Heimskringla - 26.01.1905, Qupperneq 1

♦
♦
T. THOMAS
J lalenrkor kaopmaOur
• selur Knl og Kldivld
J Afgreitt fljótt ok fullur mælir.
537 Ellioe Ave.
Phone 2620 »
T. THOMAS, kaupmapur
nmboOssali fyrir ýms vorzlunarfélög
1 Winnipec og Austurfylkinnum, af-
areiöir alskonar pautanir lslendinga
ur nýlendunum, peim aö kostnaöar-
lausu. Skriflö eftir upplýsingum til
537 Ellice Ave. - • - Winniþeg
XIX. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA 26. JANÚAR 1905
Nr. 16
Arni Eggertsson
671 ROSS AVENUE
Phene 3033. Winnlpc*.
Sleppið ekki þessu
tækifæri!
Ég hefi 80 ekrur & Rauð&rbakk-
auum að austan verðu, um 8 til 9
mfltir frá Winnipegr, land sem eftir
afstöðu er $40.00 til $50.00 dollara
virði ekran, sem bg get selt fyrir
$27.00 ekrnna, ef það selst fyrir 1.
janúar. “Torrens title.” Söluskil-
málar rýmilegir. Eftir eitt til tvö
ár verða lönd þessa vegalengd frá
Winnipetr frá $6000 til $100.00
ekran. Slíkt hefir reynslan sýnt í
öllum bæjum í landinu. Sleppið
ekki tækifœrinu, kaupið strax.
Ég hefi einnig lot og: hús til sölu,
pening-n að lána, eldsábyigð, lffsá-
byrgð ofl.
Arni Eggertsson
Offlce: Room 210 Mclntyre Elk
Telephone 3364
* Fregnsafn.
Markverðustu viðburðir
hvaðanæfa.
TTppreist í Rússlandi
Allar fréttir frá' St. Pétursborg f
sfðastliðnar tvær vikur hafa bent
til f>ess, að umfangsmikil nppreist
væri f>ar f vændum. Orsakir til
þessa eru tvennar: Sú fyrst, að
alþýða manna á Rússlandi er æst
móti stjórninni út af stríðinu við
Japan og telnr víst, að hún fái
ekki sigrað í f>eim leik. í öðru
þrengir nú svo mjög að verkalýðn
nm f stórborgum landsins, bæði
▼egna atvinnuskorts, kanplækkun-
ar og skattþyngsla. Þetta hefir
gengið svo langt, að yfir 200 þús-
und verkamenn í St. Pétursborg
sömdu ávarp til keisarans og báðu
nm að mega lesa það upp frammi
fyrir honum sjálfum, og lofuðu þvi
jafnframt, að þeir skyldu sjá svo
nm, að hann mætti vera óhultur
fyrir öllum ár∑ að eins kröfð-
ust þeir þess, að hann veitti sér á-
heyrn. í stað þess að verða við
þessari sanngjörnu kröfu fólksins.
var borgin fylt fótgöngu og ridd-
araliði og öllum mönnum bannað
að koma saman á strætum úti.
Tilgangur stjórnarinnar var auð-
sjáanlega að bæla uppreistaranda
fólksins og að ógna því til þagnar
með tugum þúsunda herliðs f borg-
inni. En f>etta tókst ekki og upp-
reistin var byrjuð á sunnudaginn
var. Svo stóð á, að yfir hundrað
þúsund menn, ásamt nokkrum kon-
nm og börnum, alt aðfram komið
af klæðleysi og hungri, fylkti sér
að vetrarhöll keisarans, til f>ess að
biðja hann ásjár. Þessi leiðangur
Var hinn friðsamlegasti; epginn
niaður var vopnaður, en hermenn
^eisarans fengu skipun um, að ráð-
ast & lýðinn. Fólkið kastaði sér
bá flötu á jörðina, til merkis um
^ndirgefni, en hermennirnir sintu
bvl ekki, heldur drápu j>ar á svip-
stunön ygr 5QQ manns, konur og
hörn Við þetta snéri fólkið heim
aftur, en var svo æst f skapi, að
víst er talið, að almenn uppreist
▼erði nú byrjuð vfðsvegar um Rúss
land.
Prétt frá Pétursborg á sunnu-
dagskveldið var segir yfir 1500
manns dána og særða, sem afleið-
mg af leiðangrinum til keisara-
hallarinnar. Vístmun mega telja,
að þúsundir manna hafa fallið
þann dag. Um fnið koma nánari
fregnir sfðar. Tveir prestar, Gopon
og Sergfus, eru leiðtogar fólksins.
Fólkið eyðilagði gas og rafljósa
stofnanir f vissnm pörtum borgar-
innar, og 1 myrkrinu á sunnudags-
kveldið réðst það á matvörubúðir
og rænti f>ar öllu ætilegu.
Lýðurinn skorar & alla, sem unna
frelsi og sj&Ifstjóm, að leggja til
nægileg vopn, svo að hægt sé að
halda áfram hernaði á hendur
stjórnarvaldinu. Einn herforingi
stjórnarinnar féll f hendur upp-
reistarmanna og var samstundis
lfflátinn.
Fólkið fer hörðum orðurn um
keisarann, sem það telnr nú óvin
alþýðunnar.
Hraðskeyti frá Panama í Mið-
Amerfku segir f>á frétt, að nýlega
hafi slegið í bardaga milli tveggja
enskra aðalsmanna skamt nndan
Costa Rica ströndinni við eyjuna
Cocos. Tiiefnið var, að báðir
þessir aðalsmenn höfðu lagt að
heiman á skútum sfnum, með flokk
manna, í leit..að ræningjafjársjóð-
nm, er faldir eiga að vera á eyju
þessari. Sá, er fyr lenti, Lord
Gray, fékk leyfi Costa Rica stjórn-
arinnar, að rannsaka eyjuna og
þóttist hann þá hafa rétt til að
banna öðrum slfkar rannsóknir.
En nokkru sfðar kom samlandi
hans Lord Fitz-Williams með sfna
menn og vildi leita líka. Það sló
þegar f illdeilur með þeim og lauk
þvf þannig, að Costa Rico stjórnin
varð að senda þangað herskip til
að enda þrætuna. Flýði Fitz Wil-
liams við það á burt, en hinn er nú
að leita.
Báðir þessir lávarðar eru nafn-
togaðir menn meðal Englendinga
og handgengnir konungi vorum og
öðrum enskum stórmennum.
— Rússar byrjuðu nýárið, sem
ber hjá þeim upp á 13. jan., þannig
að Nikulás keisari sæmdi vildar-
menn sfna ýmsum heiðursmerkj-
um. í tölu þeirra voru prins Obel-
ensky, landstjóri Finnlands, og
fjármála ráðgjafi Kobevsoff, er
skipaðnr hefir verið ráðherra utan-
rfkismála.
— Sú fregn berst frá París, að
forsætisráðherra M. Combes muni
segja af sér stjórnar-formensku.
Vinsældir hans hafa farið þverrandi
nú f seinni tfð, enda hafa hvorki
páfakirkjumenn né sósfalistar spar-
að að gera hann tortryggilegan.
Eins og knnnugt er, hefir Combes-
stjórnin barist fyrir afnámi alls
klerkavalds innan franska rfkisins,
rekið sumar hinar katólsku trúar-
reglur úr landi og l/st þvf yfir, að
alger aðskilnaður ríkis og kirkju sé
það, sem stjórnin vilji stefna að.
Það sem mótpartar hans æsa lýð-
inn með á móti honum ern þessi
þrjú atriði í stefnu stjómariimar:
1. Afnám rfkiskirkjunnar frönsku,
en gera aftur öllum trúflokkum
jafnhátt undir höfði; 2. afnám
leyninjósna á prívat framkomu yf-
irmanna f hernnm; 3. Undandrátt-
ur að leggja á inntekta skatt.
— Roosvelt forseti hefir lagt
fyrir stjórnamefnd District of Col-
umbia frumvarp þess efnis, að tek-
in sé f lög hýðing sem hegning á
þá, er misþyrma konum sfnum.
Tveir úr nefndinni hafa lýst því
yfir, að þeir séu frumvarpinu sam-
þykkir, og verður það lagt fyrir
þingið, Búist er við, að það nái
samþyktum þar.
— Um langan nndanfarign tfma
hefir skólastjórnin f Bvfþjóð reynt á
allan hátt að spoma við því, að
b'irn í alþýðuskólunum héldi uppi
tóbaksbrúkun, er þau hafa lært í
heimahúsum eða á götum úti. Nú
fyrir skömmn hefir skólanefndin
gert þá tillögu, að engum f 1/ðhá
skólunum, er uppvís yrði að tó-
baksbrúkun, skyldi nokkur styrkur
veittur fr& þvf opinbera. Tillögu
þessa hefir hún skýrt í prentuðum
bæklingi, er sendur hefir verið til
foreldra vfðsvegar um landið.
— Ole Vang, ungur norskur rit-
höfundur, er nú f New York og
flytur upplestra á hverju kveldi úr
hinu fræga riti Henrik Ibsens
“Peer Gynt.” Alla söngvana, er
fyrir koma f ritinu, syngur norsk
söngkona frá Kristjanfu. Upplest-
ur og söngvar allir eru á frummál-
inu, en orðréttri þýðing leikritsins
er útb/tt meðal áheyrendanna.
Þetta er f fyrsta skífti, er nokk-
urt leikrit hefir leikið verið á
þenna hátt, en það virðist mæta
góðum viðtökum. — Langt verður
þesg að bfða, að nokkurt fslenzkt
rit fái slíkt álit og undirtektir með-
al útlendinga.
— 19. þ.m., samkvæmt almennri
venju grísk katólsku kirkjunnar,
fór fram vatnsvígslu hátfð sú, er
kirkjan heldur f minnihgu um
skfrn Jesú í ánni Jordan. Hér f
bænum að aflokinni morgun guðs-
þjónustu fór Serafím, biskup Gal-
icfnmanna og Rússa, ofan að Rauðá
með söfnuði sínum, að vígja ána.
Það var höggvin vök á fsinn í
krosslögnn og fskrossinn settur
upp og |>ar næst lesinn vfgslufor-
málinn. Safnaðarfólk biskups fylti
flöskur af þessu helga vatni, er það
geymir til næstu hátfðar, og notar
sem varharlyf ve'kinda slysa og
dauða í millitíð.
— Við vatnsvígslu hátíðina f St.
Péturslxirg á Rússlandi, er haldin
var þann 19. þ.m., var Nikulási
keisara sýnt banatilræði. Meðan &
vfgsluhátfðinni stóð, var skotið af
ótal fallbyssum í bæjarvirkjunum f
hátfðaskyni. Eitt þessara skota
kom f kapellugluggann fyrir fram-
an vetrarhöll keisarans, þar sem
keisari stóð fyrir altarinu, ásamt
mörgum af aðlinum, og var að fram-
kvæma þessa helgu athöfn. Er
skotið kom að kapellunni, dreyfðist
það, mulbraut nokkra glugga, varð
einum lögregluþjóni að bana, en
særði nokkra, er nærstaddir voru.
Talið er vfst, að keisara hafi verið
ætluð þessi sending, og þykir það
undrum sæta. að slfkt skyldi hafa
verið gert á þennan h&tt. I fyrsta
lagi við hátfðahöld af þessu tagi á
aldrei að miða byssunum þangað,
er nokkrum getur staðið hætta af.
Og í öðru lagi er ekki til ætlast, að
þær séu hlaðnar öðru en púðri.
Það er því talið víst, að einhverjir
f hernum hafi verið f ráðuni með
þetta og hafa nokkrir verið teknir
fastir, grunaðir um að vera valdir
að samsærinu.
Heldur er að lagast með kola
námuverkfallið á Þýzkalandi. Vil-
hj4lmur keisari hefir gert sitt Vtr-
asta að koma á friði og sátt. Stjórn-
in hefir komist að þvf, að náma-
eigendur hafa reynt að koma á
ýmsum siðum, er s/na skyldi und-
irgefni verkamanna við húsbændur
sfna sem mest. Meðal annars var
það heimtað, að þeir slæju saman
hælum, sem hermenn á vakt, með-
an húsbændurnir gengi fram hjá
þar sem hinir væru að verki.
ÁRSF UNDUR
Félagsmenn Islenzka Conserva-
tive Klúbbsins eru hér með mintir
& það, að fimtudagskvelnið 26. þ.
m., verður ársfundur félagsins hald-
inn í fundarsal þess. Þá fara fram
kosningar áembættismönnum, fjár-
hagsskýrsla verður lögð fram o. fl.
Vonandi að allir félagsmenn, sem
geta komið því við, mæti á þessum
fundi og einnig komi í tæka tíð.
Fundurinn byrjar kl. 8.
-ILBERT fíOODMAN,
tkrifari,
Winnipeg, 23. jan. 1905.
Leiðrétting
Herra litstjóri!
Eg get ekki með öllu leitt hjá
mér að minnast fáum orðum, fyrir
hönd stúknnnar Heklu, á greinar-
stúf nokkurn, er þér birtuð i sfð-
asta blaði yðar, þann 12. þ.m . með
fyrirsögninni: “Ókurteisin er ódýr
og sannleikanum verður hver sár-
reiðastur.”
Margan mun undra, að þér skyld-
uð veita grein þessari móttöku,
einknm af tveimur ástæðum.
í fyrsta lagi vegna þess, að hún
mun af fæstum lesendum blaðsins
verða talin til stórrar uppbygging-
ar, hvorki að formi né efni, nema
ef vera skyldi, að sumir kynnu að
skoða hana sem alvarlega aðvörun
frá yðar hálfu um að snúa baki
við þeim félagsskap, er grein sú
minnist á.
I öðrn lagi sökum þess, að hún
er bers/nileg árás og óhróðurs
þvættingur um Good-Templar fé-
lagsskapinn. Þann félagsskap, er
hefir áunnið sér hylli og lofstýr um
mestallan^hinu tnentaða heim, sem
ein hin þarfasta og blessunarrík-
asta siðbetrunarstofnun.
Að sðnnu er hér ekki nm að
ræða nema eina stúku — einn lim
á þeim lfkama. er regla vor saman-
stendur af. En það er þó hvorki
meira né minna en stærsta stúkan f
Vesturheimi ölltim. Og ef að með-
limir þeir, sem skipa þá stúku,
hegðuðu sér lfkt þvf. er greinin
dróttar að þcim, hversu stór blett-
ur væri það þá eigi á reglunni f
þessari álfu, og þá um leið á regl
unni f heild sinni!
Það má vera, að sumurn finnist
að bezt hefði verið að ganga þegj-
andi fram hjá áminstri grein, og
virði hana eigi einu sinni þess, að
minnast á hana. og það hefði það f
sannleika verið, ef að blað yðar
væri ekki lesið nema í þessnm bæ,
þar sem menn þekkja bæði stúk-
una og höfund greinarinnar. En
út um bygðir lands þessa og f öðr-
um beims&lfum kann að verða litið
nokkuð á annan veg á þvætting
hennar. Væri henni ekki andmælt,
er ekki ómögulegt, að margur kynni
að álykta sem svo, að hún hefði
þó að líkindum nokkurn sannleik
í för með sér.
En með því að getsakir manna
um hvatir þær sem valda þvf, að
menn ern svo gjamir á að bera
hönd fyrir höfuð sér, eru mjög og
svo tíðar og eigi ávalt sem vingjam-
legastar eða réttlátastar, svo sem:
“Sannleikanum verður hver sár-
reiðastur,” “þama hitti hann kaun-
in,” og þvfumlíkt, þá slæ ég strax
þann vamagla gegn slíkum getg&t-
um, — að lýsa því djarflega yfir, að
ég ber ekkert það hrúðurkaun, er f
minsta mftta hafi ýfst við drótt
þennan á stúkn þá, er ég tilheyri.
I annan stað þykist ég þess fullviss,
að stúkan Hekla hafi í heild sinni
ekkert slíkt kaun, er hafi á nokk-
urn minsta hátt getað kent til við
hnútukast þetta. Að hinu leytinu
álft ég það helga skyldu mfna, sem
einn af starfsraönnum stúku minn-
ar, að bera af henni alt óverðskuld-
að blak, það ég má.
Þá kemur næst til álita, hvort
stúkan Hekla hafi verðskuldað
nefnda árás. Til þess að lesendur
Heimskringlu geti betur áttað sig
á að fella réttan dóm f því mftli, þá
ætti ég í fám orðum að segja til
drögin að þessari misklfð milli
greinarhöfundarins og nokkura
meðlima í Heklu.
Það mun hafa verið á tilgreind-
um fundi, að greinarhöfundurinn
flutti k v æ ð i það, er hann svo
nefnir, en sem öllu heldur mætti
nefna leirburðar-mgl. En hvað
sem þvf lfður, þá hlustaði stúkan
með lofsverðri þolinmæði — laus
við allar “hneixlanir”, mun mér ó-
hætt að segja — vel hæfilega lang
an tfma á lokleysu þ&. En er skáld-
PIANOS og ORGANS.
HeintKman & Co. Pianos.-Bell Orgel.
Vér seljum med mánaðarafborgunarskilm&lum.
J, J. H McLEAN & CO. LTD.
530 MAIN St. WINNIPEG.
-------------------------------------
NEW Y0RK LIFE
Insurance Co. “li.!?11
Árið 1904 var sextugasta aldursár félagsins. Á þvf
ári seldust 185,367 lffsábyrgðar skýrteini að upphæð
$342,212.569, fyrsta árgjald borgað. Það er 100 millíón-
um meira, en nokkurt annað lffsábyrgðarfélag hefir selt
á nokkru undanfömu ári. — Nærri 20 millfónir dollara
var borgað fyrir 6000 dánarkröfur. Yfir 20 mill. til lif-
andi meðlima. — 17 mill. dollara var láaað út á skýrteini
þeirra móti 5 prócent árlegum vöxtum. — Inntektir fél.
hækkuðu um 8£ millfón. — Sjóður þess hækkaði nm 38
millfónir, er nú $590,7360,260.— Lífsábyrgð í gildi hækk-
aði um $183,396,409. Öll lífsábyrgð I gildi 1. Jan. 1905
$1,928,609,308.
CHR. ÓLAFSSON, J. G. MORGAN,
AGENT. • WlNNIPEG MANAGER
ið fór að teygja kviðuna meira á
langinn, en menn höfðu vænst, þ&
fóru snmir að ókyrrast f sætum
sínum, svo að loknm stóðust hinir
gáskafyllri ekki lengur mátið og
tilkyntu flytjanda með lófaklappi,
að þeir hefðu fengið meiraenn nóg
af svo góðn og æsktu gjarnan að fá
að heyra eitthvað annað. Auðvit-
að mun slíkt hafa verið að mestu
ef ekki að öllu leyti f gamni gert.
Þó undi ég því illa og áfeldi í það
sinn með sjálfum mér þ& er það
gerðu. Vil ég að menn sýni af sér,
einkum f þeim félagsskap, nærri ó-
takmarkað umburðarlyndi, ef það
mætti verða til þess að afstýra
missætti og sundurþykkju, sem
venjulega hefir slæm eftirköst f för
með sér. Nú er ég þó nærri kom-
inn á þá skoðun, að tiltæki þetta
hafi þarft verið, er höfundurinn lft-
ur svo mjög & sig, að Inmn álftur
sig hafa staðið þar sem erendreka
sannleikans, þvf slíkt er f fylsta
máta stralfsvert.
Eg ætla svo eigi að fjölyrða meir
um þetta. Eg vona að eins að þér,
herra ritstjóri, hafið eigi meint að
gera oss minsta vansa, oss, sem í
veikleika leggjum fram nokkuð af
tínia vorum og kröftnm til þess að
vinna að því að afst/ra því böli, er
hvílir eins og martröð á þjóðlffi
voru, og sem þér sjálfir hafið and-
mælt af ræðupalli bindindismanna.
Eg vona fyllilega, að þér kannist
við, að yður hafi yfirsést í þvf, að
ljá hinum umrædda greinarstúf
rúm í blaði yðar og að þér sýnið
þess vott með því, að ljá þessum
lfnum rúm á álfka eftirtektaverðnm
stað og hann hlaut. En skylduð
þér mót von minni leyfa meiru af
þessu tagi rúm í blaði yðar, þá
skora ég fastlega á yður, í nafni
stúkunnar Heklu, að birta jafn-
framt orðréttan kveðling þann, er
valdið hefir miskUð þessari.
Að endingu vil ég taka það fram,
að ég ber ábyrgð á þessum línum,
en stúkan eigi.
Virðingarfylst,
8. VIOFÚSSON,
nmboösm. 1 stúkunni Heklu.
Winnipeg, 14. jan. 1905.
Um tollmálið
í háttvirtn blaði yðar, dags. 13.
október sl. stóð ritstjórnargrein um
“Tollvernd bænda”. Mig langar til
að athuga þá ritgerð, ekki af því ég
telji mig tilheyrandi þeim flokki, er
nefnir sig “Liberals” og þykist
trúa á frjálsa verzlun, sem hann þó
ekki gerir, — heldur af þvf, að ég
er mótfallinn allri svo nefndri toll-
vemd og trúi á algerlega frjálsa
verzlun. Eg vil því benda á þær
villur, sem mér virðast koma fram
hjá tollvemdarmönnum, ekki sfður
fyrir norðan línuna en fyrir sunn-
an hana. Og þar þetta mál er
meira og minna rætt, þá hygg ég að'
margir lesendur yðar muni veita
þvf eftirtekt.
Eftir að hafa bentá /ínsan varn-
ing, sem er verndaður með tolli, þá
lætnr höfundnrinn 1 Ijósi, að hann
vilji benda bændum á, að vemdar-
tolla hugmyndin sé ekki til orðin
fyrir hagsmuni sérstakra mann-
flokka, heldur fyrir alla ibúalands-
ins í heild sinni og að tollurinn sé
settur á til þess að auka iðnaðar-
framleiðslu og starfsemj f ríkimu
Hið fyrsta, sem mér keiuur til
hugar er: Hvernig stendur á þess-
ari svo kölluðu tpllvernd? Oer frá
hverju er verið að verndá? Hvað-
an kemur sú hætta. sem knýr oss
til að setja á svo kallnðan verndar-
toll? Og á hvern hátt getnr tollur
vemdað oss? Þetta eru þ*er spurn-
ingar, sem vér verðum að leysa úr,
áðuren vér leggjum út f að sanna,
að þessi tollnr sé til hagsmuna fyr-
ir alla íbúa landsins. og ég vona,
að höf sé reiðubúinn að svarn þess-
um spurningum.
í fyrsta lagi leggjum vér það til
gruudvallar, að aðalverksvið stjórn-
arinnar sé það, að vernda rétt ein-
staklingsins til að gera það helzt
sem hann vill, að svo mikln leyti,
sein það ekki skerðir annara rétt til
að gera það sama.
Vér skiljum svo, að þetta sé öll
sú vemdun, sem hver einn þarf
með, og að frá stjórnarleKn sjónar-
miði sé einstaklingnum engin
hætta búin, þegar li>mn hefir náð
rétti sfnum; þvf svo framarlega,
sein hver maður hefir þekkingu og
hæfileika til að framleiða allar lík-
amlegar nauðsynjar, þá er ekkert
annað sem útheimtist, en að hann
hafi frýjan aðgang að forðabúri
náttúrunnar og frelsi til að verzla
með það, er hann framleiðir. Þvf
með hverju móti getur stjórnin
verndað einstaklingnn, nema með
þvf að vernda rétt hans.
í öðru laei, ef vér göngum út frá
þeirri gmndvallarstefnu, að hver
einn liafi rétt til þess,er hann fram-
leiðir, þá hefir hann líka efalaust
rétt til að verzla með það við hvem
helzt hann vill, og ef svo er, pá
hefir enginn rétt til að aftra nein-
um frá að verzla við mann, svo
framarlega, að það skerði ekki jafn-
rétti annara. Og þar af leiðandi
er alfrjálsri verzlun engin hætta
(Niðurlag á 2. bls.)