Heimskringla - 01.09.1898, Side 1

XII. ÁR
Nft 47
Frjettir.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
Eitt af blöðunum í Madrid á Spáni
segir, að mynduð sé þríeining til sókn-
ar og varnar miili Spánverja, Frakka
og Rússa. Blaðið segir enn fremur. að
þetta samkomulag sé að þakka ötulleik
hins Franska stjórnarformanns Hana-
taux, og að sambandið sé myndað mest
til þess að vinna á móti Þjóðverjum i
Morocco héraðinu, og til þess að styðja
Spán, hvað víggirðingarnar snertir i
nánd við Gibraltar, og sem Bretar
höfðu fundið að ekki als fyrir löngu.
Nefndin sem stendur fyrir hinni
miklu svningu í Omaha, Nebraska. hef-
ir boðið prinsinum af Wales , McKinley
og ráðanejTti hans að vera viðstaddir
nokkurskonar friðarhátíð, sem haldin
verður í sambandi við sýninguna, frá
10,—15. Október. Það er sagt ekkert
óliklegt að allir Þyggi boðið.
Mikið af spánsku hermönnunum
frá Cuba er nú komið heim til Spánar,
Láta þeir í Ijósi óáuægju sína yfir því
að Santiago skyldi vera gefin í hendur
Bandamönnum. Þeir segja nú að víg-
in hafi nær því verið óvinnandi. Reiði
Spánverja bitnar sjálfsagt á yfirhers-
höfðingjannm,
Antonio Piza vellauðugur Spán-
verji sem hefir átt heima i Porto Rico,
var búinn að mynda félag þar, áður en
striðið byrjaði, sem eingöngu hafði það
fyrir augnamið, að ofsækja alla Ame-
ríkumenn á eyjunni og myrða þá ef
mögulegt væri. Þessi maður varð nú
að flýja Porto Rico undir eins og Spán-
verjar mistu yfirráðin þar, og flúði
hann til Bandaríkjanna og kom til New
York á föstudaginn. Fréttin segir að
hann sé hálfsmeikur um sig, iafnvel i
Bandaríkjunum, þó hann nú skjalli
Ameríkumenn fram úr öllu hófi.
Kafteinn Philips á skipinu Texas
to. sem nú hefir verið útnefndur “Commo-
iiort” af forseta Bandailkjanna, er skip-
^h^ícður yfirmaður yfir öllum norður-At-
lantshafsflotanum, sem aðmíráll Schley
var yfirmaður yfir áður en stríðið byrj-
aði. Hann á að taka upp bústað sinn
á skipinu New York, og verður það
flaggskip hans. Aðmíráll Sampson er
útnefndur af forsetanum einn af nefnd-
armönnum þeim sem eiga að ’ sjá um
burtflutning Spánverja af Cuba og
Porto Rico.
Samningar hafa verið gerðir milli
stjórnarinnar í Venezuela og fólks út-
flutningafélags á Italíu þess efnis, að
þetta félag á að senda 3000 fjölskyldur á
næstu þremur árum til Venezuela;
stjórnin lofar að gefa hverri fjölskyldu
15 ekrur af góðu landi, en félagið á að
leggja til hús og byggingar allar sem
þurfa og einnig vinnudýr ; eftir 4 ára á-
búð verður þetta alt eign innflytjandans
Forseti McKinley er búinn að út-
nefna alia nefndarmennina, sem
eiga að mæta sáttanefnd Spánverja i
París 1. Okt. Það eru þeir utanríkis-
ráðnerra Day, senator C. K. Davis frá
Minnesota, senator W. P. Fry frá
Maine, Whitelaw Reid frá New York,
og háyfirdómari White.
Þrjú þúsund tons af frosnu keti
voru send frá Queensland til Manila
með gufuskipum nú fýrir skömmu.
Ketið var virt á ?307,500.
Einn af hinum frægu “Rough
Riders,” lautenant Wmt Tiffany frá
New York dó í Boston tveimur dögum
eftir að han^ var fluttur í land af skipi
því sem flutti herdeildina frá Santiago.
Hann hafði legið í guluveikinni en var
þó á batavegi. Læknirinn sem stund-
aði hann, sagði að hann hefði beinlínis
dáið úr hungri, ekki vegna þess aðhann
hefði engann mat fengið, heldur hefði
maturinn verið svo slæmur og ónota-
legur fyrir sjúkling, að hann hefði ó-
mögulega gotað nærst af honum. —
Tiffany þessi er af beztu ættum í New
York.
Þrjú smáríkin í Suður-Ameríku:
Salvador, Honduras og Nicaragua,hafa
myndað samband, sem þau kalla
“Bandaríkin í Mið-Ameríku”. Nefnd
sú sem var tilnefnd af ríkjum þessum,
til þess að semja stjórnarskrá fyrir þau
hefir búið til og samþykt stjórnarskrá.
Síðan hafa nokkrir af þessum nefndar.
mönnum verið tilnefndir til þess að
WINNIPEG, MANITOBA 1. SEPTEMBER 1898.
50,000,000 Bushels
0
Áætluð uppskera af korntegundum af sléttunum í Mani-
toba í liaust.
Hveitiuppskeran áætluð yfir 25.000.000 bushels. Meðal-
uppskera 17 bushel af ekrúnni.
stjórna þessum ríkjum, þangað til að
forseti og þingmenn verða kosnir í
haust i Desember. Er ætlast til að þeir
taki við embættum sínum 1. Marz 1899.
Þeir sem nefndir hafa verið til stjórnar-
innar þangað 151, eru þeir: Augel, Ag-
art, Salvador, Golligos, Mannuel, Co-
rone og Matze.
Á sunnudaginn hélt gufuskipið
Candi á stað frá San Fransisco með
deildirnar A B og D af 1. New York
herdeildinni til Honolulu, sem eiga að
setjast þar að. Þar að auk fóru með
skipinu nokkur hundruð hermanna, er
fara til Philippine-eyjanna og eiga að
halda vörð yfir einni millíón dollars, er
sendar eru til Meritts og Deweys, til að
borga með hermönnum sínum.
Sir Thomas Lipton, hinn mikli
enski te-kaupmaður, hefir gefið 810,000
til hinna veiku og særðu Bandarikja-
hermanna. "Býður nokkur betur?”
Nikulás keisari á Rússlandi hefir
látið utanríkisráðherra sinn, Count
Muravieff, tilkynna sendiherrum allra
þjóða í Pétursborg, 'aðhann (keisariun)
sé mjög mikið með því að frfður og ein-
inggeti ríkt yfir alla veröld, og að hann
vilji gera sitt til að það ásigkomulag
geti orðið staðfest, og að þjóðirnar geti
minkað hinn mikla herkostnað sem
þær hafa á hverju ári. Hann álítur að
yfirstandandi tími sé mjög heppilegur
til þess að koma þvi í gang. Hvernig
sem þessu ávarpi frá keisaranum er
varið, þá hefir það vakið mikla eftir-
tekt á meðal Evrópuþjóðanna. Keis-
arinn virðist vera mjög einlægur i
þessu efni og vilja að alþjóða fundur
geti orðið, sem höndli um þetta mál, og
leiði það til lykta. Talið er víst að
Þýzkaland og Frakkland muni taka í
sama strenginn fljótlega. I sambandi
við þetta er þess getið, að Pavloff sendi
herra Rússa í Kina, hafi verið skipaður
sendiherra þeirra í Corea, og að M. de
Giers, sem nú sem stendur er í Brasi-
líu, verði sendiherra þeirra í Kína.
Ekkert merkilegt hefir gerzt enn
þá á fulltrúafundinum í Quebec, að
minsta kosti fær almenningur ekkert
nýtt að heyra. Fulltrúarnir hafa. setið
í hverju gildinu á fætur öðru, er þeim
hafa verið haldin þar eystra.
Eitt gufuskipið frá St. Michael
kom með um 250 menn frá Klondike til
Seattle á þriðjudaginn. Um $4 millí-
ónir höfðu þeir með sér í peningum og
guilsandi.
Allir helztn verzlunarmennirnir i
Manila hafa sent ávarp tíl Salisbury
lávarðar þess efnis, að biðja hann að
sjá um að Phílippine-eyjarnar leggist
ekki aftur undir Spán, heldur annað-
hvort að þær verði sjálfstætt ríki eða
verði undir vernd Bandaríkjanna. Þeir
segja að stórmikil ;framför eigi sér
strax stað, af því að Bandamenn halda
verndarhendi yfir bænum.
General Merritt hefir lagt af stað
frá Manila og heim til Bandarikjanna.
Hann mun halda beina leið til Chicago;
þar bíður kærasta hans eftir honum og
ætla þau að gifta sig það fyrsta. Síðan
fer Mrrritt með sáttanefnd Bandaríkj-
anna til Parísar, á hann sjálfsagt að
gefa þar allar nauðsynlegar upplýsing-
ar viðvikjandi Philippine-eyjunum. —
Dewey á að sjá um eyjarnar i fjarveru
Merritts.
Ungur Frakklendingur, að nafni
Cliarles H. T. Brouard, veðjaði 25,000
frönkum við einhvern samlanda sinn,
að hann skyldi geta gengið alla leið til
Klondike frá New York. Frá Paris
lagði hann af stað 23. Mai og átti hann
að vera kominn til Kloudike innan 8
mánaða frá þeim degi. Mr. Brouard
verður einnig að hafa ofan af, fyrir sér
á leiðinni, því peningalaus fór hann á
stað og hyergi má hann þiggja peninga
gefins, Þessi ungi maður er góður
málari og vanur blaðamaður, svo hon-
um verður ekkert ervitt að vinna sig
áfram.
Breska stjórnin ætlar að senda eina
herdeild fótgönguliðs og nokkrar deild-
ir stórskotaliðs til Halifax, en tvær
herdeildir fótgönguliðs og nokkrar
deildir stórskotaliðs eiga að fara til
Vancouver. Það lítur út fyrir að Bret*
ar ætli sér að anka að mun hermanna-
fjölda sinn í Canada.
Miss Flora L. Shaw, fréttaritari
fyrir blaðið London Times á Englandi,
er nú á heimleið frá Dawson City. Hún
er sá eini kvennmaður, sem þangað
liefir farið sem fréttaritari.
Eins og venja er til, hefir nú stjórn-
in gefið út skýrslur og áætlanir um
uppskeru hér í fylkinu í haust. Þess-
ar skýrslur fara venjulega mjög
nærri sanni, en þó eru áætlanirnar
venjulega gerðar heldur of lágar, en
of háar. Stjórnin hefir umboðsmenn
hingað og þangað út um fylkið, og
gera þeir áætlanir um uppskeruna
tvisvar á sumrinu, fyrst nokkru eftir
sáningu, og aftur rétt um eða fyrir
uppskeruna.
Hinir áköfu þurkar sem gengu
framanaf sumrinu, hafa tafið og skemt
æðimikið fyrir jarðargróðanum á
sumum stöðum hér í fylkinu. En
aftur á móti hafa frost, hagl og aðrar
plágur tæplega gert vart við sig hér
á þe- su sumri, og eru því horfurnar,
þrátt fyrir regnskortinn framanaf,
framúrskarandi góðar.
Vér setjum hér áætlun um upp-
skeru hinna ýmsu komtegunda, eins
og hún er í skýrslum stjórnarinnar,
og má þó, eins og vér sögðum áður,
eflaust gera ráð fyrir að áætlunin sé
of lág. Samandregin í aðalupphæðir
er áætlunin á þessa leið :
Ekrur undir Uppskeran
sáning. samt., bush.
Hveiti......1.488.232....25.923.155
Hafrar...... 514.824....18.029 944
Bigg........ 158.058 4.011.314
Hör.......... 25.000....... 350.000
Rúgur......... 8.198 79.950
Baunir...... 1.598 33.474
Ef til vill hafa kostgæði jarðvegs-
ins hér í Manitoba aldrei komið jafn-
skýrt í Ijós eins og einmitt á þessu
Aðal lýðsúrsknrðar-nefnd
Manitoba-fylkis samþykkti
eftirfylgjandi yíirlýsingu á
síðasta fundi:
Vil vínsölubanns manna í Manitoba :—
í raörg ár hafa meðhaldsmenn vín-
sölubannsins barist af miklu kappi á
móti verzlun áfengra drykkja, sem er
landsins viðbjóðslegasta sköram. Loks
er nú sá ákveðni boðskapur látinn út
ganga, að þann 29. September næstkom-
andi verði greidd atkvæði í Canada um
þetta mikilvæga þrætuefni, og er oss
þannig veitt afarmikið tækifæri og afar
mikil ábyrgð. Samtök eru bráðnauð-
synleg hvervetna í fylkinu, og þegar
svona mikið er í veði, ætlast guð og
landið til að sérhver maður og kona
geri skyldu sína. Hvert einasta at-
kvæði sem er með vínsölubanninu verð-
ur að greiðast.og til að fá því framgengt
verða menn áð leggja á sig einlæga og
vitnilega vinnu. Sjáið um að strax
verði gerðar ráðstafanir i yðar byggðar-
lagi til að vekja áhuga manna, setja
hina hálfvolgu inn í ástandið, koma á
góðum samtökum og fá saman, með
haganlegri aðferð, nægilegt fé til þess
að borga nauðsynlegann kostnað. Fylk-
isfundurinn vildi, að 810,000 yrði safn-
að, þar af $2000 í Winnipeg. Af því,
sem safnaðist úti í byggðunum, skyldi
vissum skerf haldið eftir til nauðsyn-
legrar brúkunar þar, en hitt sendast að-
alframkvæmdarnefndinni í Winnipeg,
sem kostnaðurinn við atkvæðasöfnun-
ina mundi aðallega hvíla á.
Vér raegum búast við mótspyrnu
hvar sem vér förum. Frjálsræðis post-
ularnir munu halda því fram, aðstjórn-
in þurfi enga heimild til að ákveða hvað
maður meai drekka, fremur en hvað-
maður megi borða. Ef menn borðuðu
eitthvað það, sem gerði þá viðurstyggi-
lega, hvetti þá til glæpa og gerði þá ó-
sjálfbjarga, þá hefði ríkið fult vald til
að banna slíka fæðu. Hið óeðlilega ein-
staklings sjálfræði, sem sumir kulla
frelsi, verður að beygja sig fyrir ment-
un þjóð.vnna, og á því verða öll lög að
byggjast.
sumri. Um sáningartímann í vor
var veður að vfsu mjög gott og hent-
ugt, en í mánuð til sex vikur eftir
sáningu kom varla deigur dropi úr
lofti, og mjög víða byrjaði enginn
verulegur gróðurfyr en seint í Júní,
svo að þar til í fyrstu viku Júlímán-
aðar voru horfurnar alls ekki væn-
legar. En þá byrjuðu ákafir hitar
með gróðrarskúrum á milli, og síðan
hefir gróðurinn verið I sannleika
undraverður. Og bændur sem hafa
búið hér í íylkinu yfir 20 ár, láta í
l.jósi undrun sína yfir hinni dæmafáu
þroskun allra sáðtegunda á jafnstutt-
um tíma.
Ýmsar góðar bendingar eru í
skýrslu þessari, svo sem það, að
bændur hvervetna eru alvarlega á-
mintir um að leggja sem bezta stund
á að uppræta alt illgresi á löndum
sínum og koma í veg fyrir að það
festi rætur og breiðist út.
Yfir höfuð virðist vera óhætt að
segja, að þetta ár muni eitt með
beztu hagsældarárum fyrir bændur
hér í fylkinu, og er slíkt vel farið og
væri óskandi að fleiri slík færu á eft-
ir, því “bóndi er bústólpi og bú er
landstólpi,” og hljóta allir góðs af
að njóta er landbúnaðurinn gengur
að óskum. Gripamarkaðurinn var
óvenjulega arðsamur hér í vor, og
hveitiverðið þá afarhátt, og þótt bú-
ist sé við fremur lágu verði á hveiti
hér í byrjuninni í haust (50 til 55 c.
bushelið), þá má búast við að það
hækki þegar framí sækir.
Menn munu benda á réttmdi þau
sem vissum mönnum hafa verið veitt.
Engum eru veitt réttindi til að meiða
náunga sinn eða gera honum skaða, og
líf og velferð þjóðfélagsins er meira
virði en eigingjörn löngun einstakra
manna til þess að græða fé á niðurlæg-
ingu ogóhamingju annara. Ríkiðkveð
ur upp dauðadóm yfir morðingjum,' án
þess að veita skylduliði þeirra nokkrar
fjármunalegar skaðabætur. Engu síð-
ur hefir ríkið fullan rétt til, ef þvisýn-
ist, að kveða upp dauðadóm yfir glæp-
samlegri at.vinnugrein, án þess að veita
þeim mönnum, sem af henni hafa lifað.
nokkrar skaðabætur.
Ennfremur verður sagt, að menn
verði aldrei neyddir til að hlýða vínsölu-
bannslögunum, og þess vegna ættu þau
ekki að verða samþxkt. Það má benda
óvinum vinsölubannsins á, hve mikil
fjarstæða slikt hlýtur að vera, ef þeir
um leið reyna að sýna. að slík lög skerði
frelsi einstaklingsins. því verði menn
ekki neyddir til að hlýða þeim,þá skorða
þau ekki frelsi þeirra. Þeir geta haldið
fram hverri röksemdaleiðslunni sem
þeim þóknast bezt, en ekki báðum án
þess að gera sig hlægilega. En vér álít-
um, að þeir menn sem halda þvi fram,
að lögum, sem eru í fullu samræmi við
guðs vilja og byggð á v lja þjóðarinnar.
verði ekki fullnægt undir stjórn Breta,
hafi lesið brezku söguna skakkt og séu
hinir beztu þjóðareinkunnum Breta
ókunnugir. Lögunum gegn manndráp-
um og þjófnaði er ekki æfinlega strang-
lega beitt hjá óendurfæddum þjóðum,
en engir mannvinir fara fram á, að þau
lög verði þess vegna numin úr gildi.
Ólíklegt er, að skynsamir menn
haldi því alvarlega fram, að tekjumissir
sá, sem af vínsölubanninu leiðir, ætti
að aftra oss. Þær 5 eða 0 miljónir doll-
ara sem vínsalan gefur af sér, er að eins
smámunir á móti 40 miljónum dollara,
sem Canadamenn e\'ða fyrir vindrykkju
og sem mundi ganga til ýmsra iðnaðar-
greina í landinu, að vér ekki tölum um
allan þann kostnað, sem mundi lótt af
dómsmáladeildum stjórnanna o. s. frv.
Gladstone, hinn óviðjafnanlegi finans-
fræðingur, sagði : “Tekjuspursmálið
má aldrei standa í vegi fyrir siðferðis-
legum umbótum,” og ennfremur :
>
“Komið þér á bindindi í landinu og ég
skal sjá um tekjurnar.”
Við svona þýðingarmikinn og alvar-
legan snúningspunkt, þegar kristnir
menn hafa að miklu leyti framtíðarfor-
lög landsins í hendi sér, þá eiga þeir að
sýna. að kristindómur þeirra sé ekki
nafnið tómt. Hér er um rétt og rangt
að velja. I sumum tilfellum getur
mönnum virst vinsælla og hentugra
fyrir sig að fylgja mótstöðuflokknum ;
en það er orðið "rétt” en ekki orðin
“vinsælt og hentugra,” sem gera mann-
inn mikinn, og enginn verður mikill án
þess að leggja nokkuð á sig. Sé vfn-
drykkjan skaðleg fyrir manninn, and-
lega og líkamlega, og leiði hún ógæfu
yfir heimilin, þá er rétt að láta hana
hætta, eins og það er rétt að uppræta
drepsóttir og ráða óargadýr af dögum.
Fólk sem á þessum hættulegu tímum
bíður þess, að það sé dregið til að gera
skyldu sína, er ekki sannir lærisveinar
frelsarans, sem, þrátt fyrir allar ofsókn-
ir og hættur, v.„nn verk föður síns ; og
þeir feta ekki í fótspor postulanna, sem
sögðu heiminum stríð á hendur fyrir
hans málefni.
Gnægð af bestu og ákveðnustu vín-
sölubanns-bókvísi hefir verið útbúin til
styrktar málefninu, og geta menn feng-
ið slík rit hjá Dominion Ailiance í Tor-
onto, með því að skrifa þeim. Þeir sem
vilja fá sýnishorn handa ræðumönnum.
eða til þess að fá einhverjar upplýsing-
ar, snúi sér, með bréfi, til ritarans, sem
gefur utanáskrift sína hér neðanundir.
Fyrir hönd lýðsúrskurðar-fram-
kvæmdarnefndar fylkisins.
Rev. J. M. A. Spexce, ritari,
Rev. R. G. MacBbth, formaður.
256 Selkirk Avenue.
Winnipeg, 12. Ágéist 1898.
/
Islendingariagurinn.
Það er orðið allmikið kappsmál
um hann, eða hefir verið nú um tíma;
en máske rénar það nú nokkuð þar
til menn fara að hugsa um fslend-
ingadaginn að ári. En ef ekkert
verður nú gert í málinu þangað til,
þá má búast við að síðari villan verði
argari hinni fyrri.
Þetta mál átti og þurfti aldrei að
verða kapps eða ágreýiingsmál. 2.
Ágúst var og er sjálfsagður og sjálf-
kjörinn þjóðminningardagur Islend-
inga, bæði austan hafs og vestan, af
ástæðum sem búið er að margendur-
taka í blöðunum, og sem öllum eru
Ijósar. Heima á íslandi er þetta að
vísu ekkert ágreiningsmál, en menn
virðast þar ekki vera komnir á rétta
skoðun um þýðing þessa hátíðalialds,
og þess vegna er það vlða út um
landið mjög á reiki. f Revkjavík,
höfuðstað landsins, er hátíðin árlega
haldin hinn rétta dag, 2. Ágúst.
En ’nvers vegnaer nú þessi ágrein-
ingur orðinn svona svæsinn hér
vestra? Sumir halda því fram að
ástæðurnar séu flokkadráttur í trú-
málum og pólitík meðal fslendinga í
Winnipeg. En þetta er með öllu
rangt. Hann er til orðinn fyrir per-
sónulega óviíd, stórbokkaskap og
heimsku einstakra manna. Fyrstu
upptök að baráttunni gegn 2. Ágúst
var úlfúð og hatur við ritstjóra Jón
Olafsson, sem var aðalhvatamaður að
hinni fyrstu þjóðhátíð íslendinga hér
vestra, og hélt fram 2. Ágúst sem
sjálfsögðuni degi til þess eins og rétt
var. Ef Jón Ólafsson hefði í byrjun
haldið fram t. d. 17. Júní, þá er óef-
að að 17. .lúnímenn sem nú kalla sig
myndu þá hafa álitið 2. Ágúst hinn
eina rétta cjiig og barist ótrauðir fyr-
ir honum, enda haft þá hina réttu
hlið málsins. En það átti nú ekki
fyrir þeim að liggja.
Að eins ein ástæða sem fram hefir
komið fyrir því, að einhver annar
dagur en 2. Ágpst sé heppiiegri til
hátíðahaldsins, er takandi til greir.a
að sumu leyti, nefnilegá sú, að 2.
Ágúst séu annir mauna livað mestar.
En við nákvæmari athugun verður
þessi ástæða mjög auðvirðileg. Að
færa daginn sökum þess að menn hafi
svo mikið að gera 2. Ágúst, það lýsir
ekki mikilli alvöru fyrir þýðingu
frelsisins, en á hinn boginn lýsir það
gömlum íslenzkum grútarskap og
síngirni, sem Islendingar hér í landi
ættu ekki að leggja í vana sinn við
slík hátíðahöld. Það mætti alt eins
vel stinga upp á að færa Jóladaginn
og halda hann t. d. í Maí sökum þess
að þá væri hlýrra í veðri.
Þá eru ástæður þeirra 17. Júní-
manna með 17. Júní sem íslendii.ga-
degi, sem þeir hafa sett í samþykkt
sína 4. Júní síðastl. Þær eru aðal-
lega tvær: sú fyrri að þann dag hafi
hið fyrsta alþingi íslands verið sett á
Þingvelli árið 930, og hin íslenzka
þjóð því viðurkend sem þjóð. í
fyrsta lagi hafa nú þessir góðu herr-
ar engar áreiðanlegar sannanir fram
að bjóða fyrir því, að 17. Júní 930
sé sami dagur og 17. Júní nú, og i
öðru lagi er sú írægð og það frelsi
fyrir löngu tapað. Og ennfremur :
skyldi nokkurn núlifandi mann langa
eftir líkri stjórn á íslandi nú og þá
var, þrátt fyrir það þótt ísland væri
ekki háð útlendu valdi ? Að líkind-
um langar ekki alþýðuna eftir því.
Hin íslenzka þjóð er heldur ekki við'
urkend sem þjóð fyrir það að hún
hafði alþingi á Þingvelli og lýðveld-
isstjórn í fornöld, heldur rniklu fretn •
ur fyrir stnar bókmentir. Þarna eru
fjögur atriði sem hvort fyrir sig sýna,
að meðhald 17. Júnímanna með þeim
degi fyrir þjóðminningardag, er að
eins þýðingarlaust rugl. Ilinn síð-
asti frelsisdagur hverrar þjóðar er
sjálfsagður þjóðminningardagur. —
Segjum t. d. að Bandaríkin skyldu
tapa frelsi sínu og yrðu að lúta út-
lendri kúgun um tvær, þrjár eða
fleiri aldir, en næðu svo aftur frelsi
sínu í flestum höfuðatriðum, segjum
2. Ágúst eitthvert ár. Myndu þeir
þá halda þjóðminningardag sinn 4.
Júlí ? Eftir kenningu 17. Júnímanna
ættu þeir að gera það ! I En það er
hætt við að þeir hetðu aðra skoðun á
því, og héldu eftir það þjóðminning-
ardag sinn 2. Ágúst, og færðu hann
heldur ekki fram í Júní, þótt sumir
hefðu mikið að gera í Ágúst.
Þá er hin ástæðan með 17. Júní sú
að hann sé fæðingardagur Jóns Sig-
urðssonar. Þetta er sannarlega vand-
ræðaleg ástæða, og að eins sagt til að
segja eitthvað, því meining er engin
með því, að lítilsvirða og fyrirllta
verk, eða ávöxt verka, Jóns Sigurðs-
sonar, sem er stjórnarskráin frá 1874
eða það frelsi sem Islendingar nú
hafa í stjórnmálum, en látast þó vilja
halda almennan þjóðminningardag í
minningu þess að hann fæddist. Það
virðist eitthvað bogið við það, og
þess munu vart finnast nokkur dæmi
meðal annara þjóða, — eða þá hins,
að halda árlega hátíð í minningu
fornrar (her)frægðar, sem fyrir löngu
er töpuð !
Eg er sannfærður um, að margir
sem hafa léð eða liðið að nöfn sín
væru sett undir samþykt 17. Júní-
manna, hafa litla sannfæring fyrir að
sú hlið málsins sé rétt, heldur að eins
gert það af blindu flokksfylgi eða til
að kaupa á sig frið.
Hinn eini rétti vegur 1 þessu máli
—nú sem komið er—virðist mér vera
sá er Mr. Jónas J. Hunford gerir til-
lögu um í HeitnskringlU 28. Júlí
síðastl., nefnilega sá, að safna at-
kvæðum almennings út um allar
byggðir Islendinga, sem væru svo
send vissri nefnd manna í Winnipeg
( loknðum umslögum, sem einhvern
tiltekinn dag teldi svo^tkvæðin, og
auglýst; svo atkvæðafjöldann, sem
hver dagurinn fengi, í blöðunum.
Atkvæðagreiðslan færi auðvitað fram
um 2. Ágúst og 1-7. Júní.
Eins og nú er komið málinu, er
það almenningur sem úr á að skera,
en enginn sérstakur flokkur manna.
l'iner P. O., 27. Áp;iist 1898.
Jóx Krist.iaxssox.