Heimskringla - 13.03.1902, Síða 2

HEIMSKRINGLA 13. MARZ 1902.
HeimskriDgla.
PUBLISHBD BY
The Heimskriagla News 4 Pablishing Co.
Verð blaðsins i CanadaoKBandar. $1.50
um árið (fyrir fram borgað). Sent til
íslands (fyrir fram borgað af kaupend-
um blaðsins hér) $1.00,
Peningar sendist i P. O. Money Order
Registered Letter nða Express Mouey
Order. Bankaávísanir á aðra banka ení
Winnipeg að eins teknar með afföHum.
B. Ii. Baldwinson,
Kditor & Maoager.
Office : 219 McDermot Street.
P O. BOX
Vegna rúmleysis I blaðinn
verður að eins svarað tveimur at-
riðunum á pölitisku hugleiðingunum
í síðasta Lögbergi.
1. Hvers vegna B. L. B. hafi
greitt atkvæði móti því að sveitafé-
lög bygðu kornhlöður á kostnað
sveitasjóðanna og
2, að N. P. féla^ið vilji fá að
leggja 900 mílur af járnbrautum í
fylkinu fyrir als engan fylkisstyrk,
en hafi verið neitað um leyfi til þess.
Frumvarpið um kornhlöðu-
byggingar á kostnað sveitarsjóð-
annaerekki nýtt mál. Það hefir
áður verið fyrir þinginu, og sum
sveitafélög í fylkinu hafa fengið
leyfi til þess að byggja slíkar hlöður.
En reynslan hefir orðið sö, að þetta
hefir bakað sveitunum allmikið fjár-
tjón f mörgum tilfellum og afieið-
ingarnar hafa orðið þær, að þessar
sömu sveitir hafa orðið að knýja á
náðir fylkisstjórnarinnar og biðja
hana að biaupa undir bagga og
bæta þeim skaðann, sem f nokkrum
tilfellum hefir numið þúsundum
dollara. Það stóð einmitt svo á, að
sama daginn sem þetta frumvarp lá
til umræðu fyrir laganefnd þingsins,
þá var nefnd frá einni af þeasum
sveitum, hér í bænum til þess að fá
stjómina til að bæta skaða þann, sem
sú sveit hafði orðið fyrir, í tilefni af
kornhlöðu byggingu og hveitiverzl-
nn sinni.
Annað atriði í þessu sambandi
sem þingnefndin tók tii greina, var
það, að núverandi lög heimila bænd-
um að mynda félög til þess að
byggja kornhlöður og hafa hveiti-
verzlun, og nokkur slík félög hafa
myndast í fylkinu, en það eru hlnta-
félög og þess vegna verða þeir einir
fyrir skaðanum, $em eiga hluti í slík-
umfélögum. En fátækir bændur,
sem hafa litla kornrækt, og ekki
vifja eða þurfa eða geta átt hlnti í
þessum félögum, þeir bíða engan
skaða þd að fyrirtækin mishepuist,
af því þeir eru ekki i neinu sam-
bandi við þau.
En þetta frumvarp bar það
greiniiega með sér að stjórnin ætti
að veita sveitunum leyfi til þess að
leggja þá skatta á álla gjaldþegna
sveitanna, sem nauðsynlegir væri
til þess að standast kostnaðinn við
kornhlöður og hveitiverzlunarstarfið.
En það var sama sem að samþykkja
að láta fátæku bændurna bera að
sínum parti, og á móti vilja sínum,
skaðann af fyrirtæki sem efnaðri
bændurnir að eins gátu haft
hagnað af, og það áleit nefndin
ranglátt. Enda yocu að eins örfáir
af nefndarmönnum með frumuarp-
inu, en allur þorrinn, og þar á
meðal B. L. B., á móti því. Ástæð-
ur Mr. Roblins fyrir að vera á móti
frumvarpinu var sú, að ef það næði
lagafestu þá væri það til þess að
baka fylkissjóði tjón i framtíðinni
eins og reynslan hefði sýnt að orðið
heíði að undanförnu. Annars skal
I
þess getið að Mr. Roblin er ekki nú,
og hefir ekki f nokkur undanfarin
ár, verið hveitikaupmaður, en hefir
uð eins selt afurðir af landi sinn eins
og hver annar bóndi.
Hvað hinu atriðinu viðvíkur,
að Nórthern Pacific brautarfélagið
hafi beðið um leyfi. til að byggja 900
mílur af járnbrautum hér í fylkinu
fyrir als ekkert, þá er það bara hel-
ber heilaspuni hjá I.ögb. Sannleik-
urinn i því máli er þessi, að noklcrir
menn mynduðu félag fyrir nokkrum
árum og fengu leyfi til að byggja á-
kveðinn milnafjölda af brautum hér
i fylkinu innan ákveðins tímabils.
Þetta félag hefir ekkert gert En
nú er að eins eftir tæpt ár af le^fis-
tímabilinu. Einn þingmaður fór
því fram á, að tíminn sem félagið
hefði til að byggja brautir sínar, yrði
framlengdur og um leið gat hann
þess að N. P. félagið væri búið að
kaupa réttindi þessa fyrra félags og
ætlaði að byggja undir sínu félags-
nafni. Mr. Roblin svaðáði að fé-
lagið hefði alt þetta komandi sumar,
undir gamla leyfinu til þess að
byggja brautirnar eða byrja bygg-
ingu þeirra, og það væri nægur tími
að tala um framlengins leyfisins
þegar leyfistímabilið væri að enda
kornið, ef þá væri byrjað á verkinu.
Hann kvað stjórn sína mjög vin-
veitta Northern Paciflc félaginu og
fullvissaðí þingið um það, að hve-
nær sem félagið tjáði sér embættis-
lega frá því, að það vildi byggja
brautir hér í fylkinú, Þá skyldi
hann og stjórn sín gera alt sem f
þeirra valdi stæði til þeés að hlyhna
að starfsemi N. P. félagsins í Mani-
toba. En á meðan enginn af em-
bættismönnum þess féjags mintist á
málið með einu orði, þá hefði hann
enga vissu fyrir óskum þess í þessa
átt. Hann biði eftir tækifæri til að
geta hlynt að starfsemi þess hér,
hvenær sem það léti í Ijós að það
vildi byggja brautir í fylkinu.
Hvað brautina til Oak Point
snertir, þá ætti Lögb. ekki að gera
lítið úr henni. Á öllum stjórnar-
árum Greenways þá virti hann
aldrei kjósendur í Gimli-kjördæmi
þess að láta vagnlest renna í áttina
til þeirra. Þótt H. B. brautin væri
um það fullgerð er hann tók við
völdum, heldur lét hann hana eyði-
leggjast að mestu leyti í þau 12 ár
sem hann sat að völdum. En fyrir
aðgerðir núverandi þingmanns fyrir
Gimlikjördæmið, má telja víst að
braut þessi verði fullgerð og starf-
andi á næsta hausti. Samningar
um þetta eru fullgerðir og samþykt-
ir af þinginu, ásamt með rentu-
ábyrgð af skuldabréfum sem nema
$5,000 á míluna, eða sem næst
$200,000 fyrir brautina frá Winni-
peg til Oak Point. B. L. B. má að
minsta kosti njóta þess sannleika að
hann er eini maðurinn í þinginu,
sem heflr unnið að þessu máli við
stjórnina, og fengið þvi komið í það
horf sem það nú er í. Um það get-
ur hver sem vill sannfært sig með
því að leita vituisburða ráðgjafanna
í þvi máli. Það er og heldur eng-
inn efi á því að ef brautabygginga-
leyfi til Gimli og íslendingafljóts
hefði ekki verið bundið við C. P. R.
félagið, þá hefði braut verið komin
norður eftir þeirri nýlendu fyrir
þenna tíma. En undir núverandi
krÍDgumstæðum cr hann því miður
máttlaus í því máli.
ísland.
Eftir: K. Á. Bkxediktsson'.
Til þess að ísland komist inn á
braut framfara og velmegunar, þá
þarf þjóðin að umskapast, Hún
þarf að mentast, og nýr hugsunar-
háttur þarf að festa rætur hjá henni,
vaxa upp og bera ávexti. Það er
svo sem ekki mót von þó þjóðin sé
þröngsýn og hægfara. Orsakirnar
flnnast á nverri blaðsíðu í sögu henn-
ar. Engu síður er til gull í þjóð-
inni eins og landinu, og hún á fult
eins mikla hæfileika fólgna I sér,
eins og nokkur þjóð í heimi. —Fyrir
breytingu á hugsunarhætti þjóðar-
innar verða einstaklingamir að
gangast. Þeir verða að gera það
með mentun, og sýnilegum og áþreif-
anlegum dæmum í verkfræði og
hagnýtni landsins. Það þarf að fá
meira starfssvið handa þjóðinni,
meiri starfslaun, skemtilegri vinnu-
aðferð, og notkun verkvéla, og um-
fram alt meiri ánægju og trú á land-
inu og sjálfri sér. Það er lífsspurs-
mál, að lækna ótrúna ogvonleysið
hjá ðllum þjóðum er þjást af þeim
sjúkdómi.—
Til að byrja á stórum fyrir-
tækjum þarf ísland að fá sér pen-
inga, og þá má það til að fá í byrj-
uninni. Eg get ekki séð nokkuð á
móti því að Island fái sér starfsfé
sem önnur lönd. A Það heflr uÞjóð-
viljinn ungi” bent. Ef alt fer eins
illa og það getur farið, þá yrði land-
ið gjaldþrota. Þá er þó tilraunjn að
bjarga sér, til I sögunni, og alt er
betra en deyja ráðalaus. En ég er
viss um að slíkt kæmi ekki fyrir.
íslendingar eru eins góðir búmenn
og aðrir, þégar þeir eru búnir að
læra búskaparlagið af nágrönnum
sínum. Svo mundu þeir reynast í
þessu máli. En sé þeim sem þjóð
viikilega ómögulegt að lifa upp á
sínar eigin spýtur, þá er bezt að fá
að vita það sem allra fyrst, því þá
verður þjóðin ómöguleg sem þjóð,
og þá er bezt að hún . hverfl sem
allra fyrst inn í aðrar þjóðir. En
slíkt eru fjarstæður, sem engri átt ná-
ísland ætti að taka Nýja Sjá-
lands stjórnarfarið sér til fyrirmynd-
ar, að svo miklu leyti, sem það get-
ur átt við á íslandi. Næst því verk-
lega þarf ísland að efla peninga-
magn í landinu og bæta verzlunar
viðskiftin. Það þarf að láta heims-
markaðinn taka meira tillit til sín en
hann hefir gert hingað til. ísland
þarf að koma upp öflugu bankafyrir-
komulagi, og lofa öllum peninga-
verzlurum að hata frjálsan aðgang
að peningaverzlun. Með lögum og
stjórnmensku ætti það að geta trygt
landsbúum holl peningaviðskifti og
peningamönnum sæmilega arðber-
andi viðskiíti. Sömuleiðis ætti land-
ið að eiga nægilega stór ogöflug lífs-
ábyrgðarfélög fyrir þjóðina, með að-
gengilegum kjörum. Það ætti að
koma á fót brupabótafélögum fyrir
alla í landinu, og útlánsfélögum, er
lána peninga út á hús og lóðir i bæj-
um og kaupstöðum, er gerði við-
skiftin auðveldari og fljótnri. Þessi
félög héldu peningunum í landinu,
og gæfu mörgu fólki atvinnu, sem
vel yrði þegin.—
Landið þyrfti að efla landbúnað
og sjáarútgerð á allar lundir. Koma
upp sýningum og veita verlaun þeim
sem bezt gerðu. Það er að segja
landsstjórnin þarf að búa þjóð-
búinu og efla einstaklinginn, í staðin
fyrir þann öfuga landsstjórnarbúnað,
að láta einstaklinginn búa fyrir
landssjóð og embættismenn. Slíkt
athæfi er langt á eftir þessum tíma.
Landsstjórnin ætti að gera að-
skilnað á ríki og kyrkju sem allra
fyrst, — fækka prestum en fjölga
læknum. — Afnema að mestu eða
öllu sveitarútsvörin, sem eru argasta
hneyksli þessa tíma. Aftur ætti
landssjóður I sambandi við kaup-
staði og sveitir að koma upp mun-
aðarleysingja-heimilum. — Afnema
sem allra mest af landssjóðs bitling-
um, og einkanlega skáldastyrk, sem
er hróplegt hneyksli, og engu ærlegu
skáldi samboðin. (Um það skrifa eg
slðar).-
Um samgöngur innanlands ogl
utan þurfa íslendingar að breyta.
Auka vegi og bæta innan lands, en
fá tíðari og fljótari ferðir á milli út-i
landa, og kringum landið. Sömu-
leiðis að koma upp fregnsambandi
við umheiminn hið allra bráðasta.
Af líkum að ráða, er flrðboða aðferð
signor Marconi sú líklegasta, sem Is
land gæti tekið upp um þessar
mundir.
Að öllu þessu þarf þjóðin að
flýta sér, ef hún ætlar ekki að deyja
og hverfa út af þjóðtölulistanum.
Verklega þekkingin þarf að ganga á
undan öllu, og ætti Island að fá
hana sem mest frá Ameríku. Það er
auðveldast. Hún er fullkomnust og
mest til þar. Þar eiga Islendingar
nokkurskonar nýlendu. Það væri
hollasta menningarstefnan, sem ís-
landi gæti hlotnast, ef sú stefna og
löngun kæmust inn hjá þjóðinni að
ungir menn færu til Ameríku 2—6
ár, og lærðu þar verkfræði og þessa
tíma búverk, flyttu þá þekkingu
heim tíl ættjárðarinnar. og léti hana
njóta ávaxtanna af lærdómi sínum.
En til þess þarf hugsunarhátturinn
að breytast bæði'austan hafs og
vestan. Austur-íslendingar skoða
oss hér langt fyrir neðan síg, skoða
oss jafnvel fyrirlitlega og einkis
nýta, en standa oss þó hvergi á
sporði. ef til þrautar ætti að leika í
þessa tíma þekkingu. Við erum
komnir fram úr þeim þó þeir geti
ekki viðurkent það. Á hinn bóginn
heflr fsland fengið hnútur frá sum-
um, og jafnve! álas, héðan að
vestan. Þess vegna er samvinna
engin á meðal þjóðílokkanna. Enda
passa Austmenn sig með það að látá
oss ekki offitna af vinskap sínum og
bróðurlegum atlotum. Það er þvi
ekki árennilegt fyrir mann héðan að
vestan, að rétta föðurlandinu hjálp-
arhönd hversu vel sem hann væri
fær til þess, og langaði til að gera
það. Samt eru margir góðir drengir
hér, sem unna ættlandi sínu af al-
hug og einlægni, og vildu fegnir
verja kröftum sinum í þjónustu þess,
ef nokkuru tanti væri hægt að koma
á við málspartana.—
Stjórnin á Islandi gerir ekkert
til að laða að sér fólk héðan að vest-
an. Það er ekki svo mikið að hún
komi því til léiðar við fólksflutnings-
félögin, að menn héðan geti komist
til fslands fyrir sama fargjald og
hingað. Það er henni auðvelt, og
mundi leiða til mikils ef hún gerði
það. Og það mundi verða öflugt
spor í þá átt að íalendingar hvirfi
heim aftur þegar þeir verða búnir
að læra hér verkfræði og iðnað.—
Þegar ísland væn komið í líkt
horf og hér er bent á, þá er það
ekki ólíklegt, að um innflutninga
mætti fara að ræða. Sú stefna ríkir
nú meðal mestu framfaraþjóðanna,
að undii rót framfara og auðsældar sé
fólksfjöldinn og innflutningar. Það
er nóg landiými á fslandi, og kæmi
þar fram námavinna — sem kemur
fyrr eða síðar—þá geta fleiri milli-
ónir manna manna lifað á íslandi.
Það er engum efa undirorpið að fá
mætti þá fjölda tólks að flytja þang-
að. Og ekki mundi skörpum og
duglegum innflutninga agentum í
Ameríku blæða það í augum, að fá
nokkra tugi þúsunda til að flytja til
íslands úr Norðurálfunni og víðar.
Þegar þjóðin þar væri komin inn á
sömu braut og aðrar þjóðir, er standa
í þessa tíma sambandi við menn-
ingarstrauminn, þá yrðu innflutn-
ingar til íslands ekki einasta mögu-
legir, heldur sjálfsagðir. Alstaðar
þar sem hægt er að sýna það, að
vinna borgi sig vel, og nóg sé til af
henni, þangað vilja allir komast.
Þessir tímar eru tímar peninganna, er
maðurinn verður nauðugur vil.jugur
að vinna fyrir þeim, þyí undirstaða
mannkynsins er peningar en ekki
guðiun Jehóva. Þegar búið er
að Ijúka upp fjárhirzlum fslands, þá
fýsir margan þangað að koma.—* 1 2
Eg trúi því ,af öllu hjarta að ísland
eigi fagra og glæsilega framtíð í
komandi tíð, þó auðævi þess liggi ó-
notuð nú. “Tímarnir breytast og
mennirnir með.”
Guglielmo Marconi.
er ítali að ætt og uppruna. Samt
þykjasf ættfræðingarnir geta rakið
ættir hans til Skotlands í fyrridaga.
Hann er fæddur í Marzabotta hérað-
inu, að Villa Griffon, sem er þðal
föður hans, og forfeðra, og er sá stað-
ur eigi langt frá Bologna á ftalíu.
Hann er nú tæpra 28 ára, þrátt fyrir
það þótt hann skipi nú öndvegissæti
á meðal eldri og yngri vísindamanna.
Hann fékk góða mentun á unga aldri,
því aðstandendur hans eru ríkir.
En það segja vísíndamenn sem
þekkja hann.að hann hefði orðið það
sem hann er, hvort sem hann hefði
verið fátækur eða ríkur, að eins má-
ske ekki, verið kominn eins langt og
hann er nú. Snemma bar á íþrótta-
og vísindagáfu hjá Marconi. Það
segja kennar hans, að þegar haDn
var að eins 12 ára gamall, smíðaði
hann vélar og breytti af eigin 'ram-
leik. En þegar einhver vildi for-
vitnast um starf hans mótmælti hann
að gefa upplýsingar um það, og
kvaðst að eins starfa fyrir rjálfan
sig að svo komnu. Samt lét hann
það.fylgja, að þegar hann væri bú-
inn að flnna eitthvað, sem 'mann-
kyninu værí til hagnaðar og heilla,
þá skildi hann ekki draga'það í.hlé.
Hann er mjög stiltur og fastur í
lund, einráður og einbeittur. Hann
hefir mjög skýra og glögga hugsun.
Hann er starfsmaður mikili, og vex
áhugi rið hverja hindrun og mis-
hepni, sem mætir h<^num á' leið vís-
inda og á starfsviðinu. Á þeirri leið
veit hann ekki hvað það er að
gugna éða æðrast.
Það var ekki fyr en hann var
tuttugu vetra, að honum datt í hug
að senda mætti firðboð með rafmagns-
hreyfiöldum.ánþess að nota vírþráð.Á
sama tfma varð hann mjög hriflnn af
verkum prófessors Heinriks Hertz.
þýzka vísindamannsins. Hertz var
þá að leita að uppruna rafmagnsins,
og í staðinn fyrir að finna það sem
hann leitaði að, varð hann var yið
öldurót það, sem rafmagnið vekur.
Þetta var undirstaðan fyrir Marconi.
Hvorki Hertz né öðrum rafmagns-
fræðingum datt í hug að þetta benti
til þess, að senda mætti vírlaus hrað
skeyti. En Marconí náði þessari
“umbrotahugsun” að senda mætti
firðboð með ölduvaka í gegnum rúm-
ið. Hann tók líka að starfa að því
%f líf og sál, og þó fyrstu tilraunir
hans yrðu árangurslausar, þá starf-
aði hann svo árum skifti án þess að
sjá afurð iverka sinna. Tíu árum
áður en Marconi fór að starfa að
þessu, byrjaði ^rófessor Calzecchi-
Onesti á Ítalíu að gera tilraunir í
sömu átt. en varð ei égengt. Mar-
coni hefir starfað í fnll 7 ár að flrð-
bóða fregnleiðslunni, og er nú kom-
inn eins langt og allir vita.
Marconi er lærður maður í orðs-
ins réttu merkíngu. Hann kaun 7
tungumál svo vel að hann getur far-
ið allra sinna ferða í þeim, Hann
er mjög vel að sér í verkfræði og vél-
fræði. Hann er m.jög vel að sér í
söngfræði og spilar á 8 hljóðfæri
jöfnum höndum. Líka er hann í-
þróttamaður; hann er syndur sem
selur; ríður manna bezt á hjóli, og
fer á loftfari eins og honum sýnist,
og er ræðari ágætur o. s. frv.
Hann er mjög félagslyndur
maður,og frí og frjáls ef hann gefur
sér tíma til að vera með þeim mönn-
um, sem eru að hans skapi. Hann
er ákveðinn og reglusamur í öllu
sínu starfl, og lætur ákveðið verk
sitja fyrir ðllu. Hann er ekki biblíu-
trúarmaður í stórum stíl — segir að
þess háttar stúderingar séu syo langt
fyrir aftan sinn tíma, að hann gefl
öðru meiri gaum— Hann er frábit-
inn að hlusta á hól og skjall, og eng-
inn getur merkt það að honum finn-
ist mikið til um sjálfan sig. En það
geta kunningjar hans komist að, að
honum líkar að geta starfað það eitt
f þarfir mannfélagsins, sem lyftir því
á hærra stig til velmegnunar,og nafn
sitt standi ekki aftast allra nafna á
söguspjöldunum, er ár og aldir líða.
Hann er maður reiðilegur í öllum
sínum samningum, og gengur djarf-
mannlega fram þá hann gerir þá. —
Hann hefir alt að þessu haft hálf-
gaman af—eða haft löngun til — að
dylja ætt sína og uppruna fyrir
mönnum, sem leita á hann um þess-
konar upplýsingar. — Allir sem ná
kynni af honum unna honum, og
segja að hann sé hverjum manni
skemtilegri, ef rétti kunningjaflötur-
inn er næst honum.
Það má vænta mikils af öðrum
eins manni og signor Marconi, et
honum endist aldur, eftir því sem
æfistarf hans stendur hátt nú, aanni
tæpra 28 ára gömlum.—
K. Á. Benediktsson.
Schley-málið.
Um það bil að rannsóknin yar
hafin í máli Schleys, flotastjóra, leit-
aðist ég við í einu bréfl mínu að
skýra sögu þess máls svo að lesendur
Hkr. gætu gert scr ljósari grein fyr
ir gildi málsins. Ég gat þess þá að
Schley bærimeira traust til réttlætis-
tilflnninga Washington klikkunnar,
en ég gerði, og óskaði honum til
lukku, að von hans yrði sér ekki til
skammar í því efni. Ég var einn af
þeim mðrgu, er álitu að Schley væri
hetjan sem vann hinn fræga sigur
á flota Spánverja. En það varð
fljótt skiljanlegt að sum af hinum
hundtryggu málgögnum veðsetta
úthaldsins í Washington voru á alt
öðru máli; þau fóru strax á eftir að
kasta óþverra að Mr. Schley. Fyrst
voru það að eins smá köglar, er ekki
festu sig meira við hetjuna, en vatn
gerir við straumönd, en á endanum
fór þó svo, að Mr. Schley var nauð-
beygður til að krefjast rannsóknar á
málinu. Sú rannsókn stóðyfirnær
því 2 mánuði, og það er mál manna
að málsóknin hafi kostað Mr. Schley
aleigu hans, alt sem hann hafði með
sparsemi og ráðvendni saman dreg-
ið í þjónustu þjóðarinnar. Það er
því eðlilegt að margir spyrja að því
hvernig standi á öllum þessum
gauragangi, hvað Mr. Schley hafi
til saka unnið að verða fyrir öðru
eins ranglæti, sem kemur næst því
að vera vanþakklæti þjóðarinnar við
trúan og nýtan þénara. Svörin
verða án efa raörg: 1. Að Schley
heflr alla æfl verið andstæðingur
Repúblíkana. 2. Hann er blátt á-
fram og laus við allan embættis-
hroka og stærilæti, sem óðUm er að
fara vaxandi I sjóliði voru, og ann-
ar apakattarháttur eftir Evrópuþjóð-
um. Samson sjóliðsstjóri á hina
hliðina var sérstakt uppáhald stjórn-
arinnar. 1. Vegna þess að hann
var fundvfs og hygginn atkvæða-
smali. 2. Hann var uppblásinn af
konunglegum gorgeir; samanber
bréfura hans til stjórnarinnar, þegar
kom til orða að lyfta mönnum þeim
upp á við, er stýrðu byssunum í
Schley-orustunni. Og í þriðja lagi,
þá heflr Samson að líkindum verið
trúr I stöðu sinni, tþví þegar spánska
stríðið byrjaði var honum lyft tvö
stig upp yflr Schley og tvö stig
hærra eu hann átti tilkall til sam-
kvæmt reglum sjóhersins. Það var
því eðlilegt að stjórninni kðemi það
illa að Samson skyldi hvergi vera
nærri þegar orustan var háð. Schley
var sá næsti að valdi og að sjálf-
sögðu tók við stjórn flotans, og þjóð
Bandaríkjanna yflrfeítt talað, viður-
kennir hann án efa hetjuna, er vann
hinnfræga sigur, þrátt fyrir alla ill-
kvittni Washington-klíkunnar,ýmsra
blaða og vikadrengs hennar í Brook-
lyn.
Urskurður rannsóknarnefndar-
ínnar var, eins og allir vita, Schley
í vil, það er að segja, hún sagði að
Schley hefði komið fram sem sönn
hetja. Svo vikadrengurinn stóð af-
hjúpaður sem mannlastari og auð-
virðilegasti lygari. En samt var
Schley ekki ánægður með úr-
skurð nefndarinnar og skaut máli
sínu f.yrst til forsetans og næst til al-
þingis. Roosevelt forseti heflr nú
gefið sinn úrskurð í þessu máli
Iíann fræðir Schley á þvf, að hann
(Schley) hafl enga stjórn haft f or-
ustunni og að Sarason hafi heldur
ekki stýrt flotanum, það hafl verið
formenn skipanna, sem alt hafl gert.
Samt getur hann þess, að McKinley
forseti hafi sýnt frábæra vizku í því
að láta Samson hafa aflið af herfangs
peningunum (the price Mony). Svo
leggur hann blátt bann við því að
alþing fjalli um málið. Má vera að
hann hafl rent grun í það að eitthvað
kynni að koma í liós, er ekki yrði
flokksbræðrum hans til mikils sóma.
En svo lítur út, sem forsetinn sé
ekki allskostar ánægður með sinn úr-
skurð. Því fáum dögum síðar kall-
ar hann 6 þingmenn fyrir sig, slna 3
úr hvorri málstofu, alla sína flokks.
menn og menn með miklum pólitisk
um styrklcika, og spyr þá, hvaða á-
hrif þeir haldi að úrskurður sinn hafi
á sína pólitisku framtíð? Þeir 'álitu
að þau áhrif mundi.ekki ervitt að
yflrstíga.
The Chicago Record Herald,
blað sem stranglega fylgir stjórninni,
segir 17. Febr. meðalannars:
“Hvað er það í þessu Schleys-
máli, er kemur í yeg fyrir það, að
það mál sé rannsakað og dæmt eftir
sínu eigin gildi? Skilur forsetinn
það ekki, að því meira sem hann
lagar framkomu sína, því meira sem
hann hagar seglum. til að ná í póli-
tiskann byr, því líkara er að hann
fái vont leiði”.
“Hvaða tiltrú getur þjóðin haft
á þeim dómara, semekki heflr nægi-
legt siðferðisþrek til að upphveða
dóm án þess að ráðfæra 'sig við póli-
pólitiska leiðtoga eins eða annars
flokks?”
Stjórnin í Washington hefir leit-
ast við á allan hítt að svifta Schley
þeim heiðri, sem sjóorustan á Santia-
go-firðinum veitti honum, sam-
kvæmt reglum og lögum siðaðra
þjóða, og ekki nóg með því, heldur
hofir verið leita3t við að svifta hann
mannorði hans, sem er þó dýrmætari
sönnum hermanni en sjálft lífið.
En æðsti réttur þjóðarinnar hef •
ir enn ekki kveðið upp dóm sinn yf-
ir þeim, er mvnduðu þetta glæpsam-
lega samsæri gegn Schley. Þjóðin
hefir enn ekki kveðið upp sinn dóm.
En hann kemur á síuum tima, og
þeim úrskurði verðum vér að [hlýða,
hvort sem oss sýnist hann réttur eða
rangur,
G. A. Dalmann.
Til skilningsauka.
Dr. Laird, hér í bænum, sem
hélt fyrirlestur um ljósið, rétt ný-
lega, færði rök fyrir því, að upp-
funding “firðritans” (wireless Tele-
grapqy o; vírlaus fregnsending) og
annar líks eðlis sönnuðu það, að hið
almenna álit, að ljós og rafmagn
væru að eins mismunandi nöfn á
sama efninu nefnil. ljósvakanum svo