Heimskringla - 25.07.1889, Blaðsíða 2

„Heiaisírinla,"
An
Icelandic Newspaper.
r'-’iu ISTIED
eveiy 'I nursday, by
rHk Heimskrinola Printino Co.
AT
35 Loinbard St.....Wiunipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year..........................f2,00
8 months.......................... 1,25
3 months............................ 75
Payable in advance.
Sample copies mailed kree to an)
address, on application.
Keniur dt (aS forfallalausu)á hverj-
um fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiSja:
35 Lombard St........Winnipeg, Man.
BlaSiS kostar : einn árgangur f2,00:
hálfur árgangur $1.25 ; og um 3 mánnsi
75 cents. Borgist fyrirfram.
Upplýsingarum verð á auglýsingum
„Heimskringlu” fá menn á skrifstofu
blaðsins, en hún er opin á hverjum virk
om degi (nema iaugardugum) frá kl. !)
f. m. til hádegis og frá kl. 1,30 til 6 e. m.
Á laugardögum frá kl. 9 til 12 hádegi.
tri' ndireins og einhverkaupandi blaðs-
ins skiptir um bústað er hann beðinn aS
senda hina breyttu utanáskript á skril-
stofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr-
verandi utanáskript.
Utan á öll brjef til blaðsins sky-ldi
skrifa: The ífeiimkringla Printmg Co.,
35 Lombord Street, Winnipeg, Man . eða
ISTP. O. Box 305.
MEIRA EN HELMIN&HR
3. árgangs uHeiir.skringlu” er iifi
út kominn. Leyfum vjer oss því
að minna viðskiptamenn vora á,
að enn vantar rnikið á að innheimt
sje verð þessa útkomna hálfa ár-
gangs. Vonuin vjer því, að menn
minnist vor, þe^rar þeir innheimta
peninga, sem þeir nú fara að gera,
og láti oss fremur njóta þess en
gjalda, að vjer nú svo lengi höfuin
ekki minnst á innborgnn fyrir blaðið
Margir eigra og eptir að gjalda
fyrir 2 árg., og gerðu þeir hinir
sömu vel að minnast þess við fyrsta
tækifæri. Útg. tlHkr.”.
KIRKJI'ÞINGIÐ.
Játningarinál kirkjuþingsfull-
trúanna er gengið í gegn, og þess
vegna líklega ekki til neins að tala
’am það. En efasamt er að þær
samþykktir kirkjuþingsins verði al-
mennt vinsælar. Tnngangur manna í
söfnuðinn sy-nist vera nægum skorð-
im bundinn, eða ef það er ekki svo,
því þá ekki að gera þá inngöngu-
játningu enn strangari, svo að hún I
eitt skipti fyrir öll sje gerð að gild-
andi vottorði um hæfilegleika ein-
staklingsins til að gegna hvaða hel/.t
almennu embætti sem er, fyrir söfn-
uðina eða fyrir kirkjufjelagið. En
þessi skipun um a'tarisgöngu á
hverju kirkjuþingi, er skoðist sem
játning, hindrar eflaust margau mann
frá að gefa kost á sjer til kirkju-
þingsstarfa, en sein annars hefði
verið viljugur til að vinna fyrir
bæði söfnuð sinn og kirkjufjelagið.
T>að hindrar þennan frá þvf, af þeirri
Astæðu, að haun þykist ekki undir
þá athöfn búinn, og það hindrar
hinn frá að gefa kost á sjer, af því
hann vill ekki þola skipunina: t»ú
skalt. Raunar er ekki þetta þannig
stíluð skipun, en að eins wilaet til,
að allir kirkjuþingsfulltrúar sjeu til
altaris. En verkunin er þá samt
hin sama. I’eir sein ekki verða mrá
verða að eigin skoðun að minnsta
kosti, lagðaðir sauðir, og heldur
en að verða það, kjósa þeir
að sitja heima, segja ekkert, en lofa
öllu að draslast eins og verkast vill.
En sem sagt, þessi kredda er
viðtekin, hvað sem af henni leiðir.
Dað er lítiil efi á því, að hún gefur
þeim mönnum, sem ekki eru því
vinveittari og trúfastari, tækifæri að
segja þetta einn anga klerkavalds-
ins, setn upp sje verið að byggja
meðal íslendinga hjer í landinu.
Meiningin sje, að aðrir sitji ekki á
kirkjuþingi en þeir, sem svo ein-
dregið eru með, að þeir segi já og
amen til alls sem upp á er stungið.
Rvðji sú skoðun sj<*r til rúms, fæðir
! húu af sjer úlfúð og. kæruleysi,
og þá er illa fnrið að þessi ályktun
var samþykkt.
Vitaskuld á þetta að útiloka þá
af kirkjuþinginu, sem mögulegt er
að hafi eiuhverjar anti-kristindóms-
grillur I höfðinu. En það er mjög
efasamt að svo verði. Ef þesskon
ar menn slæðast inn í söfnuðina, eða
j ef þeir undir handarjaðri kirkjunn-
ar umhverfast í hreina og beina and-
stæðinga hennar, mun þetta ekki
fæla þá frá að taka kosningu. Hvers
vegna mundu þeir óttast lagðinn,
sem þeir kynnu að verða auðkennd-
ir með, ef j>eir neituðu að vera til
altaris? Vildu þeir endilegá koma
fram, inundi j>að ekki aptra þeiin.
Að þessu leytinu missir ákvörðuuin
gildi sitt að nokkru leyti, en hún
| tnissir ekki giidi siit að þvl leyti, að
í henni {Tykist margur hver sjá lögð
óþörf höpt á frelsi einstaklingsins.
E.i |iað eiumitterþað,sem fremuröllu
þarF að v irast, ef vel á að gangn.
Sameiginlega guðsþjónustuform-
ið er enn ekki gengið í gegn ne<na
til hálfs, enn [>á ekki orðið að gild-
andi ákvörðun. Söfiiuðirnir hafa
þess vegna enn þá tæk'færi til að
segja, hvort þeir vilji liafa það eða
ekki. Um það mál þuvfa J>eir [>ví
að hugsa graiulgæfilega, en ekki
hugsunarlítið að samþykkja það
sem þeiin siðarmeir kynui að gefast
ástæða til að sjá eptir. Retta mál j
er ekkert smáatriði, sem ekkert eða
lítið trerir til, hvort samþykkt sje
eða feilt. Það sem þarf að athuga
! er )>etta: Hvað þýðir [>etta sam-
; eiginlega guðsþjónustuform, [>essi
höllm. höfuðsins U[>]>að barmi stór-
deihla lútersku kirkjuniiar í þessu
landi 'i £>ýðii það ekki nokkurn
veginn það sama og að láta Svnod-
una gleypa sig lifandi með holdi og
hári, Synoduna hina sömu, er skraf-
drjúgast varð um hjerna um árið.
Dað sýnist svo, að þetta sameigin-
lega guðsþjónustuform þy’ði þetta
og ekkert annað. £>að má vera, ef
mönnum fjelli illa í þeim fjelags-
skap, að menn yrðu eins heppnir og
Jónas forðum, að menn kæinust á
burt lifandi úr kviði þess stórhvelis,
en fyrir því er engin sönnun.
Ef þorri manna er viljugur, eða
ef hann beinlínis langar til að raða
sjerí stórdeildafylking lútersku kirkj
unnar í Ameriku-—og frá pólitisku
sjónarmiði getur það verið gagn-
legt, að þvi er snertir fjármunaleg-
an styrk—, þá er sjálfsagt að sain-
þykkja þessa ákvörðun. Sje þorri
manna aptur á móti efins í hvað
gera skal, þá er að athuga nákvæm-
lega, hver eptirköstin geta orðið,
að skoða nákvæmlega, hvort menn
um aldur og æfi muni þola kreddu-
böndin, er búast má við að fjölg', en
fækki ekki. Sjeþáeinhverjir,erálíta,
að þeir ekki þoli þau til lengdar,
þá eru þeir kirkju sinni skyldugir
um svo inikla hjálp, aö þeir greiði
atkvæði gegn þeim ákvörðunum, er
með tímainim geta orðið til þess að
fæla frá henni fyrir fullt og allt
hennar upjifóstruðu böm. Og við
því má eins vel '''úast, ef í áhuga-
leysi eru samþykktar ákvarðanir, er
síðarmeir verða að ódæði í augum
fleiri eða færri safnaðarlima.
*
Það má máske innræta virðingu,
samblandaðri ótta, í brjósti lítil-
sigldra og grunnhugsaðra maniia,
með kynjalegum serimoniutn og
söngli út um alla kirkju. Sjerstak-
lega geta sunnudagaskólarnir orðið
gott hjálparlið I því efni, ef nógu
snemma er byrjað að kennabörnun-
um að bera lotningu fy ir þvílíku,
eins og líka mun tilætlast. En yfir
höfuð mun það ekki hæna menn að
kirkjunni, nema ef vera kynni til að
hafa augna og eyrna gaman stund
og stund í senn, en þá þykir nú
eitthvað að þeim tilgangi með
kirkjugönguna. Ef upp hefðu ver-
ið teknir gömlu íslenzk-kaþólsku
kirkjusiðirnir, sem enn eru I gildi á
íslandi, hefðu þeir þó fremur en
þessir fyrirhuguðu hænt vanafasta
menn að kirkjunni. Og ef nauðsyn-
legt þykir að þenja menn út á ein-
tómum kreddum og serimonium allt
I gegn> þvf þá ekki á þeim gömlu
og góðu, sem nienn hafa átt að
venj ist í uppvextiiium‘( (Meira).
£> J ÓÐ V I L .11 N X.
Þjóð vor sem J-jóð,
Hrópar: Hljótum að verjast!
Og herópið: Frani til að berjast!
Þeytir vor fjóð.
Fylkjum oss t'ast!
Fnun, fram! í frelsisins nafni!
Fram, frtiin! me'Bherrann ístafni!
Fylkjinn oss fast!
Hvað vimnim vjer
Við l'að, þó vjer biðum lengur?
Von sú: livort betur oss gengur,
Ostöðug er.
livaB vinnum vjer?
Ef eltki árferði butnnr,
Ahugi og velmegun sjatnar.
Það vianiim vjer!
Oskoðuð er
Umbót, er ei þarf að róta.
„< >11 stendur ti uinsmíN til bóta”,
Orðtak vort er.
Hitt vitum vjer,
Að reynt liöfum vjer til að vanda
Verkið oss sjálfum til iianda.
Það vitum vjer
Bræðralags-braut
Þrteðum í þjóðrjettar stríði.
Því fyrir ættjörð og lýði,
Bezt er sú braut!
Lífskvöð \or er:
Framsóknin—tákn vorra tíma—,
Og til þess vor sjáJisstjórnar-glíina
Upphatiu er.
Þjóð vor seui þjóð.
Eiudregiö umbeftur þráir,
Einhuya takmarki náir.
Þjóð vor sem þjóS.
Þjóð vor sem þjóð,
Oetjóriuir atlöyu hverja
Af sjer má harðsnúiu berja.
Þjóð vor sem þjóð.
Þjóðerni vort.
Þaft er nú það sem vjer verjum,
Og því er það rjett að vjer sverjum
Samheldi vort.
Fylkjum oss fast!
Fylkjum í frelsisins nafni!
Fylkjum með herranní stafni!
Fylkjum oss fast!
S K Ú L I F Ó G E T I .
(til iiútífiarinnar).
Niður með óstjórn og aldarhátt þann,
Sem oss er til hnekkisog smánar!
En styðjum hvern djarfan og dreng-
lyndan mann,
Er dugir, þá leikurinn gránar.
Vjer hljótum að játa—og játum það og
Meðan jafnrjettis baráttan stendur ,
Að samheldnin máekki vigtast á vog,
Ef hún verður í þörf fyrir hendur.
Fylgjumst sem hetjur! sem hetja sá dó,
Er hraustlega þjóðar bar merkið,
Því sá hefir lifað, já lifað sjer nóg,
Er leggur fram skerf sinn í verkið.
Niður með konungsvalds neitunarhríð!
Niður með tvistrun í landi!
Þjóðfrelsis tilfinning lifi hjá lýð,
Lifi vor sjálfsstjórnarandi.
6. J. li.
BR JEFKAFLI. .
Jökuldal, Norðurmúlasýslu 5. júni 1889.
„Víðast hvar um land hefur verið vet-
ur í betra lagi, og iivergi veðrasamur;
þó hafa sumstaðar verið töluverðar jarð-
bannir, einkum var það hjer á Dal, mest
fyrir svellalög og áfrera. En síðan um
einmánaðarkomu hefur mátt lieita bezta
sumartið,—írennsli um páskana—, og að
eins einusinni gránað í rót síðan um sum-
armál, og þó ekki hjer neðra víð ána;
einlæg blíðviðri, sterkir hitar—varla
uokkurn tíma næturkul — og opt um 30
stig á móti sólu og þaryfir á R. Aptur á
móti hefur rignt töluvert, einkum í
FjörBum. Yfir höfuð hefur ekki komits
hjer vor j líkingu við þetta síðan 1880,
enda er nú hið fagrasta útlit með gras-
sprettu.—Yfir höfuð heilbrigði manna
þolanleg, að undanskildum smákvilium,
sem opt eru samfara góðri tíð.
Hagur bænda mun heldur batna nú
er betur lætur í ári, þar afnot, af skepn-
um eru stórum mun arðsamari. Kaup-
gjald til vinnuhjúa mun svipað og verið
hefur. Þurfalingar eru líkt og verið
hefur „Þrándur í Götu” fyrir viðreisn
hreppanna. Til þeirra er árlega lagt stór
fje, sumpart til lífsframfærslu, en á liinu
bóginumeB stærri og minni fjárframlög-
um, svo að heilar fjölskyldur komlst vest-
ur mn haf.—Hinn nýkjörni þiiiginaður
vor, Jóu á SleBbrjót, lijelt því fram á
kosningafundi, að frumv. yrði lagt fyrir
þingifi um a'S afnema ullun styrk til
þurfamanna framvegis, nema eiuuugis til
ungmenna og gamalmenna. Allir liii.ir,
allar fjölstyldur, áttu að spila upp á
sínareigin spítur.
Um menntun uuglinga er. rætt aptur
ogfram. EkkeiT spor er þó stiaið enn,
svo allt situr við sania. Helzt munu
menn þóaðhyllnst úmferðarkenmirn, sem
kostnHðarininnsta aðferfi við keniislu.
Þegar allt kemur tii alls, er frainfaraiiug-
ur iiiauiiu lijer um slóSir -að því er frain-
ast má sjá—mjög svo á reiki, og meiri í
orði en á borði. Reyndar eru hin ágætu
búnaSarrit Hermanns keypt nokkuð, en
fáir virðast breyta eptir kenniiigu þeirra
enn þá. -en þeir fara nú að vakna.
Bezta þekking á landsmáliini afleik-
inönnum hjer á Úthjeraði mun Jón.lóns-
son á Sleðbrjót hafa, eptir sögn, enda er
hannnúorðinn þingmaður okkar í stað
Einars Thorlacius. A'N eins hanu og Sig-
urður ]>rófastur Gunnarsson bli'Sti sig
frí’iii. 1 ppsveitir allnr, Loðmundar- og
Seyðisfjörður, voru með sjera Sigur'Si,
en Útlijerað, Vopna- og Borgarfjörður
með Jóni. Fundurvar rækilega sóttur,
og líkast hefur þar verið samankomið á
4. liundrað manns. Jón talaði livatlega
og harðlega á fundi og lýsti ræða hans
liel/t til miklum áknfr. Að hinnarf að
inálefnum, eiukum þeim er siierta vissar
stjettir, og fara uui þær óvægilegum oríi-
um, munallsekki ráðlegt fyrii byrjanda.
Það ska]>ar lionum þegarí byrjun óvildar-
fiokk, er liæglega getnr haft skaðleg áhrif
fyrir þingmennsku luins. Sá leiðir bezt
er þannig leiðir, a« menn varla viti að
þeim sje stýrt. Rie'Sn sjera Sigurðar var
ágœt, kurteis og liógvær, eins og inaður-
inn sjálfur, og það er óbifanleg sannfær-
ing mín, að það hafi tekizt mjög sljrsa-
lega til að hann gnt ekki hlotið kosn-
ingu. En það var prestarígurinn. sem
rjeði þar lögum og lofum. Jeg er sann-
fœrðiM- um, aB vjer höfum þar liafnað
frægasta þingmannsefni, þótt liann sje
prestur.
Horfur eru á töluverðri samkeppni í
verzlun;—í SeyðisfjarSarkaupstað ein-
um eru milli 10 og 20 verzlanir —, en þó
er ekkert vcrðlag á innlendum vörum
uppkvcSið enn. Enginn siglir upp Lag-
arfljótsós enn þá, stendur við ráðagerð
eina hjá Otto AVathne. Annars er honum
vorkuii; hann vildi fá fleiri kraptmenn
með Úthjeraðsmönnum, svo fyrirtækið
borgaði sig, t. d. Jökuldæli, er lofuðu
verzlun upp á eittlivað visst, en þau lof-
orð fengust ekki.
Það gleður mig ósegjanlega, hve
mikla hlutdeild landar okkar vestan hafs
taka í baráttu vorri. Jeg álít þá blátt á-
fram einn nauðsynlegasta hjálparhlekk-
inn í lífskeBju okkar, og framkoma
þeirra gagnvart okkur Frónbyggjum er
sannarlega vi-Surkenningarverð. Þegar
maður les nógu djúpt niður í kjölinn,
kemur það upp, að þjer vinnið 1(K) sinn-
um meira í fósturjarðar þarfir, en menn
almennt gera s;,er grein fyrir, og, ef til
vill, 10 sinnum meira en þjer hefðuð á-
orkað hjer heima. I>jer standið betur a«
vígi með efnaitag, en það sem mestu
varðar og sem þjer hafið öðlast - en við
eigum lengst ónumið, er: hinn frjáls-
lyndi fjelagsskapur yðar í sameiningu
viB áliuga og sterkan vilja. En hverju
megið þjer svo þakka þetta? Að minni
liyggj u dhrifunum utan að. Ameríkanir
hafa keuntyður. Notið skólann. Það er
hann einmitt, sem okkur vantar, og það
er hann einmitt, sem fyrr eða síðar mun
gera yður fræga”.
FRJKTTA-K AJF LAR
ÚR NÝLENDUNUM.
ÚR EFRIBYGGÐINNI VIÐ ÍSLEND-
INGAFLJÓT í NÝJA-ÍSLANDI,
27. júní 1889.
Heilsufar manna hjer er yfir
höfuð gott.
Jarðargróði lítur út tæplega í
meðallagi. Fáir hafa sáð hveiti, en
par sem pví. hefur verið sáð er pað
fremur óvænlegt vegna hinna lang-
vinnu purka.
Land er hjer hið fegursta peg-
ar vestur kemur nieð fljótinu, vel
iagað fyrir akuryrkjii \ iðast hvar,
enda hefur im flutiiicgur hingað
| verið allinikill og evkst stöðugt.
I Síðan í fyrravetur liafa sezt hjer að
! 10 búeudur, og margir að auki á-
| nafnað sjer jarðir, [>ó ekki sje peir
| fluttir hingað. Aðal oallinn hjer,
l er liiiin vondi vegnr niður að Win-
nipeg-vatni. Þangað eru 8 mílur
beiua leið, og mikið af peiin vegi er
; lítt fær, og á einui mílu [>urfa 4
| brýr yfir Islendingafljót, ef fylgt er
’ vegalíiiuiiiii. Mikil vinna hefur
; verið fram lögð af almenningi til
! uinbóta pessum vegi. Stjóm Gimli-
sveitar hefur og veitt $50 til vega-
gerðarinnar. Fór vinnan frain í
vor og var undir umsjón sveitarráðs-
ins, og var pá brautargrunhur byggð-
ur yfir verstu fenir. En pessi veg-
ur verður aldrei vel fær neina nieð
j áframhaldandi vinnu og öfluguni
j samtökum, samvinnu sveitarst jórnar-
innar og peim fjárframlögum er
j ht.ii framast getur veitt. Við ímvnd-
j uin okkur líka, að hún taki tillit til
pess, að við höfum engan annan veg
að fara, og erum pví svo að seg ja
inniluktir hjer yfir siiinartíiiiann.
Hjer er verið að bygg'ja safn-
aðar samkomuhús, er jafnlranit er
ætlað fyrir skólahús. Herra Sig-
urður Nordal hefur gengizt fyrir
siníðinu að mestu, pað sem af er.
Mikill fiskur hefur gengið í íijótið í
vor, pó við li jer í efribyggðinni höf-
um orðið nær pví fyrir utan pau
hö]>p, enda lítur svo út seni ýmsir
fljótsbúar neðra hatí gert sjer of
mjög að reglit að inargpvergirða
pennaii injóa bjargræðisfarveg með
netum sínum. Það er náttúrlega
gert í peiin tilgangi að hafa sem
inestan afla, en pessi aðferð tak-
markar mjög fiskigönguna upp eptir
fljótinu, sein pó er öneitanlega af
forsjónarinnar hendi útbúið til að
flytja öllum björg, sem við pað búa.
ÍSLANDS-FRJETTIR.
REYK.JAVÍ K, 12. júní 1889.
Póstskipið Laura kom hingað
i nótt frá Iíhöfn. Með þvi kom fjöldi
farþegja, milli 50 og 60, þar á meðal 10
til 12 enskir ferBaineun... Frá Ameríku
hinga* frú Torfhildur Þorsteinsdóttir
Holm og fyrrum kaupm. Sigurður Magn-
ússon, alkomin bæði. Frá Svíþjóð veg-
fræðingur, ingenieur Sivertsen, til að
ferSast um landið og ákveða, hvarhelztu
vegi skuli leggja (samkvæmt fjárlög-
unum).
Stjórnardeildin íslenzka í
Khöfn. í stað Hilmars heit. Stephensens
er A. Dybdal, er áður var skrifstofustjóri
í íslenzku stjórnardeildinni, orBinn for-
stjóri hennar, en cand. jur. Óiafur Hall-
dórsson orðinn skrifstofustjóri i hans
stað,
Biskupsvígsla. Á uppstigning-
ardag, 30. f. m. var síra Haligrímur
Sveinsson vígður biskupsvígslu í Frúar-
kirkju í Kaupmannahöfn af I)r. Fog Sjá-
landsbÍRkupi, og með honum danskur
prestur, Harald Stein, til biskups yfir
Fjóni. VrSstaddir Fridrik konungsefni
og kona hans (Lovísa krónprinzessa), á-
ssimt tveim elztu börnum þeirra, Kristj-
áni prinz og Lovísu, flestallir ráðgjafarn-
ir, forsetar ríkisþingsins, forseti hæsta
rjettar, rektor liáskólans, guðfræðispró-
fessórarnir og margt stórmenni fleira og
fjöldi klerka. Dr. Rothe stiptprófastur
lýsti vígslunni. í vígsluræðunni lagði
Dr. Fogbiskup út af Efes. 4, 7—11 („En
sjerhverjum af oss er náðargjöf veitt.—
„Og þessi hinn sami hefir gjört suma að
postuluin, suma að spámönnum, suma a5
guBspjallamönnum, suma að liirðurum
og lærifeðrum”). Að ræðunni aflokinni
bað hann biskupsefnin skipa sjer sinn til
hvorrar hliðar við sig upp við altarilS, til
þess að hann gæti sýnt þá söfnuðinum.
Þá las hann upp æflágrip þeirra, eptir
sjálfa þá. Að því búnu hófst vígsluat-
höfnin sjálf: Sjálandsbiskup las upp
vígslu rítúalið með aðstot! prófastanna
Rothe og Rördam og Dr. Volfs prests,
er las upp ýmsa ritningarstaði. Þá gengu
allir presturnir upp að altarinu, og vígði
þá SjálandsbisKup biskupsefnin bæði til
biskupa í nafnl heilagrar þrenningar og
lýsti blessun yfir þeim, en prestarnir allir
hófu jafnframt upp hægri hönd sina,
blessandi yfir þá. Síðan var sunginn
sálmur og leikitS undir á orgel og básún-