Heimskringla - 08.06.1905, Blaðsíða 3

HEIMSKRINGLA 8. JÚNÍ 1905
segja: Vertu trúaður (kristinn), þá;
mun alt gott á eftir koma.
Það skal játað, að ef menn fylgdu
í anda og sannleika, í orði og verki
kærleiksboðorði Krists, f>á mundi
alt betur fara, en öll sagan sýnir,
að slíkt er afar sjaldgæft enn þann
dag í dag. Og ög hygg það sé mest
fyrir þá sök, að klerkar og kenni-
vald hafa lagt meiri áherzlu á játn-
ing varanna, en daglega breytni;
meiri álierzlu á bókstaf en anda og
skilning. Þeir hafa barist móti
skynsemi og rannsókn, í staðinn
fyrir að auðga anda lýðsins með
frjálsri rannsókn og iðkan vfsinda.
Trúarkenningar ailar eru þess eðlis
að kenna algildan sannleik, sem
eigi megi breytast. Þar með fylgir
kyrstæði og afturhald móti öllu
nýju, móti öllu, sem vefengir óskeik-
ulleik kenningarinnar. Þess vegna
getur engin trúarkenning til lengd-
ar vakið framför og þroska. Þvf
það er hægt með æði ljósum rökum
að sýna fram á, að því meir sem
vald kirkjunnar minkar og andi
mannsins verður frjálsari, því meir
þróast alls konar framfarir og vfs-
indi.
Af þessu, er ég hér hefi leitast
við að sýna, ætlast ég til að menn
skilji, að hið siðferðislega sýnist
eigi vera í sörlega nánu sambandi
við kristna trúarjátning manna eða
heilla þjóða, en að réttlætis tilfinn-
ing og siðferðislegar dygðir voru
til strax og sagan getur um þjóðir
á menningarstigi, og þa^ segja vfs-
indamenn að hafi verið 2250 árum
fyrir Krists burð (sbr. Babel and
Bible Delitzsch). Svo það er ekki
gott að sjá, hvaðan guðfræðingum
kemur sú speki, að um enga sið-
fræði sé að ræða fyr en kristindóm-
urinn kemur til sögunnar. Það er:
mjög lfklegt, að ef rétt er ályktað
út frá þvf, að guð sé alstaðar ná- [
lægur, í honum lifum, erum og |
hrærumst vér, að hann hafi gert
vart við sig í hinum miklu spek-
ingum fornaldarinnar, engu síður!
en á seinni öldum. Og sein agnos-:
tic gæti ég helzt skilið það, að það
sé guðs neistinn f tilverunni, er
birtist í öllum góðum sálum, öllum,
er einlæglega leita sannleikans, sem
einlæglega efast, sem leitast við að
vinna að betrun og fullkomnun
mannkynsins og sá guðsneisti fylg-
ir engum sérstökum trúflokki held- j
ur auglýsir hann sig í öllum, sem j
eitthvert gagnlegt verk vinna,
hvaða trúarskoðun, sem þeir ann-
nrs fylgja. Og áframhald menn-
ingar og sannarlegs siðgæðis mun
augl/sa sig þá fyrst, er prédikarar
og leiðarar lfðsins læra að virða
hið sanna manngildi eftir starfi
hans og breytni; að það sé sama,
hverju maðurinn annars trúir um
þá hluti, er eigi er hægt að sanna,
ef breytni hans er göfug og hrein í
orði og verki. Og menn munu
meir og meir skilja þann sannleik
að vfsindin eru guðleg opinberun,
og'mönnum mun lærast að skilja
eðlislög þau, er framleiða hinar
mismunandi trúarskoðanir, og þá
mun fvrst flokkadrættinum og trú-
arhatrinu linna. Þá mun hin goð-
umlíka skynsemi fá að drotna og
leiða mannkynið áfram sem eina
familíu og þá verður ekkert fyrir-
litið nema óhreinskilni og þröng-
sýni, ef það getur þá einu sinni átt
sér stað. En ef þetta kemst á, þá
verður það að þakka mönnum þeim,
er enn þá eru kallaðir trúlausir eða
guðlausir. Jú, ég skal bæta því
við, að það verður lfka að þakka
þeim liinum fáu, er tekst að fylgja
í orði og verki hinum siðferðislegu
«n ekki hinum trúarlegu kenning-
nm Krists.
þakkarorð
Um leið ogéghérmeð sendimfna
hjartans kveðju til allra íslendinga
á Washington eyjunni, bið ég guð
að launa þeim alt hið góða, er þeir
auðsýndu mér, á meðan ég dvaldi
þar. Sérstaklega skulu þó tilnefnd-
ir þessir: Hr. Hannes Johnson og
kona hans, er hafa haldið og halda
enn drenginn minn og fara með
hann sem sitt eigið barn, Hr. Jón
Thorhallason og kona hans, Bárður
Nichol og kona lians og fósturson
þoirra og kona hans, er ég öllum til
skiftis dvaldi lijá með yngstn dótt-
ur mfna.
Winnipeg 4. júnl 1905.
lngibjörg Thorarinsson.
Port Arthur
í hershöndum
ÚTDRÁTTUR
úr grein eftir Richard Barry, hinn eina amerík
anska fréttaritara sem var sjónarvottur aö
umsátri Japana um þetta öfluga
rússneska vlgi.
(Framh.). Það var árið 1904 eins
og áður er sagt, að Nogi herforingi
sá Port Arthur yfirunninn með dá-
litlu kænskubragði, sem var í þvf
innifalið, að Japanar gerðu snarpa
málamyndar-atlögu framan að Kfn-
verjum, en sendu á meðan meginið
af her sfnum vestur og suður með
ströndinni og gátu þannig umkringt
vinstra fylkingararm óvinanna.
Kfnverjar voru þar króaðir eins og
mús f gildru rétt undir sfnum eigin
byssukjöftum og urðu að gefast
upp eftir litla vöm. Nú ætluðu
þeir að reyna aftur sama hnykkinn,
en þó með nokkrum breytingum.
I staðinn fyrir að gera aðaláhlaup-
ið aftan að vinstra fylkingararmi
Rússanna, sem var skamt austur-
undan “203-metra hæð” beindi Nogi
aðaltillögunni gegn landvirkjunum
að austanverðu. Hann ætlaði sér
hlaupið, sem Japanar gerðu f ágúst.
að sundra fylkingum Rússa um Nogi hafði nú fengið reynslu fyrir
miðbikið hægramegin og um leið
riðla fylkingum þeirra til vinstri
handar. En þrátt fyrir hinn dæma-
lausa frækleik og hugprýði Japana
gátu þeir ekki unnið nokkurn svig
á óvinum sfnum. Hver hersveitin
á fætur annari var send af stað. og
jafnharðan voru þær skotnar niður
mann fyrir mann. í lækjardæld-
inni lágu átta líka háir valkestir og
lækurinn rann blóði litaður alt til
sjávar.
Þetta mikla áhlaup, sem var hið
fyrsta f röðmni, var gert þann 19.
ágúst. í sjö daga og sjö nætur sam-
fleytt var barist uppihaldslaust, án
þess Japanar gætu nokkuð að gert.
Menn segja, að allir Japanar séu
hetjur, — að huglaus maður finn-
ist ekki þeirra á meðal. En þeir
hafa lfka forsjá meðkappinu, sumir
hverjir að minsta kosti. Þvi til
sönnunar má nefna 8. hersveitina.
Henni var skipað að gera atlögu f
stað annarar hersveitar, sem rétt á
undan hafði verið skotin niður
mann fyrir mann. Hersveitin skor-
aðist undan og sendi þau orð til
baka gegnum yfirmann sinn, og
hér væri aðeins um það að tala að
ganga ófyrirsynju út f opinn dauð-
Stórskotalisforinginn varð hinn
reiðasti, þvf hann var óvanur slfk-
um svörum, og skipaði hersveitinni
strax á bekk aftast í hemum, livað
en þó í skjóli fyrir kúlum þeirra í
þann svipinn; hann horfði yfir hina
alblóðugu sléttu, sem var þakin lfk-
um landa hans og vina, og hann
varð eins og frá sér numinn yfir
þvf, að hafa komist lifandi svona
langt. Honum fanst hann mundi
geta yfirunnið Port Arthur með
sfnum 17 mönnum, — það var bara
að komast yfir múrvegginn ogfram
hjá nokkrum fallbyssum, og þá var
að eins góður 5 minútna gangur til
kastalans. Hann var ekki lengi að
hugsa sig um. “Afram” hrópaði
hann og las sig upp eftir veggnum,
en var skotinn til bana undireins
og upp kom. Átta af mönnum
hans komust yfir vegginn og upp
á hæð nokkra þar fyrir innan, sem
nefnd er Wangtai eða Varðturn-
inn, þar sem yfirforingjar Rússa
voru vanir að ríða fram og aftur til
þess að líta yfir orustuvöllinn og
gera sfnar athuganir. Og þar féllu
þessir átta, og lágu líkin þama í
þrjá mánuði f augsýn beggja her-
flokka. Og Rússarnir bentu þang-
að og sögðu: “Þarna er japanska
setuliðið.”
Þetta var stærsta og seinasta á-
því, að ekki var auðvelt að vinna
bug & andstæðingi.sem hafði sjálfa
náttúruna í liði með sér. En þessi
reynsla hafði orðið honum æði dýr-
keypt. Hún kostaði hann 25,000
mannslíf. Báðum þessum miklu
hershöfðingjum (Nogi og Kodama)
varð það nú fyrst fyllilega ljóst, að
þeir mundu aldrei geta sótt óvinina
ofanjarðar. Það var þvf eina ráðið,
að grafa sig inn f staðinn.
En það var svo sem enginn
hægðarleikur heldur. Aðalvirki
eða kastalar Rússanna voru bygðir
hingað og þangað á bergstöllunum,
sumir neðar en í miðri hlfð. Þessi
kastalaklasi eins og sjálft fjallið,
sem hann stóð f, myndaði hálfhring
kring um staðinn. Á öllum smá-
stöllunum eða hlíðarþrepunum milli
kastalanna, voru einnig minni skot-
virki. Milli kastalanna og þessara
virkja voru djúpir skurðir með
gaddavfrs girðingum og aflfðandi
börmum, sem voru gerðir svo harð-
ir og hálir, að livergi var unt að fá fyltu hugi manna með óró og skelf-
Norðurljós. Hvað er það ?
Eftir
Amandus Nvrman,
Að útlitinu til mjög einföld spurn-
ing, sem þó hefir ollað mörgum
ígrundunarsömum mönnum mikilla
erfiðleika um sfðastliðnar tuttugu
aldir eða lengur. Fomaldarmenn-
irnir þektu þetta fyrirbrigði, og
það hefir verið skrifað og prentað
meira um þetta efni heldur en um
dýrið í opinberunarbókinni, og þó
veit enginn með fullkominni vissu,
hvað “aurora borealis” eða “aurora
polaris” f raun réttri er. Margir
hafa hugsað mikið um þetta efni,
gert tilraunir og myndað fræðikerfi
um það, sem alt hefir hjálpast að
til að ráða gátuna, þó úr henni sé
ekki leyst að fullu ennþá. Hinir
fegurðarhrifnu Grikkir héldu að
norðurljósin væru endurskin Ijós-
anna frá sölum Olymps, þegar guð-
imir héldu þar ráðstefnur eða há-
tíðaveizlur. Rómverjar þar á móti
vom hræddir við norðurljósin; þeir
litu lfka upp á við á sinn hátt, en
það var aðallega eftir óheillatákn-
um, og í þessum töfrandi norður-
ljósum sáu þeir ekkert, sem boðaði
þeim gott. Gömlu vfsindamenn-
imir þeirra tala um þenna “himn-
eska eld”, sem á sfnum tfmum sjá-
ist f norðrinu og “liti himininn
blóðrauðan”. Þ& töluðu offurprest-
arnir þeirra um yfirvofandi dauða
og dóm, um drepsótt og strfð, um
óáran, hungursneyð og blóðbað, og
vesalings almúginn, fávís og auð-
trúa eins og hann var, varð hrædd-
ur, flutti fleiri og stærri offur að
altari guðanna og lofaði bót og
betran. Gömlu rithðfundamir lýsa
mjög nákvæmlega öllum óhöppum,
sem yfir þjóðina dundu rétt á eftir
að norðurljós höfðu sézt, en um þau
óhöpp, sem fyrir komu, þeear fyr-
irbrigðin ekki gerðu vart við sig,
þegja þeir gersamlega.
Einnig á miðöldunum höfðu
norðurljósin allmikla þýðingu, en
ávalt var það almúginn, sem varð
að líða. Munkarnir, sem “gæta
áttu sauðanna”, notuðu alloft Þessi
og önnur náttúrufyrirbrigði fyrir
ástæðu til að “rýja sauðina”. Þeir
Nýir kaupendur Heimskringlu fá
sögu í kaupbætir.
DOMINION HOTEL
523 JMT A XJsT ST.
E. F. CARROLL, Eigandi.
Æskir viöskipta íslendinga, gisting ódýr, 40
syefnherbergL—áa;wtar máltíöar. Þetta Hotel
er gengt City Hali, heflr bestu vlföng og Vindla
—þeir sem kaupa rúm. þurfa ekki nauðsvnlega
aö kaupa máltíöar, sem eru seldar sérstakar.
MARKET H0TEL
146 PKINCESS ST.
á móti markaðuum
P. O'CONNELL, eigandl, WINNIPEQ
Beztu teRundir af vínfðnRum og vindl-
um, adhlynninir gód og húsið endur-
bætt og uppbúið að nýju
J. Midanek
17 pd. Rasp. Sykur ... 1.00
14 pd. Molasykri ... 1.00
9 pd. Grænt Kaffi ... 1.00
22 pd. Hrfsgrjónum ... l.Oo
28 pd. Kassi af Rúsfnum. ... 1.20
10 pd. fata Molasses ....
5 pd. Sago
1 Bush. Kartöflum ... 0.80
7 fata af Jam
1 Kanna af borð Sírópi .... 0.25
Ýmsar tegundir af ágætu sæta
brauði á lOc. pundið.
J. Midanek
668 Wellington cor. Agnes.
fótfestu. Sumstaðar voru vfggrafir
þessar einsogjtrekt f lögun ogbarm-
arnir og veggirnir þannig útbúnir,
að ef maður steig þar fœti, var sem
í kviksyndi kæmi, og maður sökk
æ dýpra og dýpra. Alt í kring um
kastalana voru víggrafir svo djúpar
og breiðar að undrum sætti. Sum-
staðar var gaddavfrinn þrunginn
hana skildu vinna þar þreytu eða frafmagni, svo að öllum var dauðinn
leti störf, og er það hin versta hegn-
ing, sem japanskir hermenn geta
orðið fyrir. Annari hersveit, hinni
9., sem fræg varð í þessari atlögu,
var sfðan skipað fram, út á sléttu
sem var þakin mönnum, er lágu þar
dauðir og hálfdauðir, skotnir niður
rétt fyrir augunum á þeim skömmu
áður. Foringi hersveitarinnar,
Takagagi, leit yfir völlinn og virti
fyrir sér hin eldspúandi virki uppi
f brekkunni fyrir ofan, og sagði svo
við yfirmann stórskotaliðsins, að
þetta væri óframkvæmanlegt. Stór-
skotaliðsforinginn, Ichinobe, svar-
| aði reiðilega, að heilli hersveit væri
engin vorkun á að ná einu litlu
skotvirki. Takagagi stökk þá upp
úr dældinni eða skurðinum, þar j ari öllum öðrum
sem liann ásamt öðrum hafði leitað , enn þekkjast.
sér liælis, til þess að verða ekki að --------
ingu, kváðu þau vita á stríð, drep-
sóttir og sult, — og að því ógleymdu
— á heimsendir. (Gott ef Ásgarðs-
reið vor Norðurlandabúa, sem fer
með logandi hestum fyrir gegnum
loftið, og flytur burtu uppreistar-
seggi og óróamenn, á ekki rót sína
að rekja til athugunar á þessum
fyrirbrigðum um hinar löngu vetr-
arnætur). Þessar og þvf lfkar
vfs sem snertu hann eða reyndu að barnalegar skoðanir eru nú af lagð-
klippa hann sundur. Hér og hvar ar hjá öllum fjölda hins mentaða
í fjallshlfðinni voru sprengivélar mannfélags. En samt sem ftður er
grafnar í jörðu, og væri einliver það tilfellið, að það eru aðeins tveir
svo óheppinn að stfga fæti á blett- eða þrír sfðustu ættliðirnir, sem
inn, þar sem rafmagnshnappurinn, hafa lært að dást að og njóta feg-
er stóð f sambandi við sprengitól j urðar náttúrunnar, áhrifalausir af
þetta, var hulinn, — þá hafði sá hinni gömlu hjátrú og hræðslu.
hinn sami ekki frá fréttum að Nú, jæ-ja, hvað er þá þetta heim-
segja. Allir þessir kastalar og vígi j skautsljós? Eins og áður er tekið
voru samtengd með leynigöngum, | fram, hefir verið skrifað mikið um
og á milli allra kastalanna voru þar j þetta efni og aragrúi af ágizkunum
að auki tvenn leynigöng, auk þess i komið f ljós, ftgizkanir, sem styðj-
sem háir og breiðir leynistfgar lágu
frá liverjum kastalainn undir Kfna-
múrvegginn. Innan við vegginn
voru vélabyssur á verði, þessi voða-
legu drápsverkfæri, sem eru skæð-
dr&psvélum, sem
(Meira).
ast við meir eða minna sennilegar
athuganir.
Eg ætla mér, með svo fáum orð-
um sem ég get, að sýna aðalatriðin
f einni eðatveimur af þessum kenn-
ingum eða ágizkunum, sem mér
virðast sennilegastar, og sem flestir
J rannsakendur þessara fyrirbrigða
nauðsynjalausu kúlum óvinanna að þgSS verður getið, sem gert er aðhyllast. Mér, sem ekki telst
meðal þessara rannsóknarmanna,
bráð. Það er vanalega siðvenja
þegar til orustu er gengið, að yfir-
menn hersveita fara á eftir eða
frammeð hersveitum sfnum, en
undirforingar ganga fyrstir. En
nú hljóp Takagagi foringi fram
fyrir menn sína, en ekki hafði hann
gengið nema fftein fótm&l, þegar
hann datt niður dauður með fjór-
um skotum í brjóstinu. Varafor-
inginn tók nú við forustunni og
Ekki má minna vera en að það sé
þakkað, sem vel er gert, — jafnvel
þar sem velgjörningurinn er ekki
gerður í þakklætisskyni. Eg vil
þvf með línum þessum votta mitt
innilegasta þakklæti þeim öllum,
sem réttu mér lijálparhönd á um-
liðnum vetri, sem varð mér kring-
umstæðanna vegna næsta eftir-
- , minnilegur. Sérstakloga vil ég
féll dauður niður eftir að hafa geng- j minnast Jóns Ólafssonar fjölskyld-
unnar, sem ekkert lét ógert til að
ið fáein skref. Majórarnir fóru
hvor af öðrum á sömu leið. Og all-
ir undirforingjarmr, nema einn,
hnigu f valinn. Þessi eini undir-
j foringi, að nafni Nashimota, er
réði fyrir D flokknum, komst með
lieilu og höldnu upp að Kínamúr-
veggnum með 17 menn, það var alt
sem eftir varaf hersveitinni. Hann
leit sem snöggvast aftur, þaðan
sem hann stóð með sinn litla hóp
hálfa aðra mflu frá lier sínum og
örskamt frá byssukjöftum óvinanna
| lét|
hlynna að mér og börnum mínum
á nefndu tfmabili, ásamt þeirra
Guðbjargar Jóhannesdóttur, sem
gaf mör $2, Margrötar Gillis, sem
gaf mér $3 virði og st. Hekla, I. O.
G.T., nr. 33, sem gaf mér S8.
Ekki heldur má ég gleyma lút-
ersku kvenndjáknanefndinni, sem
séra Jón segir svo vel frá í sfðasta
blaði Sameiningarinnar. Einnig
hún sendi mér $1.05 virði í úttekt
En sú skuld er nú sem betur fer
að fullu borguð.
Sigurlaug Jóhannesdóttir.
finst þessar tvær kenningar renna
saman f eitt.
Það eru einkum Svfar, Finnlend-
ingar og að nokkru leyti Norð-
menn, sem mest og bezt hafa unnið
að því að rannsaka eðli norðurljós-
anna, og þeim hefir tekist að lfkja
eftir þeim, og á þann hátt sanna
kenningu sfna, bæði inni f efna-
fræðis starfhúSum sínum og eins
úti um vetrarnæturnar. Þetta er
liitin stóri mismunur á vísindaleg-
um og óvfsindalegum rannsóknur-
um. Fáfræðingurinn tekur það
gott og gilt, sem öðrum dettur f
hug að segja honum, án þess nokk-
ur rök fylgi. Vfsindamaðurinn
rannsakar náttúrufyrirbrigðin eins
nákvæmlega og kringumstæðurnar
leyfa, sfðan lokar hann sig inni &
starfstofu sinni, |>ar sem hann
stundum er svo heppinn, að geta
stælt fyrirbrigðið. ott og tíðum þó
eftir margra ára tilraunir.
(NiOurlag nœst)
The OLAFSSON «
Real Estate Co.
WINNIPEQ
(YflrbúS
ANDERSON & THOMAS)
Cor. JHain Ak James Streeta.
Verzlar með fasteignir í bænum og utan
bæjarins. Utvegar lánsfé gegn fasteignar-
veði og setur hús og eignir f eldsábyrgð.
Komið og hittið oss að máli
EINAR OLAFSSON - JOHN STEPHANSON
Telepltone 3985
R. L. RICHARDSON
forseti.
R. II. AOUR
varaforseti
CHAS. M. SIMPSON
ráGsmaOur
*
4
The l/Vinnipeg Fire /nsurance Co.
Aðalskrifstofaj WINNlf’EG, MAN.
Félag þetta vill fá Islenzka uraboðs-
menn i öllum nýlendum Islend-
inga i Canada.
H. MITCHELL,
Secretary.
l
i
*
HINN AQCETI
‘T. L.’ Cigar
er laugt á undan, menn œttu ekki að reykja
aðra vindla en þá beztu. Búnir til hjá :
WESTERN CIGAR FACTORY
Thos. Lee, eigandi. 'WIlTaSriPEG.
DEPARTMENT OF AGRICULTURE
AND IMMIGRATION
MANITOBA
með járnbrautakerfi sfnu, sem veitir bændum létt að koma
landafurðum sfnum til markaðar, b/ður óviðjafnanlega hagn-
aðarkosti öllum þeim sem verja fé sfnu í fylkinu.
Fylkisstjórnarlönd eru ennþá fáanleg fyrir $3.00 til $6,00
liver ekra.
Ræktuð búlönd í öllum hlutum fylkisins fást keypt fyrir
$10.00 til $40.00 hver ekra.
Þessi lönd fara árlega hækkandi f verði.
NOKKRAR RÁÐLEGGINGAR
Hyggilegasta aðferðin fyrir þ&, sem koma til Manitoba
með þeim ásetningi að fá sér búlönd, er að vera nokkra daga
f Winnipeg og kynna sér legu og gæði landa þeirra, sem fáan-
leg eru, hvort heldur til kaups eða sem heimilisréttarlönd.
Til eru héruð, sem hafa verið bygð um margra ára tíma,
þar sem enn má fá heimilisrettarlönd og lönd til kaups. 8um
af löndum þessum eru sléttur, sem hægt er að rækta með litl-
um tilkostnaði, og sem hafa eins mikla frjósemi til_að bera og
þau lönd, sem bezt eru þeirra er áður eru tekin. Onnur lönd
hafa góðar byggingar og eru yrkt að parti, svo auðvelt er að
setja sig niður á þau.
Til eru fylkisstjómarlönd og ríkisstjómarlönd og jám-
brautarlönd, sem enn eru fáanleg.
Verðið er mismunandi. Frá. $3.00 til $40.00 ekran. Verð-
ið fer eftir afstöðu landanna og í tilliti til timburs, vatns, járn-
brauta og kauptúna, er á þeim eru eða í grend við þau.
Allar upplýsingar um heimilisréttarlönd fást á Dominion
Land skrifstofunni.
Upplýsingar um fylkisstjórnarlönd fást á Þinghúsinu.
Upplýsingar um C.P.R. og C.N.R. járnbrautalönd fást á
skrifstöfum þessara brautafélaga.
Landagentar gefa upplýsingar um landeignir einstakra
manna.
Upplýsingar um atvinnu gefur
Provincial Immigration Bureau,
617 Main St., Winnipeg