Heimskringla - 23.02.1905, Page 2
HEIMSKRINGLA 23. FEBRÚAR 1905
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskringla News & Publish-
ing '
Verö blaðsins í Canada og Bandar.
$2.00 um árið (fyrir fram borgað).
Senfctil Islands (fyrir fram borgað
af kaupendum blaðsins hér) $1.50.
Peningar sendist í P. O. Money Or-
der, Regisfcered Lefcfcer eða Express
Money Order. Bankaévlsanir é aöra
banka en 1 Winnipeg að eins fceknar
með aiTöllum.
B. L. BALDWINSON,
Edifcor & Manager
Office:
727 Sherbrooke Street, Winnipeg
P. O. BOX 116.
Til átthaganna.
Það mál hefir vaknað og er ofar-
lega á dagskrá sumra blaða á Is-
landi, að æskilegt væri að fá fólk
héðan að vestan til að flytja til Is-
lands og setjast f>ar að. Tvær eru
aðalstefnur máls þessa, og tveir
flokkar íslendinga, sem vakir fyrir
blöðunum að helzt væru fáanlegir
til heimferðar. Blaðið •‘Vestri” t.
d. kveðst með vissu vita af mörgu
fölki meðal íslendinga í Ameríku,
sem gjarnan vildi hverfa heim aft-
ur, ef [>að hefði efni til þess, og
ræður blaðið landstjórninni til að
verja fé úr landssjóði, til þess að
hjálpa þessu fólki heim aftur.
Hin hugsjónin, eða hlið málsins,
er flutt í tfmaritinu “Hlfn”. Það
blað vill láta stjórn landsins starfa
að f>ví, “að fá góða íslenzka menn
og bændur vestan um haf, til f>ess
að kenna íslands bændum að búa
vel á ættjörð sinni með fátt vinnu-1
fólk.”
Báðar þessar hugniyndir hafa
mikið til sfns ágætis. Það er f
fyrsta lagi mannúðleg hugsun, að
vilja láta styrkja [>á til Islandsferð-
ar, sem ekki geia unnið sér svo |
brauð hér vestra, að þeir fái unað i
hér hag sínum. Slíku fólki mundi j
ljúft að þiggja hjálp af landssjóði
íslands, til [>ess að geta komist
heim á æskustöðvarnar, þar sem)
fæðingarhreppar þeirra mundu
keppast um að útbreiðasfna mjúku
móðurarma móti vestur-íslenzku
þrotaflökunum og ala f>á í alsnægt-
um og unaði lffsins, og vfst er um
f>að, að illa breytir fslenzka stjóm-
in, ef hún sinnir máli þessu að
engu leyti, þar sem um svo mikið
happ er að tefla fyrir ættjörðina á
eina hlið og um svo mikinn fjölda
fólk er að ræða á hina hlið, sem
‘Vestri” veit með vissu að hér býr
við svo bág kjör, að það vildi fegið
komast aftur til Islands, ef það að
eins ætti f>ess nokkum kost.
Það er sannast sagt, að hrepp-
arnir íslenzku hafi á liðnum árum 1
lagt svo af mörkum við Ameríku
með ómagasendingum hingað vest-
ur, að þeir ættu að finna hvöt hjá
sér til þess að fylla nú með fólki
héðan að vestan í skörð þau, er
urðu við fyrri ára sendingar þeirra
hingað vestur.
Þau einu vandkvæði, sem hugs-
anlega geta á [>essu verið eru f>au,
að finna það fólk hér vestra, sem
svo er sett efnalega, að f>að yrði j
fáanlegt til að nota þetta “heim-
boð,” ef það yrði gert. Því að enn
hefir enginn, oss vitanlega, látið
f>ess getið, af ölium f>eim fjölda,
sem hingað hefir flutt, að þeir ósk-
uðu að komast heim aftur á hrepp-
ana sína, eða jafnvel að þiggja frýa
ferð til föðurlandsins, þegar það
boð hefir verið bundið þvf skilyrði,
að fólkið dveldi á íslandi framveg-
is. Þetta hefir verið reynt, með
f>ví að bæði Heimskringla og Lög-
berg hafa hvort í sfnu lagi boðið j
að kosta heim til íslands fjölskyld-
ur, sem fslenzku blöðin kváðu hafa
ritað heim til ættlandsins ósk sfna,
að mega losast úr f>eim kvalastað,
er tallinn var að vera hér vestra. j
En þegar þessi framangreindu vest- j
anblöð auglýstu eftir þessu fólki j
og báðu það að gefa sig fram til j
að fuggja frfa ferð til íslands, f>á
var steinhljóð, enginn gaf sig fram
til að Júggja boðið, og s/ndi það
Ijóslega, að annaðhvort hafði fólkið j
ritað heim f>vert um huga sinn,
eða þvf hafði snúist hugur eftir að j
Islandsbréfin voru rituð, — eða í
þriðja lagi, að bréfin hafi fölsuð
verið. Og er sfðasta tilgátan ekki
að eins lang-líklegust, heldur svo
gott sem sönnuð. eftir fregnum er
oss bárust úr Reykjavík um þetta
mál. Enda birtust bréf þessi f
hlaðinu “Þjóðólfi”, og þarf f>á ekki
að efa af hverjum toga þau hafa
spunnin verið.
Annars mun nú óhætt að ætla,
að “Vestri” viti af alls engu fólki
: hér vestra, sem vill komast heim
til að setjast þar að, og að þessi
fyrirsláttur blaðsins sé í þeim eina
tilgangi gerður, að villa sjónir fyrir
almenningi á íslandi, ef með því
mætti ske, að hægt væri að ein-
hverju feyti að draga úr vesturfara
hug manna f>ar. Þess ber að gæta,
að ef einhverjir kynnu að finnast
hér vestra, sem hægt yrði að lokka
til Islands með landssjóðsstyrk,
þá mundu f>að verða f>eir einir,
sem ekki mundu líklegir til neinna
verulegra f>jóðf>rifa hvorki hér né
heima.
En hugsun sú, sem “Hlfn” lætur
f ljósi, að fá góða menn og bændur
héðan að vestan til f>ess að flytja
heim aftur, til að kenna Islending-
um þar að lifa, hefir f sér heilmikið
bæði af viti og sanngimi og sannri
föðurlandsást. Þar hyggjum vér
að sé verkefni fyrir stjórnina, ef
hún telur sér skylt að afla bændum
sínum þeirrar þekkingar í búnaði,
sem bezt mættiþar að notum koma.
Þessi hugmynd er að þvf leyti ný,
að hún hefir algerlega hausavíxl á
því fyrirkomulagi, sem þar hefir
viðgengist að undanförnu. Fram
að þessum tfma heflr landssjóður
borgað eða styrkt landsmenn til að
ferðast utanlands til að læra land-
búnað af erlendum kennurum, en
hugmynd St. B. Jónsssnar er að
flytja kennarana heim til lands-
manna og kenna þeim heima hjá
þeim sjálfum. Þetta verður bænd-
um þægilegra og landssjóði drjúg-
um ódýrara, en gamla aðferðin hefir
verið.
En svo hefir annari nýrri hug-
mynd verið hreyft í “Hlín”. En
hún er sú, að stjórn íslands fái
hæfan Islending héðan að vestan
til þess að setjast að á íslandi og
vinna að f>vf, að halda fólkinu
kyrru heima, með þvf að lýsa svo
Ameríku, að vesturferða hugurinn
hverfi. Ekki er það beint út sagt,
að maður fæssi eigi að launast af
landssjóbi til þess að lasta landið
(Amerfku), en óbeinlfnis liggur það
í orðum ritsins.
Nú hafa lagaákvæði gegn því að
lasta landið (ísland) verið sam[>ykt
á íslandi fyrir nokkrum árum, og
erum vér sfst að þvf að finna, en
ekki verður þeirri hugmynd varist,
að f>að sé nokkuð hjákátlegt, að
gera það að glæp á Islandi, að lýsa
pví landi svo, að sú lýsing þoli ekki
samanburð við lýsingu á kostum
annara landa, sem að allra vitund,
er til þekkja, hafa mikla yfirburði
fram yfir Island, og hversu sannur
og réttmætur, sem sá samanburður
kann að vera. En hafa þó það á
tilfinningunni, að rétt sé að stofna
sérstakt “lasts” embætti á kostnað
landssjóðs, til þess að ófrægja:
Ameríku. Þvf það f>arf enginn að ;
efa, að sá Vestur-Islendingur, sem (
það embætti tæki að sér, og gerði1
sér sérstaka ferð á hendur heim til |
íslands og festi ból sitt þar, til þess j
að inna af hendi þetta göfuga ætl-
unarverk, mundi finna það skyldu i
sfna, að vinna fyrir laununum, og !
má f>á ganga að því vfsu, að maður
f>essi mundi þá heldur halla á kosti j
lands þessa og annaðhvort mikla!
ókostina, að svo miklu leyti, sem !
hér eru nokkrir ókostir, eða að
dylja kostina, að svo miklu leyti,
sem verða mætti. í reyndinni
mundi staða þessa manns verða sú,
að hann yrði bæði óbeinlfnis og
beinlínis, að “lasta þetta land.”
Til þess að hlynna sem mjúklegast
að máli f>essu, lætur ritstjóri “Hlfn-
ar” f>ess getið, að þó hann mundi
tæpast taka f>essu embætti, þá geti
hann bent á hæfa menn hér vestra,
j til þess að reka þessa köllun þar
| heima.
Vér teljum nú mjög svo óvfst, að
, stjórn landsins muni svo saurga
| sjálfsvirðing sfna, að hún sinni
þessari uppástungu herra St. B.
Jónssomr að nokkru leyti. En
hinsvegar verður þvf ekki neitað,
að f>egar slfkar skoðanir birtast í
opinberum tfmaritum, þá er ástæða
til að ætla, að f>ær séu búnar-að fá
j nokkurt bolmagn f hugum fjölda
j einstaklinga þjóðarinnar.
Vér teljum áreiðanlegt, að með
tfmanum verði nokkrir myndar-
legir Vestur-Islendingar til f>ess,
að flytja heim til íslands, svo fljótt,
sem þeir hafa aflað f>eirra efna og
| þekkingar, að þeir finni sig færa til
| þess, að verða föðurlandi sínu að
! einhverju verulegu gagni, og f>að
eru að vorrihyggju fæireinu menn,
sem ísland ætti að leggja rækt við
að snéri heim til átthaganna gömlu.
Það eru ekki svo fáir efnismenn hér,
sem iðulega láta þá löngun sfna í
Ijósi, að f>eir gætu orðið íslandi að
liði, en hafa enn þá ekki náð þeim
efnum eða þekkingu, sem f>eir telja
nauðsynlega, til þess að geta komið
þessum vilja sínum í framkvæmd.
En þetta lagast með tfmanum, þótt
vér biðjum ekki, því f>að er áreið-
anlegt, að Vestur-íslendingar hafa
hlýrri hug til Islands og þjóðar
sinnar f>ar, heldur en Austur-fs-
lendingar telja sér trú um að sé
eða að þeir bera til vor hér vestra.
Hitt er og vfst, að íslandsstjórn
kann að geta flýtt fyrir f>ví, að á-
form f>essara Vestur-íslendinga
komist í fremkvæmd.
En það verður ekki gert með þvf,
að stofna sérstakt embætti til að
lasta Amerfku.
/
Avarp til Helga magra
(Flntt á Þorrablótinu 15. febr. 1905)
Sitjið heilir, herra!
Nú hafa liðið margir sólbjartir
dagar og skuggafullar nætur sfðan
þér námuð Eyjafjörð, skáldanna
“yndislega Eyjafjðrð”, árið 890,—
Eitt þúsund og fimtán ár eru nú
liðin sfðan og er f>að langur tfmi.
En hvort málshátturinn: “Ekki
finst langt f>á liðið er,” getur heim-
færst til yðar, vitum vér ekki, en þó
er [>að engan vegin ólfkleg tilgáta,
að þér hafið veitt tfmanum eftirtekt
og að þér í öliu falli væruð til með
að taka undir með skáldinu og
segja við oss hér í kvöld: “Alt á
skylt við umbreyting,” og benda
oss um leið til sögunnar, frá þeim
degi, sem þér lituð Island fyrst, og
sfðan alla leið niður á vora daga.
Já, vér könnustum við sögu feðra
vorra og Landnámu. Oss er nafn
yðar og ætt kunn, og manndóms
andi og minning yðar hefir einlægt
lifað í hjörtum Islands sona og
dætra, sfðan fyrst að sagan getur
yðar í Kristnesi; nafn yðar og
minning mun lifa svo lengi sem
heimnrinn stendur og Islendingar
eru Islendingar.
Eitt þúsund og fimmtán ár er
langur’ tími, og mikil umbreyting
er nú orðin á öllu, frá því sem átti
sér stað í landnámstfð, eða þegar
þér við rausn og risn voruð óðals-
herra í Kristnesi við Eyjafjörð.i
Vart mun yður hafa grunað það á !
þeim dögum, að þér munduð eiga
eftir að flytja til Ameríku, og halda
hör árlega “Þorrablót” með löndum
yðar. Yður hefir f>ó máske hug-
kvæmst, að umbreyting mundi
geta átt sér stað, en að hún yrði
eins mikil eins og sagan sýnir oss,
það mun yður varla hafa dreymt
um, þvf síður, að þér hafið séð það
fyrir fram.
En svona gengur f>að nú í heim-
inum. “Alt á skylt við umbreyt-
ing” og “lífið er eilff boðabönd.”
Lítum til landins, sem þér numd-
uð; lftum til þjóðarinnar. Er J>að
ekki mikil umbreyting, sem orðin
eráöllu? Eg get varla skilið, að
| f>ér þekkið ísland fyrir að vera
| sama landið, sem það var, og f>á er
! f>jóðin. Alt er umbreytt, næstum
óþekkjanlegt. Lögin liafa breytzt,
trúin hefir breytzt, allir siðir manna
og liáttalag liefir breytzt. Island
er nú ekki lengur lýðveldi, hið
fyrsta lýðveldi, sem til var í heim-
inum. Það er nú komið undir
Danastjórn, og hefir verið það, eins
og yður mun kunnugt, f mörg
hundruð ár, og hamingjan ein veit,
hvort það nær nokkum tíma sínu
foma frelsi og frægð. Islendingar
eru samt auðvitað Islendingar, eins
og f>ér sjáið á ýmsu háttalagi voru
i hér í kvöld, en þeir eru samt ekki
sömu mennirnir, sem þeir voru á
landnámsdögum yðar. Þeir hafa
breytzt mikið, sumt af þeirri breyt-
ingu er sjálfsagt til batnaðar, en
sumt er aftur verra.
Um þessa breytingu f>jóðar vorr-
ar þýðir oss lftið að tala; hún er
að sjálfsögðu mikið eðlileg. Eg
drep svona á þetta í fáum orðum>
rétt til þess að vekja athygli yðar á
f>essu, f>vf tfminn leyfir enga óþarfa
mælgi 1 kveld. Samt get ég ekki
hjá mér leitt, að benda yður sér-
staklega á eina stóra breytingu sem
átt hefir sér stað hjá þjóð vorri, en
hófst þó ekki fyrri en á sfðari hluta
hinnar 19. aldar, en f>að er vestur-
heims-flutningur vor. Hvernig
annars líst yður á þá tilbreytingu?
S/nist yður ekki að hún hafa verið
og sé góð. Eruð þér ekki til með
að samsinna það með mér að Vest-
urálfu flutningur Islendinga sfðast-
liðin 30 ár, sé f>að lang-merkileg-
asta og heillaríkasta, sem komið
hefir fyrir f sögu þjóðar vorrar, sfð-
an þér kyntust henni fyrst? Lfst
yður ekki vel á Amerfkn ? Er það
ekki satt, að hún sé “land hins
þróttarmikla og nýja,” “vonarland
hins unga sterka manns” ? Getið
f>ér sagt oss frá nokkru, sem að
meira hefði aukið frægð vora og
frama, vöxt og viðgang, en Ame-
rfkuferðir? Gjörið f>ér svo vel, að
líta yfir hópinn, sem héma er sam-
ankominn í kveld; er hann ekki
fallegur og frjálslegur? Haldið
þér að gamla landið, eins og það er
nú, mundi hafa breytt við oss eins
og f>essi nýja fóstra vor hefir gert
og mun gera í framtfðinni? Finst
yður f>að nokkurt efamál, að vestur-
heims flutningur vor sé reglulegt
þjóðarlán, lán og gæfa, sem bæði
Vestur og Austur Islendingar geta
stært sig af, og merkasti við-
burðurinn í sögu þjóðar vorrar?
Ég veit að f>ér fallist á þetta, ég
sé það á ánægjubrosinu, sem leikur
um varir yðar og andlit í kveld.
Þér hefðuð óefað hvatt landa yðar
til að flytja til Amerfku, ef þér
hefðuð vitað, að hún var til, þegar
þér voruð í broddi lffsins, og sjálf- j
sagt farið hingað fyrri, og verið nú
viðurkendur á meðal vor sem Helgi
frændi, “uncle Helgi”, ekki sfður
en “uncle Sam” Bandaríkjamanna.
Samsæti (Þorrablót) það, sem [>ör
hafið boðið oss til, og vér sitjum hér
f kveld, bendir oss á forna rausn
yðar og risn. Það má heimfæra
það til yðar, “að lengi er eftir lag
hjá þeim, sem listir kunnu til
forna.” Oss, þó yngri séum, lfst
vel á yður í öndveginu yðar, og vér
óskum yður af heilnm hug, til
langrar og ógleymanlegrar framtfð
ar. Vér skoðum yður hér í kveld
sem fmynd fornrar fslenzkrar j
hreysti og drengskapar; fyrirmynd
sannrar vináttu, fóstbræðralags og1
félagsskapar. Vér göfgum sögu
yðar og landsins, sem f>ér tókuð
yður bólfestu f fyrir 1000 árum.;
Oss finst dugur og hreysti fornald-
arinnar umfaðmi oss á f>essu kveldi.
Og það eruð f>ér, gamli íslenzki
Helgi magri, sem hafið vakið þessa
tilfinningu hjá oss. Lengi lifi
nafn yðar og minning á meðal vor.
Megi saga yðar, nafn og minning
verða oss sú framfarahvöt, sem
kenni oss að breyta svo og starfa
að nafn vort verði ódauðlegt, og
minning vor, sem landnámsmanna
hér í Ameríku, alveg ógleymanleg,
lengst og langt fram í ókomnar
aldir. Einn af gestunum.
Hverjir eru óvinir
kristindómsins?
Þessar og þvílíkar spurningar
gerðu vart við sig í huga mínum
við að hlusta á æðstupresta og
öldunga kirkjufélagsins á trúmála-
fundum þeirra, að kveldi hins 13.
og 14. þessa mánaðar.
Af tvennum ástæðum finn ég mig
knúðan til að tala nokkur orð til
hinna miklu manna.
Fyrri ástæðan er, að það er ekki
ennþá búið að gera mér skiljanlegt,
að bezta ráðið sé að þegja og setj-
ast niður f hægindastól með góðlát
legu brosi, ef að manni og vinum
manns og því málefni, eem maður
ann framþróunar, er misboðið, gert
rangt til.
Hin önnur ástæðan er sú, að ég
álft að prestarnir, mikilmennin,
sem eru svo sanngjarnir og algóðum
guði svo þóknanlegir, tali á móti
\ betri vitund (með öðrum orðum: á
móti góðri samvizku), þegar J>eir
j halda f>ví fram, að allir þeir sem
j standa á móti sumum hinum hé-
| gómlegustu kenningum í hinni svo
nefndu lútersku, að allir þeir séu
óvinir kristninnar. Sökum þess,að
ég hefi nýlega látið það opinber-
lega f ljósi, að ég mundi fremur
fylgja únftarismus heldur en liinni
lútersku trú, eins og hún er hér
kend, — f>á ætla ég að taka það
fram, að ég er engu minni vinur
kristninnar eftiren áður,og þannig
j álft ég alla, sem trúa og breyta eftir
j únitariskum trúarlærdómum. Því
! si sem er óvinur kristindómsins,
! hann hl/tur að vera óvinur trúar-
! lærdóma únftara.
Öll þessi ár, sem ég hefi verið hér
í landi, hefi ég staðið utan við söfn-
uði. Ég var þeirrar skoðunar fyrst
eftir að ég kom frá Islandi, að f>að
gæti ekki liðið á löngu þar til prest-
ar kirkjufélagsins sæu þann kostinn
vænstan, að minka sínar bóksafs-
pintingar í hinni fomu mynd.
Ég gekk jafnvel svo langt að
halda því fram (f>ar sem ég
fann mesta óánægju yfir framkomu
lútersku prestanna), að þetta færi
að breytast til batnaðar. En ég
finn, að þar hefi ég farið villur veg-
ar. Prestarnir brúka sömu aðferð-
ina núna og æðstu prestarnir höfðu
á dögum Krists. Þeir reyna með
öllu móti að deyfa sálarsjón fólks-
ins, alveg gagnstætt þeirri aðferð,
sem Kristur viðhafði; hann kendi
fólkinu með þungskildum dæmi-
sögum með f>annig löguðu fyrir-
komulagi, að það var til að auðga
og fegra hugmyndaríki fólksins og
kenna því að þekkja guð í dýrðlegri
mynd, heldur en hægt er víðast að
þekkja hann f gegn um gamlatesta-
mentið. Hann var ekki alt af að
brjóta heilann um, hvernig hægt
væri að fá fólkið til að byggja sem
hæzt musteri eða fá löggildandi
reglugerð, sem [>vingaði fólkið tif
að borga vissa upphæð til presta og
kirkna. Hann hetír treyst prestun-
um til að sjá um þann hluta guð-
fræðinnar. *Það er annars eftirtekta-
vert, og jafnframt dásamlegt, hvað
Kristur kendi oft frá sínu eigin
brjósti, en ekki gamlar f>ulur frá
tímum gamlatestamentisins.
Niðurstaðan verður sú, eftir því
sem maður reynir að skilja betur
verk Krists, eftir því finnur maður
það betur, hvað stefna hans og
kenningar eru ólíkar kenningum og
stefnu flestra nútfðarpresta lútersku
kirkjunnar. Hvað eru þá þessir
prestar? Eru ekki margir af feim
óvinir kenninga Krists? Eru
f>eir ekki margir hverjir lfkir æðstu
prestunum og foringium fólksins á
Krists dögum? Láta þeir ekki
krossfesta marga fagra, göfuga og
góða hugsjón, /mist gera það sjálfir
eða hafa aðra til að gera [>að? Og
svo mikið er víst, að ekki fylgja
þeir skoðunum Lúters f f>eim efn-
um.
Hinn frægi prestur og menta-
vinur Kristofer Janson segir meðal
Iannars:
i
“Þó að Lúter gerði enga breyt-
ingu við þáverandi skoðun áþrenn-
ingarlærdóminum, var hann samt
svo reiður við þennan stað, að hann
fyrst og fremst slepti honum úr
biblíuþýðing sinni og lýsti f>ví næst
alla í bann, sem dirfðust að taka
hana upp aftur. Samt sem áður
I smeygðu lúterskir guðfræðingar
í honum inn aftur 24 árum eftir
1 dauða Lúters.”
Af þvf það var ásetningur minn,
j þegar ég byrjaði á [>essum lfnum,
j að vera fáorður, þá ætla ég ekki að
I taka upp fleira eftir hinn fjölfróða
! höfund Kristofer Janson. En ef
! ég af einhverjum ástæðum gerði
síðar tilraun til að sýna fram á,
hverjir eru óvinir hins sanna krist-
indóms og hinna réttu og upphaf-
! legu kenninga Lúters, f>á hefði ég
kannske hliðsjón af verkum hans
i og þeirra manna, sem s/na f>að í
verkinu, að þeir vilja fylgja hinni
kennimannlegu aðferð Krists, og
þeirra manna, sem vilja hagnýta sér
! réttilega verk hins mikla og frum-
! lega höfundar (Lúters). En ekki
hinna, sem vilja hlaða í kringum
sig ókleyfum garði af tómum kredd-
um páfadómsins. Nei, tökum held-
ur undir með skáldinu okkar, sem
segir:
“Þarna stendur þú mfn kyrkja,
f>ú sem fyrri leiddir mig;
viljurðu enn mig vemda og
styrkja
verður f>ú að bæta f>ig.
Burt með karar kristindóm,
kredduvald og páfa í Róm!
Burt með trú f tjóðurhafti!
Trúin býr f dáð og krafti.
Trúðu frjáls á guð hins góða,
guð er inst í þinni sál;
guð erlff og lyfting þjóða;
lærðu drottins Hávamál
Hugsa mest um hver þú ert,
hræsnislaus og sannur vert.
Rístu svo og rektu á, flótta
rökkurvofur f>rældómsótta.”
Fáein orð meira:
Ég vildi mælast til við alla, sem
unna sannleikanum, einkum og sér-
ílagi tala ég til þeirra frjáishugs-
andi manna, sem hlustuðu á trú-
málafundi prestanna, ég vildi mæl-
ast til, segi ég, að þeir vildu kynna
sér hvort únftarismus f sinni réttu
mynd er óvinur kristindómsins.
Ég skal taka það fram, að mín
skoðun er, að sumir þeirra manna,
sem telja sig tilheyra únftariskum
félagsskap hér í Winnipeg, séu
heldur til að fæla menn frá þvf mál-
efni, en laða menn að [>vf. Þess
vegna er um að gera, að kynna sér
málefnið sjálft, en ekki að hlaupa
eftir f>vf, sem hinn eða þessi segir.
Jafnvel getur verið valt að treysta
þvf, sem hinir útvöldu þ.iónar segja
hvað f>vf málefni við víkur, og ef
séra F. J. Bergmann eða einhver
annar vildi sannfæra mig um, að
ég fari þar með rangt mál, þá
inundi það stórlega gleðja mig.
Þess er vert að geta, að f>að kom
j eitt atriði fram á öðrum þessum
j trúmálafundi, sem er þess vert, að
þvf sé haldið á lofti
Forseti kirkjufélagsins lýsti f>vf
yfir, að það ættu engir að ganga
inn f lúterska söfnuði, sem findist
að einhverju leyti þeir ekki geta
fylgt þeirri kenningu. Hann (for-
setinn) gekk jafnvel svo langt að
segja, að þeir menn ættu ekki að fá
inngöngu f söfnuðina. Þetta er at-
riði, sem hefir mjög mikla þýðingu,
að minna og hvetja fólkið til að
hugsa um. Hversu oft heyrir mað-
ur ekki fólkið koma út úr kirkjun-
um og bannsyngja allar trúarbragða
kenningar, að eins fyrir fá atriði,
sem f>að fellir sig ekki við?
Það væri sannarlega óskandi, aJ