Heimskringla - 20.10.1904, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA 20. OKTOBER
alment er þarf engrar afsökunar
við. Þó er það til, að ástæður eru
gefnar, og eru þær þá þessar: Að
málið sé svo 6-kv Itiverað og <5- j
refinerað, að það sé oft a.bsolnt
ómögulegt að finna í þvf passandi
vðtrykk fyrir fmsar ídeur semmað-
nr þarf að forklare. (Þessi rök-
semdaleiðsla er höfð orðrétt eftir
manni.skólagengnum bæði f Reykja •
vfk og Kaupmannahöfn, sem er af
mörgum álitinn einn af hinum mest
“cultiveruðu” mönnum f Reykja-
vík).
Að sögn ýmsra, sem þekkja til,
er málið þ<5 að litlum mun skárra í
kaupstöðunum en það var fynr
mannsaldri sfðan. Einstöku orð-
um, sem þá voru algeng, eins og
betalingur og ctð betale, hefir tek-
ist að útrýma að miklu leyti, eða
algerlega. Hitt er verra, að sveita-
málið er nú, meir en fyr gerðist,
orðið kaupstaðamálinu samdauna,
svo að mörgum finst líklegt, að héð-
an af fari vont versnandi, og að
málið komist aldrei aftur eins nærri
gullaldar íslenzkunni og það var á
beztu árum nítjándu aldarinnar.
Fyrir áfi síðan voru prentaðar f
tfmaritinu “Dialect Notes” nokkr-
ar athugasemdir um Vesturheims-
islenzkuna eins og hún er töluð f
ýmsum bygðarlögum. Þar fylgdi
orðasafn, sem innifól tæp fimm
hundruð nafnorð, [sem talið er að
séu rótsett f daglega málinu. Þar
er bent á, að flest þessara orða séu
nöfn á hlutum, sem innflytjendur
ekki þektu fyr en þeir komu til
Amerfku, — svo sem pie, mower,
fire-cracker, buggy osfrv. — og að
tiltölulega mjög fá sagnorð og lýs-
ingarorð hafi ennþá slæðst inn í
málið. Auðvitað heyrir maður tal-
að um að renta, að baksetja og að
vera bróke, en þó er það víst rétt
hermt að slík orða.tiltæki séu fá.
Á Islandi er alt öðru máliaðgegna;
það getur verið að ekki séu þar
fleiri útlend nafnorð í brúki en f
Ameríku, en þar úir cfg grúir af
dönskum sagn og lýsingarorðum og
ýmsum liálf-fslenakuðum orðskríp-
um, eins og rólegt (í alveg ó-is
lenzkri merkingu), stórartáð, osfrv.
í Amerfku gera læknar uppskurði,
en Islandi opercra þeir; hér liafa
kaupmenn búðir og verzla, en þar
hafa þeir magazín og drífa handl-
ing\ hér kemur maður í tæka tfð á
tiltekna staði, en þar er maður
presís; hér brúka menn aðgöngu
miða og farseðla að minsta kosti
eins oft eins og tickets, en þar brúk-
ast nærri þvf eingöngu biljetti eða
btlœti. Á sjó er það trárigt busi-
ness að ferðast f vondu veðri, og
maður fer ekki fram hjá vitanum
við Skagann, heldur passerar mað
ur Skaga-fýrinn, og svo mætti
lengi telja. í Reykjavfk gera menn
gaman að Amerfku Islendingum
sem krossa strttuna, en þó mun
varla nokkur vinnustúlka í Winni-
peg komast, hvað málleysur snertir,
f hálfkvisti við suma “siglda” “stú*
denta” og “kúltíveraða” Reykvík-
inga.
Vel getur verið að bændur á ís-
landi búi eins vel og áður þó sögu-
málið sá lagt með sögunum upp á
hyllurnar, og ekki munu kaupmenn
hafa minni ágóða af magazin-um
en af verzlunarbúðum. Alt fyrir
það þykir mörgum miður að sjá
hnignun málsins, og þá mun mörg-
um þykja lítið eftir af frægð feðr-
anna, þegar sfðustu menjar þeirra,
málið hljómfagra, er orðið riðgað
og fúið eins og vopn þeirra og bein
í haugunum. Og hvað sem stjórn-
ar-sjálfstæði Islands lfður, þá mun
sumum sýnast þjóðarsjálfstæðið lít-
ið, þegar menn skifta skörpu og
kjarngóðu máli fyrir koksúran og
þvöglmæltan blending, sem ekki
fer mikið betur f munni íslendinga
en maturinn forðum undir tönnum
prestsdótturinnar, sem tugði uppá
dönsku.
Greiðið atkvæði með
þjóðeigo jámbrauta!
ISLAND.
Eftir Norðurlandi, 10. sept.
Hr. Einar Hjörleifsson hefir slept
ritstjórastöðu Norðurlands. Sig-
urður lœknir Hjörleifsson tekur
við ribtjórn þess.
Guðl. sýslumaður Guðmundsson
hefir fengið konungsveitingu fyrir
Eyjaf jarðarsýslu.
Skiptapi í Grafarós 25. ágúst; 5
menn druknuðu en þremur varð
bjargað.
Þjóðólfur 16. sept.
Nýr sigur heimastjórnarmanna.
Guðmundur Björnsson, héraðs-
læknir, kosinn þingmaður fyrir
Reykjavfk með 367 atkvæðum. Jón
Jensson fékk 327 atkv.
Séra Sigurður Stefánsson f Vig-
ur kosinn þingmaður Isfirðinga,
með 4 atkv. fram ytir Þorvald próf.
Jónsson.
Stórkostlegt manntjón á Pat-
reksfirði: 13 menn druknuðu við
að ná ís úr landi 5. sept. sl.
11. sept. voru prestvígðir Jón
Brandsson, að Tröllatungu presta-
kalli, og Böðvar Eyjólfsson, aðstoð-
arprestur hjá föður sfnum, séra
Eyjólfi f Árnesi.
Eftir Inyólfi, 9. sept.
Frá Húsavík: Mr. Wallace er
nýkominn frá Mývatni, leist vel á
námana, mun hafa í hyggju að
leggja járnbraut þangað á næsta
sumri.
Hér á ferð er Mr. Pliillpotts Eng-
lendingur og systir hans. Hún tal-
ar Islenzku mæta vel og er kunnug
íslenzkum bókmentum.
Þjóðviljinn, 31. ágúst
24. júnf f.á. (1903) dó að Hamri
á Lækjadalsströnd f ísafjarðarsýslu
ekkjan Kristbjörg Friðriksdóttir 78
ára gömul. Fædd í riörgshlíð í
Mjóafirði, voru foreldr^r hennar
Friðrik Bjarnason og Rannveig
Jónsdóttir, sýslumanns Árnasonar
yngra, búandi hión f Hörgshlfð.
Hún giftist Jóni Bjarnasyni, bróð-
ir Gfsla Bjarnasonar f Armúla. —
(Hkr. beðin að flytja dánarfregn
þessa).
Jón Jónsson frá Múla kosinn
þingmaður Seyðfirðinga, gagnsókn-
arlaust. Páll Briem kosinn fyrir
Aku rey rar-kaupstað.
Minning
Þann 4. ágúst næstlið'nn andað.
ist bóndinn Ein:ir Markússon, að
heimili sfn u Vfðihóli, Hnausa, P.
O. (Nýja íslandi). Hann var jarð-
sunginn 8. s. m. af séra J.P. Sól
mundssyni.
Einar sál. var fæddur í Gunn-
ólfsvfk f Þingoyjarsýslu árið 1857,
og því 47 ára gamali.
Árið 1883 giftist hann nú eftir-
lifandi ekkju sinni Ingibjörgu Og-
mundsdóttur.
Eftir 4 ár, 1887, fluttu þau hjón
til Ameríku og fóru strax til Nýja
Islands, og hafa verið þar sfðan.
Þau eignuðust 12 börn og eru 9 af
þeim a lífi, 2 drengir og 7 stúlkur.
Einar sál. kom hingað bláfátæk-
ur, eins og margir fleiri, en komst
hér laglega áfram, þrátt fyrir þunga
ómegð, og átti orðið allgott bú eftir
Nýja Islands mælikvarða. Hann
var bráðduglegur starfsmaður, og
sjaldan óvinnandi og sffjörugur og
kátur, og bar sífelda umhyggju fyr-
ir því að konunni og börnunum líði
vel, enda er hans sárt saknað af
þeirn.
I félagslífi byeðarinnar tók hann
góðan þátt, bæði í lestrarfélagi og
safijaðarfélagi Unftara.
Þegar únítariska trúarhreyfingin
hófst hér í nýlendunnni (af sr. M.
J. Skaftason), þá tók Einar sálugi
sér stöðu þeim megin, af því hann
áleit þá stefnu til umbóta, og hélt
þeirri stöðu ávalt síðan og styrkti
þann félagskap.
Við hfifum því mist úr bygðinni
umhyggjusaman heimilisföður og
staðfastan félagsmann.
15. septsuiber 19i)4.
Eínn af kunníngjum hins látna
J. EINARSSON
er fluttur frá 576 Agnes St. og b/r
nú að 566 Toronto Street. Forest-
ers og aðrir, sem þurfa að eiga við
hann bréfaviðskifti eða annað, ættu
að gæta þessa.
PENINGAR
og Bökunarefni, Egg, Mjöl og
fleira sparast með þvf að nota
iuue mm nm i'owiier
sem ætfð hepnast veb Engin
vonbrigði vib bökun, þegar
það er notað. Biðjið matsal-
ann um það.
25 cents punds kanna
—3 verölaunamiöar i
hverri könnu.
Tn k Blue Ribbon Hfg., Co.
WINNIPEG. — — MANITOBA
7imiimmmmmmmmmmmiim^
Hvítu djöflarnir
Pýtt af
J. Einar8&yni
Af þvf mér skilst að alment
álit Islendinga, að minsta kosti,
hafi verið, og sé það, að “Sá gamli”
sem lengi hefir verið þjóðunum
sögulega kunnur, mundi vera
heldur dimmur að svip og klæð-
um, þá dettur mér í hug, að þ/ða
kafla þann, sem hér fylgir, úr riti
eftir Z. Henry Lewis, og sem gefið
er út af “Pure Literature Supply
Co., Winnipeg”. Ritið heitir “The
Devil and his Creed” (djöfullinn
og kreddur hans). Ritið er ein-
arðlega stílað og öldungis ekki
laust við að vera nokkuð hraust
lega orðað af og til. Það má
segja um það eins og karlinn sagði
“Það bölva fleiri en Vídalín, sem
einu gildir lfka.” M > og vera að
einhverjum réni litblindan, sem
skoðað hefir lýsingar þær sem al-
gengastar eru af Djúfsa og hann
þess vegna sjái betur í gegnum
fingur við þessa miklu persónu,
þar sem hún kynni að birtast í
bjartari mynd, en þeirri sem
venjulegast er málað á spjöldum
liðins tfma.
Mr. Lewis farast meðal annars
þannig orð:
“Svörtu djöflarnir sýna
oss syndina í hennar voðalegustu
og skelfilegustu mynd. Þeir eru
höfundar morða, þjófnaðar, lýgi og
ólireinlífis í allri þess syndadýpt og
viðbjóðsnekt. Þeir reyna ekki að
hylia syndina né dylja á neinn hátt.
Þessir verlingar (beings) reka at-
vinnu sfna á meðal hinna lægstu
og forhertustu syndara, karla og
kvenna, sem tapað h» fa allri vel-
sæmis og sóma tilfinningu, fólks,
með deyjandi samvizku, og þeirra,
sem eru drukknandi f ranglæti og
misgerðum.
oft dauðahaldi í gamlar venjur og
kreddur. Munnmælasögur af forn-
um pintingum og krossfestingum
eru þeim einkar d/rmætar. Form-
festa, kirkjusiðheldni (ritualism),
gamlar frásögur, alt sem er yfir-
skynlegt getur verið þeim injög
kært, og þeir hreyfa himinn og jörð.
áður en þeir séu fáanlegir til að
fórna “formfestunni” í þarfir and-
ans. (Niðurl næst).
Jamés Jeffries, mesti slagsmála-
garpur sem nú er uppi, ætlar að
sýna sig hér f Winnipeg leikhús-
inu einhverntíma sfðari hluta vetr-
ar eða næsta vor.
Sjúkdómar
Til.þess að halda lifrinni heil-
brigðri og f góðu ástandi eru engin
meðöl bet'i en “L. E.” meðöl Dr.
Eldreds. Þau eru líka sannreynd
að þvf, að lækna lifrar sjúkdóma
betur en öll önnur meðöl, sem þekt
eru. Sendið $1.00 (að eins dollar)
til Kr. Ásg. Benediktssonar, 372
Toronto st., Winnipeg, og fáið lifr-
arveikis meðöl frá honum. Þið
munið fljótt sannfærast um ágæti
þeirra meðala, þegar þið liafið reynt
þau.
VOTTORÐ.
Ég þjáðist af gigt í baki, svo
ég var frá verknm og þoldi ekki
við, Ég fekk L. E. meðölin lijá
K. Á. Benediktsson, og var orðinn
albata eftir hálfan dag og gekk til
vinnu minnar. Eg hefi reynt þau
í fleiri tilfellum og reynzt þau
ágæt, og verð aldrei án þeirra, og
mæli með þeim við þá sem meðala
þurfa við.
Winnipeg, f Júlf 1904.
B. Guðmundsson.
En—hvítu djöflarnir eru
miklu tigulegri álitum. Þeir hafa
á hendi umboð syndarinnar í henn-
ar fegursta búningi. Svört synd
er sýnd f hvftum blæjum; beiskja
syndarinnar með sætum keim; 1/g-
in sem sannleikur; morð sem mann-
líknar verk; óráðvendi sem réttlæti;
saurlífi sem nauðsynjaverk. Synd,
sem er svart, eyðileggingar sáðverk
djöfulsins er máluð af hvítu þjón-
unum hans með öllum dýrðlegu
regnbogalitunum, og þúsundir og
millíóuir sarla og kvenna eru tœld-
ar með þessum skyndilitum til al
gerðrar sálarglötunar.
Og þessar livftu verur hafa fjölda
afkvæma í holdinu, og þær hefja
og reka öflugt st'fð, samkvæmt
bendingum og fyrirsögn sinna ó-
s/nilegu yfirboðara. Persónulega
þekkjast verlingar þessir af þessum
sérkennum: 1) Góðri, hægri lífs-
stöðu,-2) Rangsnúnum kenningar-
máta, 3) Eigingjörnum hvötum,
4) Sjálfréttlætingu.
HÚS TIL SÖLIT
Ég hefi hús og lóðir til sölu
víðsvegar f bænum. Einnig út-
vega ég lán á fnsteignir og tek hús
og húsmuni f eldsábyrgð. Office
413 Main Street. Telephone 2090.
M. MARKÚSSON.
473 Jessie Ave. Winnipeg.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•♦♦♦♦♦
♦ i ♦
♦ Islendingar ♦
♦ í Winnipeg ♦
♦ ♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Ættu nú að grfpa tækifærið og fá
brauðvagninn minn heim að dyr-
unum hjá sér á hverjum degi. Ég
ábyrgist yður góð brauð (machine
made), og svo gætuð þér þá lfka
fengið cakes flutt heim til yðar á
laugardögunum. Gtefið mér ad-
ressu yðar með telefón nr. 2842.
Q. P. Thordarson
591 Ross Avenue.
I. í félagslífinu eða í kirkjunni
verði þér varir við fólk þetta, sem
leiðandi í hvfvetna. Það er heið-
arlegt fólk að ytra áliti, stundum
með góðum sálarhæfileikum og
starfsamt eftir sfnum reglum; er
aðlaðandi 1 umgengni og sýnist
mjög svo hugað um að halda meg-
inreglur trúarinnar. Þeir segjast
trúaá guð,ogþað samasegja þeirra
ós/nilegu samvinnendur: Þeirþykj-
ast trúa á Krist. á cilífðina, dóminn
á sfðan og alt þess konar. Þeir eru
nægilega rétttrúaðir til þess, að
geta auðveldlega staðið f strangtrú-
uðustu kirkjudeildum, orðið uppá-
halds prestar þeirra, stjórnendur
og kennarar. Að öllu ytra áliti eru
þeir óaðfinnanlegir. Þeir eru fúsir
til að látast trúa öllu, sem þeir halda
að auki sér tiltrú annara, álit og
hrós, og þeir meira að segja halda
Brauð
bökun
er einföld, en verður
samt að vfsindagrein
þegar árum er eytt til
þess að hafa hana ó-
breytanlega og jafna
dag eftir dag. Að-
ferð, efni og vand-
virkni gera
BOYD’S
BRAUÐ BEZT
BOYD’S
McINTYRE BLOCK
’PHONE 177
HINN AQŒTI
‘T. L,’ Cigar
er laugt á undan, menn ættu ekki að reykja
aðia vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
l WESTERN CIGAR FACTORY
Thon. L,ee, eigandi.
1 Thon.
IIMSIS'
•wiisrnsr idpíe gk.
---------------------------j
DEPARTMENT OF AGRICULTURE
AND IMMIGRATION
MANITOBA
með járnbrautakerfi sfnu, sem veitir bændum létt að koma
landafurðum sfnum til markaðar, b/ður óviðjafnanlega hagn-
aðarkosti öllum þeim sem verja fé sfnu 1 fylkinu.
Fylkisstjórnarlöud eru ennþá fáanleg fyrir $3.00 til $6 00
hver ekra.
Ræktuð búlönd í öllum hlutum fylkisins fást keypt fyrir
$10.00 til $40.00 hver ekra.
Þessi lönd fara árlega hækkandi í verði.
NOKKRAR RÁÐLEGGINGAR
Hyggilegasta aðferðin fyrir þá, sem koma til Manitoba
með þeim ásetningi að fá sér búlönd, er að vera nokkra daga
f Winnipeg og kynna sér legu og gæði landa þeirra, sem fáan-
leg eru, hvort heldur til kaups eða sem heimilisréttarlönd.
Til eru héruð, sem hafa verið bygð um margra ára tíma,
þar sem enn má fá heimilisrettarlönd og lönd til kaups. Sum
af löndum þessum eru sléttur, sem hægt er að rækta með litl-
um tilkostnaði, og sem hafa eins mikla frjósemi til að bera og
þau lönd, sem bezt eru þeirra er áður eru tekin. Onnur lönd
hafa góðar byggingar og eru yrkt að parti, svo auðvelt er að
setja sig niður á þau.
Til eru fylkisstjómarlönd og ríkisstjórnarlönd og járn-
brautarlönd, sem enn eru fáanleg.
Verðið er mismunandi. Frá $3.00 til $40.00 ekran. Verð-
ið fer eftir afstöðu landanna og f tilliti til timburs, vatns, járn-
brauta og kauptúna, er á þeim eru eða f grend við þau.
Allar upplýsingar um heimilisréttarlönd fást á Dominion
Land skrifstofunni.
Upplýsingar um fylkisstjórnarlönd fást á Þinghúsinu,
Upplýsingar um C P.R. og C.N.R. járnbrautalönd fást á
skrifstofum þessara brautafélaga.
Landagentar gefa upplýsingar um landeignir einstakra
manna.
Upplýsingar um atvinnu gefur
a. a. goloeiv,
Provincial Immigration Bureau,
617 Main St., Winnipeg
| Dry Qöods
I —OG-
i Grocery
i i búð. 668 Well’Bgtoo Avenue.
i i verzlar með iflskvns matvæli,
] ! aldini . clervöru, fatnað oir fata-
i i efni, selur eins ódýrt eins og ó-
i 1 dýrustu búðir bæjarins og
!! gefur fagra mynd
1 ) í ágætumramma. með gleri yf-
] ! ir. með hcerju $5.00 virði sem
ii keypter. íslendingum er bent
i I á að kynna sér vörurnar og
' ] verðið í bessari búð.
J. Medenek,
06** Wellington Ave-
‘VIKIIfi”
Fólks- og vöruflutn-
inga skip
Fer þrjár ferðir í hverri viku á
milli Hnausa og Selkirk.
Fer frá Hnausa og til Selkirk á
mánudögum, miðvikudögum og
föstudögum. Fer frá Selkirk til
Hnausa á þriðjudögum og fimtu-
dögum,en á laugardögum til Gimli
og sunnudögum norður að Hnausa.
Laugardag í hverri viku lendir
skipið við Winnipeg Beach, og fer
þaðan norður að Gimli og til baka.
Fer síðan að Gimli sama dag og
verður þar um slóðir á sunnudög-
um til skemtiferða fyrir fólkið.
Stöðugar lendingar verða f hverr
ferð, þegar hægt er, á Gimli og í
Sandvík — 5 mílur f/rir norðan
Gimli.
Þessi ákvörðun veiður gildandi
fyrir þann tíma, sem mestur fólks-
flutningur verður með C.P.R. ofan
að Winnipeg Beach.
5. SIQURDS50N
MARKET H0TEL
146 PRINCESS ST.
á móti markaönum
P. O. CONNELL, cigandi, WINNIPEG
Beztu teguudir af vf> föngum og vindl-
um, aðhlynning góð og húsið endur-
bætt og uppbúið að nýju
DOMINION HOTEL
523 ZMLA-ITNr ST.
Carroll &Kpenee, Eigendur.
Æskja viöskipta íslendinga, gisting ódýr, 40
svefnherbergi,—áRætar máltlöar. Petta Hotel
er gengt City Hall, hefir be9tu vlföng og Vindla
—þeir sem kaupa rúm. þurfa ekki nauÐsynlega
aö kaupa máltíöar, sem eru seldar sérstakar.
DISG DRILLS
Nú er timiun til sumarplæginga. Og
Hversvegi a skylduð þér þé ekki fá
JOHN DEERE eða Moline plóg on
spara yður óþarfa þreytugang?
Sé land vðar rnjög limkent. þá gefst
JOHN DEERE Disc Plógur bezt. Þeir
eru léttir og hæglega notaðir og rista
I eins breitt far og hverjum þóknast og
I eru hinir beztu í snúningum.
Það eru beztu plógarmr, sem nú eru
á markaðnum.
C. Drummond-Hay,
IMPLEMENTS & CARRIACES,
Bonnar & Hartley,
Lögtræðingar og landskjalasemjarar
4í>4 Jlain St. - • • Winnipeg;
K. A. BONNBR. T. L. HARTLSV.