Heimskringla - 17.03.1898, Blaðsíða 1

XII. ÁR
WINNIPEG, MANITOBÁ, 17. MARZ 1898.
NR 23
F R E T T IR.
t'anada.
Stórkostlegur eldsvoði vard í Toronto
á laugardaginn var. Skaðinn metinn
um 8150,000.
Flóð hafa gert tðluverðan skaða í
Brantford, Ont. Áin Grand flæðir þar
yfir alt með miklum ísburði. Hún er
nú 18 fetum hærri en vanalega. og mik-
ið vatnsmeiri en hún hefir verið í mörg
ár.
C. P. R. félagið hefir nú í smiðum
12 gufuskip til flutninga til Yukonhér-
aðsins.
Frumvarp Dominionstjórnarinnar
um Teslin-brautarbygginguna i Yukon-
héraðinu, sem svo mikið hefir verið
rætt um og fátt annað gert síðan þing
kom saman, var samþykt í neðri mál-
stofu þingsins 11. þ. m. með 119 atkv.
gegn 65. Ymsir spá því að Senatið
muni fella frumvarpið, er það kemur
þangað.
Frétt kemur frá Rat Portage um
aö skólinn þar hafi brunnið á mánudag-
inn. Skaðinn metinn um S‘25,000, en
eldsábyrgð að eins 811,000. Slökkvi-
_ lið bæjarins gerði sitt ýtrasta til að
bjarga einhverju af byggingunni, en
tókst það ekki, því vindur var mikill.
Ekki hafa járnbrautarfélögin enn
komið sér saman viðvíkjandi fargjaldi
vestur að hafinu. Um nokkra undan-
farna daga hefir fargjaldið héðan til
Yictoria eða vancouver verið að eins
810, og er það lítið meira en fjórðungur
vanaverðs. Og þegar þetta er skrifað
(miðvikudag) eru helzt líkur til að far-
gjaldið fari ofan í $5.
Bandarikin.
Skipanir haf verið sendar frá Wash-
ington, að manna eins vel og hægt sé
allar víggirðingar fram með austur-
ströndinni. alla leið frá Boston og til
Galveston við Mexicoflóann. Þetta á að
gerast án nokkurrar tafar, og er nú
þegar farið að senda hermenn þangað
úr ölium áttum. Hjá sumum af þess-
um víggirðingum eru enn sem komið er
engin hús bygð yfir hermennina ; verða
þeir þvi að búa í tjöldum, og allur að-
búnaður þeirra verður mjög svipaður
því að þeir væru þegar komnir í ófrið.
Ráðanautur Cubamanna í New
York, Mr. H. S. Rubens, segir að þeir
hafi ekki verið aðgjörðalausir þessar
siðustu vikur. Þeir séu nú búuir að
undirbúa sig svo, að þeir geti ráðist á
Spánverja á öllum stöðum jafnt, hvenær
sem færi gefst.
Samþykt af neðri málstofu þingsins
að láta byggja þrjú ný herskip. Einnig
talið víst að stjórnin muni kaupa työ
herskip sera eru í smiðum fyrir Japan ;
þau eru þegar fullgerð og álitin ágæt
skip.
*
Búist er við að Bandarikin eignist
bráðum hið langhraðsKreiðasta skip Jí
heimi. Það ber nafnið "Ellide” (líklega
meint fyrir Elliði) og er sem stendur
eign auðmanns eins í Philadelphia, að
nafni E. Burgesos Warren. Er hann lét
smíða þetta skip átti það eingöngu að
verða listiskip; samt sem áður lét hann
gera það svo rammgert sem mögu-
legt var, svo ef nauðsyn bæri til væri
hægt að brúka það til hvers 'sem vera
vildi. Ekki heldur bjóst hann við að
Ellide yrði eins hraðskreitt, eins og
raun varð á. Á fyrstu ferð sinni fór
skipið míluna á einni mínútu og þrjátíu
og fimm sekúndum. Þetta skip er bú-
ist við að Bandaríkjastjórn muni kaupa
og gera úr því torpedobát. Það er hægt
með litlum tilkostnaði.
Heilmikill stjórnargustur þýtur yf-
ir Ohioríkið þessa dagana. Er það sjálf-
sagt ekki að ástæðulausu. Ríkisstjóri
þar, Bushnell, og þeir sem fastast stóðu
með honum á móti kosningu Mark
Hanna til þingsetu, eru nú að ryðja úr
embættum öllum þeim, sem studdu á
einhvern hátt kosningu hins alræmda
Hanna. Þeir reyna víst að jafna um
óvini sína enn betur i kosningunum í
haust eð kemur.
Landstjórinn í Alaska, Mr. Brady,
hefir klagað “Commissioner” Bandaríkj-
anna, James U. Smith, fyrir fjárdrátt í
embættisfærslu sinni. Búist er við að
Smith missi embættið strax, og að rnál-
sókn verði hafin af því opinbera á hend-
ur honum.
Nú er dómur fallinn í málinu á móti
Sheriff Martin og aðstoðarmönnum hans
L'rir að skjóta niður námamennina hjá
Lattimer. Voru þeir fundnir sýknir að.
sök. En nú eru eftir 17 önnur sakamál
á hendur þeim fyrir ólögmæta brúkun
valds síns sem löggæzlumenn.
Utlond.
Rús*ar eru nýbúnir að veita 90 milj.
rúbla til herskipasmíða. Með því sem
England og Bandaríkin hafa veitt til
þess sama, verður upphæðin sem þess-
ar þrjár þjóðir ætla að leggja fram til
þess að auka herskipastól sinn, um
$240,000,000.
Síðustu fréttir segja að Mr. Grlad-
stone sé heldur í afturbata. Hann
dvelur nú nálægt Bournemouth. Dóttir
hans sera stundar hann, segir að hreyf-
ingar hans allar séu mikið þróttmeiri,
og löngun hans sterk til þess að fá að
starfa eitthvað, en það er honum auð-
vitað ekki leyft.
Það er talið víst að Frakkar muni
styðja Spánverja, ef þeir lenda í ófriði
við Bandaríkin út af Cuba. Orsökin er
sú, að helztu auðmenn Frakklands eiga
nú um 8300,000,000 hjá Spánarstjórn,
og hafa þeir enga aðra trygging fyrir
þessari stóru upphæð, en inntektir þær,
sem Spánarstjórn á i vændum árlega
frá Cuba. Það er því nokkurskonar
vasa-stjórnfræði, sem mundi hvetja
Frakka til þess að skerast i leíkinn á
móti Bandaríkjunum. En það mega
Frakkar eiga víst, að þeir hafa aldrei
tekið sér stærra né erfiðara verk fvrir
hendur, heldur en ef þeir ætla sér að
bæla niður frelsi og manndáð Banda-
ríkjanna,
Fylkisþingið.
Hið niunda ársþing Manitobafylkis
var sett á fimtudaginn var, 10. Marz,
klukkan 3 eftir hádegi.
Þingið var hafið með vanalegri við-
höfn, og eins og lög gera ráð fyrir, ræðu
frá fylkisstjóra, Hon. James C. Patter-
son.
Fylkisstjórinn lýsir ánægju sinni
yfir framförum þeim er hafi átt sér stað
á liðnu ári í fylkinu, og að alt bendi til
að þær verði enn víðtækflri og stórstíg-
ari á þossu ári. Hann minnist með við-
eigandi ánægju á hina miklu hátíð sem
haldin var síðastliðið sumar yfir alt
Bretaveldi, í tilefni af 60 ára ríkisstjórn
Victoriu drottningar, og sem hafi frekar
en nokkuð annað dregið athygii manna
að Canada, fyrir hina rausnarlegu hlut-
töku sem Canada tók í þvi hátíðahaldi.
Þá mintist hann lítillega á helztu
afurðir fylkisins, hversu þær hafi aukist
að vöxtum og verðmæti. 0g þvi telur
hann sjálfsagt, að innflytjendur þyrpist
hingað á komandi sumri.
Þá hefir gulllandið, Klondíke, vakið
eftirtekt hans, og álítur hann að Mani-
toba hljóti að fá góðan skerf þaðan.
Þar næst er getið um nokkrar laga-
breytingar sem muni verða lagðar fyrir
þingið til að öðlast samþykki þess.
Og svo er þá það helzta í ræðu fylkis-
stjórans talið. Það má segja um hana,
að hún er sannarlega smá að vexti og
efni.
Þingið kom saman aftur á mánu-
daginn 14. þ. m. Var þá ekki annað
gert en ræða ávarp fylkisstjóra. Þrír
eða fjórir menn að eins töluðu frá
Stjórnarinnar hálfu og þar á meða.
gamli Greenway sjálfur, Formaður
andstæðinga stjórnarinnar á þingi, Mr.
R. P. Roblin, hélt og alllanga ræðu,
talaði hann vel og skemtilega sem hans
er venja. Kvað hann ávarp þetta eink-
ar merkilegt í fylkissögunni fyrir það,
nve fáranlega ómerkilegt það væri.
— Þingið kom aftur saman á þriðju-
daginn, en sat þá að eins í 15 mínútur.
Ymsar bænarskrár voru lagðar fram
og hinar föstu nefndir ákveðnar. — Hr.
Sigtr. Jónasson er í þremur þingnefnd-
um.
Frá löndum.
SPANISH FORK. UTAH, 10. MARZ
1897.
(Frá fréttaritara Hur.),
Þífer verða nú stuttar, en laggóðar,
Sions-fröttirnar í dag, því yfir höfuð
að tala er hér fremur tíðindalítið sem
steudur. — Tíðarfarið er hið bezta og
hefir svo verið siðan 1. Febr. Bændur
eru nú í óðaöun að búa sig undir vor-
sáningu og víða farið að votta fyrir
gróðri.
Heilsufarið er bærilegt og hefir ver-
ið svo i allau vetur; fénaðarhöld einnig
i bezta lagi á þessum vetri, enda er
verzlunin lífleg með nautpening sér-
staklega; sauðfénaður einnig að stíga i
verði.
Forstöðunefnd Þjóðminningardagsins
fyrir árið sem leið, hafði samkomu
mikla. i hinurn nýja fundarsal Christ-
inson & Johnsons. að kvöldi hins 4. þ.
m. Samkoman var vel sótt og Þjóð-
minningardagsmálið rætt á marga
vegu. Loks var samþykt að halda hér
i sumar Þjóðminriingardag 2. Ágúst, í
eins góðum og fidlkornnum stíl eins og
föng verða á. Níu manna nefnd var
kosin til að sjá um alt þar að lútandi,
og hlatu þessir kosningu: E. H. John-
son forseti, endurk.. E. C. Christinson,
endurk., Árni JohnSon. endurk. Bjarni
J. Johirson, endurk., Björn Runólfson,
Jóhannes Christinson, Mrs. Christin
Hreinson, Mrs. Wm. M. Johnson og
Mrs. Hanna Johnson.
Verzlunar- og Iðnaðarfélagið, sem
oft hefir verið nefnt áður hór í blaðinu.
ætlaði að halda árs- og kjðrfund sinn
að kvöldi hins .7. þ. m., en það fórst
fyrir einhverra orsaka vegna, og get ég
því miður ekki.skýrt frá hvað þar ger-
ist fyr en ég rita næst.
Verzlunarbúð þeirra félaga Christ-
inson & Johnsons er nú um þaö bil að
verða albúin; verið að mála lnisið utan
og innan, og bráðum verður “business”
byrjað í henni, og verður það hin fyrsta
íslenzka verzlun, sem privat menn eiga
á meðal íslendinga í þessum bæ, og
sýnist bara annálsvert, eftir ekki lengri
tíma en Islendingar bafa hafzt hér við,
sem mér er “fortalið” að séu eitthvað
um 40 ár. Ég segi hér “privat menn",
svo skiljist að ég undantek hið lieiðraða
“ Verzlunar-og Iðnaðarfélag”, sem, eins
og allir vita, er lesið hafa blöðin, er
búið að drífa “business” hér svo’ árum
skiftir undir forustu vorra mest leið-
andi manna, þó annars sé nú ekki búið
að löggilda það enn; samt sést ekki að
það standi þvi neitt fyrir framförum.
Félagsskapur og framfarir er ár-
lega að færast í vöxt hér á meðal vor,
og vona ég að sama framhald haldist,
cg að mér auðnist við og við að skýra
frávextiog viðgangi á meðal landa
minna hér, í íslenzku blöðunum okkar.
Lestrarfélaginu mætti é? heldur
ekki gleyma; það stendur í hinum
mesta blóma undir umsjón hinnar nýju
stjórnarnefndar þess. Það er nú að
eins 14 mánaða gamalt, en á samt um
40 bindi yndælustu bóka, í bezta baudi,
til skemtunar og fróðleiks fyrir meðlimi
sin.
Sitt af liverju
Eftir íslenzkum blöðum.
Landlæknirinn á íslandi (Dr. J.
Jónassen) hefir í C,-deild Stjórnartíð-
indanna 1897, gefið út “Skýrslu um
heilbrigði manna ’á íslandi árið 1896”,
og er þar einnig skýrt frá tölu barna
þeirra sem fæðzt hafa á þessu ári. —
Vér tökum hér upp til fróðleiks fáein
atriði úr þessari skýrslu.
Árið 1896 fæddust als á íslandi
2423 börn, og var tæplega 6. hvert af
beim óskyldgetið. Als fæddust 1243
sveinbærn, 1180 meybörn. Engin kona
eldri en 50 ára ól barn. Flest lausaleiks
börn áttu mæður á 20—25 ára aldri (93
af 354).
Als voru 10 sjálfsmorð framin á ár-
inu; 5 drektu sér, 4 hengdu síg og 1
(kona) skar sig.
Af slysförum dóu 52, og druknuðu
40 af þeim.
247 börn dóu á 1. ári; á aldrinum
90—95 ára dóu 15 og á aldursskeiðinu
95—100 ára dóu 4.
Barnaveikin og sullaveikin virðast
vera í ailmikilli rénun, og má eflaust
þakka það ýmsum varúðarreglum og
vaxandi hreinlæti og varasemi með
hunda, að því er sullaveikina snertir,
En aftur á Jmóti viröist berklaveikin
(tæring) að færast (ískyggilega í vöxt í
sumum héruðum.
(Eftir “N. Ö.”.
FOSSARNIR Á ÍSLANDI.
í norsku blaði “Verdens Gang’’ er
þoss getið, að frakknesk tímarit skýri
frá nvju landi, sem vert sé að veita at-
hygli. Þetta land er Island. “Hið
gamla söguland”, segir blaðið, 'er ákaf-
lega auðugt af ám og fossum. Vatns
aflið í ónum og „fossunum er nægilegt
til þess að framleiða ljós og hita handa
íbúunum, ef það væri notað, og meira
en það. — Þeir 3 fossar, Alafoss (!).
Gullfoss og Goðafoss geta til samans
fra.nleitt meiri kraft heldur en hinir
stærstu fossar í Norðurálfunni. Allur
sá vatnskrflftur, sem finst áeinni. get-
ur reiknast til þúsund miljóna hestaafl.
Jafnvel þó strykuð væru í burtu tvö
öftustu núllin, er af miklu að taka.
Reykjavik gæti fengið ljós og hita, sem
hún þarf með, frá árfossi. sem er 5 kiló-
roetra frá bænum.—Þar að auki eru
e’dfjöliin á eynni rik af verðmætum
steinefnum, sem mætti vinna og færa
sér i nyt með hjáip rafmagnsins. ís-
land er einnig ágætur staður fyrir veð-
urathuganir, sérstaklega ef það stæði í
fréttaþrflðarsambandi við Norðurálfuna
Það gæti verið mikilsvert, að fá þaðan
vitneskju og viðvaranir um storma. og
vísindin raundu fá nýtt þýðingarmikið
efni, að þvi er veðurfræðina anertir, til
að rannsaka. Athueanir um jarðskjálfta
gætu oi ðið greiðnri. og norðurljósin eru
þess verð. að þau væru athuguð”. —
Grein þessi 'hefir einnig staðið i dönsk-
um blöðum og vakið athygli manna á
Islandi, sérstaklega að því er fossana
snertir og þann mikla auð, er þeir hafa
i sér fólginn.
(Fjallkonan).
Séra Júlíus Þórðarson, sem nú
dvelur í Noregi og mun ætla sér að í-
lengjast þar, hefir nokkrum sinnum
prédikað á íslenzku i Kristjaniu, og eru
norsku lýðmálsmennirnir (Maalstræ-
vere) mjög hrifnir af, að heyra ræður
fluttar á hreinni norrænu, euda er það
fyrir þeirra tilstilli, að séra Júlíus flyt-
ur þessar prédikanir einmitt á islenzku,
og er að sjá, sem þessu verði haldið á-
fram að minsta kosti í vetur. því að
talað er um, að láta prenta nokkra is-
lenzka sálma og guðspjallatexta til
notkunar við guðsþjónustu þessa, svo
að fólk geti fylgzt betur með, þvi að
þótt bændamálið norska, er lýðmáls-
mennirnir vilja hefja til vegs og virð-
ingar, sé allsvipað íslenzkunni, þá er þó
munurinn eigi svo lit 11. einkum í fram-
burði. Að aðalmálgagn lýðmálsmann-
anna er blaðið "Den 17 Mai”, er Árni
Garborg og Rasmus Steinsvik gefa út i
Kristjania. í því blaði (17. Des. f. á.)
er dálitill greinarstúfur um hina fyrstu
íslenzku guðsþjónustu séra Júlíusar,
sunnudaginn 5. Des., og sagt að þar
hafi verið troðfult hús. Eru taldir ýms
ir heldri menn, er þar hafi veriðvið-
staddir. (A. C, Bang byskup, Elix há-
skólakennari, Jakob Sverdrup ráðgjafi
o. fl.). Séra Júlíus er kallaður '‘alvar-
legur, góðlegur maður”, og snjall og
fjörugur prédikari”. Á undan prédik-
un var sunginn sálmur séra Matthíasar
“Faðir andanna’’. Um sjálfa prédik-
unina segir blaðið: I fyrstu létu orðin
ókunnuglega í eyrum manna, dálitið
svipað ensku. En smátt og smát.t tókn
menn að fylgjast með; “þ” og “ð”hljóð-
ið, sem vér höfum ekki átt að venjast,
hvarf að mestu, og maður gat stundum
ímyndað sér, að það væri maður úr
Sogni [héraði í Noregi], er ræðuna héldi
—Það var einkennilegt að heyra í fyrsta
skifti á æfi sinni flutta guðsþjónustu
hór í Noregi á hljómfagurri fornnorr-
ænu — hina fyrstu eftir margra alda
dá. Hversu raikið höfum vér mist
undir yfir yfirráðum erlendrar stjórnar!
Það var ekki afbakað [sveitamál, er
þessi maður talaði, mál, er hann sjálf-
ur blygðast sín fyrir. Nei. það var
fagurt, fullkomið mál, vel lagað fyrir
alskonar umræðuefni, mál, sem var
eigin eign hans og brot af honum sjálf-
um.” — I öðru númeri blaðs ins nokkru
síðar (28. Des.) er einnig minzt á þetta
sama efni, og segir þar: “I>et gjer so
godtí hjarta að heyra sitt eigið (forna)
mál, það tengir saman hið gamla og
nýja, endurminningar vakna, og það
er sem maður heyri sjávarölduna suða
við klettótta strönd”.
Það er engin furða, þótt Norðmenn
þykist hafa mikils mist við glötun forn-
tungu þeirra, og starf þeirra manna, er
leitast við af alefli að reisa hana að
nokkru leyti upp frá dauðum, er mjög
virðingarvert, þótt þvi miður sé hætt
við, að það verði sú Sisyfos þraut, sem
jafnvel brennandi áhugi og stálvilji
strandi á. Það er auðveldara [að deyða
en lífga. auðveldara að fella en reisa.
(Þjóðólfur).
GUÐS NAFN LAGT VIÐ HÉGÓMA.
Það er nú sjálfsagt, aðdrottinn fyr-
irgefur prestunum miklu meira en öðr-
urn, enda hafa þeir lengi skákað í því
skjólÍQu. Þó er það að vonura, að marg-
ir kunni því illa, að heyra presta sína
hafa guðs nafn í fíflskaparmálum. eink-
um sé það gert á almannafæri og heyri.
margir. Nú sem stendur flýgur sú saga
um bæinn, um séra Jón Helgason, að
hann hafi ekki als fyrir löngu hneyksl-
að viðkvæm eyru margramanna i söfn-
uðinum með gálauslegu flisjungstali á
almannafæri, þar sem hann nefndi sjálf-
an sig með guðs nafni. Svo stóð á að
klerkurinn kom inn á pósthús með
fangið fult af “Ljósi” og ruddist um
fast. Sagði þá einhver, að mikið lægi
nú á, eða eitthvað í þá átt. “Já”, sagði
Jón. “Ljóssins faðir hefir i mörg horn
að líta. Nú þarf hann að bregða sér
austur í Rangárvallasýslu”. Nú er
"ljóssins faðir” viðtekið nafn á hinum
“einum og sanna” guði, enda hneyksl-
aði þetta alla sem á heyrðu nema prest
sjálfan; hann gelck burt með gleiðgosa
brosi og þóttist góður af.
Eftir ísland.
Frá Klondike.
Nýlega kom til Vancouver, B. C.,
frá Dawson Cit.y, Alaska, maður einn
að nafni William W. Nicholson; hafði
hann áður verið i herliðinu i Norðvest-
urlandinu, en sagt sig úr því, eins og
margir fleiri, til að reyna lukkuna í
Klondike.
Hann gekk svo i félag við tvo aðra
menn þannig, að hann skyldi fara með
nautahjörð allmikla fyrir þá norður til
Dawson City og selja gripina þar;
skyldi hann hafa 8200 í kaup um mán-
uðinn og 6, part af öllum ágóðanum.
Honum gekk ferðin allvel, en misti þó
um 20 gripi á leiðinni, og ferðin þangað
kostaði að öllu samlögðu $13,000. Þeg-
ar þangað kom, seldi hann alla gripina
á fæti og fékk einn dollar fyrir hvert
pund. með húð og hári og öllu saman.
Samtals fékk hann fyrir hjörðina
8L10.000.
Hann segir frá að gull mikið hafi þá
verið nýfundið í á einni eða gili, sem
"Rosebud Creek” nefnist, og sem ekki
hafði verið leitað i áður. Hafði þar
fengist kringum $9,00 úr “pönnunni”
áður en komið var niður á klöpp (en
þar er venjulega aðal-gulllagið) og er
slíkt talið feiknamikið. Þóttust menn
í Dawson City vera þess fullvissir, að
þess “Rosebud Creek” væri auðugasta
gullsvæðið sem enn hefir fundist þar
nyrðra, ef ekki hið auðugasta í heimi,
og flyktust gullnemar þangað unnvörp-
um.
Um ríkislán.
Eftir G. A. Dalmann,
í Minneota, Minn.
Nu koma þær fréttir frá Washing-
ton, að stjórnin sé að búa sig undir af
taka lán, er nemi $250 milj. Fjármála-
ráðgjafinn Gage hefir þegar látið búa
til stimplana (Plates), er brúkaðir verða
við prentun þessara skuldabréfa, sem
auðvitað eiga að borgast í gulli — renta
og höfuðstóll. Þess er getið um leið, að
Mr. Hanna hafi brugðið sér til New
York til að láta fjárglæframenn á Wail
Street vita hvað á seyði væri.
Stjórnin er heyrnar- og tilfinning ,
arlaus fyrir neyðarópi Cubamanna, en
þegar er i bitgerð að flá ameríkönsku
þjóðina og leggja á hana ónauðsynlega
skuldabyrði, þá fær stjórnin M. A.
Hanna svo fljótt sem öfl náttúrunnar
geta flutt hann. til að láta vini sína,
—féndur alþýðunnar— vita, að nú sé
rik uppskera í vændum; nú megi taka
þjóðinni blóð og þéna nokkrar miljónir
á svitadropum alþýðu. Menn muna
það, að af hinni alræmdu skuldabréfa-
sölu Clevelands þénuðu þessar föður-
landshetjur á Wall Street $12 miljónir á
tíu dögum. Þessir sömu menn taka
með athygli eftir því sem M. A.Hanna-
stjórnin Bandaríkjanna segir, og föður-
landselskan fer að loga i þeim. Þeir
segjast skulu kaupa alla súpuna—$250
milj. af gullskuldabréfum, og svo geti
þeir. erelski föðurlandið svo heitt að
þeir vilji láta veðsetja þjóðina að ó-
þörfu til að þóknast fáum skuldabréfa-
hákörlum, kayft af sér i smáskömtum.
Auðvitað hefir þeim ekki komið til hug-
ar að það væri svo sem 20—30 miljónir
dollarar, er þeir gætu haft upp úr föð-
urlandsástinni við þetta tækifæri. Að
láta sér detta slíkt í hug verðskuldar
nafnið “gjöreyðendur” eða eitthvað því
líkt eða verra, ef verra er til.
En nú er eitt að athuga. Ég hefi
sagt að það væri óþarfi að selja þessi
skuldabréf. Og hvernig veiztu það?
spyr minn {rétttrúaði bróðir, er tilbiður
við fótskör Hanna, og ekkert vill sjá
eða heyra nema verksmiðjumerki M,'A.
Hanna & Co. sé á það grafið. Eg svara
honurn í hjartans auðmykt, eins og
hverjum sæmir að gera, er ekki skoðar
viðburðanna rás í gegn um stjórnar-
gleraugu. Hanna hefir margoft sagt.
að ekkert strið ætti sér stað á Cuba og
að ekkert veður yrði út af skiptapau-
um á höfninni í Havana. Það hefði
bara verið eitt af þessum ófyrirsjáan-
leguslysum, er enginn getur að gert,
Enn fremur. að tolllögin i sambandi við
óbifanlegt traust á Mclvinley, Hanna &
Co., fyltu fjárhirzluna svo út af flói.
Þegar þetta er vandlega athugað, þá
mun flestuai yerða að spyrja: Hvað á
að gera með þessa voðalegu upphæð ?
Svarið verður ekki auðfundið, því öll
lagabót stjórnarinnar og allir kjafta-
skúmar M. A. Hanna fyrirdæmdu
Cleveland og alt hans skuldabréfabrask,
og fullvissuðu fólkið um, að ef þeir
(Hanna & Co.) kæmust að, þá yrði ekki
einn dollar af skuldabréfum seldur. En
einhverja afsökun þurfa þeir að gerá og
einhvernveginn verða þeir að slá ryki
um sig, svo alþýða sjái ekki leikina sem
leiknir eru á taflborði hinna pólitisku
hróka. Leigutólin fóru líka undireins
að jarma þegar kosningarnar voru af-
staðnar, að eitthvað þyrfti að gera við
stjórnarbréfpeningana, sem vanalega
ertt kallaðir Greenbacks, og lömbin, er
ekkert þekkja eða vilja þekkja annað
en það sem leigutólin segja, fóru líka
að jarma um að leysa inn íþessa stjórn-
arseðla; þeir væru lands og lýðatjón,
þeir stæðu í vegi fyrir þrifum þjóðar-
innar.
Og hvað eru svo þessir seðlar, sem
bannfærðir eru svo iðulega af leigutól-
unum, óvönduðum blöðum og pólitisk-
um málaskúmum. Þftð eru einu bréf-
peningar landsins, sem gj .ldeyris ein-
okunin fær ekki tvöfalda rentu af, svo
það er eðlilegt að afkomendur Júdasar
kvarti ?og vilji eyðileggja þessa beztu
seðla landsins. Þaðer munur fyrir þá
að kaupa skuldabréf þjóðarinnar, láta
alþýðu gjalda sér rentu af þeim, láta
síðan stjórnina prenta og afhenda sér
seðla, er nemur 90% Jaf upphæð skulda-
bréfanna, lána þá síðan út fyrir 10—20
eða jafnvel 50%.
Og nú hafa leigutólin hreyft þvi að
bezt væri að stjórnin léti þá hafa jafn-
mikla seðla upphæð skuldabréfanna.
Það er enginn efi á því að það fær fram
gang, því það hefir ekkert verið beðið
um af auðkífingum, að stjórnin hafi
ekki góðfúslega veitt það, síðan núver-
andi stjórn settist að völdum. Það
þarf ekki mikla skarpskygni til að sjá
það, að eyðilegging þjóðarseðlanna er
mikilsvirði. Það er talið til aðþað
muni vera nærfelt $600,000,000 af þess-
ari seðlategund er peningaeinokunin
fær að eins einfalda leigu eftir, en geti
þessir okrarar fengið stjórnina til að
innleysa þá og breyta þeim í gullskulda
bréf, er færa þeim 3—5% árlegar tekjur,
svona til að byrja með. En svo er ekki
nóg með því, heldur er þá fengið alger-
einveldi yfir gjaldmiðil landsins af fá-
um mönnum, og það er einmitt það sem
þá vantar. Þeir trúa því er einn heims
frægur hagfræðingur hefir sagt: “Hver
sem stjórnar gjaldmiðli einnar þjóðar,
sá hefir í valdi sínu allar verklegar
framfarir alþýðu. Gjaldeyriseinokun-
in veit, að þegar hún hefir þennan vilja
sinn fram, þá hefir hún rekið hinn síð-
asta nagla í líkkistu þjóðarinnar. Gjald-
eyrir þjóðanna hefir oft verið Iikt við
blóð einstaklingsins, og allir vita að ó-
hindruð blóðrás er fyrsta skilyrði fj-rir
heilbrigði líkamans, eins er það vist að
þegar peningar, hvaða þjóðar sem er,
eru í fárra manna höndum og hringferð
þeirra getur verið stöðvuð þegar minst
varir og verst kemur, þá er framfara
ástand vinnendanna í hræðilegu á-
standi. Allir eru þrælar hinna fáu, þó
á pappírnum sé sagt að allir menn séu
jafnir. Vér höfum sláandi dæmi fyrir
augunum nú þegar ýmsir bankar og
verksmiðjur voru eyðilagðar hér rétt í
kringura oss, að afstöðnum síðustu
kosningum, af því þessar stofnanir
hlýddu ekki auðvaldinu. en stóðu upp
fyrir rétt sinn og rétt alþýðu. Nægar
sannanir mætti tilgreina ef þörf gerð-
ist, en ég læt hér staðar nema að sinni.
Lesid.
Þar sem ég hefi keypt verzlun
Mr. M. H. Miller í Cavalier,
óska ég eftir viðskiftum Islendinga. Ég
sel eins og Aður
GULLSTÁSS, ÚR
og KLUKKUR
og allskonar varning úr gulli og silfri.
Nýjar vörur koma i búðina daglega.
Munið eftir mér er þið komið til Cavalier
Viðgerðir afgreiddar fljótt og vel.
R. Branchaud,
Cavalier, N. Dak.