Alþýðublaðið - 03.03.1921, Blaðsíða 2

3
ALÞYÐUBLA Ð;I Ð
Munið eftir hljómleikunum á Fj allkonunni.
Aigreidsla
blaðsinr er í Alþýðuhúsinu við
Ingóifsstræti og Hverfisgötu,
Sími 988.
Anglýsingum sé skilsð þangað
oða í Gutenberg í síðasta lagi hl.
lo árdegis, þann dag, sem þær
eiga að koma í blaðið.
Askriftargjald ein lzr. á
mánuði.
Auglýsingaverð kr. i,$o em.
eindálkuð.
Utsölumenn beðnir að gera skil
til afgreiðslunnar, að minsta kosti
ársfjórðungslega.
Én ,ber“ (borgar) fyrir þá 15000
kr. eða V3 af alm, gjöldunumt
Eru það ekki góð kaup?!
Á hverjum ,hvílir" þá gjalda-
byrðin í raun og veru þyngst?
Ótalið er þó það, að með þeim
feiuta af verzlunargróðanum, sem
í hvers borgara og verkamanns
hiuta kæmi, 450 kr. tekjuauka á
ári, væru þeir iærari um að ala
börn sín upp sem nýta þjóðfélags
borgara, og sjálfir staiffærari í
þarfir þjóðfélagsias, auk þess hvað
samvinnufébgsskapurinn er ment-
aadi og göfgandi fyrir þátttakendur.
27. febr. 1921.
Sveitarkarl.
jóannes fatnrsson.
Jóannes komst snemma í lög-
þing Færeyinga. Árið 1901 var
hann kiörinn i þjóðþingið danska
og sat á þingi Dana til 1906,
Þegar Jóannes komst á Danaþing,
voru vinstrimenu teknir við stjórn
I Danmörku, og varð hann brátt
vinsæll og hans að góðu getið
meðal þingmanna þar. Hann gaf
út 1913 I Kaupmannahöfn: Færösk
.Folitik. Nogle Uddrag og Betragt-
æinger (137 bls.). í bók þessari
uná sjá stefnuskrá hans í stjórn-
málum:
1) Lögþingið sé skipað þjóð-
kjörnum fulltrúum og velji sjálft
forseta og varaforseta.
2) Fulltrúi stjó-narinnar hefir
rétt til þess að taka þátt í um
tæðunum á þinginu, en ekki hefir
hann atkvæðisrétt, nema hann sé
jafnframt þjóðkjörinn fulltrúi.
3) Engin lög öðlast gildi, er
varða séi-málefni Færeyja, nema
því aðeins að þau i heild sinni
hafi verið saroþykt af lögþinginu.
4) Lögþingið getur borið fram
iagafrumvörp og iagt fyrir stjórn-
ina beint til staðfestingar.
5) Lögþingið hefir með eftirliti
stjórnarinnar fjárveitingarvald um
sérfjármál Færeyja. —
Árið 1906, er kosning skyldi
fara fram, kom Jóannes aítur til
Færeyja með tilboði frá stjórninni,
er iaut að 5. atriði f stefnuskrá
hans, fjárhagslegu sjáltstæði Fær-
eyinga — og varð þá alt í báli
og brandi á Færeyjum.
Þá kiofnaði þjóðin í tvo flokka,
sjáifstjórnarflokk, sem Jóannes
studdi og gerðist oddviti fyrir, og
sambandsflokk, sem »vill halda
því ástandi, sem er“. Kirkjubæj
arbóndiim féll. og féll svo að sveið.
Sfðan börðust sjálfstjórnarflokk-
urinn og sambandsflokkurinn um
lögþingssætin. Arin liðu og sjálf
stjórnarflokkurinn efldist smám
saman. Arið 1918 komst sá flokk-
ur f meira hluta (fékk 12 atkvæði
af 22) og gerði þá Jóannes að
landsþingsmanni í ríkisdegi Dana.
Hann hóf aftur f landsþinginu þá
stefnu, sem hann hafði orðið frá
að hverfa í þjóðþinginu 1906.
Hann vill enn sem fyrr, að Fær-
eyingar verði sjálfbjarga í öllum
greinum.
Við kosningar til þjóðþingsins,
er fóru fram samtímis (1918) unnu
sambandsmenn með 2800 atkv.
gegn 2600. Um stuttan tíma hafði
þá í þjóðþinginu setið Færeying-
ur, utan flokka þar, en styðjandi
sjálfstjórn Færeyinga.
Nú er aftur að koma annað
hljóð í strokkinn. Á þessu sumri
fékk sambandsflokkurinn 3100 at*
kvæði, en sjálfstjórnarfiokkurinn
1700. Olii þessu nokkuð riðlunin
í dönskum stjórnmálum, stjórnar-
skifti þar og margvíslegar æsing-
ar. Ofan á þetta bætist, að búast
má við því, að sjálfstjórnarflokk-
urinn komist f minna hluta f lög-
þinginu og Jóannes missi sess sinrt
í landsþmginu.
Og eítir eru þá þessir blessuðu
1700; þeir eru grundin, sem ekki
bifast. Og nú fer Kirkjubæjar-
bóndinn efalaust af stað aftur tif
þess að bæta hana og færa út.
í einkalffi sfnu er Jóannes bóndí
auðnumaður. Hann kvæntist ungur
fslenzkri konu, Guðnýju Eirfks-
dóttur frá Karlsskála f Reyðarfirði.
Þau eiga nfu börn, fimm dætur
og fjóra sonu. Húsfreyjan f Kirkju-
bæ hefir haft mikið að gera um
dagana, með sitt stóra bú og sinn
mikla barnahóp. Hún hefir komiB
sér vel við Færeyinga og þeir við
hana; blfð og þýð hefir húa verið
heim að sækja, og kunnugir láta
mikið af því, hvern stuðning hún
hefir veitt bónda sfnum. Henni til
sæmdar má geta þess, að á þjóð-
málafundi einum f Þórshöfn var
harðlega gengið fram á móti Jó-
annesi sem oftar, því að enginn
Færeýingur hefir haft við ramara
reip að drsga en hann, svo að
lifandi menn kunni frá að segjav
og er Jóannes skyldi taka til acd.
mæla, kallaði hún til hans og
sagði: „Gefstu ekki upp, Jóannesl*
Frá bjargi til bjargs og drangi
til drangs um endilangar Færeyjar
kveður nú við sem bergmál;
»Gefstu ekki uppl“
Kaupmannahöfn, í júiímán. 1920.
Marie R. Mikkelsett.
[Höfundurinn er færeysk menta*
kona, sem lengi hefir dvaiizt í
Kaupmannahöfn. Er grein þessi
frumrituð á færeysku, en dr. Páll
Eggert Ólason hefir vikið henni
á fslenzku.j
(Almanakið 1921.)
Lestrarfélag kvenna endur-
tekur skemtun sfna í kvöld. Tókst
skemtun þess í gærkvöldi ágæt-
lega, og var húsið fult, þrátt fyrir
versta veður.
Lagarfoss fór f gær tii Amer-
íku með Eokkra farþega.