Heimskringla - 24.08.1905, Blaðsíða 2

HEIMSKRLNGLA 24. AGÚST 1905
CJjJy
Heimskringla
PCBLISHED BY
The Heiiaskrin»Ia News & Pablish-
ing Company
V«rö blaösio3 1 Canada og Bandar.
$2.00 nm áriö (fyrir fram borf?aö).
Senttil Islands (fyrir fram bortfaö
af kaupendnm blaösins hér) $1.50.
Penintrar sendist 1 P. O. Money Or-
der, Registered Letter eöa Express
Money Order. Bankaávísanir á aöra
banka en 1 Winnipeg aö eins teknar
meö afföllum.
B. L. BALDWINSON,
Editor A Manager
Office:
727 Sherbrooke Street, Winnipeg
P.O.BOXllö. ’Phone 3512,
“Scrip” lineyxHð
Orðið “Scrip” pýðir eiginlega
rfkislanda ftvfsun eða landivísun.
Þetta er pannig til komið, aðstjórn-
in hér f landi hefir frá fyrstu tfm-
um viðurkent tilka.ll Indfána og
kynblendinga til lands þessa. Ind-
fánar voru hér einvaidir áður en
hinir hvítu menn fluttu inn
landið. en urðu að hrekiast undan
framsókn þeirra, unz þeir tóku af
peim <>11 yfirráð. Sammngar voru
svo síðar gerðir við Indfána og
f>eim afmórkuð viss svæði til ábúð-
ar liér og þar í landinu, og rfkið
tók að str, að veita peim vissa pen-
inga upphæð árlega, sjá um ment-
un barna þeirra og kenna þeim
landbúnað. Kostnaður Canada-
rfkis f tilliti til Indfána er árlega á
aðra millfón dollara. En kynblend-
ingar. sem eru afkomendur hvftra
tnanna og kvennaaf kynflokki Ind-
fána, eru ekki skoðaðirjjsem Indf-
ánar og því ekki undir sömu skil-
málum sem Indfánar. Kynblend-
ingar mega búa hvar f landinu,sem
þeim bezt llkar og stjórnin hefir
trygt þeim landeignarrétt’svo nem-
ur 240 ekrum fyrir hvern húsföður
og hið sama fyrir hvert af börnum
hans. Þessi ákvæði jlúta eingöngu
að þeim kynblendingum, setn eru
heimilisfastir í Canada, en alls ekki
að þeim, setn heirna eiga'f Banda-
rfkjunum, þvf rfkið skoðar þá sem
útlendinga.
Þessi landeignar-trygging, 3em
stjórnin hefir gefiðjkynblendingun-
um, er vottanleg með þessari land-
ávfsun eða “Scrip”, semjstjórnin
veitir hverjum húsföðurjog börn-
um hans, og tilgangurinn var og
er, að þeir skuli búa á löndunum
Lögin voru samin til þess að
tryggja kynblendingum J bújarðir
hvar f landtnu, sem'peir óskuðu,
og þær svo stórar, sem Jþyrfti til
pess að geta búið vel’á þeim. Þessi
“Scrip” eru þvf eins og að framan
er sagt ávfsanir rfkisstjórnarinnar
upp á 240 ekrur af rfkislandi og
löglegur handhafi þessara sk/rteina
afhendir pau ríkisstjórninni sem
fulla borgun fyrir þær 240 ekrur,
sem hann hefir valið ^ér, og fær
svo formlegt eignarbréf eðajafsals
bréf frá stjórninni fyrir landinu.
Eins og nú stendur á hér í Vest-
urlandinu, þar sem lönd eru óðum
að hækka 1 verði, þá mun mega
telja ekruna*$10 virði til jafnaðar,
og er þá hvert einasta “Scrip”
$2,400 virði. Sumstaðar er landið
auðvitað ekki svona mikils virði,
en aftur annarstaðar miklu dýrara,
en alstaðar verður ekran innan
skams tíma að minsta kosti $10.00.
út úr kynblendingunum og borga j og spunniun til þessað sýna, hvern-
$200 fyrir liverja ávfsun. | ig góðir hæfileikar og göfuglyndi
Rannsókn þeirri, sem hafin hefiC Íafnan ha£a heillaríkar afleiðingar
verið í mdi þessu, er enn ekki lok-!1 {ör með sér’ en 6h6{ °& dDkklu-
ið og þvf of snemt að segja, hver | slark leiða 111 hess gagnstæða.
endir kann að verða á f>essu, en j I sögunni eru leiddir fram á
svo mikið er þegar sannað, að j sjónarsviðið 3 drykkjumenn og af-
menn þeir, sem hér er um að ræða, i drif þeirra allra verða hörmuleg:
hafa náð mörgum “Scrips” með! Einn dettur fullur af hestbaki í á
brögðum og gert tilraun til að fá| og druknar, annar limlestist í sigl-
útlenda kynblendinga til að biðja ingum og verður að aumkunar-
um “Scrip” fyrir sig og börn sín, j verðu þrotaflaki, og sá þriðji verður
sem annaðhvort fæddust andvana bráðkvaddur. En Ólafur, gætni,
eða dóu sköminu eftir fæðinguna. | gáfaði og námfúsi drengurinn, þótt
Ekki verður annað söð, en að
þessi einkennilega kænskuaðferð,
sem notuð hefir verið til að ná í
“Scrip” kynblendinganna móti
því, að borga fyrir J>au minna en
einn tfunda markaðsverðs, sö eðli-
leg afleiðingaf ofuánutn kunnings-
■kap kumpánanna hér við yfir-
völdin-f Ottawa, sem næst liggur
af fátækum foreldrum væri kom-
mér voru flutt orð á þá leið, að
ræðumenn hefðu að sumu leyti
beint skeytum sfnum í lfkar áttir,
og aðallega hefði kjarni þeirrar
kenningar, er séra Fr. flutti, verið
sá, að enginn ætti að yrkja nema
hann gæti það þannig í byrjun, að
fullkomið væri. En Skapti liefði
mestmegnis kastað hnútum að P.
S. Pálssyni, sem þá höt Páll Skarp-
héðinsson. Páll tók sér f>etta all-
nærri, sem von var;- hann var ung-
lingur að byrja að yrkja og gerði
vel. Fyrsta kvæði hans hafði f>á
nýlega birst f Dagskrá; það lieitir
“Harpan mín” og sómir sór vel f
fslenzkum bókmentum hvar setn er.
En þótt Páll hefði þannig sýnt og
inn, naut svo hylli og fjárstyrks j sannað að hann væri góður hag-
góðra tnanna, að hann náði há-! yrðingur og efni f skáld, þá þurfti
skólaprófi og fékk að síðustu em-! hf,nn> eins °S allir aðrir. fremur
bætti í sinni sveit og göfuga og
efnaða konu.
að halda, að séu leynilegir “limir! til farsældar og frama, en óregla,
á þessum “Scrip”-kaupa lfkama”, j kæruleysi og varmenska — til glöt-
og njóti svo góðs af fengnum, er! unar. Þetta er sannleikur, sem
Winnipeg-“limirnir” svæla út úr | aldrei verður of kröftuglega brýnd-
aumingja fáfróðum kynblendingum j ur fyrir ungum og gömlum, og
eða Indfánum. ) fyrír þenuan “rauða þráð” sögunn-
j ar á höfundurinn þökk skilið allra
j hugsandi manna.
Engin stór tilprif eða spenning-
stuðnings en hryndinga, fremur
sanngjarnra aðfinninga og lipurra
leiðréttinga en hrokafullra sleggju-
Altþetta er í ströngu samræmi |dóma. Ég fór ásamt Páli til söra
rið algenga lífsreynslu, að góðar IFriðriks °« sPurði. hanu> hvort
| mér hefði vertð bortð sagan rétt.
gá ur, pegar þetm er \e jeitt, ei a | Hana tdk okkur vel og kurteislega,
en í samtali við hann sannfærðist
Að hér só verið að vinna land
undan konginum, væri rangt að
segja; hitt gæti verið sönnu nær,
að konungur væru að vinna land
ur eru til f sögunni. Yiðburðirnir
undan sjálfum sér. En um ]>að fær eru hægfara og hversdagslegir
eðlilegir — það er aðalkostur henn-
ar og eykur stórum hiðsanna skáld-
skapargildi hennar, sem annara
slíkra sagna.
enginn að vita, þvf verkahringur
rannsóknardómarans grípur ekki
yfir svo stórt verksvið, sem ekki er
heldur að vænta, f>ar sem verksvið
hans var ákveðið og takmarkað af
sjálfum Ottawa ráðgjöfunum.
Meira um f>etta mál síðar.
Vér teljum f>eim centum vel var-
ið, sem menn borga fyrir sögu
þessa.
En nú er það komið upp, eins og
áður hetír verið bent á hér f blað-
inu, að vissir menn hér í]borginni
hafa það fyrir atvinnu,'að svæla
með ýmsum brögðum þessi“Scrip”
“Dalurinn minn’’
heitir íslenzk sveitarsaga eftir
Þorstein Jóhannesson er nýútgefin
og send Heimskringlu til um-
sagnar.
Sagan er nær 120 bls. að stærð, í
8 blaða broti, og er rituð af höf-
undinum þá er hann var of las-
burða til að stunda lfkamlega
vinnu, ems -og hann sjálfur skýrir
frá f formálanum. En ekki ber
sagan nein merki þess að höfund-
urinn hafi verið andlega sjúkur, er
hann reit hana, og er hann f>ó mað-
ur mjög við aldur og hefir dvalið
langa lengi hér vestra, eins og líka
setningaskipunin* ber vott utn á
ýmsum stöðum í sögunni, þar sem
setningarnar eru oft hugsaðar á
ensku, þótt skráðar séu með ís-
lenzkum orðum, — eins og íslenzk-
an nú er orðin alment hjá oss hér
vestra. Setningin á bls. 8: “Ja,
f>ú segir satt”, er miklu enskulegri
en ef sagt væ”i “satt segir þú”, eða s ’nnlln
“satt mælir þú”. Sömuleiðis bera
þessar setningar þess* Ijósan vott
að J>ær eru hugsaðar á ensku:
“Þetta er alt, sem ég hefi að segja”;
“Þið getið gert sem ykkur lfkar”;
“og svo er alt gott”; “og að ég væri
persónan sem ætti að byrja”; “ég
hefi yfir engu að klaga”; “Eg er
glöð yfii að geta orðið fullnuma”;
“Eg vona þú hafir tækifæri að senda
mér fáeinar línur”. Sömuleiðis er
setningin: “Þegar fólkið var klárt
með sfna kaffidrykkju” svo ömur-
lega vansköpuð, að tæpast gat lak-
ara verið.
í bróðerni.
kkl>ótt vildum vór allir eitt velferðarmál
er vaninn aö sundrast í parta”.
Þ. Þ. Þorsteinsaon.
ég um, að rétt hefði verið frá sagt,
enda sást það í Aldamótum nokkru
sfðar. Ég og aðrir unglingar, sem
höfðu gaman af að setja hugsanir
sfnar f ljóð, sáum að hafin var árás
á okkur og hugðum að verjast.
Okkur duldist það ekki, að til þess
var öruggast að haldast í hendur,
vinua saman, og fyrir f>á sök var
flagyrðingafélagið stofnað.
Stefna félagsins.
Félagið var nákvæmlega sniðið
eftir hagyrðingafélagi, setn ég var f
heima 1 Reykjavfk, f>egar ög var í
skóla. Hlutverk þess var að safna
satnan mönnum, er fengust við
ljóðagerð eða skáldskap í einhverri
mynd (t. d. sögur, leikrit o.s.frv.),
Skyldu félagsmenn eiga með sér
fundi, koma þar fram með ritsmíð
ar sfnar, bera sig saman um kosti
þeirra og galla, reyna að laga alt,
sem áfátt væti, og glæða f>að, sem
betur mætti fara; kenna hver öðr-
um og læra hver af öðrutn fslenzka
kungu svo fagra og rétta og óbland-
aða,sem við ættum kost á, og full-
kotnrta sig með aðstoð hver annara
í íslenzkri rímfræði; halda íiðru
“Hagyrðingafélagið” er orð, sem
flestir Vestur-íslendingar kannast
við nú orðið. Það félag er ekki
gamalt; f>að er þvf ekki aldurinn, j hvoru fyrirlestra um skáld og aðra
sem það getur talið sér til gildis. | tnerka menn, er unnið höfðu að
Ekki er það heldur fjölment; hefir j frjálsum hugsunutn og fögrum
aðeins!2—14mannsmnan vébanda kenningum meðal íslendinga;
En að undanteknum þessum
setningum og nokkruin fleiri, þá er
málið á sögunni sæmilegt alþ/ðu-
múl og eftiröllum vonum af manni,
sem eingöngu er sjálfmentaður og,
einsog hann sjílfur kemst að orði:
“aldrei komið inn fyrir skóladj-r”.
sinna. Það er þvf ekki höfðafjöldi,
sem hefir hafið það upp. Árang-
urslftið væri að fara þangað til
þess að leita auðmanna; það hefir
ekki rutt sér braut með fé. Ekki j þýðlegum þ/ðingum.
eru bekkir þess skipaðir klerkum | -------
kynna sér skáldskap og bókmentir
anuara þjóða að fornu ög nýju og
reyna með tíð og tfma að færa Is-
lendingum f nyt ávexti þeirra f al-
né löggjöfum; það liefir aldrei
stuðst við staf frá stjórn nö kirkju,
og sagan hefir s/nt það, að þar sem
hvorki er hægt að verjast f skjóli
grárra hára né höfðatölu og ekki
heldur að veifamerki stjórnarsnápa
né kennimauna, hafa ýmsar hend-
ur verið fúsar til að leggja stein í
veginn. Fjölnismanna flokkurinn,
sem var álfka fjölmennur og Hag-
yrðingafélagið, er þess glöggust
Fundir félagsins.
Fundum var þannig háttað, að
forseti kallaði upp nöfn félags-
manna eftir stafrófsröð, og þegar
eiuhver hafði kvæði meðferðis, las
hann það fyrst uppalt f lieildsinni,
en hinir (ásamt honum) sátu um-
hverfis borð og hlustuðu á. Að
þvf búnu las hver fundarmaður
kvæðið yfir með sjálfum sér og
gerði athugasemdir við, að þvf er
snerti form, rím, mál, fegurð, hugs-
un o.s.frv. Var leitast við að sýna
fram á með rökum, hvað rangt
_ , , „ , , . væri eða óviðfeldið. Höfundurinn
Pálsson hehr nýlega sagt han» | ritaði hjá sér allar aðfinningar;
þannig,aðmór finstmálmuhallað,!lag;iði ^ 8em honum flindngt
og tel ég mér skylt, að leitast við j yera & r;ikum bygðflr) ef hann t
að leiðréttaþað.semrangterhermt og kom 8vo með kvæðið aftur á
j næsta fund, eins og það var eftir
j að hann hafðj leiðrétt það. Þess
| skal getið, að allir höfðu jafnan
rétt sinna eigin skoðana; skáld-
| skapur var dæmdur laust við mál-
Ég ætla með þessum línum að
segja æfisögu Hagyrðingafélagsins
fyrir [>á sök, að vinur minn P. S.
í frásögu hans.
Astæður fyrir myndun
félagsins.
Fyrir 2—3 árum hélt ég úti blað-, . . ,
L 1 - , w • 4 íxi • efni °g skoðantr, því það er sitt
mu Dagskrá f VVinnipeg, f félagi , _ . . .
- , hvað. Þó var stefna félagsins sú,
við nokkra frjálslynda menn; birt- .
, , „ , _. í að yrkja helzt og rtta um það, sem
ust þar alloft kvæðt efttr unga, litt-1 . / * ,
fagurt var og nytsamt. Frelsi og
þekta höfunda. Kvæði þessi vöktu
eftirtekt manna, þvf þau birtu
sjálfstæðar hugsanir, heilbrigðar
sjálfstæði var mikils metið.
Eins og fyr er ávikið, var fölag
skoðanir og talsverða hagmælsku; i I>ethl ehki skipað neintim auð-
en reyndin var sarna þá og endrar- mðnnum; við gátum ekki borgað
nær; gömlu leiðtogarnir þóttust fyrir ilus td ftindarhalda,og er mér
einir eiga ritrétt og málfrelsi og
hugðu að blása vopn úr höndum
drengjanna. Þetta kom glöggast f
Ijós á samkomu, sem efnt var til í
fundahúsi Guðmundar Jónssonar,
Ekki má sagan heita efnisrík+
eða fjölbreytileg, setn tæpast er
heldur við að búast, þar sem hún um
fer að me3tu fram f einu litlu dal-
verpi á íslandi. En allur er þó
víst óhætt f nafni allra félagsmanna
að votta þeim hjónum herra Sig-
fúsi Benediktssyni og kortu hans
alúðar þakkir fyrir þann höfðings-
skap, er þau sýndu okkur, þar sem
kaupmanns í Winnipeg. Þar voru hau h ðu okkur húsnæði fyrir fé-
fluttar ræður á móti þeim fslenzk-! la6ið ^ annað ár endurgjaldslaust.
unglingum vestanhafs, sem hað er Peim Þakka að fölagið
fengust við ljóðagerð. Aðra ræð.
una flutti séra Fr. J. Bergmann, en
hina herra Skapti Brynjólfsson.
hugsunarþráður sögunnar betrandi Ég var ekki á þessari samkomu, en
lifði fyrstu árin; nú er þvf engin
hætta búin.
Ég hefi þá í fám orðum sk/rt frá
uppruna, stefnu og fundahöldum
félagsins, og sé þar einhversstaðar
á annan veg sagt, en rétt þykir, þá I
er það óviljandi og þeir beðnir að !
leiðrétta, er vita og vilja rétt segja.
Mé'r er óhætt að bæta því við, að
félagið hefir lialdið stefnu og i
starf'aðferð f söinu átt og það j
byrjaði.
Eftir nokkurn tfma kom það f (
ljós smámsaman, að ýmsir reyndu I
að ráða félaginu batia fyrir þá sök,
að það þótti of frjálslynt. Aðferð
in, sem til þess var höfð, var sú, að
reyna til að fá hvern einstakan fö-
lagsmann til þess að yfirgefa 'það.
Þannig var t. d. mikiðgert til þess,
að ná Hjálnji Þorsteinssyni þaðan
og jafnvel reynt að fá konu hans
til þess að hafa áhrif á hann í þá
átt; en þar var ekki komið að tóm-
um kofunum; [>ar réði sannfæring
og staðfesta. Loks koin þar, að
Páll S. Pálsson vildi gera sérstakar
skoðanir að inngöngu skilyrði í
félagið. Slfkt náði auðvitað engri
átt. Sagði Páll [>á skilið við fé-
lagið, og þótti okkur hinum fyrir;
hann var skemtilegur félagstnaður
og hafði ort /mislegt hlægilegt, t.
d. “Froskasöng Lögbergs-ritstjór-
ans” o.fl. Eftir að Páll var farinn
varð ég þess var, að hann reyndi
að vinna á móti félaginu. Við lét-
um það eins og vind um eyrun
þjóta. Loksins leysir hann Peg-
asus frá stalli og yrkir kvæði f [>vf
skyni, að rýra álit Hagyrðingafé
lagsins; sfðan ritiirhann grein, sem
betur væri kyr f höfði föður sfns,
og þykist ég fullkomlega hafa svar-
að henni með því að segja sögu fé-
lagsins sanna og rétta.
Uin skáklhæfileika þeirra sumra
f félaginu, sem Páll segir, að aldrei
ættu að láta neitt sjást eftir sig.
hefi ég það að s tgja, að þeir eru
enn þá meira skáld en Páll sjálfur,
með allri virðingu fyrir gáfu hans.
Páll er efni f skáld, en fljálmur
Þorsteinsson er að eðlisfari meira
skáld; Páll er f Ijóðum sínum ffnni
og fágaðri, Hjálmur óheflaðri og
grófgerðari. PjII er sterkari f |
formi og rfmi, Hjálmur er sterkari !
1 hugsun og sjálfstæði, Hjálmur er
tneira skáld. Mér berekki að taka
blak af Hjálmi, að [>vf er persónu-
legan vituisburð Páls snertir, en
eftir minni þekkingu er Hjálmur
með hreinskilnustu og ærlegustu
mönnum, sem ég hefi kynst. Sé
hann vigtaður á peningavog eða
mældur á trúarkvarða, þá er hann
hvorki þungur né stór, en sjálf-
stæði og drenglyndi eru hans aðal-
eiukenni.
Geti Páll sannað mér, að Krist
ján Kristjánsson sé ekki hagyrð-
ingur, þá skal ég sanna honum, að
Matthfas Jochumsson söekki skáld.
Svo skal ég í bróðerni bjóða Páli
að lesa með hotium öll Hagyrð-
ingafélagskvæði f Freyju og Hkr.,
og jafnmörg kvæði af handahófi
valin, sem birst hafa í s'imu blöð-
um á jafnlöngum tfma .áður en
Hagyrðingafélagið var til, og mun
hann þá geta séð, að Hagyrðinga-
félagskvæðin taka hinum langt
fram, þótt ekki jafnist þar allir við
Þ. Þ. Þorsteinsson eða Véstein, sem j
báðir eru stórskáld og einu menn- j
irnir af yngri skáldum vestanhafs,'
setn lfklegir eru til að komast ná-
lægt þvf, að skipa sæti Stephans
G. Stephanssonar, þegar hann
legst til hvíldar eftir langt og fag-
urt dagsverk.
Að svo mæltu kveð ég vin minn
P. S. Pálsson og óska honum þess
í bróðerni,-að hann beiti gáiu sinni
í einhverja göfugri átt en þá, að
sparka f jafnaldra sfna, sem hrifnir
verða af strengjum Braga eins og
Páll hefir verið sjálfur. Og vel
má hann trúa þvt, að eldur sá, er
skáldin liafa birtu sfna frá, er
stærri en svo, að þörf sé á að i
slökkva ljós náungans til þess að
láta sitt eigið ljós sjást. Hagyrð-
ingafélagið haggast ekki við hfigg
hans; það er lfklegra til þess að
veita heilbrigðum straumum út á
meðal Vestur-íslendinga, en nokk-
urt annað félag, sem^ég þekki.
Það eru ljóðin, sem hafa verið og
verða altaf ljós flestra sálna; það
eru skúldin, sem hafa verið og
verða ávalt stjórnandi öflin í lieim-
inum, og öll skáld hafa fyrst verið
aðeins hagyrðingar.
Sig. Júl. Jóhannesson.1
HEILBRIGÐ SKYNSEMI.
Án alls efa er það ugglaust, að
forsjónin hefir gætt mennina á
jörðunni heilbrigðri skynsemi, þeg-
ar frá fæðingu, allflesta, eðaalla [>á,
sem eigi höfðu, þegar f fæðingunni
einhvern náttúrubrest, svo sem
lieyrnarleysi, sjónleysi, skort á afli
til málsins eða þvf um lfkt. Að
þessi skynsemi sé misjöfn, bland-
ast engum manni hugur um, og að
hún stefni f ýmsar áttir, eða meira
f eina átt en aðra, hjá hinum /msu
mönnutn, það efar heldur enginn.
Sá maður, sem skarar mjög fram úr
öðrum f einni vissri sálar-gáfu,
hefir jafnaðarlegast einhverja aðra
gáfu á lágu stigi.
Svo að ég taki dæmi af Islend-
ingum, sem oss standa vitanlega
næst, þá hefir enginn meiri spek-
ingur verið til á íslandi á síðari
tfmum en Björn sál. Gunnlögsson.
Heimspeki hans og tölvísi er við-
brugðið, en f öllu hinu veraldlega
var liann eins fákunnandi eins og
barn, og þvf er hann nefndur
“Spekingurinn með barnshjartað”.
Jón sál. Þorkelgson, skólastjóri, var
framúrskarandi málfræðingur, en
það er nóg sagt, að hann á reikn-
ingslega vfsu, gæti lagt saman 2
og 3. Svona hefir það einatt verið,
að þvf meir, sem einum manni er
lánað af einni sérstakri gáfu til
sálarinnar, því minna hefir hann
af annari. En þegar hinir ýmsu
hæfileikar mannlegrar sálar eru í
mestu jafnvægi, svo að maðurinn
er nokkurn veginn jaf'nvfgur á alt,
það köllum vér heilbrigða
s k y n s e m i. Og án efa eru það
langnýtustu mennirnir í heimin-
um, sem slfkri gáfu eru gæddir,
séu þeir iitn leið siðsitmir menti og
reglusamir í hvívetna. Það eru
því þessir menn, sem eiga að skipa
öndvegi í öllunt velferðarmálum
hverrar þjóðar, sem er, en ekki
endilega grúskandi málfræðingar
eða gagnr/nandi guðspjallasnakk-
ar, eins og oft hefir átt sér stað
heima á Fróni hjá vorri fslenzku
þjóð, þar sem hverjum klerkinum
er hrúgað ofan á arntan inn á lög-
gjafaþing þjóðarinnar, af þvf að
þeir eru aðalmennirnir heima í
höraði upp á andlega vfsu og [>jóð-
in hafði fram eftir árum fáum
nægilega upplýstum alÞýðumönn-
um á að skipa. Auðvitað eru hér
sem annarsstaðar sómasamlegar
undantekningar. Vér höfum og
haft menn til dæmis eins og Eirík
Briem, Arnljót sál. Ólafsson, Þór-
arinn sál. Böðvarsson, Hallgrím
Sveittsson, Sigurð títefánsson, tíig-
urð Jensson, Magnús Andrésson
o. fl. andlegrar stéttar menn, sem
voru ómissandi verzlegir leiðtogar
þjóðarinnar, menn, sem hafa gert
sör far utn, að sökkva sér sem allra
dýpst niður f þau mál, sem þjóðina
varðaði mestu og horfði lienni til
heilla, menn, sem kunnu að b ú a
fyrir sfna þjóð, um leið og [>eir
kunnu að búa fyrir sjálfa sig.
tílfkir menn eru ómissandi, enda
jafnan mikill arður af verkum
þeirra. Þvf fyrir nú utan [>að, að
mennirnir eru það, sem menn kalla
lærðir menn, þá hafa þessir menn
svo einstaklega fagran skamt hlotið
af þvf, sem kallast: Heilbngð skyn-
semi.
Það er þessi heilbrigða skyn-
semi, sem svo sjaldan er tekin með
f reikninginn, en jafnaðarlegast
ráða lögum og lofuin hjá kjósend-
unum þessir svo nefndu “þjóðmála-
skútnar”, sem geta blaðrað lieil
ósköp framan f óupplýsta alþýðu,
lofað öllu góðu — það verður [>á alt
minna þegar á hólminn er komið.
Á meðan Islendingar meta eigi
meira yfir höfuð að tala heil-
brigða skynsemi f sam-
bandi við þjóðhollustu hjá }>ing-
mönnum sínum og á meðan ísl.
láta eigi fleiri af þeim mönnum
sfnum, sem beinlínis eiga að leiða
brauðið úr jörðunni og þvf bezt
þekkja, hvar skórinn kreppir að,
sitj:i á sfnu löggjafa[>ingi og fylgja
þar bændanna áhugamálum — á
meðan á hún ekki fjárhagslega
uppreisnar von.
Bjarni Thorarinsson.
Nýir kaupemlur að Hkr. fá tvær
góðar sögur f kaupbætir ineðan
upplagið hrekkur.