Heimskringla - 03.02.1898, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA, 3. FEBRUAR 1898
aðalframleiðslu, svo sem land og vinnu-
kraftur. Þór segið að það 'lsé óefað
rétt, en að það eigi hvergi við i heimin-
um.” Ég neitaði ekki að það vœru til
önnur atriði, en einmitt viðurkendi það.
En það sem ég h'élt fram var það, að
þessi tvö vœru aðalatriði eða höfuðat-
riði.
Það sem ég royndi að sýna fram á
var, að öll framleiðslan í raun og veru
skiftist í tvo staði n. 1. kaup eða yinnu-
arð, og landeign eða borgun fyrir tœki-
færi. Mitt áform var að byggja mál
stað minn á grundvelli höfuðatriðanna,
og þannig sýna fram á þá mótsögn, er
ég hygg þér hafið óviljandi gert, þar
sem þér viðurkenduð. að öll framleislan
ætti að skiftast rétt.ilega milli allra er
framleiða. Slíkt fyrirkomulag gæti
ekki átt sér stað nema það væri bygt á
tækifærisjafnrétti í forðabúri náttúr
unnar. ' Ef slikt fengist, þá væri engin
þörf fyrir yðar "óvilhallan dómstól.’
Finst yður réttlætinu fullnægt, ef dóm-
nefndin getur að eins sýnt ‘‘hvaða kaup
verkamenn þurfa að hafa til að geta lif-
að'?” Nú hafa sumir menn að eins rétt
til þess kaups Sem nægir til að lifa af,
en aðrir menn hafa rétt til að “draga til
sín” með “einkaréttindum ” og aftra
öðrum frá að “draga til sín.” Ef þér
álítið það “sæmilegt kaup” sem “verka-
menn þurfa að hafa til að geta lifað, ’’
hvað verður þá um yðar “réttlátu
skifti?” Eða álítið þér að með öllum
þeim afarmiklu verkfræðislegu framför-
um og vísindalegu uppgötvunum í síð-
ustu 60 ár, að maðurinn geti ekki fram-
leitt meíra nú, þó samvinnan hafi verið
margfölduð, heldur að eins nóg til að
lifa af, eins og t. d. viltir menn ?
Á hverju byggið þér réttlæti verka-
mannsins ? Getur það verið bygt á öðru
en því, að hann hafi rétt til als þess er
hann framleiðir ? Geta “réttlát skifti”
að öðru leyti átt sér stað ? (Ekki jöfn
skifti, eins og þér vilduð hafa það).
Þér segið að yðar fyrirkomulag sé
að eins “smámunir til bráðabyrgðar.”
Getur það verið ef það er bygt á rétt-
vísi, eða er réttvísi að eins “smámunir
til bráðabyrgðar ?” Ef það er ekki bygt
á réttvísi, þá getur það enganvegin ver-
ið bót, heldur mun það gera ásigkomu-
lagið enn örðugra. Hin sanna réttvísi
er sá grundvöllur, sem hið sanna frelsi
og velmegun manna byggist á. Getur
nokkur greinarmunur verið á, hver hef-
ir framleitt alt landsverðmætið ? Öllum
ber saman um að allir sem samvinna
geri það jafnt. Hlýtur þá ekki lands
verðmætið að heyra til öllum jafnt, og
ætti því eðlilega að takast í skatt til al-
mennra þarfa.
Hér í Chioago er landsverðmætið
virt um $1.000,000,000 árlega eða það er
hér um bil árleg leiga af öllu bæjarland
inu. Undir núverandi fyrirkomulagi
fer nær því öll þessi summa í vasa til-
tölulega fárra einstaklinga, sem als ekk-
ert gefa í staðinn. Er nokkur réttvísi í
þessu ? Sýnir ekki þetta berlega hvern-
ig hinir ríku eru altaf að verða ríkari og
hinir fátæku fátækari ? Þér segist hafa
sýnt fram á hvaða aðferð yrði heppileg
ust til að gera “skiftin réttlát.” Getið
þér sýnt fram á, á hvern hátt má gera
réttlát skifti milli þeirra er framleiða
allan auðinn, og þeirra sem ekkert
framleiða, heldur lifa af því að drana til
SÍn aunara framleiðslu, bara fyrir að
lofa þeim að framleiða ? Getur mann-
leg vizka á nokkurn hátt séð nokkra
réttsýni í því ?
Eins og ég sagði áður er það ljóst,
að ágreiningurinn er á milli þeirra sem
framleiða og þeirra sem hafa sérstök
hlunnindi, og að þessi hlunnindi eru
upprunalega fólgin í landeignarrétti
(svo kölluðum). Þessi sérstöku hlunn-
indi má afnema að eins á einn hátt
Aðferðin er að setja skatt á alt verðmætt
land hvar sem er, sem jafnast fullri ár-
legri leigu þess. Þessi skattur er sá eini
skattur sem verður eigi færður til. Þvi
færist leigan upp, þá færist skatturinn
upp að sama skapi. Með þessu móti að
eins verður alt land aðgengilegt til af-
nota, og alt sem nú hindrar og stíflar
framleiðslu, hverfur með öllu. Miklu
betra land verður fáanlegt fyrir ekkert.
og þar af leiðir að sá sem vinnur fyrir
sjálfan sig, fær fyrir það miklu meiri
ágóða. Eitt er algerlega víst, að eng-
inn vinnur fyrir annan fyrir minna en
hann græðir á að vinna fyrir sjálfan sig.
Þetta er sú eina vísindalega og rétt
vísa aðferð til uð gera skiftin réttlát,
því hún er bygð á sönnum jafnrétti.
Eitt annað er það sem þér misskilj-
ið. Þér segist vera mér samdóma í því.
að ótakmarkaður rróttur til að
eiga ótakmarkað land, sé mjög viðsjár-
verður og enn liættulegri en réttur til
ótakmarkaðs lausafjár. Ég hélt endi
lega að þér munduð skilja það, að ég
held algerlega á móti öllum landeignar-
rétti sem í alla staði skaölegum og ó-
réttmætum. Enginn getui réttilega
náð eignarrétti á því sem ekki er fram-
leitt. "Ef ég á land,” segir Henry Ge
orge, “sem annar er nauðbeigður til að
framleiða af, get ég látið þann mann
vinna fyrir mér.” Það er að sevja, að
með því fyrirkomulagi er hægt að gera
annan mann að þræli sínum, og það án
þess hann viti það.
Én hvernig getur nokkur maður
eignast ótakmarkað lausafé. ef allir hafa
rétt til að eiga að eins það, er þeir fram-
leiða ? Kraftar mannsins eru takmark-
aðir, og það sem hann framieiðir þarf
iðulega að endurbæta af nýju. Hið
eina sem hættulegt er, er það, að einum
sé löglega leyfð einkahlunnindi sem
hann eigi borgar fyrir, og með hverju
móti hann dregur til sín eitthvað fyrir
ekkert.
Þetta er orsökin fyrir þeim ónáttúr-
legu hallærum í þessu voru frjósama
landi, þar sem á allar hlióar er neyð og
fátækt mitt á meðal fádæma auðs, Að
þessari orsök má rekja flestalla glæpi
sem framdir eru, og alstaðar sjást merki
til þess, að eigi verður langt að bíða þar
til sú bylting kemur, er mun líkjast
frönsku byltingunni fyrir 100 árum, ef
eigi kemur sú endurbót í tima á skatta-
fyrirkomulaginu sem hinn mikli maður
Henry George benti á í bók sinni :
“Progress and Powerty.” Hans nafn
er nú þegar frægt um allan hinn ment-
aða heim, ekki einungis sem mikils hag-
fræðings, heldur sem hinnar mestu
frelsishetju og mannfræðings. Þesti
maður gekk út í vissan dauðann þrátt
fyrir aðvörun lækna, bara til að brjóta
á bak aftur óvini jafnréttis og frelsis.
Því skyldum vér ekki alvarlega kynna
oss kenningar svo m’kils manns?
National Hotel.
Þar er staðurinn sem öllum ber saman
um að sé hið ódýrasta og þægilegastaog
skemtilegasta gestgjafahús í bænum.
Fædi ad ein* $ i .GO a «!a;>.
Agæt vín og vindlar með vægu verði.
Munið eftir staðnum.
NATIONAL HOTEL.
HENRY McKITTRICK,
—eigandi.—
Munið eftir Því
að beza og ódýrasta gistihús (eftir
gæðum), sem til er í Pembina Co. er
Jennings House,
Cavalier, N. Dak.
PAT. JENNINGS, eigandi.
Munid ávalt
eftir T>vi - -
Að ég er eini íslendingurinn sem
altaf er reiðubútnn til að útvega yð-
ur með góðum kjörum alls konar
þarflega hluti, sem yður vanhagar
um, svo sem:
Pianos, Orgel, Lírukassa, Prjóna-
vélar, Saumavélar, Reiðhjól, Smér-
gerðarvélar með öllnm tilheyrandi
áhöldum, Þvottavélar, Legsteina og
Minnisvarða, Hitunarofna, Mýndir
og Málverk, Málverka-ramma, Fræ,
allar sortir, og ótal margt fleira.
Sjá verðlista minn á 56. blaðsíðu
“Stjðrnunnar.”
Reynið hvað ég get gert fyrir yður
áður en þér ákveðið að kaupa annar-
staðar.
Sömuleiðis geri ég við saumavélar
af öllum sortum, vel og áreiðanlega,
fyrir sanngjarna borgun.
Utanáskrift mín er
S. B. Jonsson,
869 Sotre Dauie Avc.
WINNIPEG, MAN.
Bezta vínsöluhúsið
Paul Sala,
eftirmaður H. L. CHABOT,
513 Main Street 513
Gegnt City Hall, Minnipeg.
Beztu berjavín og áfengi.
Bezti spíritus.
Bezta Whiskey
í Manitoba.
PAUL SALA,
531 Main Str.
DREWRY’S
Family Porter
er alveg ómissandi til að styrkja
og hressa þá sem eru máttlitlir og
uppgefnir af erfiði. Hann styrkir
taugakerfið, Jærir hressandi svefn
og er sá bezti drykkur sem hægt
er að fá handa mæðrum með börn
á brjósti. Til brúks í heimahús-
um eru hálfmerkur-flöskurnar
þægilegastar.
Eflwarfl L. Drewry.
licdwood k Ernpire Breweries.
Sá sem býr til hið nafntogaða
GOLDEN KEY BRAND
ERATED WATERS.
Aray oi Naii
Heildsala og smásala á
TÓBAKI, VINDLUM,
TOBAKSPÍPUM O.FL.
Við höfum þær mestu vörubyrgðir
fyrir Jólaverzlunina, og alt fyrir
sanngjarnt verð. Komið inn og tal-
ið við okkur.
W. BROWN
c
541 Main Str. Winnipeg
Ég sel steinolíu hverjum sem hafa vill
ódýrara en nokkur annar í bænum. Til
hægðarauka má panta olíuna hjá G.
Sveinssyni, 131 Higgin Str.
D. McNEIL,
38 MCDONALDST•
Look Out!
Akaflega mikið af nýjum
vörum kemnr bráðlega í
China Hall
572 Main St.
L. H. COMPTON, ráðsmaður
GETA SELT TICKET
Til vesturs
*
Til Kooteney plássins, Victoria, Van-
couver, Seattle, Tacoma, Portland og
samtengist trans-Pacific-línum til Ja-
pan og Kína og strandferða- og
skemtiskipum til Alaska. Einnig
fljótasta og bezta ferð til San Franc-
isco og annara Californiu staða; Pul-
man-vagnar alla leið til San Erancis-
co. Fer frá St. Paul á hverjum mið-
vikudegi. Þeir sem fara frá Manitoba
ættu að leggja af stað sama dag. —
Sérstakur afsláttur (excursion-rates)
á farseðlum alt árið um kring.
Til suðurs
Hin ágæta braut til Minneapolis, St.
Panl, Chicago. St. Louis o. s. frv.;
eina brautin, sem hefir borðstofu og
Pullmans svefnvagna.
Til austurs.
Lægsta fargjald til allra staða i Aust-
ur-Canada og Bandaríkjunum í gegn
um St. Paul og Chicago eða vatnsleið
frá Duluth. Menn’geta haldið stanz-
laust áfram, eða geta fengið að
stanza í stórbæjunum ef þeir vilja.
Til gamla landsins
Farseólar seldir með öllum gufuskipa-
línum, sem fara frá Montreal. Boston
New York og Philadelphia til Norð
urálfunnar; eínnig til Suður-Anaeríku
og Ástralíu.
Skrifið til eða talið við agenta North-
ern Pacific járnbrautarfélagsins, eða
skrifið til
H. Swinford,
General agent.
WINGIPEG - - - MAN.
^tórkostleg kjörkaup 1 Janúar. 15pc. afsláttur fyrir peninga.
C. A. Gareau, 324 Main St.
Lesið eftirfarandi verðlista. Hann hlýtur að gera ykkur a'veg forviða.
QRAVARA.
Wallbav yfirhafnir.......$10.00
Buffalo “ $12.50
Bjarndýra “ $12.75
Racun “ $17.00
Loðskinna-vetlingar af öllum teg-
undum og með öllum príoum. Menn
sem kaupa fyrir töluverða upphæð
í einu, fá með heildsöluverði stóra,
Gráa geitaskinnsfeldi.
TILBUIN FOT.
Stórkostlegar byrgðir.
Allir þessir fatnaðir eru seldir
lartgt fyrir neðan vana verð. Lítið
yfir verðlistann og þá munuð þér
sjá hvílík kjörkaup þar eru boðin.
Karlmanna-fatnaður, Tweed, alull
$3.00, $3.75, $4.00, $4.75, $5.00
og upp.
Karlmanna-fatnaður, Skoteh tweed
$5.50, $6.50. $7.00, $8.50, $9.00,
$10.00 og upp.
þér pantið með pósti.
Af þessum verðlista getið þér dæmt um, hvort eigi muni borga sig að verzla við mig.
Karlmann buxur, tweed, aiull 75c.
90c., $1.00, $1.25, $1.50, $1.75
og upp.
Fryze yfirhafnir handa karlmönn-
um, $4.50 og upp.
Beaver yfirhafnir fyrir karlmenn,
$7.00 og upp. — Ágæt drengjaföt
fyrir $1.50, $1.75, $2.00, $2.25.
Takið fram verðið er
Pantanir med póstum
afgreiddar fljótt og vel.
C. A. GAREAU.
Merki: Gylt Skæri
:424 MAIN STR.
10 prósent afsláttur af allskonar fatnaði gerðum eftir máli.
60» Jlain 8L
Kaupir og selur fisk og fugla af öllum
tegundum. Aðal-fiskmarkaður bæjar-
ins. Peningar borgaðir út í hönd fyrir
hvað eina,
W. J. GUEST,
Viltu eignast ur?
stem Við seljum þau með svo
*mt° lágu verði .að það borg-
otcs ar sig ekki fyrir þig að
Stzi6 v'era úrlaus. Við höfum
þau af öllum stærðum
og með öllu lagi. En
við nefnum hér að eins
tvær tegundir.
Elgineða Waltiiam
úr með besta gangverki
og lokuðum kassa.held-
ur ógætan tíma, fallega
útgrafið, Dueber kassi,
mjög vel gullþvegið,
^endist að eilífu, kvenna
* eða katla stærð. Viö
huhtirö skulum senda þér það
með fullu leyfl til að
uweS skoða Það náhvæmlega.
‘ ö Ef það er ekki alveg eins
ogviðsegjum, þá sendu
það til baka. Það kostar
þig ekkert. Ef þú ert á-
nægður með það, þá borg
aðu express agentinum
burðargialdið og i>6.5ö.
4 'MKlgIBDf Úr í loruðum kassa,
tUO^yý fallega útskornum, bezta
G% gangverk, hvaða stærð
sem er, vel gullþvegið (14k), lítur út eins
og $40 gullúr, gengur alveg rétt. Við
sendum það til Fxpress Agentsins þíns
og leyfum þér að skoða það —sömu skil-
málarnir sem við sendum öll okkar úr
með -og ef þú ert ánægður með það þá
borgarðu honum §3.95 og flutnings-
gjaldið.
Ef þú vilt taka orð okkar trúanle^
og sendir peht'ngana með pöntuninni, þa
fylgir mjög falleg keðja með úrinu og
við borgum flutningsgjaldið, fyrir sama
verð og nefnt er hér að ofan.
Royal Mannfactnniii Co.
334 DEARBORN ST CHICACO, ILL
NöÉern Pacilic Pj
TIIMIIE TABLE.
MAIN LINE.
Alrr. Arr. Lv Lv
l,00a l,30p Winnigeg l,05p 9,30a
7,55a 12 Ola Morris 2.32p l‘2,01p
5,15a ll,00a Emerson 3,‘23p 2,45p
4,15a 10,55a Pembina 3,37r 4,15p
10.20p 7,30a Grand Forks 7,05p 7,05p
l,15p 4,05a Wpg Junct 10,45p 10,30p
7,30a Duluth 8,00a
8,30a Minneapolis 6.40a
8,00a St. Paul 7,l5a
10,30a Chicago 9,35a
MORRIS-BRANDON BRANCH.
Arr. Arr. Lv Lv
ll.OOa l,25p Winnipeg 1.05p 9,30p
8,30p Ll,50a V orris 2,3öp 8.30a
5,15p 10,22a Miami 4,06p 5,115a
12,10a 8,26a Baldur 6.20p 12, Op
9.‘28a 7.25a Wawanesa 7.23p 9.28p
7,00a 6.30a Brandon 8,‘20p 7,00p
PORTAGE LA PRAIRIE BRANCH.
VERDLI5TI. Lv. 4,45 p.m Winnipeg Arr. 12.55 p.m
Framhald. 7,30 pm Port la Pra’rie 9,30 a.m
C. S. FEE. H. SWINFORD.
Fen.Pass.Ag..St.Paul. Gen.Ag.,Wpg.
50 YEARS’
EXPERIENCE
Trade Marks
Designs
COPYRIGHTS &C.
Anyone sendlnpr a sketeh and doscription may
quickly ascertain our opinion free whether an
invention is probabiy patentable. Communica*
tions strictly confldential. Handbook on Patents
sent free. Oldest apency for securing patents.
Patents taken throusrh Munn & Co. receive
special notice, without charge, in the
Scientific flmerican.
A handsomely illustrated weekly. Largest cir-
culation of any scientiflc lournal. Terms, $3 a
vear ; four months, $1. Sold by all newsdealers.
MUNN & Co.36lBroadwav New York
Brauch Oflace, 625 F St., Washington, D. C.
— 132 —
bútana alla utan, 'eins og væri hann að gera gæl-
ur við þá.
"Ég sé það”, mælti Keeth. “En hún Imo
zene hérna er að hlægja að ykkur, Hún álítur
þetta rusl ekki'mikils virði, og mér liggur við að
ætla að hún hafi rétt fyrir sér”.
“Hvaða bull I” hrópaði Fitch upp. “Þegar
menn fá tækifæri til að verða ríkir á svipstundu,
þá taka menn því, og — jafnvel þér líka, herra
Keeth”.
“Hvað mig snertir”, sagði Ford, og var ein-
beittur, “þá ætia ég að takaþað sem ég get bor-
ið, og ræð ég ykkur til hins sama”.
“Það er rétt, herra Kinsale”, sagði Fitch.
“Það er glæpur að fleygja öðru eíns tækifæri
burtu, segi ég!”
Og það var það. Þegar þeir fóru þaðan
morguninn eftir, þó höfðu allir byrgðir sínar af
gullbútum, og eins Keeth sem hinir. Hann
mintist þess Jað peningar eru góðir alla daga
hvað sem öðru líður, ef að hann ætlaðf sér að
hafa Imozene með sér til New York. Á hellis-
gólfinu fundu þeir líka nokkuð af verðmætum
steinum, og mundu þeir hafa rannsakað meira
af völundargöngum þessum, cf að þeim hefði
ekki þótt réttara að flýta sér burtu.
Um nónbil annan dag frá þessu, komu þeir
út í gil eitt eða kleyfarr þröngar og var það fram
hald af hellisgöngunum, og voru þau þá komin
ofan á árbakkann. Himin gnæfandi klettarnir
voru að baki þeirra, en framundan í austri voru
hæðir lágar. Þau höfðu farið undir fjallið og
voru nú margar — margar mílur frá Hualpa.
— 133 —
Þeir gerðu nú ráð sín og leizt þeim að öið-
ugt myndi þeim að komast að þorpi þessu, og
stakk þá Keeth upp á því að þeir skyldu smíða
fleka sterkan og si^la honum eftir ánni, bjóst
hann við að hún rynni í fljótið Huallaga og
mundu þeir hitta nýlendu einhverja á bökkuin
fljótsins.
Enn þeim reyndist annað, áin rann í alt ann-
að fljót, og þegar þeir voru búnir að sigla í þrjá
sólarhringa komu þeir á fljót svo stórt, að Fitch
sagði að það væri ein af kvíslum Amazonfljóts-
ins. Hafði hann satt að mæla, en þó leið hálfur
mánuður til þess er þeir komu á verzlunarstað
einn, þar sem þeir urðu þess vísari.
Þegar þeir voru nú komnir svo langt frá
Kyrrahafsströndigni, þá réðu þeir það af að
fara austur eftir fljótinu. Keyftu þeir sér bát
eian stóran og nóg af vopnum og skotfærum,
þeir leigðu sér og fylgdarmann af flokki Indíána
þar og héldu svo níður fljótið. Ejórum mánuð-
um eftir að þeir sluppu úr helli Indíánanna komu
þeir til Santarem og fengu þar far á skipi til
Para, Jen þaðan fóru þeir á gufuskipi til New
York.
Þegar gufuskipið kom á sóttvarnarstöðvarn-
ar í New York, voru liðnir nærri átta mánuðir
frá morgni þeim hinum atburða mikla, er átti að
fórna Imozene. Hafði hýn tekið breytingum
miklum við átta mánaða sambúð við þá félaga,
og svo við það að Keeth hafði útvegað henni
fatnað í einni borginni við Amazonfljótið. Hún
hafði lært að tala enskú með yndislegum fram-
framburði, en Keeth hafði ssnt málþráðaskeyti
eru als 1305 að tölu, og er þeim þannig skipað
flokka eftir lengd:
Þræðir undir 5 mílur á lengd .761
• 1 yfir 5 mílur og undir 50 .223
1 t “ 50 100.. . 65
11 “ 100 500... .155
tl “ 500 “ 1000... ..64
il “ 1000 2000.. ..29
tt “ 2000 "... .. .8
Als.. 1305
Kostnaðurinn við að leggja þessa þræði hefir
verið metinn á $200,000,000, og fer þó upphæðin
óðum vaxandi eftir því sem þráðunum fjölgar,
— 129 —
“Þá skaltu kcmi til minnar þjóðar, Imo-
zene”, sagði hann, og svo héldu þau áfram og
leiddust.
Við minnið á afhellinum beið Ford eftir þeim
og var hræddur orðinn út af burtuveru þeirra.
Þegar hann sá Imozene, lýsti það sér á svip hans
að ýmsar tilfinningar voru að brjótast um í höfði
honum. En eitthvað var það í augum Keeths.
sem hélt honum í skefjum að fara ekki í neinn
gapaskap. Gengu þau syo öll fjögnr inn í innri
hellinn og vöktu Fitch. Sagði Keeth þá þegar
frá öllu, sem við hafði borið í borginni og hvers
vegna Imozene væri mcð þeim.
“Og þér gjörðuð rétt, herra Keeth”, sagði
Fitch, “Bölvaðir, blóðsólgnir árarnir! Mér
þykir verst að ég gat ekki skotið á þá líka. Hald-
íð þið að nokkur líkindi séu til þess að þeir ráð-
ist á okkur hérna ?”
"Ég veit ekki”, Keeth.
"Við sknlum ekki gefa þeim færi á því”,
sagði Jose. “Við skulum hlaða upp í gatið sem
við komum inn um, og fara svo um göngin ofan
að ánni. Komið undireins, herrar mínir”.
Sem eðlileiít var gerðist hann foringi þeirra
og fór að byrgja gatið með þeim Ford og Keeth.
Úr einhvei ju dimmu skoti tók hann járn eitt, og
höfðu þeir það sem vogstöng og veltu björgum
að gatinu. Á milli þeirra fyltu þeir upp með
smærri steinum og hlóðu svo garð, sem óvinir
þeirra myndu eiga örðugt með að rifa, þó að þeir
findu hæli þeirra flóttamannanna. Svo tók Jose
járnið [sér í aðra hönd og blysið logandi i hina