Heimskringla - 03.11.1904, Qupperneq 1

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦ ♦
♦ T. THOIYIAS ♦
♦ lwlenzkur kaupmaOur ♦
í selur alskonar matvöru, gler og Ý
X klœöavöru afar-ódýrt gegn borg- X
^ un út í hönd. ^
t 537 Ellice Ave. Phone 2620 ?
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦
*
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
T. THOMAS, kaupmaður
umboössali fyrir ýms veralunarfélög
í Winnipeg og Austurfylkiunum, af-
^reiðir alskonar pantanir lslendinga
ur nýlendunum, peim aö kostnaöar-
lausu. Skrifið eftir upplýsingum til
537 EUice Ave. - • - Winniþeg
XIX. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA 3. NÓVEMBER 1904
Nr. 4
PIANOS og ORGANS.
Heintxniaii á €o IMaiios.-Kell Orgol.
Vér seljum með mánað&rafborguDarskilmálum.
J. J. H McLEAN & CO. LTD.
530 MAIN St. WINNIPEG.
NEW YORK LIFE
JOHN A. McCaLL, president
Siðnsta skýrsla félagsins sýnir ad é árinu 1903 hefir það gefið út
170 þús. lífsábyrgðarskírteini fyrir að upphseð $336. miliónir doll.
A sama éri borgaði fél. 5,300 dádarkröfur að upphæð yfir 16
miliónir doll., og til lifandi meðlima borgaði það fyrir útborgað-
áarlífsbyrgðir fullar 18 miliónir doll. Sömuleiðis lánaði félagið
$32 þús. meðlimum út á .ífsábyrgðarskirteini þeirra n»r þvi 13
miliónir doliars. Einnig hefir félagið skift á mílli meðlima sinna á
Síðastl ári 5J mlión dsll. í vext! af ábyrgðum þeirra í því, sem er
$1,250,000 ineira en borgað var til þeirra á árinu 1902. Lífsábyrgðir
í gildi hafa aukistá síðastl. ári um 191 millionir lloliarN.
Allar gildandi lífsábyrgðir við áramótin voru $1,745 miiionir
Allar eignir félagsins eru yfir .353J miliiou Dollart.
G. Olafson, J, 14. Ylorgan. Manager,
agent. grain exchange building,
W INTNTIPE G-.
Aiui Egprtsson
071 ROSS AVENUE
Phone 3033. Winnipeg.
Kæru skiftavinir!
Nú er tfminn til J>ess að kaupa
lot til J>ess að byggja á í vor, eða
selja aftur í vor. Eftir kosning-
arnar heíir fólk meiri tfma til þess
að kaupa og er alveg víst að lot
stíga f>á í verði.
Lot á Furby St. fyrir $20 fetið
Lot á Victor 8t. ‘ $300 lotið
Lot á Beverly St. “ $9 fetið
Lot á Simcoe St. “ $9 “
(það er mjög lágt)
Lot á Pacific Ave. $500 lotið
Lot á Ross Av., $500 lotið
Lot á William Ave., $350 lotið
Eg hefi peninga að lána fyrír 6V2
per cent og upp.
Arni Eggertsson
Offlce: Room 210 Mclntyre Elk
Telepboue 3364
Fregnsafn.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
STRlÐS-FRÉTTIR
Þann 25. — Engar markverðar
fréttir.
Þann 26:—Rússar setja upp her-
virki og víggirðingar kringum sig f
óða önn. Veturinn er að ganga f
garð þar eystra. Fyrsta fn.stnótt
aðfaranótt þ. 26. og steig óvanalega
hátt í byrjun. Orðrómur er á, að
Rússar hafi keypt sjóflotann af
Chilimönnum, í Suður-Ameríku,
og ætla þeir að sameina hann við
flota sinn, sem nú er á leiðinni til
Bort Artliur.
Þær fréttir koma frá Chefoo í
dag, að þangað sé nýkomin flutn-
ingBsnekkja frá Antung, þorpi upp
með Yalu fljótinu, að átta geymslu-
búðir Japaöa séu nýlega brunnar
til kaldra kola. Iþeim áttu Japan-
ar ógrynni af matvælum, klæðnaðj
og skotfærum, og herfangi, sem
þeir höfðu náð frá Rússum. Oðum
mönnum er kent um brennu þessa.
Tveir egibættismerm, sem gæta
áttu þessara geymslubúra, drápu
sig tafarlaust, þegarþeir sátibrenn-
nna. Þetta er talið stórfelt tjón
fyrir Japana.
Þann 27.—Mælt að Rússar og
Japanar heyji grimma orustu við
Shakhe fljótið, suður frá Mukden.
Japanar hafa náð þar smáþorpi, er
Jerdagan heitir. Rússum gengnr
miður og hörfa í áttina til Mukden.
Japanar tóku breskt flutningsskip
um daginn, hlaðið korni og grip-
um, en hafa nú látið það laust aft-
ur, eftir þjark og þauf við Breta.
I morgun (27.) kom út sá boð-
skapur í Pétursborg, að hershöfð-
ingi Kuropatkin sé útnefndur æðsti
herforingi yfir rússneska hernum í
Asfu.
Mælt að Japanar þurfi að hafa
20,000 varðmenn í Koreu í vetur
til að lfta eftir friði þar innbyrðis.
Þann 28.—Litlar og óljósar frétt-
ir. Japönum veitir óefað betur í
Þessari orustu, enn sem komið er.
Þann 29.—Jöpunum gengur bet-
us og hrekja Rússa, samt engir
þýðingarmiklir viðburdir frá við-
skiftum þeirra.
Rússakeisari hefir kallað Alexieff
jarl heim úr Manchuria. Hann
leggur af stað frá Harbin áleiðis ti\
Pétursborgar í dag.
Þann 30.—Japanar berjast bæði
við landher Rússa og gera áhlaup
enn þá einu sinni á Port Arthur.
Næstu daga búist við stærri land-
orustu, en nokkuru sinni áður. Alt
bendir á að yfirleitt gangi Japönum
betur þeSsa dagana.
Islenzk erabættismannaefni
í s 1 e n z k embættismannaefni
í Norður Dakota eru þessir:
Magnús Brynjólfsson ríkislög-
vari, sótti um sama starf, og hlaut
það gagnsóknarfaust.
Sveinn Thorwaldsson sækir um
yfirskoðunarmans-embætti í Pem-
bina héraði.
Páll Johnson, (Jóhanson?) er
útnefndur a£ Demókrötum sem
þingmanns-efni þeirra í Vestur
Pembina-kjördæmi.
Eggert Erlendsson er útnefnd-
ur af Republikum til að sækja
um yfirskoðuarmans-embætti f
Walsh héraði.
Joseph Walters er útnefndur af
Republikum, þingmansefni fyrir
vestur Pembina-kjördæmi.
Allir mennirnir eru efnilegir fyr-
ir þær stöður sem þeir sækja um,
og vonandi að þeim auðnist að ná
þeim. Það er heiður fyrir ísl.
fyrr og síðar.
Loftsigling var reynd f St. Louis
25. f. m., af Thomas S. Baldwin,
frá San Francisco. Loftbátur hans
lieitir “Örin”. Hún fór 10 mílur
og sigldi yfir Mississippi fljótið.
Margar þúsuudir fólks horfðu á
loftfarið, þegar það sveif í loftinu
uppi yfir s/ningargörðunum og að-
alstöðvum verzlana og viðskifta í
St. Louis. Vindur var talsverður
en formaður loftbátsins virtist geta
siglt viðstöðulaust bæöi móti hon-
um og á hlið við hann,
— Rússar eru seinir til svara
við Englendinga fyrir óskunda
þann sem rússneski flotinn gerði
fiskibátum Englendinga í Norður-
sjóijum. Heimurinn stendur á
öndinni út af óvissu um endalok á
því máli.
— Flotaforingi Rojestvensky
segir að hann hafi skotið f sjálfs-
vörn á fiski-trollara Englendinga,
og ákærir fiskiskipaflotann fyrir að
hafa hulið á milli sfn japanskan
sprengibát, Hann kveðst hafa
hlýft fiskiskipunum að svo miklu
leyti sór hafi verið unt. Saga hans
þykir ósennileg og ekki líkleg að
'stilla til friðar með Englendingum
og Rússum.
— Sfðan í vetur, að England
heimtaði að sjóflota Rússa væri
ekki leyft að fara út um Dardan-
ellu sundið. hafa Norðuráhn þjóð-
irnar verið að þreskja um það mál
á milli sfn og standa nú þannig
með og móti málinu: Þjóðverjar,
segja sér sé sama, hvort flotinn
færi eða ekki. Austurrfki einlægt
sama. Hafið sundið annaðhvort
opið fyrir alla, eða lokað fyrir öll-
um. Frakkar vilja leyfa flotanum
útsiglingu. Italir eru óákveðnir
og reyka á báðar hliðar. Þennan
svipinn virðast þeir fallast á kröfu
Englendinga.
Lík gamla Paul Krugers fyrver-
andi forseti í Transvaal, var grafið
upp 31 f. m., og flutt til Rotter-
dam, áleiðis til Suður Afríku-
Hann dó í Júlí mánuði sl., eins og
«ðar hefir verið getið um. Skipið
heitir Botavier sem flytur líkið.
Wilhelmina drottning sendi sex
skrúð krossa á kistuna. Sfðustu
óskir þessa mikla manns eru að
uppfyllast, að mega bera beinin í
Suður Afríku.
Mr. 'Richard Harding Davis,
fregnriti fyrir Colliers Weekly, í
New York, eitt af stærstu viku
blöðum í Bandaríkjunum, var
staddur í Winnipeg rétt nýlega;
á ferð heim til sfn. Hann kom
Greiðið atkvæði með
W. Sanford Evans o»
Cj
þjóðeign járnbrauta!
beint frá Japan, ásamt mörgum
fleiri fregnritum, sem þar hafa
dvalið sfðan austræna strfðið byrj-
jaði. Allir voru þessir fregnritar
að halda heimleiðis, saddir ver-
unnar meðal Japana. Mr. Davis
er einn hinn nafnkendasti fregn-
riti í Bandaríkjunum, og sérlega
áreiðanlegur í frásögn sinni.
Hann skýrði frá, að þessi flokkur
fregnrita hefði fylgt eftir japönsk-
um hermönnum, en voru nú heim
að hverfa vegna þess, að illmögu-
legt og í flestum tilfellum alger-
lega ómögulegt væri að koma
réttum hraðfréttum til blaðanna
gegnam Japana. Hann kvað
það vera • í öllum greiuum ó-
mögulegt að trúa Japönum til
eins eða annars, hve fagurt sem
þeir lofuðu. Þeirra skapferli er
að vera mjúkur á manninn, herma
alt eftir, sem þeir sæu og heyrðu,
láta enga vita um hvað þeir
hugsuðu, og ætluðu, og reyna að
liagnýta sér það á einlivem liátt,
og hika sér ekki augnablik við
að ganga á orð og gerðir, ef þeir
hafa von um hagnað af því sjálfir.
Um endalok strfðsins kvað hann
sér ómögulegt að segja nokkuð
ákveðið, vegna þess, að þeir menn
sem væru þar eystra vissu ef til
vill minna. en þeir sem sætu í
öðrum lieimsálfum.
Við lýðbrautina.
Árið 1904, 3. nóvember, vom
kosningar f Canada. Spursmálið
milli flokkanna var: Conservativar
vildu lýðbraut, en Laurier-stjórnin
Gr. T. P. braut, og gefa til þess um
150 millíónir dollara til utanríkis
félags. Conservativar vora kjörnir
af þjóðinni með miklum yfirburð-
um. Þeir og stjóm þeirra bygðu
lýðbraut, eða járnbraut, sem þjóðin
í Canada á, stjórnar og ræður í
smáu og stóru.
Átta ár eru liðin frá þessum stór-
viðburði þjóðarinnar í Canada.
Fregnriti frá blaði í Norðurálfunni
stendur á lýðbrautarstöðinni í
Winnipeg. Sá bœr er orðinn stór
bær, með 175,000 íbúa eða meira.
Brautarstöðin er nýbygð, 8 loftuð,
og hin n/asta í sniðum. Fyrsta
farþegjalestin kemur vestur til
Winnipeg, sem gengur rakleitt frá
hafi til hafs. Múgur og margmenni
er samansafnað á brautarstöðina,
að sjá lýðlestina bruna inn á stðð-
ina. Leiðtogar Conservativa úr
Austurfylkjunum eru væntanlegir
með henni. Þarna undir ljósunum
standa um 30 þúsundir manna.
Það er haustkveld, stilt, fagurt,
stjörnuríkt og glaðatunglsljós. fjtn
8,000 Islendingar eru í Winnipeg-
borg. Fullur þriðjungur þeirra
stendur og bíður eftir fyrstu lest
lýðbrautarinnar, lestarinnar, sem
innsiglar og helgar minningu Con-
servativa í Canada, og er uppi með-
an heimur byggist. Lýðbrauta-
stefnan er þeirra sigurmerki, braut-
arbyggingin er kóróna starfsemi
þeirra. Islendingar halda enn þá
að mestu leyti hópinn sér. Þar
má sjá fremsta f broddi fylkingar
marga, góða menn, sem stóðu með
Heimskringlu og Conservativa-
flokknum gegn um þykt og þunt,
og þokuðust aldrei, frekar en klett-
ur í hafinu, þó öll blöð, sem kalla
sig kyrkjuleg og versleg, söfnuðust
að þeim og ritstjóra Heimskringlu
og æptu að þeim og gengu ber-
serksgang, sátu þeir glottandi og
gugnuðu hvergi, en héldu þráð-
beinu í þjóðmálum. — Þar stóðu
þeir og margir aðrir ágætis Islend-
ingar, sem fylgt höfðu þeim að
málum í eldraunum og steyypiflóði
kosninganna, og sem heima áttu
bæði fjarr og nær. Menn, sem
voru dyggustu fósturjarðarvinir og
úrvalsborgarar, og elskuðu þó engu
að sfður og hlyntu að föðurlandinu
— íslandi langt austur í úthöfum
Þráin, eftirvæntingin, tilhlökkun-
in var mikil. En stilliag og stað-
festa hvfldi fast yfir öllum. Það
var gaman að sjá eigin eign, vel-
bygða járnbraut á nýjasta og
traustasta hátt, sem ljómandi ný-
móðins lestir flugu eftir, og vita og
geta bent á: Þetta er lýðbrautin
okkar Canadamanna. Hver hefir
gert betur á átta árum?
Staðurinn er uppljómaður með
öllum ljósalitum, sem upphugsan-
legir eru. Veifur og fánar blakta
upp á burstum, tufnum og spírum,
þar hálfrökkrið hmdur þing um við
ljósadýrðina. Máninn, stór og eir-
rauður, er nýlega stiginn upp fyrir
sjóndeildarhringinn og þrammar
tii vesturs. Stjörnurnar glóa og
glitra, og sýnist leika á ljósbylgj-
um f dökkbláu hvelfinu Lítili and-
vari klappará kinn,kominn úr suð-
austur átt. — Loftið er þrungið
eftirvæntingu, óumræðilegri gleði
ög sjálfstrausti, og meðvitundin um
aJ vera ein liin fremsta, starfsam-
asta og ötullegasta þjóð og fólk í
heimi, fer sem titrandi ánægjutil-
finning gegn um hvert einasta gott
mannshjarta. Ekkert er dýrðlegra
fyrir mannshjartað en sigurinn.
Allir, sem þarna voru, vissu að þeir
höfðu sigrað, sigrað fullkomlega og
frjálslega. Sigrað sem menn, sigr-
að sem þjóð, þótt eldurinn væri
ægilegur, logheitur og steikjandi,
sem þjóðin varð að kafa, gegn um
f jendur lýðs og lands þann 3. nóv-
ember 1904. Þrautin var unnin,
sigurinn fenginn, þjóðin í Canada
stóð framar í augum annara þjóða,
en hana hafði nokkurn tfma dreymt
nm sjálfa.
Blásandi, snöktandi, kvæsandi
og blfstrandi hljóð heyrðist austur
við Rauðará. Lestin kemur, kem-
ur! Brautarmennimir fara að veifa
merkiljósunum við brautina, lestin
færist nær —- nær — hún kemur
léttilega inn á stöðina, blæs hétt og
snökt um leið og húu lagðist á
stöðvarnar. Hún er hin tignarleg-
asta til að sjá og býðuröll þægindi,
sem hægt er að hugsa sér. Þjóðin
á hana, stjórnar henni og notar
hana, þessa lýðbraut. Fólk skoðar
hana f krók og kring og þykir mik-
ið um vert frá því, sem áður var.
Það á brautina, útbúnaðinn, alt er
betra, fallegra, skemtilegra og ó-
dýrara, en nokkru sinni hafði sést
eða þekst áður. Það ræður far-
gjöldum og flutningsgjöldum. Nú
fer það fyrir 2c á míluna, sem hjá
Greenway og Laurier kostaði 3 y2
—4c. Mennirnir, sem vinna á
lestunnm og brautinni, eru þjónar
fólksins, kurteisir og leiðbeinandi,
í staðinn fyrir, að járnbrautarþjón-
ar fyrrum voru hortugir og hroka-
fullir og liðamótalausir, af þvf þeir
unnu fyrir félögin, en ekki þjóðina.
Alt er hið ánægjulegasta og sólskin
framfara og geislaroði framtíðar
innar og virkilegleikans stafa hátt
um loft.
Nú snýr fregnritinn spaugilega
við blaðinu, í enda þessarar mark-
verðu fréttagreinar sinnar:
Þegar lýðlestin hefir dvalið nokk
nra stund á stöðinni og gleðilætin
óma hæzt í loftinu, þá er manni
litið til austurs, við litínn gný sem
berst til eyrna fólksins. Menn sjá
fáránlega undra s/11. Tvær, þrjár
hryglu - þrungnar raddir lirópa:
“Grand Trunk Pacific braut Lib-
erala! Laurier-brautin! Sko, sko!”
Á hliðarstfg utan við brautinakem-
ur hundalest, sem dregur hjólbörur
aftan í sér. Akdýrin eru þreytuleg
og megringsleg álits. Fyrstu hjól-
börumar dregur gráflekkóttur,
gámslegur rakki. Hann er tryll-
ingslegur, og manni getur dottið í
hug, að hann væri betur kominn á
vitlausra h. spítalann, en hafður í
ferðalagi. Út úr fyrstu börunum
stfgur ritstjóri Lögbergs og Bole.
Fáeinar raddir reyna að æpa Grand
Trunk, Bole, Laurier! Allir lýð-
brautamenn hrista höfuðin með
fyrirlitningu, samt blandaðri með-
aumkun, yfir fádæmum þessara
grænlensku flutningsfæra. Einar 2
kúgildistölur af Liberölum skriðu
upp úr hjólbörulestinni. Og hrifnir
af framförunum og hrifnir af sjón
sinna eigin verka, tekur Mangi of-
an og kyrjar upp sálminnþannarna
úr Nýju sálmabókinni hans Gunn-
steins, er Lögberg inti frá um dag-
inn: “Guð Laurier, vér göfgum
þig; Grand Trunk vér höfum feng-
ið”. Lögreglan annast um þá,
sem hávaðanum valda, eins og
vant er. —
í þessum svifunum verðurmanni
litið vestur með brautinni, og sér
Freyju litlu aka sér á torfuhnaus
úti í svo litum leirpolli og hefir
stungið höfðinu á Puttee undir
svuntuhaldið. Hún er að sýna
samgöngufærin hans Puttee á
verkamanna-brautunum í Canada.
Konurnar fóru sumar að brosa, að
þessum nýmóðins samgöngufæram,
og gengu þó ekki út á drekann
Putteenaut, tii að prófa ferðhrað-
ann á honum. Þetta þýddi sam-
göngufærin hans Puttee litla. Og
Freyja söng: “Tipla ég á torfu-
hnaus, torfuhnaus; togið í hann
Puttee, Puttee.” Margir brostu
góðmótlega að litlu telpunni, þar
sem hún var að leika framan í
fólkinu.
Alt í einu heyrði maður svo lftið
grátitlings unga tfst uppi f einni
súlunni. Það var svo lftill ungi,
með stór augu, svo lftið iiðraður á
kollinum og vængjunum. Augun
s/ndust ætla að hlaupa út úr höfð.
inu, því hann var svo fjörugur.
Hann hossaðist upp af fðgnuði, og
tfsti, tlsti og var að lofa lýðbraut-
ina, og sagðist nú vera með Con-
servativum, sem frelsað hefðu Can-
ada úr klónum á Laurier-stjórninni
og útlendu auðfélagi. Nú væri
hann farinn að sjá, og bráðum gæti
hann flogið með lestum lýðbrautar-
innar aftur og fram um landið, og
vildi allar sínar fugla-vinsenldir
þar við leggja Það var gaman að
sjá áfergið í litla unganum. Hann
var svo glaður og ákveðinn í ætlun-
arverki sínu í þjóðþarfirnar.
Það var ei fyrr enn morgunsólin
sveipaði sundur eldrauðum morg-
unroðanum um loft og láð, að fólk
hélt heimleiðis frá þessum dýrð-
lega viðburði. Og aldrei hefir
nokkur þjóð sofnað værara og
dreymt betur, en Canadaþjóðina
þessa morgunstund, þegar þrek-
virki og þjóðeign runnu saman í
eitt f Canada, og nótt og dagur
frelsis og framfara féllust f arma.
Fært i letur af
K Ásg. Benediktsson
Kjósendur!
Greiðið atkvæði með þjóð* •
eign járnbrauta! Veljið
þessa menn fyrir
fulltrúa yðar:
Kjördæmi l>ingrmaHiisefni
Marquette................Dr. Roche
Souris.........Dr. Schaffner
Provencher.....Hr. Lariviere
Macdonald.........Hr. Staples
Portage la Prairie .... N. Boy d
Dauphin........Glen Campbell
Selkirk.........W.W. Coleman
Brandon....R. L. Ricliardson
Winnipeg.......Sanford Evans
Lisgar..................W.H. Sharpe