Heimskringla - 24.12.1903, Qupperneq 7

HEIMSKRINGLA 42. DESEMBER 1903,
7
og brúsandi f>ar brunar sær
og boðar ströndu klappa.
Hið efra gnæfir fjalla fans
með fönn og svella bungum;
en neðra er búin björtum krans
úr blómakirtli ungum.
Með boðaföllum brosir við
hinn blái vatnahringur,
Af fuglasöng og fögrum klið
öll foldin endursyngur.
Með öllum fegri sumar söng
og silungslæki tæra,
og kvöldlaus dægrin ljós og löng,
sem líf og indi færa.
Og hvar er fegra á foldu ból
á fríðum sumardegi,
en lijá f>ér, mamma, er sezt ei sól,
en syndir með fram legi.
Þú áttir frelsi, frægð og vor
og fríða og hrausta drengi,
sem kváðu ljóð með f>rek og þor
á þrungnahörpu strengi.
En frelsið hvarf, um frægðar öld
fȇ, finst hin merka saga,
—með giltu letri um gullin spjöld,
er geymd á stóli Braga.
Ég óska að heillir, móðir mfn!
þú megir hljóta í elli,
en köldu mæðukjörin þfn
f>au krokni öll að velli;
á frelsis tapi og fornum mátt
pú fáir aftur bætur,
—en oftast það, sem lagt er lágt
er lengi að rfsa á fætur.
í straumi tfmans stattu fast,
og stefndu fram á sviðið,
og láttu storminn hvfna hvast
og hvetja unga liðið,
að berjast djarft og duga í þraut,
á dáða og inenta sviði,
og seinast við þitt sæla skaut
að sofna í góðum friði.
Og öll þín börn um alla stund
f>ig altaf göfgi og virði
og reyni þfna’ að græða grund,
og gamlalétta byrði.
Hið stærsta og minsta blóma blað
þig blessi fóstra góða.
Ög hollvættirnir hlúi að,
og hlynni að þínum gróða.
Hjúlmur Þorsteinsson .
Jólakvöld.
Þó að úti skyggi skugga tjöld,
þá skína inni gleði ljósin björtu;
ég vona að þetta, mörgum kæra
kvöld,
með kærleikseldi vermi saklaus
hjörtu.
Nú ekki vantar, eins og ýmsir sjá,
að ung og fögur ljómi gleðisólin
lijá ungmennum, ó, blessuð börnin
smá.
svo brosleit stara’ á ljósatréð um
jólin.
Og ekkert hef ég fundið fegra f
heim,
en fagurblfða vinahópinn unga
með fjörga sál, og himinnborinn
hreim
af hjartans máli, flytur sannorð
tuuga,
—æ, syngið, nú er æskan ung og
rjóð,
og ykkur brosir móti gleði rósin,
já, syngið meira, blessuð börnin góð
með brosin fögru, hlaupið kring-
um ljósin,
Um æsku þrár og unaðs drauma-
vor,
og ungdóms svipinn- hreina, frjálsa
og blíða,
og sorg og gleði, syngið við hvert
spor,
með svásum rómi, blandinn engum
kvfða.
Sem ljósin lijiirtu skreyta græna
grein,
eins göfugleikinn prýði ykkar
sögur,
og unz á burtu syngið sérlivert
mein,
því seinna máske hljóðnar röddin
fögur.
Ég hlusta sæll á hlýian vina róm,
sem hljómar nú frá börnum stærri
og smærri.
Mér finst ég vera’ að hlýða á helg-
an dóm,
sem helst ég megi .varla koma
nærri.
Hjá ykkur, smáu vinir, finn ég
frið.
þó fölar kinnar verði og hrynji tár-
in,
því bið eg heitt að leggi ykkur lið,
og leiði stjórn, sem græði rauna
sárin,
Hjá'lmur Þorsteinsson.
Tvö kvæði
Eftir Hörða-Kára.
Vornæiur órar.
Nú byrgir húmið höf og lönd,
og hljótt er alt á fold,
og maðkur felst í mold,
og hjarðir út um hlíð og mó
nú hvíldarnjóta í ró.
I austri mænir máni fjalls við rönd.
Og sofandi þrösturinn situr á grein
og sólblómin döggin kyssir
og lognaldan faðmleggur fjörustein
en fllótlega tökin missir.
Nú blundar öld á beði.rótt,
og bjarkir hneygja grein,
nú gleymast gjíirvöll mein,
þar svefninn rekur sorg á braut
og sigrar hverja þraut.
Eg tigna þig, ó, töfrum búna nótt,
þú vekur það bezta sem býr mér í
sál,
en byrgir alt ljótt og rotið,
og þýðir mér alheimsins eilífa mál,
sem áður ég fékk ei notið.
Nú finst mör líflð létt ogbjart
um ljúfa nætur stund,
í laufgum skógarlund.
með léttu geði yrki eg óð,
hin aldna njóla er fróð,
og segir mér svo ótal, ótal margt,
En kveldstjarnan blikar f blágeimn
um hljótt.
hún boðar mér hulinn vilja.
þroskaðu skilning minn, þögula
nótt,
mín þrá er að lifa og skilja.
Mig grfpur sterk og stjónlaus þrá,
ég strengi hrærast finn,
mér titrar tár á kinn,
ég veit ei hvað því valda má
ég vini þykist sjá,
sem löngu burt mér liðnir eru frá.
Frá stjörnunum smáu þeir stara
til mfn
svo stiltum og björtum augum.
Hvort búa þeir uppi þars bláljósið
skín
í blikandi himin laugum ?
Ó. ujúpa þögn því anzarðu’ ei,
þú átt þó siálfsagt mál,
gef svölun þystri sál,
eitt orð um lffsins leynda ráð,
— einn lftinn geisla af náð,
hvar lenda um sfðir lffsins veiku
fley,
Hvf ertu svo dularfull, þungbúna
þögn?
þú þorir víst ekki að mæla.
Ég trúi á mannanna sögusögn,
en sagnirnar stundum tœla.
Um margar aldir mannkyn var
f myrkradróma leitt,
en er til betra breytt?
Hvort eru þrældóms brotin bönd,
ogbuguð meininvönd,
og gróið hvert eitt gamalt hlekkja-
far.
Nei,.bóterei fengin til fidls öllum
lýð,
því f jötruð er hugsunin víða,
en framundan bíður þó fegurri tfð,
ef fólkið ei þreytist að stríða.
Því lief ji rannsókn hver og einn,
sem hefir frjálsa sál,
það er vfst meir en mál,
og bl ndri leiðsögn lúti ei meir
unz lff í brjósti deyr.
Ei villu’ er hætt, því vegurinn er
beinn.
Og hálfrökkur efans vér eygjum
f gegn.
það alt sem vér þráum að skilja.
Já, horfum sem fastast þótt finnist
um megn,
með frjálsum og einbeittum vilja.
Þrumuskúr.
Það skyggir
og loftið það sortnar og sólin hún
hverfur.
Það syngur f runni, því bjarkirnar
veina,
og öldurnar rfsa, en rekast á steina
og rjúkandi brimlöðrið klettana
sverfur.
Og sléttan er öldótt sem úfin sjár,
af átökmn vindarins grasið sig
beygir.
Það ris upp úr hafinu bakki blár,
og brúnþungur skallann möt himn
inum teygir.
Og rósirnar fölna pg blóniin þau
bfikna,
og blágresið titrar og stráin þau
vikna.
Það lygnir,
en kolsvartir flókar um loftið sér
leika,
þeir liðast í sundur með háreysti
og skarki:
þeir teygjast og engjast með trfills
legu harki,
svo titrar og skelfur vor plánetan
veika.
Og logandi eldrún loftið er skráð,
sem leiftra svo snfigt að þær varla
má eygja
Nú Goðareið hafin um loft er og
láð,
þau Ijónfráa gæðiriga um himininn
teygja.
Og logandi gneistar úr hófunum
hriikkva,
er hestarnir skýþakta loftvegu
stökkva.
Það rignir,
sem beljandi flóðalda brjótist um
lieiminn,
það brakar f skýjum og dunar f
hæðum,
það bunar úr skýjanna offyltu æð-
um
og eldingar rafkveiktar lýsa upp
geiminn.
En jörðin hún drúpir svo þögul og
þreytt,
sem þróttlömuð hetja f óvina-
höndum,
sem frelsi sitt þráir, en nær ekki f
neitt,
er nauðunum létti svo komist úr
böndum,
en áður en varir hún frelsi má
finna,
því fjörið og lífsþráin andstreymi
vinna.
Það birtir,
og sólin hún brýst undan hregg-
skýja hjúpi,
og himininn verður své fagur og
blfður,
Það blæs yfir jörðina blævari þýður
ogblómin sig hefja úr regnflóðs-
ins djúpi.
Ó, stjórnari alheims* eg óttast þitt
vald,
er undrandi stari’ egí ijósþrunginn
geiminn.
Ég skil ekki lffið, það skyggir á
tjald,
Eg skelf og ég titra svo hræddur og
feiminn.
Mig langar að fræðast og finna og
skilja,
en fæ þó að Ifkindum aldrei minn
vilja.
Fyiir jólin.
[
i
Mér er vel við æskuna, glaðværð
og glaum.
Gleðin léttir hug vorn í tfmanna
straum.
En mér er lfka vel við þig sorg-!
bitna sál.
Þvf sannleik djúpann birtir þitt
táranna mál.
II.
Sem straumurinn fari um lág-
deyðu láð,
Er lifandi kritfk með brennandi
liáð.
Hún hreinsar mjög loftið og hress-
ir upp þjóð
Og hreyfingu kemur á dofringja
blóð !
Þótt sárt hún þig leiki, sé kritfk
þér kær,
Ogkystu’ hana í anda, sem frjáls-
borna mær.
Hún kennir þér snillinnar snörp-
ustu tök
Ef snildin er fögur, er Kritíkin
spiik.
Að guggna—þó Kritíkin kasti að
þér ör,
lír karlmannlegt eigi — þá vakiii
þitt fjör.
Þá s/ndu bezt af hverju að sál þfn
er gjörð,
! Þó sverðaliríðin verði þér logandi
hörð!
Jón Kjærnesteð.
EN L.JÓÐ A VÖliUM BKANN.
í líg heimsótti skáldið um skóg-
grænan reit,
Skáldið mitt glaðværa úti í sveit.
Eg hlustaði á fagran kvæðaklið
Og komst f hjarta við.
Eg leit þar f kofa mikinn mann
—Og margoft ég hugsa um öðling
þann.—
! En lítill að vexti, mér leist, var
hann
En ljóð á vörum brann.
Hans orð voru skörp, sem örvastál,
Hans orð voru snjöll, sem Bjarka-
mál.
i Hver hugsun fjörug, há ogþýð:
Hver hugmynd hrein og blfð.
Og létt voru tiikin lfkamans.
Að listfengi oft ég dáðistlians.
Kg sá þar hulinn kosta kranz
I koti þessa marins. •
Jón Kjærnested
BMÍNAVÍSUK.
Litlu börnfn leika sér,
Líður fram að jólum,
Svalt er veðrið. Samt er hér
sæla f barnaskólum.
Lækkar sól, en list og ment
Lærðu um vetrarstundir.
Alt við gott sem oss er kent
Eflast gleðifundir.
Sól þó lækki samt má eitt
Sigra tfmans móðu.
Það er að elska og unna heitt
Ollu fögru og góðu.
Æ*fðu vel þinn eigin mann,
Æfðu fagra breytni,
Segðu ætfð sannleikann,
Synd er gjörvöll skreitni.
Sút þó mætir, sonur minn.
Sál þín fögnuð geymi;
Friður pryði feril þinn
Fallega svo þig dreymi.
Þar sem veröld sfzt að sér
Sannleiks-neista merki.
Tfðum finna takist þér
Traust, í orði og verki.
Mín er þetta meining skýr,
—Mun það bágt að hrckja.—
Eitthvað gott í Öllum býr,
Ef það tekst að vekja.
Með Þeim hug sem hýrga má
Heilög gleðisólin.
Börnin litlu brött og frá
Breyti vel um jólin.
Jón Kjærnested.
I.
PÓTT SAKT UÚN I‘/G LEIKI.
Mérervel við hreystinnar hróð-
ugu þjóð.
Ilrffandi eru tápinikil orustuljóð.
En mér er líka vel til þfn, við-
kvæmi blfð.
Eg veit þú meir en flest annað læg-
irvort stríð. (
Mér er vel við krítik og kappræðu-
mál.
Kjarkinn vekur mótspj rna í hug-
djarfri sál.
En mér er líka vel við Þig mann-
úðin mild,
þvl merki þitt er einlægni, lireyst-
inni skyld.
. ilu . L'i-
Ýmsar myndir.
i.
í Maí 1903.
Oft er annríkt
fyrir augum sálar.
Margár eru myndir
Muna sjónum;
er spyrjandi andi
andsvars leitar.
Hvernig líður nú
Mfnum Ijúfu vinum.
Dvelja nú ungir
arfar mfnir
vestur á ströndum
ins stilta hafs.
njóta þar yndis
náttúru blíðu
ogfullnaðs, að sumu
en—fjarri möminu!
Sé ég f anda
sonu báða
hlaupa um grundu
hoppa t'l fjöru;
Stiklandi á steinum,
standandi á flúðum;
skundandi að skeljnm,
skeitandi ei neinu.
Fer mér um huga
hröllur kaldur.
Má eigi vera
voði búinn?
Bið ég að englar
hins almáttuga
ungra þá geymi,
gæti við slysum
TI.
5. Á^úst 1903.
Eg sé hvar hópur sveina
á sælli aftanstund
sér lmslað leikvöll hefir,
með horskra drengja lund,
Og Þar er óspart iðað
og ólmast til og frá
og hlaupið, hoppað, stokkið
og henzt og flogist á.
Þar einn í ungra flokki
eg augum leiddan fæ;
(þó alt sé þar á iði
í óra vöktum blæ,)
á hlaupi, lieldur léttan,
með handtak miður sterkt,
og ennið hreina, háa
af hjartans göfgi merkt.
Á einu augnabliki
í augun hans ég lít.
Það er mér eilffð sælu,
er yndis þess ég nýt.
Ég þekki þýða svipinn,
ei þann á annar neinn.
það er minn hugar hýri
minn hjartans augasteinn
Og aftur um ég litast
hvort annan megi sjá.
Já, þarna er stuttur stúfur,
• en stinnur virðist sá.
í orðum ekki væginn,
með upplit hreint og djárft,
og viðvik hvert er honum
svo hreystiiegt og skarpt.
Á brá er fjör og blfða
f bláum augum, þó
hann engu kann að kvfða.
af kjarki þar er nóg.
Og af honum ber enginn
1 æskulýðsins soll.
Ég þekki dável drenginn,
minn dýra h r o k k i n koll.
III.
i Sept. 1903.
Geng ég innar gang á húsi,
gang á miklu skólahúsi.
Opnar dyr þar augum mæta,
alt er skipað þétt að sœtum;
Sætin full af fólki ungu,
fólki vonar, æskulýði.
Blfðar, hreinar barna sálir
breiða sig á móti sólu,
móti skærri menta sólit.
Opin er á borði bókin,
bókin full af andans gulli:
Fræðigreinum, fögrum ljóðum
fremstu skálda, er heimur átti;
d/rum sögum, dæmum góðum,
dýrðlegum að breyta eftir.
Sýnt er líka, lýgi, heimska,
lestir, svik og ódrengskapur,
málað svo að sálin unga
sjái’ skilji og læri að varast,
Hvarfla mér f liuga orðin
hugum Ijúfa skáldsins góða,
skáldsins sem að allir unna,
andans snild, er meta kunna,
kærleiks skáldsins, skáldsins vona
Skáldsins orð, þau hljóðasvona:
„Vísindin efla alla dáð
orkuna styrkja, viljann hvessa,
vonina glæða, hugann hressa,
farsældum vef ja 1/ð og láð“.
Ottinn hroll að hjarta sendir!
Hvort mun þar á bekk að finna
ljósið augna ljúfast minna.
lffœðina vona minna?
Skyldi hamlað hjartans vini
hugann seðja dýrum veigum,
mentabrunnsins tryggu teigum
—titra og liugsa um elskusyni.
mína ljúfu, litlu syni.
Dugar lítt þótt akur eigir
auðugann að jarðveg ríkum,
ef þú góðu engu fræi
í hann sáir, ræktun neitar.
Arfakorn úr áttum mörgum,
ýmiskonar þistil bræður,
fjúka að og frjóvgun hljóta,
festa rætur, ávöxt bera.
Illir þyrnar upp úr spretta
akri dýrum—þín er sökin-
Góða, trygga, guðdóms bjarta
gæzkudóttir, vonin blíða
birtist þá og hressir hjarta
lielgum geislum vermir anda.
Birtir fyrir sjónum sálar,
sjónin skerpist.—Hvflfk gleði.
Þarna sé ég sonu báða
sitja á bekk og nema orðin,—
kjarnarfku kenslu orðin.
Hvílist hjartað hugsan þreytta,
Hornstein réttan fái bygging.
meiri er von að styrk hún standi
stormum lffs að mæta þungum,
svo að hallast undan eigi,
eða falla af réttum grunni.
Maður heims er mesta bygging.
Mentun, lffsins kraft.a trygging.
Og margar myndir fleiri
sér málað hugur fær,
sem helgar of þess eru,
að öðrum sýni Jiær.
Þær eiga að eins heima
í insta hjartans reit;
þar mun þœr muni geyma
á meðan æð er heit,
A. Þ. Eldon.
wmmmm
mmmrm
1 HEFIRÐU REYNT ?
~ DREWRY’S
1REDW00D LAGER1
EDA
EXTRA PORTER.
• •e-
Við ábyrgjustutn okkar ölgerðir ad veia þær hreinustu og beztu,
og án ab gruggs Engin peninganpphseð hefir verið spöruð við til-
búning þeirra. Ö1 okkar er það BEZTA sg HREINASTA og
LJÚFFENGASTA. sem fsest. ^3
y Biðjið um það hvar sem þér eruð staddir í Cannda,
| Edward L. Drewry - - Winnipeg. §
ftlanntai'tui-er & lnipoi ter, 3
Tiimmmm mmm<mú

Vid framleidum ekki einasta beztar
algengar hveitimjölstegundir,
heldur höfum vid tvœr er
skara fram ur.
Ogilvie’s Hungarian
—OG—
Ogilvie’s Glenora Patent
KRU ÖLLU FRAMAR.
Ogilvie Fiour Mill^ Co. L!d;

S HINN AGŒTI
‘T. Lo’ Cigar
er laugt á undan, menn ættu ekki að reykja
aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
l WESTERN CIGAR FACTORY
S Tlios l.ec, cigamli, W XHSTIESrHE-’ZEHQ-.
IINNN'
l