Heimskringla - 30.03.1905, Blaðsíða 3

HÉIMSKRINGLA 30. MARZ 1905
Þannig lít ég á það.
(Niöurlag)
Herra G. A. Dalmann í Minne-
ota, Minn., er eina söguskáldið að
frumsömdu í þessum jólablöðum.
Honum hefir æfinlega sagst mjög
vel undanfarið og ekki sfst í þetta
sinn. Efnið í Heimskringlu sög-
unni “Flóttamaðurinn,” er að ég
hygg lang þyngst af því, sem hann
hefir enn myndað sögu af, og mér
finst hann hafa farið prýðisvel með
pað efni, og næst f>ví að vera snild,
livemig liann lýsir sálarstrfði og
tilfinningum, einnig göfugleik, og
lætur f>að góðasigra alt á endanum.
Bagan eftir hann f Freyju,“Snjó-
kastið”, er gullfalleg. Ég á ekkert
viðfeldnara orð til yfir þá stuttu en
fögru sögu. Engum manni getur
skilist betur en Dalmann, liversu
ósegjanlega fögur og mikilsvirði
móðurástin er. Sagan er öll mál
lijartans, alveg yfirlætislaus, ekki
eitt orð skrifað í f>eim tilgangi, að
sýna, að höfundurinn sé skáld. En
báðar þessar sögur bera með sér, að
á bak við þær stendur góður og
göfugur maður, með sérlega glögt
auga og mikla þekkingu á mann-
lifinu. Og hann er einnig s v o
m i k i ð skáld, að hann lætur ekki
frá sér fara annað en pað, sem er
bæði honum sjálfum og þjóðflokki
hans tii sóma.
Ég bið forláts! Eggleymdi, að
vinur minn J. M. Bjarnason á einn-
ig í Freyju góðan og fagran kafla
ór “Brazilfuförum”. Máske ég eigi
eftir að sjá alla p>á sögu, og þá væri
mér ánægja, að minnast hennar
með fáum orðum.
r
Eg er f vanda staddur með það,
hvernig ég á að' telja upp allan
þenna stóra lióp af ljóðasmiðunum.
Ég er að hugsa um, að hópa þá
saman, eða setja þá í smá-spyrður.
En ég hygg, að mér verði vanþakk-
að alt, hvernig sem ég reyni að
breyta, og þess vegna ætla ég að
vaða í gegn um liópinn einhvern
veginn, án nokkurrar fastrar reglu
eða niðurskipunar.
Stephan G. Btephanson verður
hvorki stærri eða minni fyrir neitt,
sem ég segi. Hann hefir s/nt það
nú eins og fyrri, að hann er snill-
ingur sem ljóðskáld.
Kristinn Stefánsson hefir einnig
sýnt það nö, sem oftar, að hann er
þungróma, áhrifamikið skáld. En
aldrei man ég eftir, að hann liafi
verið betur í “essinu sfnu”, en nú f
Freyju “Til byltingaskálds”. Og
ef ég skil rétt, þá er það kvæði alt
frá upphafi til enda bl/þung ásök-
unarorð til þeirra manna, sem setia
sig upp á móti eða finna að hug-
sjónastefnu og skáldskap þessara
svo kölluðu “byltingaskálda”. Og
þar sem allar lfkur eru til, að þau
eigi einmitt heima f Hagyrðingafé-
laginu, eftir kveðskap þeirra að
dæma, þá fer efni kvæðisins í öfuga
átt. Fyrst er það, að þar er ennþá
enginn Bónaparti, sem sé lfklegur
að geta gert neina andlega stjórnar-
bylting. En kvæðið aftur á móti
er eldheit eggjun til þess eða þeirra
að verða byltingamenn, sem á eng-
an hátt eru því vaxnir, enn sem séð
verður. Kr. St. er að minni hyggju
lang vitrasti maðurinn og mesta
skáld, sem til erf Winnipeg. Þegar
ég miða við það að dæma um og
leiðbeina í skáldskap, þá verður
hann að hafa nákvæmar gætur á,
hvert og hvernig hann beinir áhrif-
um sínum, því áhrif hans eru mik-
il. Mér er ekki mögulegt að geta
séð, að einn eða annar, þótt hann
kalli sig byltingaskáld, hafl nokkur
einkaréttindi fram yfir aðra til að
vaða allan fjandann f belgog blöðru,
átölulaust og óaðfundið.
Þá kemur J.M.Bjarnason oghon-
Um fyÍRÍr kvæðið “Grímur frá
Grund.” Viljið þér, sem hafið langt
UIn meira vit, en ég, gera svo
vel og segja mér: hvar liggur list-
in aðallega f þvf kvæði, að vera
tekið fram yfir önnur til að leggjast
út á önnur tungumál og verða
heimsfrSjgt? Kvæðið er eins hjart-
anlega blátt áfram eins og það væri
ort af barni. En þannig lft ég á:
J. H. B. er engu skáldi áþekkari í
ljóðagerð en Þ. Erlingssyni, nema
$5,000 virði af FATNAÐAR-
YÖRUM verður að seljast með
GJAFYERÐI innan 60 daga.
Þetta feikna vörusafn vort er alt spánýtt, keypt á þessu ári. Þar
eru hinar alþektu ágætu “Royal Brand” og “Piccadilly ” fatnaðarvörur,
— þær beztu, sem hægt er að kaupa. HATTAR og HÚFUR, nýjustu
enskar og ameríkanskar tegundir, og í stuttu máli alt sem lítur að klæðn-
aði karlmanna. Þetta er er engin “humbug”-sala, — ALT VERÐUR
AÐ SELJAST, því oss er sagt upp húsnæðinu og vér getum enga sæmi-
lega sölubúð fengið að svo stöddu. Oss er því nauðugur einn kostur að
sel.ja, selja, —og vort tap verður yðar gróði Þessi mikla sala byrjar á
laugardagsmorguninn; komið því með fjöldanum og takið þátt í þeirri
mestu kjörkaupasölu, sem verið liefir í þessum bæ. — Bara hugsið hvað
það þýðir að geta fengið nýjan $15.00 alfatnaö eða yfirhafnir fyrir að
eins $9 75: $20 fatnaður fyrir $|2: $13 fatnaður fyrir $8.90- Yfir
100 alfatnaðir með sérstöku verði: $10, $12 og $15 virði fyrir $6. Vér
ábyrgjumst að spara yður 25 tU 50 prócent á öllum kaupum yðar í
búð vorri. Ivomið meðan mest er úr að velja.
Palace Clothing Store
G. C. LONG. eioandi
458 Main Street = - = Winnipeg
Auðvelt að baka vel með
BLUE RIBBON
BAKINC POWDER
Breg&t aldrei.
Fylgið reglunum
HINN AQŒTI
‘T. L.’ Cigar
er laugt á undan, menn ættu ekki að reykja
aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
WESTERN CIGAR FACTORY
Thos. L.ee, elgandi. WXJSTISriFEa--
JONAS PÁLSSON
Piano og Orgel „
KEXNARI
555 Sargent Ave. Winnipeg, Man.
Telephone 3367.
DUFF & FLETT
FLTJMBERS
Gas & Steam Fitters.
004 Notre Dame Ave.
Verk Alt VandaO og svo Ábyrgst.
Kennara Vantar
við Mary Hill skóla No. 987 í 5^
mánuð, frá 1. Maí næstkomandi.
Umsækjendur sendi tillxið sín til
undirritaðsog tiltaki kaup.
Th, Johannson, Sec. Treas.
Mary Hill P. O., Man.
Kennara vantar
fyrir Franklin skóla No. 559.
Kenslutíminn er 6 mánuðir og
byrjar 1. maí 1905. Tilboð, sem
verða að tilgreina kaup, æfingu og
kennarastig, sendist til
PAUL REYKDAL,
Secy-Treas.
Lundar P.O., Man. tf
’PHONE 3668 Smáaðaerdir fljóttoR
vel at heedi loystar.
það, að J. M. B. er blfðari og Ijúf-
ari. Á bak við þetta kvæði stendur
maðurhreinn og viðkvæmur, fullur
af sannleiksást og algerlega yfir-
lætislaus. Þetta sér hver maður og
þetta gefur kvæðinu mest gildi í
mínum augum. Og svo mun hjá
fleirum vera.
Gamli vinur minn S. J. Jóhann-
esson hefir aldrei reynt að reisa sér
hurðarás um öxl í kveðskap. Hann
hefir ætfð skilið sjálfan sig og aðrir
líka hann, og fyrir það mun liann
hulda heiðri til grafarinnar sem al-
fslenzkt skáld landnámstfðar vorr-
ar hér.
Sig. Júl. Jóhannesson hefir ort
prýðis-vel fyrir þessi jólablöð, sem
oftar. Og ég er mjög svo glaður
yfir þvf, að mér finnast kvæði hans,
eða réttara sagt hugsunin, vera öllu
fastari og gátið meira en áður. —
Það er ómögulegt að segja, hve
langt sá maður getur komist sem
Ijóðskáld. Hann á bágt með að
yrkja þannig, að ómynd verði köll-
uð, en fáum mönnum léttara um en
honum að yrkja svo vel sé, en al-
veg ómögulegt að yrkja þannig, að
ekki sé hugsun góð og gagnleg.
Með beztu þökk og lukkuóskum
frá mér, Sigurður minn!
Kristján Ásgeir Benediktsson
má og tejla meðal vorra færustu
manna, bæði sem skáld og til þess
að fegra og bæta vort bókmenta-
lega starf. Hann hefir nú sem
fyrri um þessi jól glatt oss með
fróðleik og skemtun, og hann á,
þegar rétt er álitið, skilið margfalda
þökk V estur-íslendinga fyrir margt,
sem hann hefir sagt bæði f bundnu
og óbundnu máli. En þvf miður
gengur oft þannig til vor á meðal,
að vanþökkin er miklu nær hend-
inui, eins og hitt, ef eitthvað er
hægt að setja út á manninn, þá að
grípa til þess á undan öllu öðru.
Og ég get ekki stilt mig um að
segja mfnu heiðraða “Lögbergi”,
að það gat komið öllum sínum
pólitlsku hefndum fram á hendur
K. Á. B , þó það hefði dregist fram
yfir hátfðarnar, — ekki komið í
jólablaðinu. Þvf hann hefir um
jólin svo oft orðið oss að góðu
kunnur og verið velkomiun gestur
í hús vor.
Þá koma menn úr fögru mynda-
umgerðinni í Heimskringlu, sem
alla tíð hafa verið og eru líklegir
til að verða vorri vestur-íslenzku
ljóðagerð meira til sóma en van-
virðu.
Jón Kjernested hefir nú f þetta
skifti ort af snild fyrir jólablöðin.
Og þannig er frá “Málrún” til St.
G. St. gengið í Freyju, að slfkt
gera ekki aðrir en skáld. J. K.
hefir alla tíð gott vald á máli, er
vel mentaður og táp og hreysti-
maður í orði og anda með brenn-
andi, einlægri ást til gamla fóstur-
landsins og vill kveða allar heillir
til sinnar þjóðar austan og vestan
og verður oss alla tfð góður og
gagnlegur maður.
Þorsteinn M. Borgfjörð á gott
kvæði í Heimskringlu. Hann er
að mörgu lfkur J. Kjærnesteð. Og
væri hann jafnvel mentaður og eins
vel inni f bókmenta heiminum
mhndi ég setja þá báða á sama
bekk.
Þá kemur gamall vinur vor Sig-
urður Isfeld, mesti sæmdarmaður;
sem skáld hægur og ljúfur, með
skíra hugsun og gott óbrotið mái.
Hann hefir ort mörg hugðnæm og
góð kvæði og á beztu þökk fyrir.
Hjá honum set ég Magnús Mark-
ússon. Hann er S. Isfeld að mörgu
lfkur, og þannig lít ég á, að kveð-
skapur hans verði oss aldrei til táls
eða vanvirðu.
Ekki vildi ég gleyma ungum og
efnilegum manni, sem gengur
mentaveginn, Páli S. Pálssyni, þvf
hann á vel ort kvæði í Heimskr.,
“Rósin fölnaða”. Það er engin efi
á því, að þaðan megum vér vænta
eftir góðn skáldi, sem hann er, ef
ekki kemur neitt í veginn, sem
hindrar heilbrigðar lffsskoðanir og
andlegan þroska.
Og sama má segja um Guttorm
J. Guttormsson. Hann er óefað
efni í gott skáld.
Gestur Jóhannesson frá Selkirk
segir í sfðast erindi kvæðisins “Sól
og suður”.
“Hvern munaðar varning er við-
sjálft að þrá,
og vandhæfni dýrmætu gjöfun-
um á,
Vér hlýðum þvf lögmáli hljóðir,
að sett er á nautnirnar sjötugfalt
verð,
að sorg er með ástrfðum jafnan á
ferð,
og sælan er sársaukans móðir.”
Þetta dálaglega kvæði hefir ó-
slitna hugsun alt í gegn. Og erindi
þátta, sem ég benti á, er lífsskoðun,
sem nálega getur átt alls staðar
heima.
Skáldin mörg þyrftu að sjá, að
töluverð vandhæfni fylgir því að
gefa mikið út af ljóðagerð undir al-
menningsálitið. Og ég ætti að sjá
það, og vera búinn að reka mig á,
að svo mikil vandhæfni fylgir þvf,
að segja álit sitt um vestur-íslenzk-
an skáldskap, að mér væri bezt að
segja ekkert meir.
Það eru margir eftir enn, sem
ortu fyrir jólablöðin, og em þess
virði, að vera nefndir. En ég slæ
botninn í og kýs fremur að tala of
fátt en of margt, og bið menn að
taka það ekki þannig, að ég vilji
þeim neina vanvirðu sýna.
Það er sérstaklega lieill hópur af
ljóðasmiðum, semég leiði algerlega
hjá mér að minnast á (Hagyrðinga-
félagið).
Það er öllum kunnugt, að ég ber
ekkert traust til gagnsemi eða feg-
urðar á þeirra skáldverkum. Og
ég er alt of hreinskilinn maður til
að sjá mér fært að fara að gagn-
rýna þessi kvæði þeirra eða að
segja álit mitt um þá hvern í sfnn
lagi. Það mundi kosta ósköp og
illindi, sem betra væri að vera laus
við.
Það eru Ifka margir ótaldir, sem
ekki sýndu list sína í þetta skifti í
jólablöðunum, en eru þó mörgum
fremri og færari þeirra manna, er
reyndu sig. Nefni ég þar til fyrst-
an H. S. Blöndal, skáldið, sem fyrir
minn smekk og mínar tilfinningar
er beztur liér vestanhafs annar
en J. M. Bjarnason. Og ég hygg
að háðir eigi sammerkt í því, að
þröngar kringumstæður og erfið
lífskjör haldi þessum ágætismönn-
um til baka.
Skyldi svo vera nokkur vegur til
að mér yrði fyrirgefið þetta?
Ldrus Guðmundsson,
Adams & Main
PLUMBINC AND HEATINC
473 Spence St. W’peg
BOYD’S
“MACHINE-
MADE”
BRAUD'
eru altat
eins, bæði
holl og gómsæt
Ef þú vilt fá brauð, þá er
hægast að láta þá vita
það gegnumtele-
fóninn, núm-
erið er 1030
KJÖRKAUP
Bezta gróðafyrirtæki viðvíkjandi
bæjarlóða kaupum í Winnipegborg
getið þið fundið út hjá
C. J. GOODMUNDSSON
618 Langside St., Winnipeg, Man.
DOMINION HOTEL
523 JYL_A_ITxr ST.
E. F. CARRQLL, Eigandi.
Æskir viðskipta íslendinga, gisting ódýr, 40
svefnherbergi,—ágætar máltíöar. I>etta Hotel
or gengt City Hall, heflr bestu \ lföng og Vindla
—þeir sem kaupa rúm. þurfa ekki nauösynlega
aö kaupa máltíðar, sem eru seldar sérstakar.
Bonnar & Hartley
Lögfræðingar og landskjalasemjarai
8t. -- - Winaipeg
, R. A. BOXNKR. T. L. HARTLBY .
Giftingaleyfisbrjef
selur Kr. Ásg. Benediktsson,
372 Toronto Street
.1. Midaiiek
Selur greceries með eft-
irtöldu verði — ódýrastar
og beztar vörur í W’peg..
17 pd. Rasp. Sykur........ 1.00
14 pd. Molasykri.......... 1.00
9 pd. Grænt Kaffi........ 1.00
22 pd. Hrfsgrjónum ....... l.Oo
28 pd. Kassi af Rúsfnum.... 1.20
10 pd. fata Molasses ..... 0.40
5 pd. Sago............... 0.50
1 Bush. Kartöflum........ 0.80
7 fata af Jam ...........0.45
1 Kanna af borð Sfrópi .... 0.25
Ýmsar tegundir af ágætu sæta
brauði á lOc. pundið.
Jgís?” Allar aðrar vörur með til-
svarandi verði.
Einnig mikið upplag af alls-
konar fatnaði og^fataefn-
um, skótaui, leir- og
glervöru, alt ód/rt.
J. Midanek
668 Wellington cor. Agnes.
Heimskringla er kærkom-
inn gestur á Islandi
Woodbine Restaurant
Stærsta Billiard Hall í Norövesturlandin
Tlu Pool-borð.—Alskonar vín ogvindlar.
I.ennon & Itehb,
Eigendur.
MARKET HOTEL
146 PRINCESS ST.
á móti markaPnum
P. O’CONNELL, eigandi, WINNIPE8
Beztu tegundir af vínfðngum og vindl-
um, aðhlynning góð og húsið endur-
bætt og uppbúið að nýju
Skrifið eftir íslenzkir verslunarmenn
Verðlista í Canada ættu að selja
SEAL OIB1 ZMZ^HSriT
Vindla ♦ SEAL OF MANITOBA CIGAR CO.
230 KING ST„ WINNIPEG