Heimskringla - 26.04.1895, Blaðsíða 2

2
HEIMSKRINGLA 26. APRÍL 1895.
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heiinskringla Frtg. & Publ. Co.
•• ••
Verd blaðsins í Canda og Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til íslands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] S 1.
• •••
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
••••
Peningar sendist í P. O. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOK.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS MANAGER.
• • ••
Office :
Comer Ross Ave & Nena Str.
P. O. Box 305.
Norsk-sænska þrætan.
Það hafa margskonar, og sumar
miður sannar, fregnir verið birtar á-
hrærandi þessa þrætu í hérlendum blöð-
um á síðastl. 2 mánuðum. Af sumum
þessum fregnum hefir mátt ráða að
blóðugt stríð og styrjöld vofði yfir og
væri óumflýjanlegt. En alt slíkt eru
ýkjur og þær grófar. Af uorskum blöð
um má samt sjá, að nokkur ástæða er
til alls þessa umtals, því ýmsir ofstækis
menn, bæði í Svíaríki og Noregi, hafa
látið sér slíkt um munn fara, að byssur
og sverð séu heppilegustu dómararnir í
þessu þrætumáli. Framkoma Svía og
allar aðfarir þeirra í seinni tíð þykir
líka nægileg ástæða til að byggja fregn-
ir á eins og þær, sem sendar hafa verið
út um heiminn síðan í Marzmánuði
síðastl.
Þessi þræta byrjaði snemma í Febr-
úar þegar hægrimannaráðaney.tið í Nor
egi (Stangs-ráðaneytið) sagði af sér
vegna þess aðmnstrimenn voru í mun
fleiri á stórþingi. Vinstrimenn voru
fúsir til að taka við stjórnartaumunum,
en gengu ekki neitt ríkt eftir því, enda
þýðingarlaust þó svo liefði verið, því
Óskar konungur vildi ekki þýðast
vinstrimannastjórn nema með skilyrð-
um, sem vinstrimenn ekki gátu gengið
að. Þegar þeir þverneituðu reyndi
konungur að fá Stang og meðráðendur
hans til að afturkalla uppsögn 'sína, en
þeir neituðu líka. Þá reyndi liann að
fá flokkana báða til að vinna saman og
mynda sameiginlegt ráðaneyti og kall-
aði leiðandi mennina alla á fund í þeim
tilgangi. En það fór á sömu leið. Sam-
komulag flokkanna strandaði á konsúls-
málinu, auk annars. Báðir málspart-
ar voru viljugir að slaka til eitthvað of-
urlítið, sinn upp á hvorn hátt, en til-
slökunin var ónóg til að.uppfylla kröfur
konungs og Svía, og þar við sat. Eftir
að allar þessar tilraunir höfðu reynzt
árangurslausar hélt Óskar konungur
burtu úr Kristjania og heim til Stokk
hólms, fyrstu dagana í Marz. Hann
sá sér ofvaxið að koma fram vilja sín-
um, en vildi ekki þýðast þau boð, er
vinstrimenn, hinir réttkjörnu stjórn-
endur Noregs, buðu og skildi því við
ríkið í þessu millibilsástandi, og.í því
hefir Noregur setið síðan. þ. e., þar er
ekkert stjórnarráðaneyti til síðan Stang
sagði af sér í Febrúar.
Þá tóku Svíar það fyrir, sem Norð-
mönnum þótti einna verst álita. Sam-
kvæmt ósk ráðaneytisins sænska og
samkvæmt 54. grein grundvallarlag-
anna skipaði þing Svía 12 menn í leyni-
nefnd til að athuga mál Norðmanna og
ástæður allar og til þess svo að leggja
þeim ráð, konungi og ráðaneyti hans.
Á þessa leyninefnd, eða réttar sagt, á
tiltæki Svía að skipa hana, leizt Norð-
mönnum og euda fleirum illa og að því
er virðist, ekki að ástæðulausu. Þvi
er það í þriðja sinn einungis síðan 1800
að stjórn Svia hefir hagnýtt sér valdið,
sem þessi 54. gr. grundvallarlaganna
gefur henni. Á þessu tímabili hefir
leyninefnd verið skipuð einungis tvisrar
þangað til 18. Marz í vetur og í hvort-
tveggja það skifti var liún skipuð til að
athuga hvort Svíar ættn að leggja út í
ófrið eða ekki. Þegar á það er litið þá
er ekki að undra þó Norðmönnumsum-
um færi að detta margt í hug, og þá
ekki heldur undarlegt þó fregnritar hag-
nýti sér ástæðurnar til að búa til verð-
miklar (fyrir fregnritaua) fréttir og
senda eins og örfadrífu út um heiminn
til allra blaða er hafa vildu. Það er
enginn aftur kominn til að segja þvi
stjórn Svía greip til þess, sem svo marg
ir álíta örþrifsráð, er hún skipaði þessa
leyninefnd. Það er og jafn ókunnugt
enn hvað þessi nefnd hefir gert og hvað
hún hefir ráðlagt. En búizt er við að
ávöxtur vinnunnar verði ný boð um
samkomulag, og að í þeim verði tekið út
j'fir öll þrætumál þjóðanna beggja
Sumir búast við að þeim boðum fylgi
svo fyrirheit um strið og styrjöld, ef
Norðmonn hafna. En sem sagt er alt
slíkt ágizkun, því nefndin hefir ekki enn
opinberað neitt af gerðum sínum.
Á þennan leik horfa stórveldin og
sum þeirra, sórstaklega Rússar ogÞjóð-
verjar, athuga allan gang málsins með
nákvæmni. Það þykir sennilegt að
Rússar fögnuðu yfir aðskilnaði Svía og
Norðmanna, sérstaklega af því Óskar
konungur er ef til vill hliðhollari Þjóð
verjum, en nokkru hinna stórveldanna
Það fellur Rússum illa og þvíekkinema
eölilegt að stjórnarblað Jieirra : “Nov-
osti” spái því að eining Svía og Norð'
manna sé um það á enda, og að af
þeirrri sundurlimun á ríki Óskars kon
ungs muni leiða hinn mikla, ófrið um
gjörvalla Evrópu, er svo margir altaf
eiga von á og sem lengi hefir spáð verið
að eigi upptök sín í einhverju hinna
smærri ríkja og útbreiðast þaðan til
þess allir verða komnir í hár saman. En
athugi menn á hve liáu stigi mentunar
þessar norðurlandaþjóðir standa, þá er
það í hæzta máta ólíklegt að þær verði
til að kveikja það voða-bál, er leggi
rústir alla Norðurálfu. Það er miklu
líklegra að þær komi sér saman um að
jafna misfellurnar sem á eru samband
inu án þess að viðhafa önnur hræði-
legri vopn en penna og tungu. Ef alls
horjar blóðbað vofir yfir Evrópu sýnist
nær sanni að líta eftir þeirri uppsprettu
einhversstaðar í Balkanskaga-löndum,
eða í því nágrenni.
Ekki alt gull sem o-lóir.
Gulllandið California, með loftslag-
inu indæla, er ginnandi fyrir flesta aust
an Klettafjalla, sérstaklega í beltinu
þar sem vetrarríki er mikið. Það er
ginnandi þegar frostið er 30—40 stig
og næðings vindur feflur í bylgjum yfir
skóglausa sléttuna, að hugsa um suð-
urlönd, þó sérstaklega um Californiu,
þar sem er eilíft sumar og hitinn mátu
legur (í suðurhluta ríkisins) til að fram-
leiða alla fínustu suðræna ávéxti, appel-
sínur, sítrónnr, rúsínur og fíkjur o. s
frv., auk hinna almennu epla og aldin-
tegunda, er þrífast í flestum héruðum
meginlandsins. Þangað stefnir líka
margra Jiugur, því færri komast en
vilja. Og þó flytja margir burtu úr
þessu veðurblíðunnar heimkynni í lxin
kaldari, veðrameiri héruð og—þakka
fyrir lausnina. “Það er ekkialtgufl
sem ;glóir”.
Það er margt sem stuðlar til þess,
að það er seintekinn gróði við aldina
ræktun, ekki síður en við kornræktun
hér á sléttlendinu nú síðustu árin.Fyrst
er það, ‘að landið er í afarverði og er þó
fallið í verði um helming og meir á síð-
astl. áratug, annað það, að aldinakaup-
mennirnir eru að minnsta kosti tífalt
verri viðureignar en Hrappslegustu
hveitikaupmenn hér, og í þriðja lagi
þaó, að uppskera bregzt þar ekki síður
en hér.
I þeim héruðum í Suður-Californiu,
þar sem aldinaræktun er komin lengst
á leið og þar sem mögulegt er að hún
þrífist með vatnsveitingum, kostar hver
ekra af landi frá $5tX) til 81000, sé búið
að gróðursetja á henni aldintré eða rú-
sfnu-hrís. Þygir það þó ódýrt í saman-
burði við það sem var um 1884—,85, því
þá kostaði hver ekra alt að $2,500.
Þetta mikla verð stafar af því, að land-
ið er meginloga eign örfárra manna og
félaga, er fengu það fyrir lítið með alls-
konar brögðum frá Mexikönum. Eru
þar menn í hópum, sem eiga svo tugum
þúsunda ekra skiftir af þessum gróður-
lausu söndum, sem þó framleiða alt er
maður þarfnast, sé nægu vatni veitt
yfir þá. Með þá miklu landeign eru
þeir samt ekki ánægðir. en sitja um að
kaupa meira og meira til að leigja út
fá.tæklingum gegn hæstu rentu fáan-
legri, Og verzlunarmaður í San Fran-
cisco, sem þetta er meginlega haft eft-
ir, bætir því við, að margir af þessum
landsdrottnum kunni lag á að gera ná-
grennið svo óþægilegt fyrir þennan eða
hinn, ef þeir vilja eignast land hans, að
hann sjái vænst að flytja burtu. Þessi
lýsing nær samt fremur til einstakra
manna en félaga. Þau vinna þvert á
á móti að því af alefli að ginna menn úr
fjarlægum héruðum út á þessa bruna-
sanda, er þau raála sem dýrðlegasta bú-
stað í heimi og lofa öllu upphugsanlegu
hverjum sem vill senda nokkra doflara
til að festa kaup í “ekta” aldinlandí, er
þau undir vissum kringumstæðum
bjóða fyrir $200—250 ekruna. Ýmisleg
þesskonar tilboð þekkir margur maður
hór í kuldabeltinu.
Á síðastl. áratug hafa öll aldini fall-
ið svo í verði, að þau sem .ftendur eru
jafn ágóðalaus uppskera eins og hveiti
hér, ef ekki gróðaminni. Því verðfalli
hafa fylgt óár hin mestu, eitt á eftir
öðru. Frost hafa eyðilagt alla verð-
mestu ávextina eða felt þá í verði, þris-
var sinnum á síðast). 8 árum, en ofhiti
og vatnsekla hin. í sumar komandi eiga
búendur í þessum héruðum von á arð-
samri uppskeru í fyrsta skifti í heilan
áratug. en það er því eingöngu að þakka
að frostin um nýársleytið í vetur eyddu
öllum sams konar ávöxtum á öllum
Floridaskaga og í þeirri grend — skaði
sem metinn er á $18 milj. alls. En fyrir
aðflutning þessara ávaxta frá Havai-
eyjum, Ástralíu og enda Japan, þá fá
Californíumenn hvergi nærri eins mikið
verð fyrir vöru síua, eins og þeir undir
sömu kringumstæðum hefðu fengið fyrir
jafnvel einum tveimur árum síðan.
Aldina-kaupmennirnir, svo kölluðu,
þeir sem semja við framleiðandann og
hina virkilegu kaupmenn í San Franc-
isco eða öðrum bæjum, eru, að sögn
þessa verzlunarmanns, útmeta skálkar
allir eða flestir. Á meðan aldinin voru1
verði, sömdu [x:ir ætíð um ákveðið verð
við framleiðandann, en undir eins og
þau féflu, neituðu þeir að útvega kaup-
endur upp á aðra skilmála en þá, að þeir
fengju 10% af söluverðinu hvað sem það
svo yrði. Járnbrauta-einveldi er þar og
í ofanálag, enda kvaðst verzlunarmaður
þessi geta nefnt bændur, sem of;ar en
einu sinni hefðu fengið skuldareikning
frá járnbrautarfélaginu í stað ávísun á
banka frá umboðsmanninum, eftir að
uppskeran var seld og umboðsmaðurinn
hafði fengið sín 10%. A þessueru bænd-
ur orðnir svo margkvektir, að þeir eru
nú sem óðast að koma upp félögum sin
á meðal og útvega sér sjálfir viðskifta
vini fyrir austan f jöllin og sonda þangað
sína eigin umboðsmenn ef á þarf að
halda. Vona þeir að þá gangi betur.
' >?
Garðyrkja og blómnvkt.
“Hið íslenzka Garðyrkjufélag” hef-
ir gefið út rit eitt lítið, hið fyrsta ársrit
félagsins, sem höndlar um garð- og
blómrækt, Er það fróðlegt rit og
gagnlegt og efnisríkt mjög, jafn smá-
vaxið eins og það er. í því er þess get-
ið, að innan skamms sé fullnuma garð-
yrkjumaður, Einar Helgason, Eyfirð-
ingur að ætt, væntanlegur til landsins,
útlærður af garðyrkjuskóla í Vilvorde á
Sjálandií Danmörku.
Ýmsir liér vestra Jhafa óneitanlega
lá hugmyni að á íslandi þrífist ekki
nema fátt eitt af garðjurtum, en þetta
litla rit ber það með sér, að það er alls
ekki rótt á litið.
Sem sagt er þetta rit smávaxið, en
samt er blómræktinni gcfið þar sæti
meðal annara málefna. “Anægjan og
prýðin verða eigi metin til aura”, segir
ritið og bætir því svo við, að með tím-
anum ætti-Garðyrkjufélagið að útvega
mönnum blómsturfræ ekki síður en mat
jurtafræ. Getur svo þess, að áhugi
muni almennt vaknaður til blómræktar
bæði inni og úti og uppi i sveitum ekki
síður en í kaupstöðunum.
Þetta hvorttveggja, garðyrkja og
blómrækt, er nokkuð það, sem Vestur-
Islendingar hafa til þessa gefið ósköp
lítinn gaum, að einstöku undantekning-
um. Garðyrkjan hefir til þessa setið á
hakanum, en öll stund lögð á að rækta
sem mest af hveiti og öðrum kornteg-
undum, nokkuð sem'er afsakanlegt þeg-
ar athugaðar eru kringumstæðurnar—
peningaþörfin á aðra hönd og hið al-
menna fargan í hveitirækt á hina. Eigi
að síður er ekki rétt að ganga eins ger-
samlega framhjá garðj"rkjunni cins og
svo margir, ef ekki flestir, gera. Það
hefir helzt enginn maður svo annrikt að
hann geti ekki gripið kvöldstund til að
hirða um ofurlítinn garð með hjálp
kvennfólks og unglinga. Þá hirðingu
fengi hann margborgaða með uppskeru
ýmsra )matjurta, sem nú þekkjast
naumast hjá islenzkum sveitabændum,
en sem þó eru svo nauðsynlegar til mat-
breytingar og undireins til heilsubótar,
því fjölbreytt fæði á ckki svo lítin þátt
í að viðlialda heilsunni.
Sama er um blómræktina, að Vestur
Islendingar gefa henni alt of lítin gaum,
Þeir sem í bæjum búa hafa auðvitað
flestir meira og minna af stofublómum,
en garðblóm hugsa fæstir um og er þó
enginn hlutur prýðilegri úti fyrir húsi,
hvort heldur í bæ eða í sveit úti. Það
er enginn sá maður, að hann ekki dáist
að fegurðinni, þegar hann gengur fram
hjá fjöllitum blómreit. Því þá ekki að
hafa einn eða tvo slíka reiti á heimilinu?
Kostnaðurinn er svo lítill að hann er
ekki teljandi. Fyrir 15—25 cents getur
hver maður fengið sér nægilegt blómst-
urfræ í myndarlegan blómreit og það er
ekki imikið lagt í sölurnar fyrir jafn-
mikla prýði við [húsið. C
Hvað matjurtafræ snertir þá gildir
það saraa, að kostnaðurinn er ekki
teljandi. Menn geta fengið margar fræ-
tegundir og nóg af hvoru til smekkbæt-
is árshringinn út fyrir einn dollar eða
svo og sú upphæð er svo lítil, að þeir
eru vonandi fáir bændurnir sem mun-
aði um hana.
Galdra-menn.
Galdratrúin gamla er útdauð, kveð-
in niður með almennri upplýsing. Þess-
vegna fór hrollur um heiminn um dag-
inn, þegar útbreidd var saga frá írlandi
um það, hvernig eiginmaður og heill
hópur ættingja konu einnar kvöldu úr
henni lífið, af því þeir trúðu að hún væri
göldrótt. Samtímis viðurkendi yfirrétt-
urinn í Kansas nútíðar-galdrana og
staðfesti dauðadóm undirréttar, sem
upp var kveðinn yfir manni. er sannað
þótti að hefði hypnotíserað annan mann
og í því ástandi látiö hann drepa fjand-
mann sinn. Þess er ekki getið að nein-
um hafi ofboðið úrskurður yfirréttarins
sem af líkum einum dæmir nútíðar-
gaklramanninn dauðasekan, en sleppir
við fárra ára fangelsi morðingjanum
sjálfum, er viðurkendi að hann hefði
unnið verkið, en verið ósjálfráður gerða
sinna á meðan á því stóð.
Það virðist nokkað einkennilegt, að
upplýsingin og vísindin, sem útrýmdi
gömlu galdra trúnni, eru einmitt meðöl-
in til aðfrainloiðaþessa nýjugaldratrú—
trú á liypnotism. Og það er ósýnt hver
trúin verður voðalegri, þegar alt kemur
til alls. Þegar litið er á það eitt hve
hræðilegt vopn dáleiðslan getur verið,
þá er rétt að lögin komi þungt niður á
þeim, sem brúka þennan galdur nútíð-
arinnar til að vinna spillvirki og alls-
konar glæpi. Eigi að síður er þessi úr-
skurður hættulegur. Með honum er
morðingjum og glæpamönnum sýndur
vogur til að komast hjá verðskuldaðir
hegningu og engin hætta á að slík tæki-
færi verði látin ónotuð. Ef einn mann
má dæma dauðasekan af líkum einum,
því ekki annan og þriðja ?
Það er máske ekki hægt að segja
þennan úrskurð ranglátann, en full-
komnara hefði réttlætið þó verið ef báð-
ir mennirnir, sem inorðið frömdu, hefðu
fengið einn og sama dóm, sá sem verkið
framdi ekki síður en sá, sein hugsaði og
réði. Það er alment álit dómstólanna,
að ölæði sé engin hlíf fyrir þann, sem
glæp hefir framið, að það, að vera ógáð-
ur, auki en lini ekki sektina. Sé það
réttlátt, þá væri öldungis eins réttlátt
að halda manninn jafn sekann hvort
sem hann er með sjálfum sér eða hann
er hypnotiseraður. Því það þykir full
sannað, að flestir menn geti ráðið því
sjálfir, hvort þeir verða hypnotiseraðir
eða ekki, öldungis eins og menn ráða því
sjálfir, hvort þeir drekka sig fulla eða
ekki.
Dansk-íslenzka orðabók.
ætlar séra Jónas Jónasson á Hrafnagil'
að fara að gefa út, ef nógu margir fást
áskrifendur. Bókin á að verða um 40
arkir að stærð og kosta 4—5 kr. í kápu,
en 1 kr. meira í bandi. Boðsðréfið er til
sýnis á skrifstofu Hkr.
Ef einhver málfræðingurinn á ís-
landi vildi taka sig til og búa til al-ís-
lenzka orðabók, þá mætti sjálfsagt á-
byrgjast honum mikinn kaupendafjölda
hér vestra, því Vestur ísl. yfir höfuéfsjá
þörfina á slíkri orðabók. En dansk-isl,
orðabók kaupa þeir líklega fáir.
Orða-belgurinn.
[Öllum, sem sómasamlega rita, er
velkomið að “leggja orð í belg;” en nafn-
greina verðr hver höf. sig við ritstj.,
þótt ekki vilji pafngreina sig í blaðinu.
Engin áfellis-ummæli um einstaka menn
verða tekin nema með fullu nafni undir.
Ritstj. afsalar sér allri ábyrgð á skoðun-
um þeim, sem koma fram í þessumbálki].
Hnausa-bry ggj an.
Hr. ritstj. Hkr.
Af því þú frá því fyrsta hefir verið
Nýja íslandi velviljaður og unnað öll-
um fólagsskap og framförum hér, læt
ég ekki hjá líða að færa þér þá fregn,
sem er svo innilegt gleðiefni fyrir alla
þessa nýlendu, þá fregn, að bryggjan
að Hnausum verður áreiðanleg bygð.
Ekki verður þessi fregn samt samhljóða
gleði-ópi því, sein Lögberg færði oss um
daginn: “Þannig féll kempan Brad-
bury og Hnausa-bryggjan.” Það er
sorglegt að sjá menn gleðjast yfir því
sem þeir ætla að reynist ófarir annara,
ekki sízt þegar um er að ræða stórkost-
legar framfarir heillar sveitar. I þetta
skifti ætla eg svo ekki að fara lengra út
í það því það er öllum fjöldanum aug-
ljóst hvernig þeim undirtektum var
varið, en snúa mér að bryggju-málinu.
I dag kom hingað contractor
Hnausa-bryggjunnar, hr. Peter Mc-
Veigh. Lét eg það þá verða mitt fyrsta
verk að athuga með gaumgæfni hvert
hann hefði fullkominn samning oghvert
honum bæri að byggja þessa bryggju
samkvæmt þeim uppdráttum, er óg
hafði áður sóð. Hann var ólatur að
sýna mér öll sín plögg það mál áhrær-
andi og var ég fyllilega ánægður eftir að
hafaskoðað þau. Samninghans, undirrit
aðan af ráðherra opinberra starfa og
þá kemur upp úr kafinu, að hann sé ekki
nema $50,00 virði, hvað svo sem ég hafi
borgað fyrir hann. Þessi framsldttur á
nu að gilda sem óraskanlegur sannleik-
ur. Sorglega aumkunarverður er nú
aumingja gjaldandinn, sem skalnú ann-
aðhvort sanna ummæli sín, að skápur-
inn sé ekki meira en $50,00 virði, eða
standa afhjúpaður ósannindamaður
frammi fyrir öllum lýð.
Eg treysti vinum mínum til að mis-
virða ekki við mig þó ég beri hönd fyrir
höfuð mór, þegar öðrum eins þræl-
mennsku-vopnum er beitt á móti mér,
en ekki ein setning rökstudd, engin
sönnun framborin.
Hnausum, 15. Apríl 1895.
St. Sigurðsson.
Endurmynningar frá æskn
árum.
Eftir G. A. Dalmann, Minneota, Minn.
Þegar maður fer að eldast og skoða
hlutina með meiri alvöru og nákvæmni:
þegar maður lftur yfir farinn æfiveg,
þá ser maður fljótlega að mörg smá-at-.
vik frá æskuárunum hafa haft óviðjafn-
anlega mikil áhrif á allt líf vort annað-
hvort til ills eða góðs. Þau hafa verið
eins og leiðarsteinn á lífsferli vorum er
eins og hefir hjálpað til að mynda
kringumstæður fullorðins áranna; í það
minnsta, það sem hver einstaklingur
leggur til við framleiðslu tilfellanna,
verður alloft rakið gegnum viðburð-
anna ras að einhverju smá atviki barn-
dómsáranna : mörg eru þau tilfelli frá
mínum yngri árum er hafa haft áhrif á
lif mitt til þessa dags en hvernig þau á-
hrif hafa verið vil óg láta ósagt, en eftir
að eg hef sagt meðbræðrum minum eft-
irfylgjandi æfintýri þá geta þeir betur
akveðið óvilhollann dóm; en ekki get ég
neitað því að heldur hefði óg kosið að
nokkuð meiri nákvæmni hefði verið
brúkuð. Mór var úthlutuð hegning
hvort sem ég var sýkn eða sekur; eins
þóég ótilkvaddur gengist við yfirsjón-
um mínum eða þrætti fyrir þær. Alt
bar að sama brunni. Bænir mínar eða
tár voru ekki vegin, hirtingin var það
einasta er vegið var, mér virtist þá og
skilst nú, að í allflestum tilfellum hafi
hún verið ríflega útilátinn.
Eg var 5 ára þegar móðir mín dó er
var mér mjög elskuleg og ástrík fyrir
þann litla tíma er ég man eftir. Þegar
búið var að grafa, liana samkvæmt
landsins venju var mér komið fyrir hjá
bónda nokkrurn, er óg vil kalla frænda
minn þo óg kallaði halin annað á þeim
árum. Hann hafði ráðskonu er Gróa
hét því hann var ekkjumaður. Frændi
innsiglaðan, skoðaði ég með nákvæmni I mlnn 'var hinn mesti búsýslumaður af
Kvennablaðið
(12 blöð á ári, útgefandi Bríet Bjarnhóð-
insdóttir, kona Valdimars ritst. Ás-
mundssonar), .barst oss í hendur með
síðasta íslandspósti. Blaðið hefir sömu
arkarstærð og Fjallkonan en er í öðru
broti. Það á ekki að flytja pólitísk mál,
en ætlar að gefa sig að heimilinu, iðnaði
kvenna, barnauppeldi o. þvl. í þeim
tveim blöðum, sem út eru komin, er efn-
ið margbreytilegt mjög, þegar stærðin
er tekin til greina. Árgangurinn kost-
1 kr. 50 a., í Ameríku líklega 50 cts.
Framsókn
heitir aimað kvennablað sem gefið er út
á Islandi, á Seyðisfirði; útgefendur eru
þær Sigríðr Þorsteinsdóttir, koDa Skafta
ritstj. lósefssonar og Ingibjörg dóttir
þeirra. Framsókn höfum vér ekki séð,
en heyrt að hún muni meira gefa sig við
kvennréttarmáluin og þar af leiðandi
pólitískum málum í heild sinni.
Islenzkar konur hér vestra, sem
ekki lcsa hérlend kvennablöð, gerðu rétt
í að kaupa annaðhvort, eða helzt bæði,
þessi íslenzku kvennablöð. Þauinnihaldá
sjálfsagt margvislegan og verðmikinn
fróðleik.
og virtist hann þannig útbúinn að ekki
væri unt fyrir Mr. McVeigh að slepp;
ef hann í nokkru viki út frá skilmálum
og uppdrætti, svo skýr og, ef svo má að
orði kveða, stálsleginn er samningurinn.
Eg vfiit að þessi fregn gleður fjöld-
ann af beztu mönnunum í Nýja íslandi,
sérstaklega þá, sem frá upphafi hafa
treyst þeim mönnum, sem að þessu hafa
unnið og treyst þvi, að þeir vissu hvað
gerðum stjórnarinnar leið. Það er nú
öllum auðsætt hvert stjórnin hefir ætlað
að byggja bryggjuna, eða bara draga
menn á tálar.
Þannig er nú kempan Sigtryggur
(en ekki Bradbury) fallinn með sína
góðu! von og með honum nokkrir ná-
ungar hér í Nýja íslandi, sem altaf hafa
barist á móti bryggjunni. Mun það
verða sannað á sínum tíma, með þeirra
eigin verkum, að þeir hafa gert alt sem
þeir gátu til að sporna á móti þessari
framför i nýlendunni.
Hnausum, 17. Apríl 1895.
St. Sigurbsson.
Korlingar-tuggan.
Eg vil benda lesendum I-Ikr. á kerl-
ingartugguna í 13. nr. þ. á. Lögbergs.
Höf. kallar sig : “Gjaldandi í Gimli-
sveit.” “Samt var það klippt með skær-
um,” sagði kerlingin forðum og mætti
ætla að þessi góði “gjaldandi I Gimli-
sveit” sé kominn af sama ættbálki, ef
dæmt er af því, hve gjarnt lionum er að
staglast á sömu orðunum, hversu vit-
laus sem ummæli hans eru.
Aðal innihald þessarar margtuggnu
dúsu er það, að ég hafi ekki verið neydd-
ur til að taka á móti þcim $50.00
er sveitarstjórnin “fyrir kurteis-
issakir!! hafi veitt mér. Það er
þessvegna ekki ónáttúrlcgt þó blessaður
meðráðamaðurinn — sem getur ritað
svo lipurt mál um svo heppilegt efni —
finni til þess hve sorglegt og sárpínandi
það er, að ég lýsti yfir því á fundinum
og það ótvíræðilega, að óg vildi ekki
undir nokkrutn kringumstæðum hafa
þessa fjárveiting eða borgun, þar sem
almenningur væri fátækur og ætti örð-
ugt með að greiða það semlögin ákvæðu
og enginn kæmist hjá að borga, en ó-
þarfi að veita mór aukaborgun.
Seinasta áhlaupið á að verða hættu-
legt, voðalegt, “bráðdrepandi!” Þegar
ekki er lengur gjaldgengt, að halda þvi
fram, að ég hafi aldrei borgað nema
$50.00 fyrir öryggisskáp sveitarinnar,
gamla skólanuin. Hann gerði alla hluti
og lét gera, eins og hann hélt það hefði
verið gert í fornöld. Hann hafði óvið-
jafnanlegan viðbjóð á öllum breyting-
um. Hann las ekki þær fáu nýtar bæk-
ur er út komu, af tveim gildum ástæðum
að hann sagði; sú fyrri var, að innihald
allra nýrra bóka miðaði í þá átt að efla
kveifaraskap og ómennsku er gerði
menn blauða og lata; hin síðari var sú,
að nýja letrið væri óbrúkandi. Það
væri megnasta skömm fyrir land og lýð
að hætta að brúka það letur er Njála og
Eyrbyggja höfðu verið prentaðar með.
Hann mældi samtíðar menn sína eftir
fornmönnum, bar þeirra atgjörfi saman
við Grettir Ásmundarson eða Skarphóð-
inn, ög munurinn varð hræðilegur í
hans augum. Honum sýndist þjóðin
vera að hverfa og verða að dáðlausum
landeyðum, öfl karlmenska, allur hetju-
andi var horfinn. Skáldin sungu rauna-
kvæði og báru sig illa undan tryggðar-
rofum kvenna, í staðinn fyrir að hefja
upp óvina rimmigýgju og stökkva tólf
álnir milli höfuð ísa á Markarfljóti eins
og Héðinn gerði er hann vo Þráinn.
Ekki held ég frændi minn hafi verið
nokkuð hrifinn af rímum. Honum mun
hafa þótt þær helst til ungar. Að vísu
þótti honum vænt um Tllvar sterka og
aðrar rímna hetjur, en ekki það hálfa á
móti Grettir eða Gunnar á Hliðarenda
og fleiri hraustmenni frá þeirri tíð. Það
var mjög eðlilegt að ég væri ekki í miklu
afhaldi hjá frænda mínum, enda var ég
það ekki. Hann fann eiginlega ekkert
í fari mínu er bæri þess nokkurn vott
að ég ætlaði að líkjast GrettireðaHóðni.
Ég var mesta afstirmi á vöxt, deiglynd-
ur og kveifaralegur. Ég skældi þogar
óg var barinn eða mér var veifað á hár-
inu, er auðvitað var gert í þeim tilgangi
að gera mann úr mér óg herða mig.
Hár mitt var ætíð sítt, því frændi minn
afsagði að láta skéra það. Hann vildi
að óg liti út svo að gestir hans hóldu ég
væri stulka. Hann kvað það bleyðum
sæma að bera laugt liár, en ekki get óg
neitað því að stundum kom mór til hug-
ar að honum þætti betra að handleika
mig á langa hárinu heldur en ef haus-
inn á mér hefði verið snögg klipptur.
En hvað sem því líður þá er það víst að
síða liárið mitt lijálpaði mór ekkert til
að komast í rnjúkinn hjá Gróu ráðs*
konu, því þó hún væri ekki eins forn í
skapi eins og frændi minn, þá get óg
ekki neitað því að hún liafði á mér
megnustu óbeit. Hún sagðist geta lið-
ið steljiur í kringum sig, en sískælandi
strák með har ofan á herðar væri sér ó-
mögulegt að þola. Það var óbærilegt
syndastraff.
Svona liðu árin undur seint að mér
virtist, orðstír niinn fór einlægt heldur
versnandi og aðbúðin varð æ kaldari.
Það var eins og það væri einlægt að
færast nær vetrinum; liaustið var kom-