Norðurljósið - 01.04.1913, Blaðsíða 1
JVORÐURLJÓSIÐ
— JVIÁNAÐARLEGT HEIMILISBLAÐ —
II. árg. *
yXpríl 1913
V
Hrakför frá suðurheimskautinu.
mentaði heimur hefir verið hrif-
þeirra Scotts sjóliðsforingja og
um fund suðurpólsins og hin
hörmulegu endalok ferðar þeirra. Scott fór
frá Lundúnum í júní 1910 ti! Nýja Sjálands, og það-
an suður á bóginn svo langt sem skipið gæti siglt.
Það voru margir með honum í leiðangrinum, en hann
tók ekki nema fjóra menn með sjer síðasta áfanga
ferðarinnar. Hinir ur'ðu eptir til að gera vísindalegar
athuganir á öðru svæðí. Scott komst að pólnum, eftir
nokkra erfiðleika 18. janúar 1912, en þá fundu þeir
fjelagar, að Amundsen Jnorski hafði orðið á und-
an þeim. Þeir fundu tjaldið, sem Amundsen hafði
skilið eftir og brjefið, sem hann hafði stílað til Noregs-
konungs. Amundsen hafði náð suðurheimskautinu 14.
desember 1911, eða meira en máuuði fyr en þeir Scott
komu þangað.
Að athugasemdum sínum loknum, snjeri Scott norð-
ur, og þá byrjuðu hörmungar þeirra fjelaga. Fyrst
datt einn þeirra (sem hjet Evans) og meiddist svo,
að hann gat ekki gengið eins hart og hinir, sem þurftu
því að seinka ferð sinni hans vegna. En þeim var
lífsnauðsyn að flýta sjer norður að aðalstöð sinni, áð-
■urenveðrið versnaði og hefti ferð þeirra. Skömmu síð-
ar dó Evans af afleiðingum slyssins, og hinir hjeldu
daprir áfram. Þá veiktist annar þeirra, Oates herforingi,
sem kól á höndum og fótum, svo að hann gat varla
fylgst með, en fjelagar hans vildu þó eigi yfirgefa hann.
Loks sá Oates, að hinir þrír mundu aldrei komast af,
ef þeir þyrftu að leiða hann, veikan mann, með sjer.
Scott sjóliðsforingi hefir skrifað í dagbók sína: »Það
var hetjusál. Hann sofnaði um kvöldið með þeirri von,
að hann mundi eigi vakna aftur, en hann vaknaði
samt næsta morgun. Þá var stórhríð. Oates sagði: »Jeg
ætla rjett að skreppa út, og það gétur verið að jeg
verði nokkuð lengi.« Hann fór út í hríðina, og við
höfum ekki sjeð hann síðan. Við vissum að Oates
gekk í opinn dauða, og þó að við reyndum að telja
það úr honum, fundum við samt að hann breytti eins
og sönn hetja.«
Eftir þetta hjelt Scott áfram, ásamt fjelögum sínum,
Wilson lækni og Bowers undirforingja, í von um að
geta náð í næsta forðabúrið, sem þeir höfðu skilið
eftir á suðurleiðinni og sem nóg var í af matvælum
og eldsneyti. Þeir tjölduðu í síðasta sinn, þegar þeir
voru ekki nema 11 enskar mílur frá forðabúrinu. Þá
skall á þá stórhríð, svo að eigi var hægt að fara úr
tjaldinu. Þeir höfðu nóg fæði í tvo daga, en hríðin
hjelst lengur, og síðasta orð í dagbók Scotts segja frá
því, að þá hafa hríðað í fjóra daga og að þeir sjeu
mjög máttfarnir. Þann 10. nóvember 1912, um 9 'k
mánuði eftir að þeir dóu, urðu þeir fundnir af leitar-
mönnum, sem sendir voru á móti þeim, nákvæmlega
eins og þeir höfðu dáið. Skýring Scotts á ferðinni og
hinum mörgu óvæntu erfiðleikum, og hvernig þeir unnu
bug á þeim öllum, nema hinum síðasta, hefir vakið
mjög mikla eftirtekt, því að hann var velþektur og
virtur, áður en hann fór í þenna síðasta leiðangur sinn.
Oates herforingi var líka kunnur að hugrekki og
karlmensku.
Einkum eru menn hrifnir af sjálfsfórn Oates, og
reyndar hinna allra, og dást allir að þrautseigju þeirra
og ásetningi að ná marki sínu þrátt fyrir alla erfið-
leika. Vjer getum ekki, f þessu sambandi, hjá því kom-