Heimskringla - 01.08.1895, Blaðsíða 2

2
HEIMSKRINGLA 1. ÁGÚST 1895.
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla Prtg. & PuW. Co.
•• ••
Verð blaðsins í Canda og Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til Islands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] $1.
«•••
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus yið blaðið.
• •••
Peningar sendist í P. 0. iMoney
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með affollum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOR.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS JIANAGER.
• • ••
Office :
Corner Ross Ave & Nena Str.
P. O. Box 303.
Um kosningar-rétt.
^ I suður-Bandaríkjunum er farið að
að brydda á löngun tíl að takmarka
hinn dýrkeypta rétt svertingjanna að
vera menn með mönnum. Það er ekki
talað um að takmarka rétt þeirra til að
lifa, leita sér atvinnu og taka laun fyr-
ir, en það er talað um að svifta þá
kosningarrétti. Er það einkum blaðið
“News and Courier” í Charleston,South
Carolina, er heldur þessu fram- Blaðið
telur lesendum sínum trú um, að svert-
ingjar hefðu hag en ekki óhag af grund-
Vallarlagabreyting, er svifti alla svarta
menn atkvæðisrétti, og sýnir undireins
fram á að Norðurálfu-mrannflokkarnir
allir—hvítu mennirnir—hefðu ekki síð-
ur hag af þessari jafnréttis takmörkun.
Blaðið æskir eftir allsherjar sam-
tökum til að fá þessa grundvallarlaga-
breyting, en heldur þó fram, að ef þau
ekki fáist, sé ekkert á móti að Suður-
Carolinu ríkið út af fyrir sig leggi út í
þessa baráttu og telur sem ástæðu, að
í því ríkihafi pólítiskar byltingar jafn-
an átt upptök sín. Við þetta gerir
blaðið “Evening Post” í New York þá
athugasemd, að leggi ríkið einsamalt af
Stað og svífti svertingja sína kosninga-
rétti, fækki fulltrúar þess á þjóðþingi
um helming eða meir. Það er sem sé
ákveöið í 14. breyting grundvallarlag-
anna, að svifti nokkurt eitt ríki hokk-
urn flokk manná í því riki koshingar-
rétti, skuli fulltrúar þess á þjóðþingi
fækka að sama skapi. I South Carolinu
er meir en helmingur íbúanna svert-
ingjar, og því eins víst að fulltrv'iar þess
á þjóðþingi yrðu ekki nema 3 eftir þá
réttar skerðing viðtekna, en nú eru
fulltrúarnir 7.
Það er ekki sagt að hörundsliturinn
sé orsök í þessari uppástungu og er því
sanngjarnari tilgátan, að hún sé sprott-
in af þeirri meðvitund, að svertingjarn-
ir séu ekki nógu vel að sér til þess að
greiða atkv. skynsamlega. Sé það or-
sökin, þá er ekki sagt að uppástungan
sé hófleysislega ranglát, hvað grund-
vallaratriði málsins snertir, en ranglát
er hún Samt að því leyti, að öllura er
ekki gert jafnhátt undir höfði, án tillits
til þess hvort hörundsliturinn er svart-
ur, rauður, gulur eða hvítur.
Það sýnist ósamboðið jafnréttis-
kenningunni og frelsinu mikla, sem sí-
felt er ropað um í öllu þessu landi, ef
svo eða svo fjölmennur flokkur manna
er sviftur þeim rétti að kjósa fulltrúa á
þing eða í aðrar smærri stjórnir. En
þó er efasamt að sjálfstjórnandi ríki sé
meiri hætta búin af nokkru öðru, en
einmitt þessum ótakmarkaða kosninga-
rétti. Það ar sífelt kvartað undan mút-
um og allskonar pólitiskum óknyttura.
Stafar það ekki einmitt af því, að svo
fjölda margir fá að kjósa, sem ekki hafa
minnstu hugmynd um “landsins gagn
og nauðsynjar”, og sem ekki kæra sig
um að fræðast um þau efni, hafa enga
löngun til þess, alt svo lengi sem nöfn
þeirra eru tekin gild á k jörþingi ? Það
eru þjssir óupplýstu, kærulausu kjós-
endnr, sem í einu kjördæminu eftir
annað geta ráðið úrslitum og komið
skaðlegustu mönnunum á þing, mönn-
um, sem ekki i.ugsa um neitt nema eig-
in hag, og sem búnir eru að koma svo
hræðilegu póhtisku óorði áþjóðina bæði
í Bandaríkjunum og Canada.
Spurnsmálið er þá, hvort eigi að
sitja í fyrirrúmi:hagur þjóðarinnarallr-
ar og viðhald þess stjórnarfyrirkomu-
lags. sem er, eða frelsi og jafnrétti.
meira í orði en á borði, þeirra, sem
hvorugt kunna að hagnýta eða meta.
Það væri rangt að svifta menn at-
kvæðisrétti um allan aldur, ekki síður
en það er ranglátt að miða atkvæðis-
réttinn við eignir. Það er margur mað
ur miklu hæfari til að kjósa fulltrúa
þjóðgrinnar, sem ekki á 1 ferhyrnings-
fet af fasteign, heldur en þeir sem eiga
þúsundir ekra af arðberandi landi, eða
stórliýsi i borgum hundruð þúsunda
dollars virði. Þaðer þá eignin, en ekki
maðurinn, sem hefir atkvæðisrétt,
nokkuð sem ekki er rétt í þjóðmálum,
þó það hljóti að vera rétt í prívat gróða
félögum.
En það sýnistekki rangt. í því landi
eða löndum, þar sem hið opinbera er
skyldugt að annast um almenna upp-
lýsing á kostnað hins opinbera, að veita
þeim einum kosningarrétt og kjörgengi
sem náð hafa ákveðnu stigi í mentun
og þekkingu á landsraálum, Með þvi
væri gefin hvöt til að ná því stigi, en
sú hvöt er ekki til eins og fyrirkomu-
lagið nú er, þar sem aðalskilyrðið er að
hafa unnið þegnskyldueiðinn og búið á-
kveðinn tímaí kjordæminu. Lærdóms-
greinarn.,r þyrftu ekki að vera þyngri
en svo að öllum væri innanhandar,
enda tilsagnarlaust, að nenm þær og
standast sitt próf. Það kæmi þá brátt
í ljós hverjir verðskulda og hverjir ekki
verðskulda að hafa kosningarrétt. Þeir
sem löngun hefðu til að vera jafnsnjall-
ir öðrum og geta tekið þátt í þjóðar-
innar merkustu störfum, þeim að kjósa
menn til að stjórna sér, ‘mundu þá á
skömmum tíma afla sér þeirrar upplýs-
ingar, sem nauðsynleg væri til þess í
þessu efni að verða jafningjar þjóðar-
innar mestu manna.
Það væri sanngjarnara að fara
fram á breytingu grundvallarlaganna í
þessa átt, Jieldur en heimta útbolun
svertingjanna einna frá kjörþingum.
Að leggjast á þá eina bendir óneitan-
lega á, að það sé hörundsliturinn frem-
ur en jhæfileika skortur, sem ræður,
enda verðar því ekki neitað, að fjölda
margir menn í Bandaríkjunum virðast
hafa þá skoðun, að svertingjarnir séu
undanþegnir ákvæðunum í lausnarskrá
(Declaration of Independence) Banda-
ríkja, að allir menn séu jafnir, og sem
gumað er um 4. Júlí ár hvert. Það
væri þess vegna nær jafnréttis hug-
mynd að banna öllum atkvæðagreiðslu,
hvítum mönnum jafnt og svörtum, sem
ekki hafa náð ákveðnu þekkingar stigi.
Með tíð og tíma yrði það vinningur fyr-
ir einstaklinginn, sem atkvæði væri
sviftur í bráð, ekki síður en fyrir þjóð-
ina í heild sinni.
“Enginn gerir svo
öllum líki.”
Tvennskonar kvartanabréf hafa
streymt til vor úr öllum áttum umund-
anfarinn tíma, sum frá einstaklingum
og sum með mörgum nöfnum undirrit
uðum. I einu bréfinu hefir v§rið þakk-
að fyrir hve lítið vér höfum gefið oss
við níðinu, sem staðið hefir í Lögbergi
af og til nú um langan tíma, bæði per-
sónulega til ritstj. Hkr. og til blaðsins
sjálfs. Höfundar sumra þeirra þakk-
lætis-ávarpa hafa ætlast til að þau birt-
ust í blaðinu, en oss finst það tæpast
viðeigandi og biðjum því höfundana að
afsaka þó þau ekki komi í blaðinu*. í
öðru bréfinu aftur á móti eru kvartanir
yfir því, að vér séum of meinlausir,
hvað vér hugsurn með að svara ekki
orði til orðs, m. m. Þeim bréfum sum-
um fylgja einnig “pistlar.” sem æilasf
er til að komi í blaðinu, en sem vér
einnig sjáum tilhlýðilegast að stinga
undir stól. Sannleikurinn er, að vér
fáum oss fullreynda á að birta í blaðinu
svör þeirra, sem Lögberg neyðir til að
svara einhverju. Eins víst eins og al-
*) í þessu sambandi viljum vér
fullvissa þá Garðar-búa, er eitt slíkt
skeyti sendu, um það að vér höfum með
athygli athugað það sem þeir segja á-
hrærandi önnur málefni í sama bréfi. —
Því miður getum vór ekki orðið við til-
mælum þeirra áhrærandi bújarða veð-
skuldir í Norður-Dakota, höfum hvergi
séð þær skýrslur út af fyrir sig. Það
næsta sem vér komumst er, að benda
þeim á greinina um þetta mál í Hkr.
(nr. 9.) 1. Marz síðastl. Þar er sagt að
leiguliðar og þeir bændur, sem jarðir
sinar hafa veðsettar, séu í Minnesota
54.56%, eða 545 af hverjum þúsund
bændum. Fylgir sú skýring, að þetta
muni nokkurnveginn rétt sýnishorn af
ástandinu í vesturríkjunum öllum. Af
því er að ráða að ástandið sé líkt í N.
Dak.
menningur er orðinn leiður á þeim elt-
ingaleik, eins víst er það, að vér erum
fyrir löngu leiðir á honum, af því hann
er lika svo þýðingarlaus. Vér erum
fyrir löngu komnir að þeirri niðurstöðu
og að áþekkri niðurstöðu vildum vér að
sem flestir af viðskiftamönnum vorum
kæmust, þeirri, að það er jafn-hyggilegt
að hugsa sór að Lögberg, eins og það
nú er á sig komið, taki gildar nokkrar
sannanir, nokkur röK, eins og að hugsa
sér að yfh buga vitlaust naut í mojdflagi
með orðum einum. Ef menn alment
athuguðu þetta og það jafnframt, að
uppnefni og illyrðasamsteypa er skað-
legri þeim sem viðhefur orðin heldur en
þeim, sem þau eru ætluð, er lítill efi á
því að menn hættu að svara.
Hvað oss og Hkr. snertir, þá höfum
vér ásett oss að eyða sem allra fæstum
orðum til þess að svara Lögbergi. En
af því vér höfum fengið svo margar
spurningar og enda áskoranir um að
ganga ekki þegjandi frámhjá Lögbergs-
rumbunni um stjórnarstyrk Hkr. og
“boodle”-tilgáturnar í því sambandi,
finnum vér oss skylt að minnast á það
með nokkrum orðum. Fyrir all-löngum
tíma síðan lét Lögberg í ljósi að það
væri búið að sanna. að Hkr. fengi eins
mikinn styrk á ári eins og Lögberg
fær. Það tilfærði ákveðna upp-
hæð og gat svo til að fleira væri
til, þó ekki sæíst það í ríkis-reikn-
ingunum. En slikt er engin sönnun.
Vér hefðum alveg sama rétt til aðstinga
upp á ankagetum, sem Lögberg fengi,
þó ekki sæist það í fylkisreikningunum,
en vér gerðum enga, áætlun, sýndum
aðeins það sem stóð í reikningnum.
— Síðan er framkomin splúnkurný út-
gáfa af þessari sögu hjá Lögbergi. Seg-
ir nú að á síðastl. fjárhagsári hafi Hkr.
og B. L. Baldwinson til samans fengið
$5,036,19. Það er hreinlegur frágangur
á þessu, eða svo mundi það hafa þótt,
ef vér hefðum sagt útskýringarlaust, að
á síðastl. ári hefðu nánustu vildarmenn
Lögbergs og blað þeirra fengið$5,709.73
úr fylkissjóði, án þess að láta nokkurt
þarflegt starf á móti koma, að Lögbergi
auðvitað, undanskildu.
Ef Lögberg hefði viljað vera hrein-
skilið og segja satt frá, þá hefði það
sjálfsagt liðað þessa upphæð sundur og
sýnt að af þessari upphæð fóru :
Fyrir 3000 eintök af Landnem-
anum árlangt............ $650.00
Fyrir prentun á 5000 landa-
bréfum................... $ 91.80
Fyrir prentun á 5000 bækling-
um, 2,000 eintökum af fyr-
irlestri og 3,000 eintökum
af varnar-riti........... $219.13
Fyrir málafærslu störf, leigu
og skemd á fundarsal..... $ 43.64
Til Hkr. fyrir auglýsingar og
eintök af blaðinu og sér-
prentanir................... S832.50
er samlagt gerir $1.867.07. Dragi mað-
ur þessa upphæð frá þeim $5,036,10, er
Lögberg dregur fram verða eftir $3,169,-
12. Þegar svo þess er gætt, að þessi
síðasttalda upphæð innibindur tuttugv
°fí tvefígja mánaða laun Mr. Baldwins-
sons (yfir því þagði hið sannleikselsk-
andi Lögberg); að hún ennfremur inni-
•bindur ferðakostnað til Islands og það
an aftur; aukaferð frá Islandi til Liver-
pool og til Reykjavíkuraftur, aukkostn-
aðarins, sem leiðir af 13 mánaða
dvöl á Islandi, — þegar þetta pr at-
hugað. þá verður ekki auðráðið h vernig
þeim manni fer að vaxa sú upphæð í
augum, sem sýpur upp $1.580.00 af
fylkisfé á 6 mánaða tíma og fer þó lítið
ef nokkuð út fyrir takmörk Reykjavík-
urbæjar.
Vér setjum hverjum einum sjálf-
dæmi í því hvor sé betur kominn að
kæru um “boodling” : sá, sem er þjónn
stjórnarinnar ár eftir ár og vinnur þar
og á þeim tíma sem hún segir, eða sá,
sem útvegar sér $1500—1600 í því yfir-
skyni að vinna að innflutningi til fylk-
isins, en, ver svo tímanum til að gabba
íslendinga með tilboði frá umkomulitl-
um mönnum í útlöndum um að bjrggja
járnbraut á Islandi, svo framarlega sein
alþingi vildi gefa nógu ríflegan styrk,
tilboði sem, þó það gerði ekki annað,
stemdi útflutningsstrauminn í bráð, og
kveikti enda Islands-fýsn í nokkrum,
sem áður voru komnir til Manitoba.
Hver er trúverðugri þjónn alþýðu ?
Hver eyðir meira fé á sömu tímalengd
á sama ferðalagi ?
Nýmæli
birtist í Austra (10. Júlí þ. á.).
Hinn mikli vikingur og íslands-vinur,
Otto Wathne, ritar í blaðið grein áhrær
andi íslands flutníng íslendinga frá
Ameríku. Telur hann vist að fjölda
margir hér flyttu heim aftur ef efni
leyfðu, og ræður það af bréfum að vest-
an, þar sem spurt er um fargjald með
skipum hans frá Skotlandi eða Noregi.
Sjálfur býðst liann til að flytja mann-
inn frá Leith eða Stavanger (í Noregi)
til Islands fyrir 10 krónur, eða þar um,
auk fæéis líklega, þó ekki sé það tekið
fram. Hann vill og að landssjóður
stuðli til þessa, með því að styrkja þá
menn til að komast heira, sem þangað
fýsir, en hafa ónóg efni. Ef von væri
á stórum hóp heimfara, kveðst Wathne
tilbúinn að sækja þá til “Quebec. eða
Chicago-borgar*. ef stjórn landsins
vildi styðja fýrirtækið með nokkrum
fjárstyrku.
Það má mikið vera, ef sumir brosa-
brosa ekki í kamp, er þeir lesa þetta á-
varp “til Islendinga í Ameríku”, enda
þótt auðsætt sé að Wathne gangi gott
eitt til, eins í því sem öðru, er hann ger
ir fyrir ísiand. Það eru vitanlega
margir, fjölda margir, sem langar-til
að koma heim, en þeir eru líklega til-
tölulega fáir. sem langar til að setjast
þar að fyrir fult og alt. Og það eru
talsverð líkindi til, að æði-margir af
þeim sem hefðu hugmynd um að taka
sér þar varanlegan bústað yrðu búnir
að fá nóg af íslandsvistinni eftir 2—3
missira setu he:ma, sem þjónar annara,
því ekki yrði um annað að gera fyrir
þeim, sem færu héðan efnalausir. |Þeir
væru nej’ddir til að byrja þar, eins og
hór—sem vinnumenn þeirra, er betur
mega. Það kj’nnu þeir að þekkjast, er
hér hafa verið skamma stund, en fæstir
þeiri'a, sem hér hafa verið lengi og eru
orðnir hagvanir.
Það er eitt gott og þakklætisvert í
þessari gein, svo og í athugasemd rit-
stjórans, er fj-lgir, það að Vestur-ís-
lendingar fá verðuga viðurkenningu.
Þeir eru álitnir sérstaklega eftirsóknar-
verðir fj-rir ísland, af því þeir hafi lært
■‘að tíminn er peningar” og, að treysta
á eigin atorku. Þetta sama kemur
engu ógreinilegar fram hjá ritsöjóran-
um, þar sem hann segir : “Þar eð land
inu liggur á engu fremur en duganBi og
‘'praktítkum’' starfsmönnum, þá sýnist
oss eigi athugamál fyrir alþingi að
styrkja Vestur-íslendinga að einhverju
leyti til heimfararinnar”. Þannig fer
þá að bóla á þeir.ii skoðun á íslandi.sem
Hkr. hefir haldið fram fyrir löngu síð-
an, að Island hafi með tíð og tíma
miklu meira gagn en ógagn af vestur-
flutningunum, sem smásál’r ýmsar eru
enn að berjast á móti. Þó er það tvent
sem þarf til þess íslandi komi “prakt-
isk” þekking Vestur-íslendinga að not-
um. Fj-rst það, að vaninn ekki banni
allar breytingar, og að þeim, sem héð-
an koma í þeim tilgangi að gera gagn,
sé þakkað með öðru en skömmum, eins
og t. d. Fr. B. Anderson, er hann í
fyrrahaust stakk upp á að raflýsa
Rej-kjavík. Þar var þó um þj-ðingar-
mikið starf að ræða, því vatnsafl er ó-
þrjótandi á Islandi, og umhverft í raf-
magn má hagnýta það til óendanlega
margbreyttra starfa og það langt burtu
frá rafmagnsstöðinni. Annað er það,
að varast og sporna á móti stórfeldum
innflutningsstraumi að vestan. Þegar
vel árar beima en illa hór, þá er hugs-
anlegt að marga megi spana upp til
heimferðar, en það reyndist tjón eitt
fj-rir Island. Því sem sagt, þeir sem
fúsastir yrðu til heimferðar, yrðu þá
þeir, sein hér hafa dvalið stutta stund
og þar af leiðandi hafa ekki aflað sér
þeirrar “praktisku” þekkingar, sem er
$vo bráðnauðsynleg á íslandi. Svo er
og þess að gæta, að þótt spana mætti
marga til heimferðar, þá reyndist það
kostnaður einn fyrir ísland, því fiestir
hyrfu vestur aftur eftir litla stund.
Það er betra aD vera í Noregi en á ís-
landi og þó eira ekki Norðmenn þar,
sem þó hafa j-firgefið Ameríku í þeim
tilgangi að koma ekki aftur. Sama
mundi raunin með Islendinga.
Vestur-íslendingar koma íslandi
því að eins að gagni, að þeir fari heim
smámsaman, einn og einn í senn, og að
þeir þegar þar kernur geti komist af án
annara aðstoðar.
En gott væri það ef Wathne gæti
lækkað ferðakostnaðinn milli íslands
og Leith, því hann er hófleysislega
mikill fj-rir jafnstutta sjóleið. Það
væri gagn jafnt Austur- og Vestur-ís-
lendingum. Það væri enda gaman að
hej-ra hvað fargjald yrði hjá Wathne
frá t. d. Quebec til íslands og til Que-
*) Ókunnugleiki veldur því að lík-
um ad Chicago ér tilnefnd. Ef “púkk-
að” er upp á að fá sem ódýrasta ferð,
ætti skipið að koma til Port Arthur og
Duluth. Þá yrði landleiðin stutt fj-rir
allan þorra heimfaranna!
Ritstj.
bec aftur eftir svo sem 6 mánaða tíma,
ef hann fengi loforð fyrir 50 til 100 vest-
ur-íslenzkum “túristum”. Það mundu
margir taka þátt í þeirri för, ef viðráð
anlegt fargjald fengist bæði á landi og
sjó, og ef þeir vissu hvað fargjaldið j-rði
ári eða svo áður en ferðinni væri heitið.
Gull- og silfur-
þræta all-merkileg (í bj-rjuninní) hefir
staðið j-fir í Chicago að undanförnu,
hófzt 18. Júlí, og var ákveðið að hún
stæði j-fir í 8 daga, seinni hluta dagsins
einungis. Var þetta gróðabragð þeirra
er ræðurnar fluttu, og gekk vel fj-rst
framan af, en miður er út á leið, enda
sumt það sem á borð var borið aum-
asta slúður:
Ræðumennirnir voru : fj-rir hönd
gullsins sem verðmiðils og andvígur frí-
sláttu silfursins, Roswell G. Horr,
fj-rrum þjóðþingmaður frá Michigan,
en núverandi einn af meðritstjórum
blaðsins “Tribune” í New York ; for-
mælandi silfursinsog frísláttu þess var
William H. Harvey, ókunnur öllum
þorra manna þangað til í vetur er leið,
er út kom bók hans “Coins Financial
School”, og sem valdið hefir meiru um-
tali en nokkur annar ritlingur, sem út
hefir komið í seinni tíð. Báðir menn-
irnir eru mælskir, og fyrst um sinn
rökstuddu þeir mál sitt vel, en seinustu
dagana fóru röksemdirnar að verða
þunnar og það svo, að j-firgengilegt er
að nokkur maður skyldi kaupa aðgang
að fundarsalnum. Á meðal þess er
Harvey þá lét sér sæma að bera á borð
fyrir áhej-rendurna, því til sönnunar
að jafnvægi beggja málmpeninga væri
eðlilegt var það: “að öll náttúran
væri “bimetallic”, að maðurinn hefði 2
fætur, tvær hendur, tvö augu og tvö
eyru” m. m. Þetta átti að gilda sem
sönnun fyrir því, að gull og silfur ætti
að hafa eitt og sama verð í viðskiftum
mannfélagsins. En svo sleppti hann að
geta þess, aö maðurinn hefir fleira til að
státa af, en það sem hann nafngreindi.
Horr hefði getað sýnt fram á, en hann
laut ekki svo lágt, að maðurinn hefði
að eins eitt höfuð, einn líkama, einn
munn og eitt nef. Það hefði hann get-
að látið heita sem sönnun fj-rir því, aö
gullið hlj-ti að vera allsherjar verömið-
ill (standard) í öllum viðskiftum og hún
hefði verið eins gild og góð og sú, sem
Harvey framsetti.
Annað markvert var það síðustu
dagana hjá Harvey, að “stjórnin skap-
aði peningana. Horr kom það öðruvísi
fyrir, og hið sama mun flestum finnast.
Að minnsta kosti mun flestum koma
það svo fyrir, að sé stjórnin svo almátt
ug að hún getí skapað peninga, en geri
það ekki og láti land og þjóð líða nauð
þess vegna, þá er hún harðbrjóstaðri
en svo að dæmi séu til annars eins.
Þegar öllu er á botninn hvolft þyk-
ir líkast að silfur-ítar hafi meira ógagn
en gagn af þessari miklu kappræðu, er
átrúnaðargoð þeirra Harvey efndi til.
í því skyni bæði að græða fé og auglýsa
nafn sPt sem makalaus gjaldeyrisfræð-
ingur.
Isýtt boð Breta.
í Fjállkonunni (3. Júlí þ. á.) er þess
getið, að nýtt tilboð komi til alþingis
frá Bretum áhrærandi. gufuskipaferðir
umhveifis ísland og til útlanda, fyrir
milligöngu fjárkaupamannsins Mr. Fr.
Franz. Er svo til ætlaö, að hlutafélag
sé stofnað á Bretlandi og Islandi með
450,000 kr. höfuðstól, í 180 kr. hlutum.
Fimtahlutann af höfuðstólnurn (90,000
kr.) á alþirigi að leggja til og að auki
veita félaginu 50,000 kr. styrk á ári um
næstu 10 ár, en svo á félagið að skila
landssjói helmingnum af tekjum sínum,
ef þær að frádregnum öllum kostnaði
verða meira en 10% nokkurt ár.
Skip félagsins er ætlast til að beri
900—1000 tons, og hafi á fyrsta og öðru
plássi rúm fyrir 110—160 farþegja.
Ganghraði þess á að vera minnst 12
sjómílur á klukkustand. Ferðir skips-
ins til útlanda eiga að vera 16 á árinu,
auk strandferðanna inn á allar hafnir,
er þingið ákveður.
Eins og i almennum hlutafélögum
skulu hluthafar kjósa stjórn félagsins
oghefirþáhver hlutur eitt atkvæði.
Það segir ekki, en er þó að vændum
ætlast .til, að félagið skuli löggilt.
Bretar að likum legðu ekki út í “part-
nership” með sjálfsagðri ótakmarkaðri
skuldaábyrgð. En tilvonagd hluthaf-
ar á íslandi þurfa líka að sannfærast
um að svo sé áður en þeir hætta fé sínu
ífyrirtækið, hversu álitlegt sem það
kann að virðast og hvei’su gott og nyt-
samlegt, sem það er. Félög geta æfin-
lega orðið gjaldþrota, og fari svo og
sé skuldaábyrgð hluthafa ekki takmörk
uð með lögum, má ganga svo ríkt eftir,
að til vandræða leiði.
Fyrirtæki þetta er þarflegt og gott
og alitlegt sýnist' það vera fyrir vænt-
anlega hluthafa, ef alþingi gengur að
framboðnum skilmálum. En ekki get-
um vér að því gert, að oss vifðist um-
beðinn styrkur helzt til hár, þegar höf-
uðstóllinn er athugaður, og þegar at-
hugað er hve afgjald af peningum er
lágt a Englandi um þessar mundir.
Oss getur ekki annað sýnst, fremur en
í fyrra, að íslandi væri happameira að
taka lan og kaupa skipið og eiga, heldur
en að gefa af fátækt sinni fleiri tugi
þusunda krona á ari til felags, sem
stofna vill nýjar milli-landa og strand-
ferðir. íslendingar ættu að rej-nast
jafningjar Kínverja á peninga-markað-
inum utlenda fá peninga lánaða gegn
^%< °8 gera þeim mun betur að þurfa
ekki að fella um einn ej-ri fram-
boðin skuldabréf. Með því móti
j-rði afgjaldið af ákveðnum .höfuðstól
félagsins að eins 18,000 kr. á ári, én
tekjurnar eftir skipið, ef nokkrar fram
yfir kostnað, rinnu þá allar í landssjóð.
Setji maður svo, að meðal ágóði á tíma-
bilinu (10 árum) yrði 5% á ári, og það
sýnist ekki neitt óhófleg ágizkun, þá
yrðu meðal tekjur landssjóðs á ári 22,
500 kr., eða 4.500 kr. umfram afgjaldið
af láninu á ári hverju.
Undir öllum kringumstæðum sýn-
ist landinu affarasælla að eiga sitt
gufuskip sjálft, úr því tillagið úr lands-
sjóði þarf að vera svo mikið, hvaða fé-
lag sem í hlut á.
Gigt í maganum.
EFTIRTEKTAVERÐ ATRIÐI VIÐ-
VÍKJANDI ÞESSUM SJÚKDÓMI.
Kona ein frá Pembroke, sem htfir haft
þessa veiki, segir söguna.
Tekið eftir Pembroke Standard.
Hrós margra þúsunda í Canada og
víðar er viðurkenning þess, að Pink
Pills for Pale People sé öðrum meðulum
fremri. Vér þj-kjumst vissir um að
það sé ekki til þorp, bær eða borg í Ca-
nada, sem ekki þekkir til þessa fram-
úrskarandi meðals,og er það hreint ekki
við því að búast að Pembroke hafi
meira að segja um þær heldur en aðrir
staðir. Á meðal þeirra sem hafa lokið
lofsorði á Dr. Williams Pink Pills er
MrsFournier, kona Mr. Peter Four-
nier, sem bæði eru vel þekkt og í miklu
áliti hjá þeim sem þekkja þau. Mrs.
Fournier skýrði fregnrita einum, sem
nýlega heimsótti hana, afdráttaslaust
fiajsjúkdómi sínum og hvernig hún
hefði nóð heilsu. “Það eru nú um átta
ár”, sagðihún, “síðan ég fyrst fann til
veikinda minna, sem byrjuðn meðverk
í bakinu, maganum og síðunum. Þján-
ingarnar sem ég tók út eru naumast
hugsanlegar. Eftir því sem lengra leið
frá varð ég veikari og veikari og aldrei
linti þrautunum tíl fulls. Að lokum
varð ég svo yfirkomin að ég fór alveg í
rúmið, yfirkomin af þessum i-júkdóm,
sem geiði mér lífið svo þungbært. Mat-
arlystin var alveg farin og ég bjózt
ekki við öðru en að ég yrði karar-ó-
roagi alla æfi. A meðan á þessu stóð,
var ég undir umsjón mei ks læknis, en
þrátt fyrir það kom aðstoð hans mér að
engu liði. Hann sagði að það sem að
mér gengi væri taugagigt í maganum.
Það var um þetta leyti meðan ég lá
þarna hjólpai laus og \ onlaus, aðvinur
mirin einn lagði að mér að reyna Dr.
Williams Pink Pills, og þrátt fyrir það
þó að ég hefði litla tiú á þeim, lét ég
þó tilleifast að rej na ] ær. Þegar ég
var buin að brúka upp úr nokkrum
öskjum var mér farið að batria. Ég
hélt áfram með þær þangað til að ég
var búin með úr tólf cskjum, og nú
getur þú sjólfur séð hvort ég lft út fj-r-
ir að vera sérlega lasbuiða. Sárindin í
maganum, síðunum og bakinu hafa lið-
ið frá, og í heil atta ár hefir mér ekki
i öið eins\el eins og nú. Matarlystin
sem svo lengi hafði verið úr lagi, er nú
góð, og ég hefi þá skoðun að Pink Pills
hafi ekki einungis læknað mig af sjúk-
dómi mínum, heldar hafi þar og yfir-
bugað sjúkdóm, sern hefði að lokum
leitt mig tif bana. Mr. Fournier, sem
var viðstaddur þessar samræður, bar
vitni um að þetta væri fyllilega satt,
Dr. Williams Pink Pills gera blóðið
hreint ogheilnæmt og eyðileggja þann-
ig þá sjúkdóma sem fyrir eru betur en
nokkur önnur meðul. Flestir þeir
sjúkdómar sem þjá mannkj-nið orsak-
ast af skemdu blóði, eðaveikluðu tauga
kerfi, og við því eru Pink Pills óyggj-
andi. Þessar piliur eru aldrei seldar
öðiuvísi en í öskjum með merki
félagsins á, umúbunum með
f'dlum stöfum: “Dr. Wiiliams Pink
Pdls for Pale Peonle”. Ef öðruvísi er
frá gengið, eru það svik sem ætti að
varast. Takið hinar réttu pilíur og lát
ð ykkur batna.