Alþýðublaðið - 03.03.1921, Side 1

1921
Fimtudaginn 3 marz.
51 tölubl.
Alþingi.
(í gær.)
Neðri deild.
1. mál á dagskrá var frv, til
laga um sendiherra í Khöfn, 3.
umr. Samþykt umræðulaust með
16 atkv. gegn 6 og sent til efri
deildar.
2. mái. Frv. til laga um afnám
laga um að íslenzk lög verði eft
irleiðis gefin út á íslenzku, 2. umr.
Samþ. ti! 3. umr.
3. mái. Frv. til laga um heim-
ild fyrir ríkisstjórnina tii þess að
ábyrgjast fyrir hönd rikissjóðs nýtt
skipaveðlán h f. Eimskipaféiags ís
lands. Samþ. til annarar umræðu.
4. mál. Frv. til iaga um skift
ing Isafjarðarprestakalls í tvö
prestaköli. Sig. St»fánsson hafði
framsögu, og talaði M. Jónsson
auk hans. Málinu vísað til 2. um-
ræðu og allsherjarnefndar.
Efri deild.
x. mál bar Sigurjón Friðjóns-
son fram og var þvf vísað tii 3.
umr.
2. máii vísað til 2. umr.
3. málið var um laun yfirsetu-
kvénna og var því vfsað til 3.
umr.
4. má! var breyting á lögunum
um sóknargjöld. Er frumvarp það
sem fram hafði kornið hreinasta
undur, enda kom Guðm. Ól. með
breytingu við það. Umræður urðu
allmiklar um máiið og töluðu S.
Eggerz, Sig. Jónsson og G. Guð-
laugsson.
5. mái var till. til þingsái. um
skipun viðskiftanefndar. Hafði
Halldór Steinsson framsögu í mái-
inu og tugði upp ræðu Jóns Þor-
lákssonar og fleira áiíka áreiðan-
’egt, eftir iacdsverzlunarféndum.
Atvinnumáiaráðherra varði gerðir
-titjórnarinnar. Guðjón Guðlaugsson
hrakti staðhæfingar H. S. mjög
röskiega, og sýndi fram á það
hveraig landsverzlunarféndur éta
hver eftir Öðrum vitleysurnar, unz
þeir að iokum trúa þeim. Auk
þess töluðu: Sig. Eggerz og tjárm.-
ráðh, hvor tvisvar og málinu vís-
að til peningamálanefndar.
Úr eigin herbúðum.
Sjómann afélagsfundnr
var haldinn í gærkvöidi, aðaiiega
um máiaieitun botnvörpueigenda
um eftirgjöf á nýgerðum samningl
við féiagið. Svohijóðandi tillaga
var samþykt á fundinum með öll-
um greiddum atkvæðum:
Fundurinn ákveður að ræða
ekki um breyting á gerðum samn-
icgi, eða tilslökun á honum, að
minsta kosti ekki fyr en um það
kemur krafa frá stjórn „Félags
íslen zkra botnvörpuskipaeigenda “
í Reykjavík.
Umræður urðu aiimikiar um
kauplækkun þá, sem farið er ftam
á, og voru allir á eitt sáttir um
það, að sjómannafélagið gæti á
engan hátt gengið að kaupiækkun,
þar eð engin teljandi breyting
hefði orðið á dýrtfðinni síðan
samningarnir við botnvörpuskipa
eigendur voru gerðir, en kaupgjald
á hinn bóginn svo lítili þáttur í
útgerðarkostnaðinum, að iækkun
heíði engin veruleg áhrif á hann,
Fundurinn var fjöimennur og
gengu 24 nýir félagar f félagið.
^vernig jzri ej... ?
Hinn 18. þ. m. var eg í Rvík,
og heyrði þá á taí manna þar,
sem verziun reka, er dáðust mjög
að grein í Morgunbi. frá deginum
áður, er nefndist „Bréf úr Eyja-
firði". Fór eg því að útvega rnér
það biað, þvf eg vil helzt sjá sem
flest, sem er merkilegt og skarp-
legt; en það hélt eg að greinin
hiyti að vera, úr þvf höfuðstaðar-
Fœdl fæst. Einnig einstakar
máltfðir. — Café Fjallkonan.
menningarfólki fanst til um hana.
Nú hefi eg athugað hana, og fiost
hún svo ómerkileg, að varia taki
umtali, enda hefir blaðið orðið að
taka sumt aftur, sem í henni
stendur, en flest er aðeins mátt-
laust, kerlingariegt mas og ónot.
Aðeins fá crð, sem þar standa,
vii eg hér minnast á; þar segir:
„Hvernig fer ef alt iandid væri
gert að eiau samvinnufélagi . . «
Þá ættu að hverfa aftur þær tekj-
ur frá bæjunum, sem lagðar hafa
verið á kaupmenn og kaupfélög,
Að þessu munu mestar tekjur bæj-
anna hafa hvílt á verzlununum.
Eiga þá verkamennirnir að bera
gjöldin, á að íþyngja þeim?“
Ekki er greinin svo merkileg,
að þar sé ieitast við að svara
spurningum þessum. Það er rétt,
að verzianirnar hafa greitt mikinn
hiuta almennra gjalda. En á hverj-
um „hvíia“ þau? Hverjum er
„(þyngt* með þeim? Viðskifta-
mönnum verzlananna, verkamönn-
um og öðrum.
í bæ einum eíu 301 gjaidend-
ur. Almems gjöid eru þar 45,000
kr. Einn gjaidanðinn er verzlun,
sem hefir á viðskiftunum við hina
300 haft 150.000 kr. hreinan hagn-
að. Eru a!m. gjöld hennar 15,000
kr., en hinna allra til samans
30,000 kr., eða 100 kr. á hvern
gjaldanda að meðaltali. Ef bærinn
hefði verið „eitt samvinnufélag",
átt verzlunina og allan hagnað-
inn af henni, 150,000 kr , og hver
fengið sinn hiut f honum, komu
500 kr. á hvern að meðaitaii, en
þeir urðu þá að „bera" (á þeim
hvíia) 15,000 kr. meiri alm. gjöld,
eða 50 kr. á hvern. íþyngingin
væri þá sú, að þeir ættu 450 kr.
afgangs. En það hafa þeir nú
greitt veizluninní hver fyrir að"
hafa 50 krónum minni bein gjöid
hver en ella, eða samtals kr.
135,000,00 fyrir það, að verzlun-