Heimskringla - 27.10.1904, Qupperneq 3

HEIMSKRINGLA 27. OKTOBER 1904
Rothögg á Laurier-stjórnina
Hon. Andrew G. Blair, fyrv. formaður járnbrauta-stjórnar-
deildarinnar í ráðaneyti Lauriers, og nú formaður
járnbrauta-nefndarinnar, segir af sér
Sigur Conservativa-flokksing undir stjórn
Bordens nú alveg vís
Það hittist svo á, að á priðju-
dagskveldið 18. þ.m. var hér í bæn-
um Sir Richard Cartwright, for-
maður verzlunar og viðskiftadeildar
Laurier-stjómarinnar. Karl-bjálf-
inn, sem nú er orðinn ellihrumur
aumingi, svo f>ar er “ekki eftir
nema skapið,” var að flytja ræðu
um gullvægi Laurier-stjómarinnar
og hve mikið menn ættu henni að
þakka, 1 Auditorium skautaskolan-
um, f viðurvist 2,000 til 3,000 manns^
þegar hraðskeyti fló loftið frá Ot-
tawa og kunngerði þau yfirgengi-
legu tíðindi, að Hon. A.G.BLAIR,
hefði samdægurs sagt af sér for-
mensku jámbrauta-nefndarinnar.
Fréttir þessar þóttu rétt ótrúlegar,
af þvf ekki hafði borið á neinni
misklfð sfðan Blair flúði ráðaneyti
Lauriers fyrir rúmu ári sfðan, fyrir
ósamlyndi útaf stefnu Lauriers í
Grand Trunk Pacific-málinu. Hrað-
skeytið fór eins og eldur f sinu um
allan bæinn, á svipstundu, en fáir
vildu trúa, og sfzt þeir liberölu.
Að fregna það, "ar að fregna um
pólitfkst andlát Laurier-stjómar-
innar, fullum hálfum mánuði fyrir
tilsett skapadægur. Þeir neituðu
að trúa svo hörmulegri fregn.
En svo kom miðvikudagsmorg-
uninn og með deginum kom fregn-
in svo greinileg, að J>eir “liberölu”,
eins og aðrir máttu til með að trúa.
Mr. Blair var virkilega burtu, —
búinn að sleppa öllu starfi, sem í
nokkru sambandi stendur við Laur-
ier-stjómina.
J árnbrauta-nefndin, sem hann
stýrði, hafði setið á fundi í Ottawa
á þriðjudaginn. Að loknum fund-
arstörfum hafði Mr. Blair staðið
UPP °S kunngert nefndarmönnum,
að hann sæti ekki framar í forseta-
sæti á fundum þeirra eða tæki þátt
1 nefndarstörfum. Hann hefði
þegar sagt af sr öllum störfum fé
þessari nefnd og hefði tilkynt f>að
stjómar-formanninum, — Sir Wil-
frid Laurier. Hann sagðist enga
kvörtun hafa fram að bera, og
kvaðst sakna að skilja við sam
nefndarmenn sfna. En hann kvaðst
ráðinn í að taka framvegis hlut-
deild í þeim störfum aðeins, sem
sér væru geðfeldari.
Hver J>au störf eru, veit enginn
með nokkurri vissu, en samdægurs
(á priðjudaginn) bar tvent til,er sýn-
ist benda á, hvað karl hefir í huga.
Hon. Mr. Rogers, ráðherraopinberra
starfa hér í Manitoba, fékk sama
daginn prívat-skeyti frá Ottawa,
þar sem honum er sagt, að Hon.
Mr. Blair sé ferðbúinn austur f
sjávarsfðu fylkin svo kölluðu (New
Bmnswick og Nova Scotia) til þess
að rétta R. L. Borden hjálparhönd
í baráttunni fyrir málinu um að
þjóðin, en ekki Grand Trunk járn-
brautarfélagið, skuli byggja og
eiga þverbrautina nýju, sem ákveð-
ið er að byggja tafarlaust yfir þvert
rikið frá hatt til hafs, m>«lið, sem
aðallega ræður úrsliium kosninga-
sóknarinnar, er núna stendur sem
hæzt. Og til þess að get tekið
fullan }>átt í J>essari barsmfð eystra,
hafi Mr. Blair sagt af sér formensku
jornbrauta-nefndarinnar. Sama
daginn (þriðjudag) flutti blaðið
“Evening Times”, í St. John, New
Brunswick, eflirfylgjandi skeyti frá
Mr. Blair sjálfum:
“Yðfir er hér með veitt
heimild til að jrera það kunn-
ugt, að ég hefi sagt af inér
starfi sem forseti járnbrauta-
nefndarinnar, og að ég hefi
tilkynt stjórnar-formannin-
um” (Sir Wilfrid) “að fram-
yfir það að endurtaka and-
mæli mín gegn GiandTrunk
Pacific-málihans,hefi ég ekki
sem stendur tilhnegingu til
að taka þátt í opinberum
málum.”
Ofanritað skeyti sendi Mr. Blair
sjálfur, og af J>vf hvernig hann
kemst þar að orði, “framyfir það
að endurtaka andmæli mín,” osfrv.,
komast menn hvervetna að J>eirri
niðurstöðu, að sannur sé sá almenni
orðrómur, að karl ætli að gera alt
sem hann getur málefni Bordens
til stuðnings, og málefni Lauriers
alt sem hann getur til ógagns frá
þessum tfma til J>ess kosningar eru
um garð gengnar. Og hvað mikið
að hann muni gera Laurier til 6.
gagns má ráða af J>vf almenna áliti
þar eystra, að þetta sé rothögg
Laurier-stjórnarinnar, því að mörg
kurl muni koma til grafar nú, sem
alþýða hafði ekki hugmynd um að
til væru í þessu sambandi, og sem
ekki koma fyrir almenningssjónir,
nema Mr. Blair sjálfur leysi frá
pokanum. Það er ekki að ástæðu-
lausu að hrollur fer um þá “liber-
ölu”, þegar á Blair er minst í þessu
sambandi. Af J>vf hann var 7 ár í
ráðaneyti Lauriers, og Jækkir síðan
alla leynistigu stjórnarinnar, hafa
stjórnarsinnarnir eðlilega meiri ótta
af honmn, en nokkrum öðrum sam-
tiðarmanni.
En hvaða maður er þá J>essi
ANDREW G. BLAIR? Hann er
lögfræðingur, upprunninn í New
Brunswick. Hann hefir J>ar verið
nafnkunnur stjórnmálamaður f
fjölda mörg ár, og var ,f mörg ár
stjómarformaður í því fylki. Að
hann sé hæfileika maður er þarf-
laust að taka fram, enda var hann
búinn að draga saman svo mikið lið
af ótrauðum fylgismönnum og vin- eins
um, að Lauriqr kaus hann sem
leiðtoga f sjávarsfðu fylkjunum fyr-
ir kosningasóknina 1896, og fyrir
hans mikilvægu aðstoð átti Laurier
honum að J>akka ekki svo lftinn
þátt f sigrinum, sem “Liberalar” þá
unnu, enda tók Laurier hann þá f
ráðaneyti sitt og gerði að ráðherra
f stjórnardeild járnbrauta og sam-
göngufæra (Railways andCanals).
Það sæti skipaði hann f 7 ár, eða
J>ví sem næst og háði á því tfma-
bili margar kosninga-orustur fyrir
Laurier í sjávarsfðu fylkjuniim, og
vann sigur 1 hverri einustu. Þetta
s/nir, að í öll þessi ár var sam-
komulagið ákjósanlegt, en J>é alt f
einu hljóp snurða á þráðinn, og
leiddi von bráðar til skilnaðar og
sundurlyndis. Orsökin til þeirrar
snurðu var löngun Grand Tmnk
félagsins og Senator Geo. A. Coxs
i Montreal að fá járnbraut lagða
vestur f hveitilandið vestan Rauð
ár og vestur þaðan að þörfum.
Þessum náungum tókst að ná Laur-
ier á sitt band, og varð J>að úr, að
jámbrauta-samningur var gerður,
er Sir Wilfrid og ráðherrar hans
álitn J>jóð og landi hagkvæman.
Um þennan samning er ekki rúm að
tala hér, enda er hann almenningí
fyrir löngu kuanur orðinn. Sir
Wilfrid sjálfur flutti þetta nýmæli
fyrstur manna og mælti með samn-
ingnum með meiri ákafa og frekju,
en honum er lagið. Hér skiftust
skoðanir þeirra Sir Wilfrids og Mr.
Blairs. Skoðanir Laurier-stjórn-
arinnar á þvf máli em mönnum
löngu kunnar, en skoðanir Blairs
voru f öllum aðalatriðum nákvæm
lega þær sömu og eru skoðanir og
viðtekin stefna Bordens og Con-
servativa f (>ví máli, J>.e., að lengja
Inter-Colonial brautina vestur um
land, alt að ströndum Kyrrahafs
og að þjóðin eigi og noti þá braut mannmn
um allan aldur.
þess að sitja kyr og slétta yfir mis-
fellurnar, reis hann öndverður
gegn þessu máli stjórnarinnar,
sagði af sér ráðherrastöðunni 10.
Júlf 1903, en ávftaði stjórnina
bæði á undan og eftir fyrir afstöðu
hennar í þessu máli, og það svo
dyggilega, að leiðtogi Conserva-
tíva. Mr. Borden gerði það ekki
betur. Sérstaklega er tekið til
ræðu er hann flutti á J>ingi 12.
Ágúst 1903. Er hún talin ein sú
hlffðarlausasta hegningarræða er
flatt hefir verið yfir Laurierstjórn-
inni í sambandi við þetta mál. í
henni tætti hann svo f sundur
jámbrautasamning stjórnarinnar
við Grand Trunk fél. og Cox, að
það var bókstaflega ekki heil brú
eftir, þegar ræðan var á enda.
Ræða þessi er öllum minnisstæð,
vegna þess, meðal annars, að Mr.
Blair, viljandi eða óviljandi lyfti
upp homi á fortjaldinu og sýndi
mönnum eitt augnablik ögn af
þvf sem f>ar var á bak við. Sir
Wilfrid hafði í sinni ræðu æst til-
finningar sinna fylgismanna með
sniidarlegri útmálun þeirrar skelf-
ingar, sem biði þjóðarinnar, ef
þessi Grand Trunk Pacific samn-
ingur væri ekki samþyktur J>á á
augnablikinu. í f>vf sambandi
lafði Sir Wilfrid fómað höndum
til himins og sagt: „Guð gefi að
það sé ekki nú J>egar um seinan,
Tilfinningarlaus eins og dauðinn
potaði Blair prjóni röksemdanna f
allar þessar yndislega fögru vind-
bólur Sir Wilfrids, svo þær hjöðn-
uðu niður og hurfu gersamlega.
Fylgjandi setningarem sýnishorn
af því hvernig Blair fór með þess-
ar vindbólur, einaeftir aðra, þang-
að til ekkert var eftir: “Hvað
meinar hinu háæruverði herra” (Sir
Wilfrid) “er hann segir: “Vér
getum ekki beðið, af J>vf tfminn
bfður ekki”. Ég hðld, herra for-
seti, og ég segi J>að með allri virð-
ingu fyrir mínum háæruverða vin,
(Sir Wilfrid Laurier), að J>að
hefði verið engu síður rétt, þó ekki
skáldlegt, hefði hann sagt:
Vér getum ekki beðið
afþvíSenator Coxget-
ur ekki beðið.” Blair eðlilega
var kunnugur og J>egar hann
sagði: ‘Cox getur ekki beðið’, J>ótt-
ust menn sjá, að það var Cox hinn
rfki og félagar hans, fremur en
Grand Trunk fél., sem kúskuðu
Sir Wilfrid og stjóm hans út í
þetta ffnanz forað, sem hún er nú
um það köfnuð f.
Sambandsstjómin hafði fyrir
löngu verið beðin að skipa nefnd
manna, er hafa skyldi æðsta úr-
skurðarvald f ágreiningsmálum
öllum milli jámbrautafélaga og
milli einstaklinga og járnbrautafé-
laga. Skyldi hún vera umfarandi,
og hafa fundi hvenærsem þyrfti,
og sem næst staðnum, þar sem
ágreiningurinn ætti sér stað. Þar
skyldi málsaðilar mæta og koma
með vitni, og skyldi sókn og vöm
haldið uppi eins og á hverju venju
legu dómþingi. Það segir sig
sjálft, að mikilhæfir menn J>urfa
að skipa þessa nefnd og formaður
hennar sérstaklega þarf að hafa
ekki að eins mikla hæfileika, held-
einnig stórmikla þekkingu
Eins og Sir Wilfrid Laurier
sjálfur svo fallega viðurkendi slð-
ar, var ekki efi á að Mr, Blair var
fróðari miklu um jámbrautamál
og um alt sem að þeim málum 1/t-
ur, heldur en var nokkur annar
annar maður 1 ráðaneytinu. Hann
gat Jæss vegna ekki beygt sig fyr
ir J>eirra áliti, og var of hreinlynd-
ur til að þegja yfir þvf, sem hann
áleit þjóð sinni skaðlegt. í stað
en þann, sem Conservatívar J>egar|
höfðu gefið honum. Og er fylgj-
andi kafli brot úr ræðu Sir Wil-|
frids, er hann flntti á þinginu 19.
Marz 1904: „Ég samsinni alt sem
J>eir (Conservatfvar) hafa sagt um
Mr. Blair. Ég viðurkenni hann
mikinn hæfileikamann, mikinn |
gáfumann, og ég hika ekki við að
segja, að þér getið ekki nú sem |
stendur fundið nokkurn einn
mann í Canada, sem betri hæfi-
leikum er búinn en Mr. Blair, til
að vera forseti nefndarinnar, né
til að beita J>eim lögum sem hann |
sjálfur er höfundur að“.
Þetta er þessi Hon. Andrew I
G. Blair, maðurinn, sem tvívegis
er búinn að slíta af sér böndin, er
tengja hann við Laurierstjórnina,
til J>es8 að vera frjáls að halda
fram sannfæringu sinni og and-
mæla'fjötrunum, er Laurierstjórnin
er að leggja á þjóðina með J>essum
Grand Trunk Paciflc samningi.
Fyrn útgáfan af þeim samningil
)ótti honum svo herfileg, að hann
gat ekki setið f ráðaneytinu með
stjórn, sem bauð pjóð sinni slíkt
og mælti með þvf. Það J>arf meira
en lítið þrek til að slíta öll vina og
starfsbönd, eins og Blair gerði þá
og sleppa jafn tignaðri stöðu. Og
svo fékk hann aðra stöðu enn
hærri, og henni fylgdi svo mikið
vald að Canadastjómin á ekki |
valdmeiri stöðu til að gefa nokkr-
um manni. Nú, maðurinn er orð-1
inn gamall, hvftur af hærum, og
mundi J>ess vegna, að líkum, kjósa
‘asta stöðu eins og hann var kom-
inn í, fremur en daglega barsmfð
út af opinberum málum. En
seinni útgáfan af þessum jám-
brautarsamningi stjórnarinnar er
svo miklu verri en fyrri útgáfan,
að þegar harðnar kosningasóknin,
þolir karl ekki mátið. Hann kubb
ar böndin í annað skifti og er nú
aus og frjáls til að láta sannfær-
ingu sfna í ljós, og berjast fyrir
J>ví málefni sem hann álítur þjóð-
inni fyrir beztu, hvar og hvenær
sem honum virðist þörf á fylgij
sfnu.
Er ekki ástæða fyrir fleiril
en Mr. Blair að slfta flokksböndin
ef nokkur eru og fylgja honum,
og Conservatfvum að málum f
J>essari sókn? Er ekki hér sú
fyrirmynd f þjóðrækni, sem skyld-
ugt er fyrir alla þjóðvini að at-1
huga og breyta eftir?
Með vitnisburð Sir Wilfridl
Lauriers sjálfs fyrir augum, er
nokkur s^, er J>orir að segja Mr.l
Blair hafa minna vit á járnbrauta-
samningnum en ráðherra Sir Wil-
frids,— nokkur sá, er J>ori að segja
stefnu hans og stefnu Conservativa
f járnbrautarmálinu ranga eða J>jóð-
inni skaðlega?
Ef sú stefna þeirra er viður-
kend betri, — þjóðinni happasælli, I
er J>á ekki háleit skylda hvers
manns, er unnir landi sínu og þjóð, |
að greiða atkvæði með því máli?
ur
járnbrautarmálum. Þegar hér kom
sögunni, sá Laurierstiórnin alt í
einu brýna þörf á að hleypa þess-
ari svokölluðu járnbrautanefnd al'
stokkunum, án meiri undandréttar,
Og formann þessarar nefndar skip-
aði hún svo Mr. Blair, með $10
þús. árlegum launum, auk bitlinga
Það var eðlileg tilgáta mauna, að
með þessu væri stjórnin að kaupa
sér frið—að kaupa Blair til að
þegja, með þessari stöðu, þvf með-
an hann var í henni, métti hann
auðvitað engan þátt taka f opin
berum málum. Það segir sig sjálft
að það var af ótta, meðfram, að
hún skipaði hann f þessa stöðu,—
sem rétt nýlega hafði
húðstrýkt hana svo, að bak hennar
var enn bólgið og blóðrisa eftir
vanda'höggin. Hún bjóst eðlilega
við meiru af sllku sfðar frá hans
hendi. Þvf var llfsspursmál að
koma honum f þá stöðu, að hann
mætti ekki tala um opinber mál
Auðvitað gat stjómin ekki viður-
kent neitt slfkt, mátti ekki viður
kenna neinar slfkar hvatir til að
losast við skaðlegan andstæðing
Hún hlaut þess vegna að gefa hon
um vitnisburð engu sfður góðan
Sjúkdómar
Til þess að halda lifrinni heil-
brigðri og í góðu ástandi eru engin
meðöl betri en “ L. E.” meðöl Dr.
Eldreds. Þau eru líka sannreynd
að því, að lækna lifrar sjúkdóma
betur en öll önnur meðöl, sem þekt |
eru. Sendið $1.00 (að eins dollar)
til Kr. Ásg. Benediktssonar, 372
Toronto st., Winnipeg, og fáið lifr-
arveikis meðöl frá honum. Þiðl
munið fljótt sannfærast um ágæti
þeirra meðala, þegar þið hafið reynt
þau.
‘T. L.’ Cigar
er laugt á undan, menn ættu ekki að reykja
aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
l WESTERN CIGAR FACTORY
S Thos. Iæe, eigandi. "WI3ST3ST IT=>EC3-.
UNNTx'
DEPARTMENT OF AGRICULTURE }
AND IMMIGRATION
MANITOBA
með járnbrautakerfi sfnu, sem veitir bændum létt að koma
landafurðum sfnum til markaðar, bfður óviðjafnanlega hagn-
aðarkosti öllum þeim sem verja fé sfnu í fylkinu.
Fylkisstjórnarlönd em ennþá fáanleg fyrir $3.00 til $6 00
hver ekra.
Ræktuð búlönd í öllum hlutum fylkisins fást.keypt fyrir
$10.00 til $40.00 hver ekra.
Þessi lönd fara árlega hækkandi í verði.
NOKKRAR RÁÐLEGGINGAR
Hyggilegasta aðferðin fyrir þá, sem koma til Manitoba
með þeim ásetningi að fá sér búlönd, er að vera nokkra daga
í Winnipeg og kynna sér legu og gæði landa þeirra, sem fáan-
leg eru, hvort heldur til kaups eða sem heimilisréttarlönd.
Til era hérað, sem hafa verið bygð um margra ára tíma,
þar sem enn má fá heimilisrettarlönd og lönd til kaups. láum
af löndum þessum eru sléttur, sem hægt er að rækta með litl-
um tilkostnaði, og sem hafa eins mikla frjósemi til að bera og
þau lönd, sem bezt eru þeirra er áður era tekin. Önnur lönd
hafa góðar byggingar og eru yrkt að parti, svo auðvelt er að
setja sig niður á þau.
Til era fylkisstjórnarlönd og ríkissfjómarlönd og járn-
brautarlönd, sem enn eru fáanleg.
Verðið er mismunandi. Frá $3.00 til $40.00 ekran. Verð-
ið fer eftir afstöðu landanna og f tilliti til timburs, vatns, járn-
brauta og kauptúna, er á þeim era eða í grend við þau.
Allar upplýsingar um heimilisréttarlönd fást á Dominion
Land skrifstofunni.
Upplýsingar um fylkisstjórnarlönd fást á Þinghúsinu.
Upplýsingar um CP.R. og C.N.R. járnbrautalönd fást á
sknfstofum þessara brautafélaga.
Landagentar gefa upplýsingar um landeignir einstakra
manna.
Upplýsingar um atvinnu gefur
J. J. GOLDEIV,
Provincial rmmigration Bureau,
617 Main St., Winnipeg
«
<
«
f.
f
t
C-
«
t
t
f.
«
«
r<
t?
t>
i*
«
f
i
•
t'
4
«
#
f-
«
t
l>
«
e
♦
0
o
t
f
«
r-
(
»•€
Dry Göods
—OG-
Grocery
búð. 668 WalliBKton Avenue
verzlar með nlskvns matvœli,
aldini. glervöru, fatnað og fata-
efni, selur eins ódýrt eins og ó-
dýrustu búðir bæjarins og
gefur fagra mynd
í ágtetum rainuiH nie**' gleri yf-
ir. með hverju $5 00 ' irði sem
keypter. ísíendmnim er bent
á að kynna sér vörurnar og
verðið í þessari bú
J. Medenek,
66H Wellingtoii Ave
Woodbine Restaurant
Stœrsta Billiard Hall f Norðvesturlandin
Tlu Pool-borð.—Alskonar vln ogvindlar.
I.ennun a Hebb
Eia >•«■'
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
l Islendingar ♦
♦ í Winnipeg ♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Ættu nú að grfpa tæk'færið og fál
brauðvagninn minn heim að dyr-
unum hjá sér á hverjum de«íi. Ég
ábyrgist yður góð brauð (machine\
made), og svo gætuð J>ér þá lfka |
fengið cakes flutt heim til yðar á |
laugardögunum. Gefið mér ad-
ressu yðar með telefón nr. 2842.
G. P. Thordarson |
591 Ross Avenue.
Brauð
bökun
er einföld, en verður
samt að vfsindagrein
þegar árum er eytt til
þess að hafa hana ó-
breytanlega og jafna
dag eftir dag. Að-
ferð, efni og vand-
virkni gera
BOYD’S
BRAUÐ BEZT
MARKET H0TEL
146 PRINCESS ST.
á móti markaðnum
P. o. CONNELL, eigandi, WINNIPEG
Beztu togundir af ví föngum og vind
um, aðhlynuing góð og húsi'1 endur
bætt og uppbú ð að nýju
DOMINION HOTEL
523 A TTvj- ST.
Car'oll AKpence, Eigendor.
Æskja viSskipta Islendinga, gisting ódír.
svefnherbergi,—áeætar máltlöar. Þetta Hm.
er gengt City Hall, hefir bestu vlföng og Viu<»'
—þeir sem kaupa rúm. þurfa ekki nauösynl. t ►
aO kaupa máltíöar, sem eru seldar sérstakar.
DISG DRILLÍ.
Nubi U ..I..II l 1 iumu plteglnga O .
Hvetsveg'a akylduð þér þá ekki I -
.JOHN DEERE eða Moline plóg os
-para yður óþarfa þre.ytugang ?
Sé land vðar mjðg; Ifinkent, þá gefs'
JOHN DEERE DUc Plógur bezt. Þen
eru léttir og bteglega uotaðir og rlai
eins bieitt far og hveijum þókuast ot
eru hinir beztu { snúningum.
Það eru beztu plógarnlr, se uú <n
k markaðnuiu.
C. Drummond-Hay,
IMPLEMENTS & CARRIACES
BELMONTT MAIN
boyd’S ! Bonnar & Hartlcy
McINTYBE BLOCK
’PHONE 177
Lögfræðingar og landskjalasemjari.
4»4MalnSt, •- • Winnip««
a. a. BONNma. v. l. hartlvv