Fjallkonan - 17.09.1901, Blaðsíða 3

FJALLKONAN.
ast; réttur viðtakandi fær þær í þeirri röðsem
til var ætlast. Þetta hefir þegar verið marg-
reynt. Prinsiun af Honaco er sífelt í sjóferð-
um og leggur oft leið sína um íslandshaf, og
jafnvel alla leið norður til Spitsbergen, þótt
hann hafi enn ekki komið hingað; hann hefir
fengið sér Marconis-áhöld á lystiskip sitt, og
vóru á því gerðar tilraunir til að handsama
orðsendingar, sem áttu að fara á önnur skip,
en það tókst ekki með neinu móti.
Þessi aðferð hefir bæði verið reynd á sjó og
landi. Skip Atlantshafsflutaingafélaganna hafa
fengið sér Marconis áhöld í sumar, og með því
móti fengið fréttir bæði frá Ameríku og Eng-
landi. Enu verður ekki sagt um það, hve
langar leiðir orðsendingar má senda á þennan
hátt, án millistöðva. En menn gera sér miklar
vonir um það.
Menn geta fengið upplýsingar um alt sem
þetta mál snertir með því að skrifa til The
Marconi Wireless Telegraph Company, London.
Týndar listir.
Meðal annars kefir týnzt sú list að smyrja
(balsamera) lík, svo þau varðveitist um aldur
og æfi. Menn kunna að vísu enn að balsam-
era lík, en þau halda sér ekki lengur en 50
ár. Egipak lík, sem balsameruð vóru 1000
árum fyrir Kr. b., eru enn í dag svo vel
varðveitt, að greina má smæstu hrukkur í
andlitinu. Nú haf a menn enga hugmynd um,
hvernig Egiptar hafa farið að þessu.
Stálsmíðar frá Sheffield og Solingen eru
frægar fyrir fínleik og hörku, en þrátt fyrir
allar framfarir í þekkingu á málmum og þrátt
fyrir allar framfarir í smíðvélatilbúningi,
geta menn ekki nú á dögum smiðað sverð,
er jafnist við Damaskus-sverðin góðu, sem
Arabar höfðu fyrir tveim hundruðum ára og
nú finnast að eins i forngripasöfnum. Með
þeim bröndum er bægt að skera í sundur
hin vönduðustu „offiséra“-sverð, og það svo,
að ekki komi minsta skarð i egg hinna forna
branda.
Menn kunna nú ýmsar aðferðir að þvi að
búa til listgerva demanta, en þeir hafa allir
þannannmarka, að þeir, sem vit hafa á þess kon-
ar hlutum, geta á augabragði séð að þeir eru
óekta. Á miðöldunum kunnu menn að gera
demanta, sem þektust ekki frá ekta demöntuip
og vóru í jafnháu verði. Nokkrir af þessum
undarlegu demöntum hafa geymzt fram á vora
daga.
Að 500 árum liðnum mun varla nokkur af
byggingum nútíðarmanna standa uppi, þar
sem pýramídarnir og hinar risavöxnu rústir
á Grrikklandi og Ítaiíu munu þá enn standa
ósnortnar af tönn tíðarinnar. Og hvað kemur
til? Það er það, að þúsund árum fyrir vort
áratal kunnu menn að blanda kalk og sement
á þann hátt, að það var miklu seigara og
haldbetra en alt steinlím, sem vér nú höfum.
Þá hefir einnig týnzt niður sú listin, að
búa til varanlega olíuliti. í gröfum Egipta
hafa fundist veggja-litmyndir, sem eru svo
litskarpar og nýlegar að stórfurðu gegnir.
Þegar oliulitir nútíðarmanna eru fyrir löngu
dofnaðir, þá munu gömlu ítölsku snildarmál-
verkin vera jafnglófögur og litskínandi sem
þau voru í upphafi.
Á bókasöfnum verða fyrir oss handrit, mörg
hundruð ára gömul, með alveg ódofnuðu bleki
sem rituð væru í gær. Blek það sem nú
gerist fer að deyfast eftir 5—10 ár.
Œermálverk miðaldanna er og ein listin,
sem týnzt hefir, og eftir að vita, hvort menn
komast upp á hana aftur.
Presthólamálið.
Allir góðir menn mega fagna því, að séra
Halldór Bjarnarson, prófastur í Presthólum, er
nú settur inn í embætti sitt, og landstjórnin
hefir þar með bætt yfir þá yfirsjón, sem henni
varð á þegar hún lét ekki séra Halldór taka
aftur við embætti sínu, jafnskjótt og hann var
sýknaður í hæstarétti af hinu alræmda ofsókn-
armáli, sem hafði orðið til þess, að honum var
vikið frá embætti um stundarsakir.
Það hefði landsstjórnin auðvitað átt að gera
og söfnuðurnir gengu að því vísu. En fjand-
mönnum séra Halldórs, sem höfðu orðið sér til
svo mikillar skammar með þjófnaðarkærumál-
inu, var auðvitað um það hugað, að séra Halldór
fengi aldrei embættið aftur. Og þeim hefir
með rógi sínum og milliburði tekist að spilla
samkomulaginu þar heima fyrir og umhverfa svo
málinu, þangað til nú, að kirkjustjórnin hefir
ekki vitað hvað hún hefir átt að ráða af.
En nú, þegar landshöfðingi og biskup hafa
fengið áreiðanlegar skýrslur um vilja beggja
safnaða séra Halldórs og hafa kynzt málinu
betur frá rótum en áður, svo að þeir hafa séð
hvernig i öllu þessu hatursmáii hefir legið, þá
haía þeir undir eins gert eins og rétt var og
veitt séra Halldóri prestakallið. Þetta er allr-
ar viðurkenningarvert og sýnir, að landstjórnin
getur látið s&nnfærast og bætt úr yfirsjónum
sínum þegar henni er leiðbeint með skynsam-
legum rökum.
Það var meiri hluti safnaða séra Halldórs
sem óskaði að fá hann aftur í embættið, en
ekki minni hluti eins og heyrst hafði. Það var
enginn kjörfundur sem réði, heldur var að eins
leitað álits kjósenda í söfnuðunum, samkvæmt
fyrirmælum biskups, og að fengnu áliti þeirra
hafði séra Halldór talsverðan. meiri hluta. Það
kemur ekki til greina, þótt mótstöðumenn séra
Halldórs hefðu allra fyrst fleiri atkvæði í sín-
um flokki, meðan ekki var búið að leita álits
alira kjóseudanna.
Nú er vonandi, að samkomulagið milli séra
Halldórs og safnaðarins í Prestahólaprestakalli
verði gott héðan af. — Óvildarmönnum hans
þar heima fyrir hefir fækkað, en auðvitað verð-
ur blásið að ófriðareldinum af fjandmönnum
hans og öfundarmönnum í öðrum sveitum, jafn-
vel öðrum prófastsdæmum.— Vér verðum að á-
líta þau orð illu heilli töluð, sem stóðu í ísaf.
síðast frá síra Sigtryggi öuðlaugssyni. Hann
kveðst skrifa um þetta mál „fyrir tilmæli", en
hvaðan svo sem þau tilmæli eru komin, hefðí
hann ekki átt að skifta sér af þessu máli, allra
sízt um þessar mundir. Hann minnist reynd-
ar að eins á Presthóiasöfnuðinn og gætir þess
eigi, að hér er um tvo söfnuði að ræða; sam-
komulagið milli sr. Halldórs og Ásmundarstaða-
safnaðar hefir altaf verið gott, eins og sá söfn-
uður hefir líka sýnt nú í sumar, þar sem hann
í einu hljóði hefir óskað að fá séra Halldór
fyrir prest framvegis.
Séra Sigtryggur var settur prestur í Prest-
hólasókn um það Ieyti sem mótstöðumenn Hall-
dórs prófasts óðu mest uppi og hugðu að hann
yrði settur af embætti, og það er auðséð á
grein hans, að hann er ókunnugur ástandinu
eins og það er nú í Presthólasókn, enda er nú
komið á þriðja ár síðan hann var þar prestur
og hann fluttur í fjarska. Hann getur því
ekki talað um þetta mál nú af kunnugleik.
Lýsing séra Sigtryggs af ástandinu í Presthóla-
hólahreppi er algerlega röng og villandi, þeg-
ar miðað er við ástandið eins og það er nú.
Hann hefir auðsjáanlega gert það fyrir tilmæli
mótstöðumanna séra Halldórs að taka til máls,
en grein hans hefði betur verið óskrifuð, því
hún gerir ekki annað en ýfa forn kaun og
spilla þeim sáttum og samkomulagi, sem nú
má fyllilega vonast eftir að á verði komið í
Presthólasókn eftir margra ára úlfúð og sundr-
ung.
„ 88
að Iáta þig verða þér til minkunar. Svo’getum við séð hvernig
fer“, sagði hann við sjálfan sig.
12. Apótekarinn kom að Hringnesi.
Eitt sinn hittust þeir Rixsensköld majór og Hellstedt apótek-
ari,°og bað majórinn hann að gera sér þá ánægju að heimsækja
sig. Hann lofaði því og kom nokkrum dögum síðar. Hannmætti
Linder, þjóni majórsins, í forstofunnl og ætlaði þjónninn að flýta
sér inn að segja komu hans, en apótekarinn varð fyrri til að taka
hann tali.
„Bíddu við“, sagði Hellstedt, „ertu hjá majórnum“.
„Eg er herbergisþjónn hans“.
„Eg sá þig um daginn koma út úr veitingahúsinu með Riis-
ensköld undirforingja. Eg vissi auðvitað ekki, hvað þú varst að
gera þar, en mér þótti það tortryggilegt, að þjónn majórsins skyldi
vera með öðrum eins manni og undirforinginn er“.
Þjónninn brá litum og hljóp inn til að láta húsbóndann vita,
hver kominn væri.
Majórinn tók gesti sínum með virktum.
„Fáið yður sæti“, sagði hann. „Mér þykir vænt um aðkynn-
ast yðnr, því mér líkaði vel við yður í sumar, sunnudaginn, sem
prófessorinn var settur inn, þegar þér tókuð málstað dáins heið-
ursmanns, og létuð yður ekkert bregða við, þó húsbóndinu liti ó-
hýrt til yðar og biskupinn glotti grunsamlega. Eg sá þá, að þar
var maður, sem þorði að segja það sem honum bjó í brjósti, og
85
ekki að til eru lög, semíjgeta gert óskynsamar konur ómynd-
ugar“.
„Farið þér, herra minn“, og haldið þvi ekki áfram, sem gæti
gert yður hlægilegan, ef það væri ekki svo sorglegt í sjálfu sér".
„Ójá, þú rekur mig út“, sagði prófessorinn. „Gott er það;
við hittumst aftur“.
Hann stökk út, fleygði sér í vagninn og fór sína leið, og ók
svo hratt, að hestarnir vóru í einu kófi.
Frúin hafði tekið á því sem hún hafði til, en hún var mátt-
vana á eftir, hné niður á legubekkinn og rak npp hljóð. Stofu-
stúlkan hljóp inn og fann hana í öngviti.
Seinna um daginn kom Rusensköld undirforingi allur uppstrok-
inn. Því varð ekki neitað, að hann var tígulegur á velli, þó sjá
mætti á svipnum merki þess, að maðurinn hafði verið slarkari.
Þegar hann kom inn í stofuna til frúarinnar sat Amanda
Adlerkrans hjá henni.
Það þótti honum ills vlti. Hann vissi að frúin mundi hafa vit-
að fyrir um komu hans; faðir hennar mundi hafa sagt henni það,
og leizt honum ekki á að bera upp erindið í fleiri manna viður-
vist. —
Þegar hann hafði heilsað, fór hann undir eins að bera upp
erindið.
„Eg vona að prófessorinn hafi sagtyður, að eg ætlaði aðkoma
hér og tala við yður einslega“.
„Já hann hefir sagt mér það, og eins hvert erindið væri.
Þegar alt er svona undirbúið, sýnist mér ekkert á móti því, að