Heimskringla - 05.04.1895, Blaðsíða 2

2
HEIMSKKINGLA 5. APRÍL 1895.
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Ileimskringla Prtg. & Publ. Co.
Verð blaðsins í Canda og Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til Islands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] $1.
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
Peningar sendist í P. O. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
EGGERT JOHANNSSON
E0ITOR.
EINAR OLAFSSON
BUSINBSS MANAOER.
OFFICE :
Corner Ross Ave & Nena Str.
1». O. liox 305.
Til viðskiftamanna vorra.
Rúmleysis vegna erum vér neyddir
til að láta ýms handrit bíða, sem oss
hafa verið send og sem vér höfum hugs-
að oss að hagnýta, með einstöku undan-
tekningum samt, undireins og tækifæri
gefst. Vér getum ímyndað oss, að
margir, sem ritgerðir eiga hjá oss, séu
orðnir óþolinmóðir. Þessar línur eru
þess vegna ritaðar í þeim tilgangi að
fullvissa allflesta, sem ritgerðir eiga
hjá oss enn, að ritgerðir þeírra, að
undanteknum þrætugreinum með og
mót séra M. J. Skaptason, hirtast við
fyrstu hentugleika. Biðjum vér þá þess
vegna að tileinka ekki dráttinn útilokun
frá blaðinu.
Hér skal þess þó getið, að vér und-
anskiljum alla greina-syrpuna, sem
spunnist hefir út af grein herra M. Ein-
arssonar í Seattle. Það er hart að neita
einum manni að segja álit sitt á ein
hverju málsatriði í eitt einasta skifti,
en það er óumflýjanlegt að segja nei,
þegar heilir hópar manna koma fram til
að togast um það mál. Vér tókum þá
grein til séra M. J. Skaptasonar í þeirri
von, að almenningur mundi gera sig á-
nægðan með væntanlegt svar frá hon-
um, sem sjálfsagt var að taka í blaðið
og sem tekið var. En sú varð raunin,
að úr öllum áttum rigndi ritgerðum,
sumum til að ávíta M. Einarsson og
andæfa honum, en sumum til að halda
fram hans máli. Til þess að stemma
þetta flóð sáum vér ekki annað vænna
en útiloka allar slíkar greinir, án tillits
til þess, hver sendi þær. Málsaðilar
voru búnir að tala saman og það var
nóg. Það vakir augsýnilega fyrir hra.
Guðm, Einarssyni, að það sé af part-
isku sprottið og enda verri hvötum, að
vér tókum ekki grein hans um þetta
mál. Við þeirri sakargift höfum vér
það eitt að segja, að hún er eins óverð-
skulduð eins og hún er ranglát. Um
það mundi hann hafa sannfærst og
aldrei ritað þannig hefðihann séð grein
ir þær mót M. Einarssyni, sem oss hafa
borist en sem vér höfum stungið í rusla-
kistuna.
í þessum nauðum bað Nýfundnalands-
stjórnin stjórn Breta að senda konung-
lega nefnd til að rannsaka ástand eyj-
arinnar. En sú bæn þýðir á hversdags
legu máli ekki annað en það, að stjórn
Breta taki að sér skuld eyjarinnar
Það verða Bretar tregir til að gera, en
ef til kæmi mundi það, að venju, gert
á þann hátt, að eyjan tapaði löggjaf-
arþingi sínu og allri stjórnarráðs-
mennsku, með öðrum orðum, stjórn
eyj'arinnar færðist burt úr St. Johns
til Downing Street í Lundúnum og
yrði henni þaðan stjórnað þangað til
hún treysti sér til að standa ein, að
bera sína sérstöku stjórn á ný. Þetta
vilja Bretar ekki gera, en vísa eyjar-
skeggjum í þess stað til Canada og
ráða þeim til að biðja um inngöngu í
það fylkjasamband. Og fyrir þær ráð
leggingar er nú þessi nefnd komin
hingað til lands, enda þótt eyjarskeggj-
ar séu sagðir svona ófúsir til samvinnu
Að því er séð verður, eru formenn
beggja stóru pólitisku flokkanna
Canada hlyntir inngöngu eyjarinnar í
sambandið. Sé það rétt, þá verður
ekki auðséð, hvaða ástæðu eyjarskeggj-
ar, eins og þeir eru komnir, haía til
að þráast. Eins og á stendur, virðist
miklu fremur ástæða fyrir Canada að
þráast, og Nýfundnaland að sækja því
fastar á að fá inngöngu upp á ein-
hverja skilmála. Hagurinn, frá fjár
hagslegu sjónarmiði, yrði allur Ný-
fundnalandsmegin, en tjónið Canada-
megin, hvernig helzt sem skilmálarnir
yrðu. Skuld eyjarinnar er meiri en hún
getur risið undir og í Júní næstkom.
fellur nokkur hluti hennar í gjalddaga
en eins og nú er ástatt á eyjunni, get-
ur stjórnin þá ekki innleyst eins dollars
virði af sínum skuldabréfum. Og þó
eru margir þessír menn að fárast yfir
því í ræðum og ritum, að einmitt nú
skuli samið við Canadastjórn ; með því
að bíða, mundu þeir komast að betri
kjörum. Þó Canadastjórn byði ekki
annað meira en að losa þá við áfalln
ar skuldir, um $10 milj., og borga þeim
80 cts. fyrir nef hvert á eynni á ári, þá
sýnist það vera stór vinningur fyrir
eyjarskeggja. Að minsta kosti sýnist
það vera meira en lítill vinningur í
samanburði við það, ef þeir neyddust
til að afsala sér sinni stjórn, en selja
öll ráð í hendur Bretastjórnar og ann-
að sýnist ekki hggja fyrir, ef ekki
gengur samningurinn við Canada.
Að báðir flokkarnir, eða leiðandi
mennirnir flestir í þeim báðum, í Can-
ada, vilja ná í eyjuna með sanngjörn-
um samningum, er sprottið af afstöðu
hennar og engu öðru. Báðir sjá og
viðurkenna, að frá fjárhagslegu sjónar-
miði, í bráðina að minsta kosti, er það
ekkert nema tjón, að taka eyjuna í
sambandið, en afstaða hennar, í mynni
Lawrence-flóans, gerir hana að eftir-
sóknarverðri eign. Sæist það best, hvers
virði hún er fyrir ríkisheildina, ef ófrið
bæri að höndum og ef eyjan þá vær;
á valdi óvinaþjóðar. Það er þetta og
ekkert annað, að eyjan fyrir afstöð-
una, er eðlilegur hluti af Canadaríki,
sem veldur því, að leiðandi menn flest-
ir í Canada eru sameiningunni með-
mæltir.
Mr. Smart og bað hann um orðfærri
framhurð í þessu máli. Hvaða áhrif
það hefir haft er ekki vel greinilegt, en
vist er það að 3£ mánuðum eftir að
sveitaumboðsmaðurinn fékk skýrslu
Smarts var fregnin komin til dómsmála
stjórans, en fyrr ekki, að því er séð
verður. Nú eru um 60 fet á milli þess-
ara skrifstofa og hefir þvi ferðhraði
fréttarinnar á þeirri leið verið sem svar-
ar einum þumlungi á hverjum 3J kl,-
tima! En hvað sem því líður, þá er
það vist, að 9. Jan. reit dómsmálastjór-
inn Smart og spurði hann ráða, spurði
hann hvort ástæða væri að hefja saka-
mál gegn féhirðinum, og, ef svo, hvort
hann þá vildi hyrja. Smart kvaðst
ekki vera löglærður maður, og afþakk-
aði þVí þetta rausnarboð—að skipa em
bætti dómsmálastjórans og vinna hans
verk
Á þessu endar fyrri kaflinn, en hinn
annar byrjar á því, að fylkisþing er sett
og samdægurs segir féhirðir þessarar
sveitar af sér þingmennskunni, hvers
vegna, er ekki lýðum ljóst. Svo kemur
að því að skjölin, sem þetta mál snerta,
eru lögð fyrir þingið. Þegar að var gáð
varð auðsætt að öll kurl höfðu ekki
komið til grafar. í skýrslu sinni getur
Smart um fylgiskjöl, er hann sendi með
bréfinu—í sama umslaginu, fylgiskjöl,
sem eigi að réttlæta úrskurð sinn að
því er sveitarreikningana snertir. Þessi
skjöl komu ekki frnm. Þegar um þau
var spurt, sagði dómsmálastjórinn, að
það mætti vera að Smart segðist hafa
sent þau, en þau hefðu ekki komið
hendur stjórnarinnar. Ólíklegri lygi hefir
þessi æruverði herra líklega aldrei farið
með. Rétt á eftir lokaði hann umræð-
um um þetta mál með þvi, að óform
legt væri að hefja máls á sliku að stjórn
inni óviðbúinni. Þegar svo uppástung-
an um að stjórnin framlegði fylgiskjöl
in, sem Smart talar um og skýrði þing-
inu frá öllu snertandi þetta mál, en sem
ekki væri sýnilegt af framlögðum skjöl-
kvaðst dómsmáiastjórinn helzt
Sifton-sveitar-stuldurinn.
Nýfundnalands-nefndin.
Nefnd manna, skipuð til að semja
við Canadastjórn um inngöngu þess-
arar eyjar í Lawrencefló-mynninu í
fylkjasamband Canada, er nú komin
á land og farin að vekja máls á erindi
sínu. Hvaða skiimála þessir menn
setja, er enn nokkuð óljóst, en það eitt
sýnist víst, að helmingur eyjarskeggja,
ef ekki meir—svo framarlega sem blaða-
fregnum er að trúa — er ófus mjög að
ganga í þetta stærra þjóðíélag. Stjórn-
arformaðurinn á éyjunni, er sagður
sameiningunni hlyntur og að líkindum
þá ráðaneyti lians, en svo er sagt að
helmingur þingmanná séu því mótfalln-
ir og jafnframt talið víst, að íengju
eyjarskeggjar að greiða atkvæði um það
á almennum kjörþingum. mundu fleiri
verða móti same;ningunni en með henni.
En “neyðin kennir naktri konu að
spinna.” Eyjan er gjaldþrota, eða svo
nærri því, að hún er ósjálfbjarga. Verzl-
un öll er lömuð og innbyrðis aflið ó-
nóg til að reisa hana við aftur. Hefði
ekki canadiskir bankar hlaupið undir
bagga í vetur og stofnað þar útibú,
er óvíst hvernig eyjan væri komin nú.
Hinn annar kafli þessa máls er nú
á enda, og enn verður ekki séð að stjórn
in hafi réttlætt gerðir sínar. Vitaskuld
ætlast hún til að framlögð skjöl, það
mál áhrærandi, á þinginu, þvoi hendur
sínar, en af því aunaðhvort of mikið
eða of lítið af þeim skjölum kom fram
sverta þau meir en þau hreinka. Hafi
tilgangurinn verið að hylja skálkapör
in svo að hvergi mótaði fyrir þeim, þá
kom fram of mikið, en hafi tilgangur-
inn verið að gera alt hreint með fram
lögðum skjölum, þá komu þau fram of
fá.
Fyrri kafli málsins er sem kunnugt
er á þessa leið : 25. Sept. síðastl. fékk
sveitaumboðsmaður stjórnarinnar
skýrslu frá Jas. A. Smart, er skip-
aður hafði verið til að rannsaka
Siftonsveitarreikningana, þar sem hon-
um er skýrt frá, að féhirðir sveitarinn-
ar skuldi þeirri sveit að öllu samlögðu
$6,105,90. Einhverntíma í Nóvem-
ber hefir sveitarstjórnin í Sifton beðið
sveitarumboðsmanninn um upplýsingar
ahrærandi þetta mál. Því bréfi svarar
svo umboðsmaðurinn 19. Nóv. og segir
sveitarstjórninni, aðþaðséekki sitt að
lesaþeimlög* Stuttu síðar reit hann
*) Hinn æruverði herra Cameron hef
ir þo ekki æfinlega sömu skoðun hvað
Þetta snertir. í haust er leið var hann
ekki skilja hvað við væri átt, og velti
jafnframt.því er unt var allri skuldinni
ýfir ’á J. A. Smart. Síðan var uppá
stungan feld með 24 gegn 8 atkv., og
iar með er lokið öðrum kafla málsins.
Hvar eða hvenær þriðji kaflinn hefst er
valt að segja, en einhverntíma verður
það. Það koma öll svik upp um síðir.
Mr. Fisher, sem ekki fékk að tala um
Jettamál, þegar hann ætlaði að gera
það, gaf þá í skyn, að stjórnin kynni að
frétta um það síðar, með því að til-
kynna henni, að áhyrgðin skyldi þá
hvíla á hennar herðum,
Það er þess vegna ekki nema sann-
gjarnt að vona, að sá tírni komi, að al-
menningur fái aflar þær upplýsingar í
þessu þjófnaðarmáli, sem stjórninni enn
þá tekst svo vel að hylja, og sem hún
nú hefir sannað fyrir þingi og þjóð að
hún treystir sér ekki til að opinbera og
ætlar ekki að opinbera, nema hún verði
kúguð til þess.
Að svo stöddu segjum vér þá ekki
heldur meira um þetta mál og neitum
að elta ólar við útúrsnúninga og mis-
sagnir Lögbergs, að því er það mál
snertir. Ef það heldur að það mýki
sektardóm Dicksons eða stjórnarinnar
með því að slíta sundur skýrslu Smarts
og viðurkenna ekki nema 2/3 hluti hinn-
ar stolnu upphæðar, þá er því sú hug-
mynd velkomin. Sú meðferð málsins
hefir engin áhrif á oss og yfir höfuð að
tala engin ummæli þess blaðs, á meðan
það og félagsbræður þess, Dickson og
Greenway-ráðaneytið, þora ekki að
ganga á hólm við oss í réttarsalnum,
eftir að hafa margsagt oss hegningar-
verða. Að það sé af hlífð er jafn senni-
legt eins og saga dómsmálastjórans, aft
Smart hafi aldrei sent þau vottorð, eða
“statements”, sem hann segist hafa
sent stjórninni. Lögberg sjálft ber
bezt vitai um það nú í seinni tíð, hvort
ritstj. þess er ant um að hlifa Hkr.,
enda er það sannast að Hkr. afbiður
alla hlífð í þeásu máli.
beðinn upplýsingar áhrærandi það, að
sveitarbúar í einni sveitinni með fram
Great N. W. Central brautinni, höfðu
samþykt að taka af sveitarfé §200 til að
senda menn til Ottawa og heimta að
dominionstjórnin sæi um að sú braut
yrði lengd næstk. sumar. Þessu hréfi
svaraði Cameron einnig og sagði í það
skifti hiklaust, að slíkt væri ólöglegt og
að nefndin þess regna mætti hvergi
fara upp á kostnað sveitarinnar, enda
fóru þeir hvergi þó sveitarbúar sjálfir
væru búnir að veita til þess sitt eigið
fé. I það skifti lét hann sér viðkoma
að segja sveitarstjórninni hvað lög
Skúla-málið.
(Eftir “POLITIKEN.”)
Khöfn 14. Fehr. 1895.
Framhald.
Það sem fram fór í hæztaréttar-
salnum í gær vakti meiri eftirtekt
og hreyfingu, en vér höfum lengi séð,
þrátt fyrir það þó málið, sem fyrir
rettinum er, sé upprunalega frá vorri
fjarlægu eyju — íslandi. Áheyrenda-
sætin voru troðfull og meiri partur-
inn af þeim viðstöddu voru íslend-
ingar.
Lesarinn man eftiraðí útdrættivor-
um í fyrradag af ræðu málafærslu-
manns kærandans, að málið gengur út
á hinn ísl. dómara Skúla Thoroddsen,
sem er kærður fyrir misbrúkun á valdi
sínu og embættisvanrækslu, og, að
rannsóknirnar í máli hans voru gerðar
af ungum lögfræðis cand. Lárusi
Bjarnasyni, er gerður var að setudóm-
ara og sem komst að þeirri niðurstöðu,
að hinn gamli óvinur hans, Skúli Th.,
skyldi missa embætti sitt fyrir. Enn-
fremur má geta þess, að yfirrétturinn
hefir ónýtt þennan dóm með því að
dæma Thoroddsen að eins í nokkra
sekt.
Málafærslumaður Thoroddsens byrj-
aði ræðu sína í dag með þessum orðum
“Þetta mál er á íslandi á aflra vörum
og alla hefir það sett i uppnám. Það
hefir um lengri tíð verið rætt um þetta
mál í borg og bæ, af æðri sem lægri.
Menn hafa með stígandi ákafa haldið
áfram með rannsóknir í þessu máli.
Hin konunglega skipun, sem gerði
Lárus Bjarnason að setudómara í mál-
inu var gefin út i meira flaustri og
og formleysu, en vanalega á sér stað
Og Lárus Bjarnason fékk skipun um
að rannsaka 8 ára embættisfærslu
Thoroddsens. Árangurinn af þessum
yfirgripsmiklu rannsóknum er orðinn
að 8 mjög lítilsverðum ákærum, þó
Thoroddsen samtímis hafi fengið marga
og góða vitnisburði um dugnaðí em-
bættisfærslu sinni. En ég verð að fara
nokkrum orðum um afstöðu setu-dóm
arans við hinn ákærða, því hér hefir
óvinur verið settur upp á móti óvin
Það er vitanlegt að frá liðnum tíma
hafði verið óvild milli þessara sveggja
manna, eða, að Lárus að minsta kosti
hafði ekki sérlega hlýjan hug til Thor
oddsens. Eg fékk skýringar um þetta
í Sept. í fyrra hjá hinum ísl. docent
við Khafnar háskóla, Dr. Phil. (Valtýr)
Guðmundsson. í þessari skýringu er
sagt, að í flugriti einu. sem kallað er
“Rasks-hneykslið” sem gefið er út í
Khöfn 1888, af þáveranii stúdent, nú-
verandi dómara, Lárusi Bjarnarsyni
sé mjög hörðum orðum farið um Thor-
oddsen útaf blaðagreinum nokkrum,
sem sagt er að hann hafi skrifað-
Segir ritið að þær beri vitni um ein-
feldni, illmensku og níðingsskap höf-
undarins. Þar er sagt að hann sé stór-
yrtur og ósæmilegur í rithætti og um
leið er sagt að hann hafi brúkað óhæf
skammaryrði um saklaust fólk. Dr.
Guðmundson endar skýringu sína með
að segja, að í flugriti þessu hafi verið
fleiri áreitnis-ávörp og getsakir á Thor-
oddsen. Þannig var þá ástatt með
mann þann, sem átti að dæma Skúla.
Maður skyldi ætla, að framkvæmdar-
valdinu á Islandi væri kunnugt um
þessa óvináttu, þar eð ofangreindar
ákærur voru orðnar alkunnar á íslandi
í gegnum flugrit eitt, sem mikið hafði
verið stælt um. Var það þá ekki und-
arlegt að þessi 25 ára gamli maður
skyldi vera settur dómari í máli Thor
oddsens. Þar næst smegir herra Rée
nokkrum orðum inn í ræðu sína um
hina einkennilegu framkomu amt-
mannsins í þessu má^i. Flest af vitn-
unum, sem Lárus Bjarnarson yfir-
heyrði, klöguðu fyrir amtinu, “að hann
gerði framburð þeirra hlutdrægan
réttarbókunum, og að hann hefði í
frammi við þau ósæmilegar hótanir.”
Við þessu gaf amtið það svar, að það
gæti ekki skift sér af gerðum Lárusar
fyrr en rannsóknirnar í máli Thor-
oddsens væru afstaðnar. Yfir þessu
var Thoroddsen þvi meir forviða, sem
hann vissi að stjórnin hafði fyrir-
skipað rannsóknir gegn honum útaf
meðferð hans á Sigurði Jóhannssyni,
þeim er grunaður var um að hafa
framið morðið, um leið og fyrirskipað
var að halda áfram með rannsóknir
í máli Siguröar. Thoroddsen gekk illa
að finna hið logiska og óhlutdræga
samhengi í þessu.
Næst segir verjandi frá hvernig setu-
dómarinn fór með dóraarann. Rétt
skoðað ber framkoma L. Bjarnarsonar
við yfirheyrzluna vott um kala til Thor-
oddsens. Hann tekur eið af vitnunum
eftir áðurgerðri áætlun án þess hinn á-
kærði sé viðstaddur og verður það til
þess, að Thoroddsen krefst að vitnin sé
yfirheyrð á ný, Thoroddsen hlaut að á
líta að ný yfirheyrzla væri nauðsynleg,
og hann krafðist þess á kurteisasta
hátt, en L. Bjarnarson úrskurðaði, að
beiðni Thoroddsens væri að forminu til
þannig útbúin, að hún gæti ekki tekist
til greina.”
Yerjandinn varpar þungum steini á
Lárus fyrir tilhneigingu hans til að
setja Thoroddsen 1 varðhald. Aðeins
með því að leggja fram læknisvottorð
slapp Thoroddsen við fangelsi. En þá
um 'leið varð hann að leggja fram
5000 króna ábyrgð fyrir nærveru sinni,
sem varð orsök til þess, að hann átti
örðugt uppdráttar með familiu sína
þegar hann var settur frá. Áður
en Thoroddsen var settur frá og á
meðan hann enn þá var dómari fyrir-
bauð Lárus honum að fara úr bænum
og auðvitað um leið að uppfylla em-
bættisskyldur sínar. Þegar hann þurfti
að yfirheyra Thoroddsen fór hann sjálf-
ur með 2 vitni eftir honum og fór
með hann í prósessíu um bæinn.
Þar eð það er vitanlegt að Lárus var
óvinur Thoroddsens skyldi maður i-
mynda sér, að hann mundi verða var-
kár í vali þeirra, sem hann brúkaði
sem vitni, en hið gagnstæða hefir átt
sér stað. Lárus lét mann, sem hafði
komið fram með kæru á Thoroddsen,
nefnil. héraðslækni Þorvald Jónsson,
bera vitni á móti honum og lét, hann
jafnvel gefa einkennileg vottorð. Eitt
af vitnunum er einnig Sigurður Jó-
hannsson, sem Thoroddsen hafði látið
setja í varðhald, grunaðan um dráp
Salómons Jónssonar. Sigurður hafði,
á meðal annars, horið það, að það
hefði verið svo kalt í klefa sínum, að
vatn í flösku, sem lá undir fötunum
rúmi hans, hafi frosið. En sam-
kvæmt vísindalegum rannsóknum þarf
frostið að vera 20 gráður áður en vatn
flösku, sem hulin er fiðursængum,
eða ullardúkum getur frosið (hlátur).
Mjög mikla grunsemi vekur með-
ferð Lárusar á vitnunum og innfærsla
vitnaleiðslunnar í bækurnar. Með til-
styrk hins nýja dómara, sem settur
var á ísafirði, eftir að Thoroddsen var
settur frá, hefi ég látið gera nýja
rannsókn í málinu og mörg vitni hafa
þá lýst yfir því, að þau hefðu ekki
fengið rétt bókaðan framburð sinn.
Eg skal nefna nokkur dæmi: Rétt-
arfarsbókin sýnir að tvær konur hafi
borið vitni um, að það hafi ekki verið
lagt í stóna í klefa Sigurðar, en við
hina nýju yfirheyrslu hafa þessar kon-
ur borið, að þær hafi sagt dómara
Lárusi Bjarnarsyni, að þær hefðu ekk-
ert vit á hitamælinum; að þær fyrir-
byðu honum að bóka nokkuð um hita-
stigin; að þær liafi lent í hait við
hann út af því, og að hann hafi enga
heimild haft. til að bóka framburð
þeirra eins og hann gerði.
Ein af ákærunum móti Thorodd-
sen er, að hann hafi vanrækt að leggja
fram réttarskjöl í máli einu, sem komið
hafði fyrir rétt. Lárus Bjarnarson
yfirheyrði útaf því eitt af vitnunum,
sem höfðu verið viðstödd. Spurning
ar og svör voru þannig: “Veit vitn-
ið að réttarskjölin liafi verið fram-
lögð?”—“Já.”—“Voru skjölin stór
eða smá?”—“Hvorttveggja.” — “Sá
vitnið stóra eða litla bók ?” — Ég hefi
enga sérstaka bók séð.” — Þarnæst
bókaði Lárus framburð vitnisins eins
og hér segir : “Vitnið sá éngin rétt-
arskjöl eða nokkur önnur innheft eða
óinnheft skjöl, sem li’u út fyrir að
vera réttarskjöl. Vitnið sagðist aðeins
vilja eiðfesta það, sem hann hefði talað,
en ekki það, sem bókað hefði verið.
En Lárus tók eið af honum, án þess
að leiðrétta innfærsluna.
Þrjú önnur vitni hafa skýrt frá,
að Lárus hafi bókað framburð þeirra
rangt og hafi ekki fengist til að leið-
rétta villurnar, og þegar eitt af vitn-
unum lét á sér skilja, að það vildi
ekki staðfesta með eiði það sem hókað
hafði verið, sagði dómarinn það kæmi
vitninu ekkert við hvernig bókað væri.
Lárus lét setja tvö af vitnunum í varð-
hald; annað þeirra var húsmaður......
Stefánsson að nafni og eftir að hann var
kominn í varðhaldið var ekki langt þess
að bíða, að í réttarhaldsbókinni stóð,
að það sem þessi maður hefði sagt áður
hefði ekki verið rétt. En við yfir-
heyrsluna, sem gerð var af sýslumanni
síðarmeir, segir Stefánsson að Lárus
hafi hótað sór margra ára betrunarliús-
vinnu, ef hann afturkallaði ekki hinn
áðurgefna vitnisburð sinn og að dóm-
arinn hafi þar að auki lofað sér ppning-
um úr hans eigin vasa og útvega ‘sér
-
vinnu við verzlun Ásgeirssens, ef hann
vildi afturkalla framburð sinn.
Það þarf naumast, að taka það
fram, að ræða herra Rées liafði sterk
áhrif bæði á tilheyrendurna og dóm-
arana, sem allir 13 lilustuðu á hana
með mestu eftirtekt alt til enda.
Hr. Rée endaði ræðu sína þannig:
Það er æfinlega isjárvert, að reiða
sig á framburð eins vitnis i ákæru
gegn dómara fyrir hlutdrægni. En
þegar 6 vitni koma fram með sams-
konar frásagnir, þá hlýtur maður að
taka eftir þvi, að það hlýtur að vera
eitthvað bogið við grundvöfl þann,
sem rannsóknin hvilir á. Persónulega
get eg auðvitað ekki sagt hvort vitn-
jn hafa sagt sannleikann eða ekki.
Eg tek að eins fram, að hér eru 6
personur a móti einum dómara og
dómarinn er óvinur hins ákærða. Eg
verð að segja, að yfirheyrslan í máli
Thoroddsens er þannig, að það væri
ekki nema rétt að ónýta hana, ef að
það hefði ekki í för með sér alt of
mikla timatöf. En eg vona að hinir
heiðruðu dómarar viðurkenni, að á
þessari yfirlieyrslu er ekki hægt að
byggja sektardóm og að hinn ákærði
verði þessvegua sýknaður.
Þannig endaði hr, Rée sína fyrri
ræðu og er hann gekk úr réttarsaln-
um heyrðist óp og orðaglamur frá
áheyrandapöllunum: “Þetta var ein-
mitt það sem dómarinn átti að fá,"
þetta þurfti hann að hafa,” en aðrir
sögðu: “Nei, nei, það er skömm að
þessu.”
Khöfn, 15. Febr.
Málasærslumaður Rée endurtók
þráðinn í fyrri ræðu sinni með þessum
orðum:
í gær fór ég mest út í afstöðu Lár-
usar Bjarnarsonar við Thoroddsen, og
þo að það kunni að verða áhjákvæmi-
legt að minnast eitthvað á það sama i
dag, ætla eg aðallega að fást við ákærurn-
ar, sem hdnn kærði er hafður fyrir. Hr,
Rée byrjaði með fyrstu ákærunni, sem
reis út af Sigurði Jóhannssyni : Thor-
oddsen hafði vald til að halda Sigurð
upp á vatn og brauð og það eru til lög,
sem heimila dómaranum það. Sigurður
vildi ekki svara dómaranum upp á
spurningar Jhans og þess vegna fókk
hann þessa hegningu. Thoroddsen hef-
ir bokað þetta. En ef hann hefði van-
brúkað réttindi sín, hefði hann líklega
látið það vera. í réttarbókinni stend-
ur : “að Sigurður hafi verið settur inn
upp á vatn og brauð fyrir að gefa full-
kominn vitnisburð”, en að útleggja
þetta sem réttan vitnisburð er i hæsta
máta óréttlátt. Að Thoroddsen hafi við
þetta tækifæri bókaðnokkuð óskilmerki
lega er satt, en það er vitanlegt að þeg-
ar á þessu stóð var hann veikur og það
er næg afsökun fyrir hann. Og það, að
Lárus vill láta þetta lita út sem Thor-
oddsen viðurkenni að liafa fært rangt
til bókar, er rangt. Það er í heild sinni
einkennilegt hvað Lárús hefir verið
gráðugur í að færa sönnur á að Thor-
oddsen hafi fært rangt til bókar.
(Niðurl. næst.)
Orða-belgurinn
Eg verð að biðja yður, háttvirti rit-
stjóri, að Ijá þessum eftirfylgjandi lín-
um rúm í blaði yðar. Ritstj. Lögbergs
var ekki kurteisari en svo, að hann neit-
aði mér að taka þær í blaðið, og hafði
þó í fyrstu tekið greinina á móti mér.
Það lítur út fyrir að hann vilji ekki að
almenningur heyri nema aðra hliðina.
Svar til G. Einarssonar,
frá M. J. Skaptason.
Nú er farið að hætta að tala um
það, hvað sé satt i trúmálum og hvað só
ekki satt, og núfer Guðm. gamliEinars-
son á stað að leita í gömlum skræðum,
hvort eigi megi á knó koma Magn. J.
Skaptasyni og vinna sór inn 10 dollars.
Eg heh einu sinni eitthvað í samhandi
við séra Er. Bergmann minnst Guðm.
Einarssonar og það með hlýjum hug og
sama gjöri ég enn, þótt ekki verðum við
sammála í þetta skifti.
Guðm. er að leita að orðum eftir
mig, er jafngildi því. að óg hafi sagt, að
ég tryði á guðdóm A'rists, og hið helzta
sem hann finnur er það, að ég hafi kall-
að mig “lúterskan liberal prest”. Hann
telur það svo sem sjálfsannað, að mað-
ur, sem kalkr sig “lútersk-liberalan”,
hljóti að trúa á guðdóm Krists. En hon
um skjátlast þar hraparlega, Ef að
hann hefði hugsað nógu vandlega út í það
þá hefði hann sóð það, að áður en hann
fór að leggja þýðingu í þetta nafn : lút.
lib-, þá þurfti hann fyrst að fara til
þeirra manna, sem kölluðu sig því
nafni og vita, hvað þeir hofðu ætlað, að
nafnið bæri með sér. Annarsstaðar frá
var honum ómögulegt að vita það.