegar inn á höfnina á
Sauðárkrók kemur, er að sjá þar fallegt kaup-
tún og býsna mörg timburhús, sum allstór, öll
heldur snotur. Þegar fór að dimma um kveld-
ið, þótti mér það einkennilegt, að víða á höfn-
inni eða inn frá skipunum var að sjá sem eld-
ur logaði í sjónum á mörgum stöðum, og var
mér sagt að það væri síldarnet, en þessi eldur,
sem mér sýndist vera, væri maurildi af síldinni.
Eg sá það líka morguninn eftir, að þá komu
fjölda margir bátar og fóru að vitja um netin,
sem vóru þá fuli af hafsíld, sem gengið hafði
alveg upp í landsteina í fjarðarbotninum. Beru
margir bátar úr landi um morguninn, og voru
komnir að fyrir miðjan dag, hlaðnir af þorski
og ýsu, alt að 70 í hlut. Þegar komið var
hér á land, urðu fyrir okkur þrifalegar götur,
sem talsvert hafði verið gert við af mönnum.
Vatnsból bæjarins er leitt í pípu fram úr brekk-
unni ofan við húsin, og síðan gegnum bæinn í
sementeraðri steinrennu, sem byrgð er 'þykku
járni, svo engin óhreinindi, geti komist í hana.
Má vænta þesa að Sauðkrækiugar komi áður
langt líður á reglulegri vatnsleiðslu ííbúðaihús
sín. í kringum verzlunarhúsin var afarmikið
af saítkjötstunnum, sem út átti að flytja. Sjó-
mean leggja hér inn fiskinn jafnóðum og þeir
fá hann; vóra því hjá sumum kaupmönnum hálf
hús af saltfiski og bætist stórkostlega við hann
á hverjum degi, því hver maður rær hér, sem
votlingi getur valdið. Þó stóðu nokkur för uppi,
sem ekki gátu gengið fyrir mannleysi, og hér
sést, að nú vantaði fólkið til að taka á móti
gullinu. Mér var sagt að á þessu haustimundu
verða flutt út frá Skagafirði alt að 2000 tunn-
ur af sauðakjöti og alt að 2000 skippund af
saltfiski.
Á götum bæjarius sá eg margt af fólki úr
sveitinni, og leizt mér vel á það; það var alt
þrifalega búið og fjörlegt að sjá. Sömuleiðis
leizt mér vel á bæjarfólkið; engan sá eg þar
víndrukkinn, en fjöldi manna var þar að ýms-
nm verkum. Nýlega bygð kirkja, mjög fallegt
hús, er innarlega í bænum, og hafa bæjarbúar
lagt mikið til hennar.
Inn frá Sauðárkrók liggur sýsluvegur fram í
Skagafjörðinn; fram með honum eru víða ný-
bygðir bæir, sumir stórir og vandaðir; túniu
er víða farið að slétta. Peningshús eru víða
ii.org og stórir heystakkar við þau. Sauðfé var
farið að hýsa, svo mér gafst færi á að sjá það;
það var fyrir liðugum mánuði komið af afrétt
og var það mjög fallegt fé.
Bændur í þessari sveit virðast mér gestrisnir
og fjörugir og snyrtimenn í framgöngu. Alt er
fólkið frjálslegt á svip og þægilegt í viðmóti,
og ekki á því að sjá, að það skorti nokkum
hlut. — Bæir bænda hafa víðast stórum batnað.
Heyhlöður oru hér víða á bæum og er mér sagt
að þær fjölgi árlega. Ekki sá eg nautpeniug
bænda, en eftir stærð fjósauna má álíta að hér
sé margt af nautpeningi, enda sýndust mér tún-
in í góðri rækt. Heyrðist mér það á bændum,
að þeir álitu túnræktina aðalatriðið í sveitabú-
skapnum. Eftir því sem framar dró í sveitina,
virðist mér bændurnir hafa meiri áhuga á bú-
skapnum, heldur en út við sjóinn, og iust inu
í dölunum er talsverð silungs veiði og urriða.
Dalamennirnir eru fjörugir í orði og tilburðum.
Fyrir 40 árum, þegar eg var uugur, sá og
Skagafjörð, en var nokkuð farinn að gleyma
honum og langaði því til að sjá hann aftur,og
mun fleirum fara svo, því hann er eflaust eitt
fríðasta hérað landsins.
Margt hefir hér skipast á síðustu 40 árum.
Sjávarútvegur hefir eflaust meira en 10-faldast,
hross og sauðfé 2-faldast, eða meira, en naut-
gripi get eg ekki um sagt. Innbú manna hafa
sjálfsagt 10 faldast, því þá var ámöigumheim-
ilum mjög litið af inuanstokksmunum, en nú
eru víða miklar eignir í þeim munum, sem ekki
þektust þá. Saumavélar er mér sagt að séu
á hverju heimili og prjónavélar víða.
Alt það fólk sem og talaði við lét vel afsér
og var ánægt, og þótti vænt um sveitina sína,
Skagafjörðinn, enda hefir nú árað vel bæði til
lands og sjávar, og verzlun verið betri en síð-
ustu undanfarin ár.
Hvergi sá eg nein dauðamörk yfir sveita-
búskapnum hjá Skagfirðingum, þó ýmsar blaða-
greinir og bréf í blöðunum úr sveitinni geri
veður út af því, að Iandbúskapurinn sé að fara
á höfuðið.
8. nóv. 1900.
Ferðamaður.