Heimskringla - 16.07.1908, Síða 2

2 b)«
WINNIPEG, 16. JÚLl 1908
BEIMSO I N G L A
HEIMSKRINGLA
Published every Thursday by
The Heimskringla News & l’nblisbing Co.
Verð bla&sius I Cauada o$r Baudar
$2.00 unn érið (fyrir fram borgað).
Beut tiJ islauds $2X0 (fyrir frarr,
borgataf kaupeudum blaðsius hér$1.5C.)
B. L. BALDWINSON,
Eclitor & Mana^rer
Offioe:
729 Sherbrooke Street, Winoipeg
P. O/BOX 116. ’Phcine 3512.
Loforða-efndir
Liberal flokksins
(Framhald).
I/(/g*berg> sogir þaS vera grund-
vsilliir.sttínu “frjál s.lynd,a” flokks-
-i-tts, að ibarjast íyrir rúttindum
borgara stéttariiatiar og gegn ern-
TælSi fárra manmia. J»etta er fögur
stefaa,, þaS er áriei^anfegt. Euda
cr h/ú<n á fána allra póli.tiskra
fiokka í landi þessu,^og þess vegua
fJigan sére'igin ‘‘frjálslynida” flokks-
itia”.
En er heinni fylgrt ? Hiefir I.aur
icr stjómin haldið þeiirri stefnu
stöain hún kom til valda, ? Er það
jokki áreiðankig't, -að þessium ltð í
siteémuskrájnini hafi vierið stungjö
tWKlir stól ?
Umidir þennan Inð mtin msga
beínifítra ráðsmensku stjórnaimn-
ar á hinum opintberu leigiitium ríkis-
aos, svo seim þjóðlóndum, náimum,
skógJöndtim, fiski vt iðuv ötn u m og
ýmsu fleiiru, að ógleyimdiu fénu í
sjáMri ríkisfjárhir/.lunn.i. Ef ba*gl
er að sýna, að I.atirier stjóniin
•bafi gætt þessara é.igna til hags-
-rmtinii fyrir alþýðnna, iþá er engitt
ástaeða til að sakfella. hani'a þeirra
vegaiia. Efl verði það Itiincs vegar
sýinit, að hnn hafi, að þvt er be/-t
vierðnr séð, nieytt allra krafta- til
þess að sóa þessu.m 'eiigmjian öllum,
og fcoma þeám í eign og undir yf-
irráð fárra manttta, þá hefir húu
svikið þieflinan faigra lið í stefliu-
skrá sinnii, og er áifellisvierð fyrir
það. þteittei er þyí ei-tt af þeim at-
riðuTn, scrn kjósemidu'm her að at-
huga trtjeið gaiimga''fini. Og ska 1 þá
-fyrwt aithiugnð mieðferð hemnar á
þfiim hluita þjóðiei'giniainina, sem felst
í opiifliberum lamdeiig’num'.
Eátt af aitriðumtim í stefhuskrá
I.íifcierala, eims og húmi var útbúin
árið 1893, er á iþessa leið : “Söhtt
ofmnbtrra La,nda i rikinu skttht ■g'Cr-
•ast leamg-ömgu til ábiúiemdia, em ekki
-tál sptekúlainita”.
iþottit er be'imt og ákveðið Joioi ð
flokksims tt'l landsmanitia, og þessu
faigrai loforði var almiemit vel fagn-
að-, og á'tti vafalanst miikimn' þátt
í iþví, að koma I.aurier stjórninn;
dil valda. það v-ar á ailra vitund,
að' oanvidisku rikislöndim eru auð-
tig í mjesfia mátai. þau fela í sér
fcundruð milíóna ekra ai ágætasta
akuryrkjulamdi, eiinmiig mikl.i
gmaigð aj£ biitihagalöndum, eintiig
anðug niámialönd og skógarlönd',
œm eru stórmikils virðii til ftam
•húðar þeim mikla fjölda mauna,
siean sífeldtega ertt að flytju imn í
ríkið, til að ti'á séjr hér heimihs-
-fastu, %Framitíðar velgengni lands-
ans er mieðal -anmars komin. utidir
•því, að nýbyggjarnir eigá kost á
mæð láttu móti, aö fá sér skóg til
hiúsav'iðiar, giröimiga og efdsmey tis.
Og með því, aö stjórnim er ekkt
eSgiamdi hieldtir ráösmiaöur eða
viergi þessará eiigma , þá er það
fieim skylda hemnar, aö varðveita
-iþessar eiigmiir fyrir ásaelni eimstaki-a
mamma, og til íraTtiibúðar itags-
muma fyrir þá, semi byggja og
rækita 'þetita mikla land, og afkont-
jemdur þeirra.
Eni HieiimskriingLa heldur því
fnam, að LatirieT stjómin hafi ekki
giætrt skyldu sinnar í þessu efni, og
að húm hafi sial't rniargra milíón
•dollara viröi af þessum landeign-
-um 'til eiimstiakra mianna fyrir gjaf-
•verÖ, og á þann hátit rænt rikið
iirm feiknia mdktö fé á þerimi 12 ár-
mn, sem htim befir haít völdin í
Ottti.wa.
íTil dBamriis má míoi» öokkur at-
ráði :
það var ttmi síöusrtu aldamót,
sem innflutminigur mianmia til Can-
ada tók fyrir alvöru að cflast. þá
steág og Land talsvert í veröi og
kau'pemdur sótitu eftir því. Er. 1
maí 1902 seJdi Laurier stjórnin
250 þúsund ekríir af frægasta ak-
uryrkjulandi til félags e'ims undir
forustu A. J. Adamsons, ríkisþing-
mianm'S fyrir Ilnm'boldit kjördæn.rið,
fyrir $1.00 hvierja eikru, og skyldu
þau borgamteg aö háLfu í “Scrip”,
sem 'þá voru virði ifirá 25 til >oc
hveirt dolLarsviröi, em afganginn
skyldi borga á 5 ára fresti. Félag-
ið mátti velja lötvd þassi' úr 750
ekra svæði. Féliagið átt’i að sctja
búiendur á 12 seictions íjóröunga i
hverju Townshiip., sem það keypti.
Herra Turiff gai félagi þessu eign-
arbiTtf fyrir 150 þús. ekrum lands-
ins, án þass að það mppfylti þá
skilmála, sem þvri höfðu verið' setl-
ir. En félagið seldri Lnnan 12 mán-
aða lönd þessi fy.rir frá 6 lil 12
dollara ekrunia, svo að jafnaðar-
verð var eriitthvað yfir $8.00 h/er
ektVi. Reiikn'ingdr féJagsins stóð þá
þaemiig : Kait'pvierð $250,000, en
■söluverð 2 milíómrir dollara-. Gróði
féJiaigs.ins nt'iJíómr dollara (sbr.
þinigrtíð. 1906, bJs. 890—1078).
þamnig hefir Laurier stjórnrin far-
i5 meö úrvals akuryrkjulönl ríkis-
ins, — selt þau fvrir gjafverð til
spekúl-anita, og leyít þeim aðgræða
mrilíómiir dollara á þeiim mönrutn,
som síðiar haJia keypt þau til á-
búðar.
Svipuð icir sagami tim bithaya
Leyfin.
þeigar Comiserviaitiviar héldti v ld-
tim, þá Viar siður aö leigja btt-
haga á stjórniarlöndum fyrir 2 celit
hverja ekru 4 ári, en lei'giMitálinn
v«r uppsegjantegyr mieö tveggjr
ára frvrirvara, og Leigcmdur fengú
ekki key.pt nie.inm hþvta af þeun
löndttm, sem þeir höföu feigt. En
þessu breyt'tn LiberaJar þannig, að
þerir líigðu lönd þessi til 21 ára,
og mcð þeiim hlynnindum, aö lerig-
endttr gætu -fengið kc-ypt einn tí-
unda hltita í hrinu Leiigða landi fyrir
$1.00 hverja ekru, og aö þann ti-
umda hJutia mætti veJja úr ollii
feiigöa landinu. Eiu slík spilda —
41,288 ekrur — var teigð til A. F.
Mackie, sonar þingmanmsins fyrir
Pembroke, þann 1. ágúst 1902.
Árið 1905 tengu þessir bithaga-
spiJdur mteö ofangrcindiim skilyrð-
um :
Browm, BedingfieJd & Co. 55,747
ekrur.
Geo. Lame 42,777 ekrur.
C. E. HaJl 60,000 ekrur.
Gfemgarry Ramch Co. 13,794 ekr-
ur.
Jas. H. McGregor 47,615 ekrur.
A. Hri'tchcock*48,867 ekruT.
Dtinkan Cantiexon 1,280 ekrur.
Áriö 1906 :
H. P. Brown 60,381 ekrur.
þan.nig fcsti I.aurier stjórnin
yfir 370,000 ekrur, eöa 580 ferniíl
ur af ríkislöndum i erigm og undir
yfirrá'ð fiárra “einræöis” miamma.
þeigar þessir memm votu bmmir aö
má hajdi á þessum svæöum, þa
hæititf stjórnin að ferigja meira til
þess, að spTnkepmin yrðá ekki of
miikiJ, meðan þessir náungar voru
að græöa á löndum sínumi.
þierir McGregor og Hitchcock tif
saimans náðu 96)4 þús. eiirum tril
21 ána'. þierir keyptu sa'mkværitt
siamningumi einm tíundia hluta af
þessu eða 9,452 ekrur fyrir jafn-
marga dollarai, og seldu það svo
•tafarlaust fyrnr $113,424 til ann-
arai. Gróöi þeirra var $103,972. —
Síðan seldti þeir 21 ára laigurétit
simn á 'þerim 9 tíumdu hlu'tum. sem
þieiir gátu ekki fengið kieypta, og
graeddu á því $230,000, eða rútn-
leiga þaö. þessir tveir náungar
voru n,ú orðniir rik.fr á lamdsins
kostnað. En þair voru sam.t ekki
allskositiar ánægöir. þeir viJdu ná
í meiina lamd og meriri Landsölu-
gróða. Umgur maöur óþektur, aö
nafnri Robims, bað sit'jórnina í um-
boði féJags þess, sem hann starf-
aði fyrir, um bithaga leyfi á 380,-
573 eJcrum á $1.00 ekrurun, og r’eð
5 áma afiborgumiarfiresti. Skyldu
borgianiir byrja árið 1910, og engir
vejstir borgast fyr etn firá þeim
tíma, er fyrsta borguni væri srerð.
þiessi ntaður, sem öllum. var ó-
þei'tur, fékk 'tcifarLausit þe'tta land-
flæmi með eins do'Llars ekru- verð-
'inu'. þiegar þetta mál var ranmsak-
að ai þing.ncfatd í Otitawa, þ j
komst það upp, að McGregor og
Hriitchcock voru félagiÖ, sem Rob-
ins vamn fyrir, og aö þeir átitu 99
hundruðustu hluti í fiéJaginu, eit
Robins eða einhver amnar náungij
einn humdraðasta.
Alls höföu þá þessir tvieár ná-
ungar fengriö hjá I<aurrier stjórn-
inmi 477,235 ekrur af þjóðarlönd-
um og 'borgaö stjórninnri fyrir þau
$11,372, ien seldu þau svo attur
fyrir $829,424. Græddu þerir þannig
á 'þessu þjóöjarðarámri' $818,052.
þs-ss skiíil hér getriÖ, að McGreg-
or var um eátt skeriÖ hestbúshald-
ari í Bramdon í Manitoba' og vann
vel í kosn'imgunumi .fyrir herra Sif-
foni. En h.imm var bara góöur fylg-
ismaður stjórnaVimnar og hafði
umniö' fynir haua að kosningum.
ALt þatrta sést í þringtíðándiinum
1907 (á bls. 2491—2726).
Ei'tt dæmri emm og það markvet ð-
asta af ölium var lamdsalan til
hrims óþek'tai H.. P. Brown í Mon-
tana í Bandaríkjtinum. þann 27.
apríl 1902 barst sbjórninni beiönt
um bithagalep-fi á 60 þtvsund ekr-
um, undirmtiúö af H. P. Browu í
Momtamai. Undir því nafinri stóð •
“per J .D.M.”. þessri beriöni kom á
skriiif.stofur stjórnarrinmiar næsta
dag efitir að hún var dagsebt í
Moutana, og - vakiti þaö strax
nokkurt athygJi.. Kn það erinkenni-
fega við miál þetta. er það, að
þarnn 23. mar/. — mámmðri' áður eu
beriömiim va<r rituð — hafðri st.jórn-
arráðrið samþykt þemman teigu-
mála<, og samkvæmit því var herra
Brown ritað bréif og h'amm* beðiur
að borga $640.00 í krigu fyrir 6
miámaðu trima. Jín Brown svaraði
emgu. Svo var honaim skrrifiaö sniá-
saimiam um tvegg.ja ára trima, og
hann. krafinn um leœguna., en ekk-
emt svar ko>m, og onginn vissri hvar
hann var, eöa hvort hki.niii væri
no-kkur tiJ, — og enginn veát það
enn iþá, því maötir sá hefir aldrei
komrið írattn. En 17. júlri 1905 kont
bréf frá hierra A. J. Adamson,
þingmnnni fiyrrir Humiholdt, sern
áöur ieT gotriö, þir sem hann getur
þess, aö httrra Brown hafi afsalað
til “Galway Horse amd Cattle
Company” Leigurétti súnim á þess-
um' 60,000 ekrumi. Með þesstt bréli
semdi hierra Adamson afisials'brcíið
og 6 tttiánaöa LeiigU'. Viö ranmsÓKn
þessa máls i þin.ginu kom' það upp,
að Brown — sem engrimB veiit hver
er — hafði aLdreri .fbngið kriigtibréiið
fynir lancli þessu, og aö fiéJagið,
siem hann seldi. leriguréitit srinn til,
vor ©kki tri'l sem löggiilt fiélag fvr
en lömgu síðar. Sújéirniin var iátin
taipa háJfu þriðja þúsumdi dollara í
Lerigu af þessu landri. En Adatnson
seLdii Leyfið skömmu efitir aö hann
lékk það íýrir $20,000 (sjá þingtið-
indín bJs. 3467 og 3543).
Með slíkum brögöum hefir stjórn
imnri tckist aö ra-na ríkiissjóðinu
tint fioiknia fjárttpphæöiir og að
koma þijóölöndu'm. . í erig.u vinti
slnnai. Jíf Lögbierg kallar þeit'ta að
“berjast fyrir réthindum horg.ira-
stéttarinnar og gcgn erinra-öi fárra
manma”, þá leggur það aöra þýð-
ingu í “réitt'indi borgara stéttar-
innar”, hí Jdur en aJþýðai manna í
þessti ríki ficíir grert icða gcrrir.
(Fraimhald).
Fregnbréf
um kirkjuþingið
lúterska.
(Niið'Urlaig'.)
SKÓLAMÁLS UMREÐUR. —
FYRRI FUNDURINN. — ó-
ánægjan viu sí:ra f. j.
BERGMANN.
Ný andJit frá W’peg þriðjud'.morg-
uninm boðuðu, að skólamáls um-
ræður færu í hönd. MeöaJ þerirra
bLikaði O. Thorge.irsson, sjálfsagt
triJ að vfita, hveritiig séta F. B.
reiddi afi. Forseti giait þoss, aö
mimnihlti'tia trillagan kæmri fyrst <Cnl
umræðu, sem sé tiJLaigam, að ráða
séra Friðrtk Bergmamm til ísfemzku
kemslu við W'esLey Coltegei, svo
sem vierið hefir, hemgja þar í emga
drösU'.
Umræðurnar hófust nokkuð svo
óviemjufega með því, 'að séra Frið-
rik HalLgrímsson itók fyrsbur til
máJs. Menn giætu ekki átitaö sig á
óánægjtnnni, sem dnepið væri á í
nie'lndará'LLtrimu, vrið séra FnriÖrik
Jtergm'amn, sagði hanm. því engrin
sérstök atriði væru tilnefnd. HéJt
því ibie/'t ti’l faJLiö, að fyrst taJaði
'finaimsógumaður o.g se’gði fram
sakir þa-r, -er nefndiin ætti við,- og
þá sébai Friörrik, tril a-ð beira fram
varnrir srimar, og því nœst þingi-
rrijenn þerir er vriJdu, þá er þerir
heíöu heyrst máJstað hvorra-
tvieiggja.
Fr.umsöguma-ðtir (Dr. Bramdson)
sagöi nefind'cirálit stutitort, og sér
væri æitlað að skýra námar frá á-
stæöum. Um WesLeý CoILege sagöi
hammi það, ao ísl. kemslan hiafðii
reynst mœtaviel frá þjóÖe'misfegu
sjómrarmiöi, heíði la.ðað fleiri fs-
L, ndinga til náins, tm ella mumdu.
En frá öndverðu heifði mönm.um
veriö lítið 'gefi'ð um kemslu við
skólai ólúiterskan, og ekki hefði
það skipast í beitra honf við það,
að kiemmarrinn, sem ætlað hefðri' ver-
iö að veiga upp á móbi þessu, befÖi
briiigöist fyrri skoðumum simium og
fyjgdii stisínu amdstæðri kirkjufé-
lagimu. Vaui hann ráöimm tril kemsl-
unmtir efitirLeiöis, væri iekki hægt
aö Jíta á þaö anmam veg, em að
fv'Laginu gieöjaörist <iö steánu hums,
en 'þaö væri fráfeitt. Lét sér á ó-
vaxt koma, aö monmi könmuðust
ekk.i við óámiægjuma. N'efmdarmenn
væru simn úr hverri áttinnri, og
vissu til hennar, og erins væri hún
orðuð í skýrslu fijársöfnunarmaniis’
(þ.tei. forseita B. B. J.). þá drap
hanm á forse'baskiftrin, og f.illega
væri gert af séra Fr. B., ef hamn
segö’i sig £rá kemslumr.i.
. Séra Friðrik Bergmann bað sak-
anefiniim vrið sig trilgneind, og seittrist
svo nriður. þá stóð hann upp i
anmaö sinn og sagöist veröa að á-
líta, að sakarefnin vriö sig væru
ekki önnur, en framsögumaður
hefiði dretpið á, þ.e.a.s., gamla ó
ánægjam við Wewfey Coltege og
skoðamir sínar. Óánægjan við Wes-
ley Collegie kæmi sér ekki við, ekki
þyrfti að orðlengja um það. Nú,
skoðanrir sínur ætlaöri hann ekki
að verja, emda ekkj hægt, er ekk-
ent séraitriði værri nefint. þær yröu
að mæla fráttn með sér sjálfar.
Kæmu ainnars tuingumiáLak’emSlu
harla lítið við ; gæiti' hann vierið
prestur í kirkjufiéLaginu, ætibi hiann
að geta vcrið ísfen/.ku kiennari hjá
því. Ólíku saman jafnaö,, séra
Jónri og sér. Séra Jórui engi'nn
vamsi að víkja úr forsetasessi, en
hér væri tcflt u-m lemibættrisheiður
sinu og mianuorð, og gætri haun
ekkri sagt afi sér að' svo béibu, og
gerðri þaö ekki.
Nú tóku mem.n tiil aö ræöa uin
steímumun séra Friðriks Berg-
miamms og féliagsims og leiita efitir
óán'ægju.nmi við hann. Sprcytingur
var mik'i.11 í umgu prestunum við
bærni kritikima, hve ókristilog
húm væri. Að óánægju væri hjel/.t
aö fimnia í 1. lú'teTska söfinuðimiim,
í Winní'pcg, gaf séra. Kristinn tul-
eCnri tliil aö íara mörguni og fögr-
u«i orðum mn séra Friðrik Berg-
tnatui' og firattntnistöðu • hans í
kirkjufiélagdnu fyrrum, og sagöi á-
gneriinring viö hann nú ekkd, sprott-
inn af óvild tdJ hans, hieldur af
verufegri stieínubreytingu hjá hon-
um.
Fteiri Jéitu og séra Friörik njó'ta
sannimtæ-lris nm þaö, aö fólagið ætsti
honum rnargt gott upp aö inma,.
Mest rögg allna var í ræðu
scra Péturs HjáJrnssomar. Hann
skar ekkcrt ntan aí því, aö skoö-
amriif séna Friðriks Ber'gimiamns
stæöu víðum rótum linmam félags-
ins. ViJdi að séra F.B. væri enginn
mriski .gerður. Hamin væri ekki
saimimála séra F.B. og honnm væri
hanm ósár, em féLagið bæri hanm
fyrir brjóstinu, og væri séra F.B.
aö nokkrn rninkaður, kynmri þtið
að verða tril þess, aö fiélagiÖ snndr
aöisti. 'TjaJdöúðar sötnmöur klyfist
frá, og ekki þar meö búið,. bæði
snður í Ríkjum og ú't um svie'it.ir,
mundu söfnuðrir þá greinast sund-
rrr og alt fiéJagið deitta r mola.
Forseiti taLaði, og sagöi, að ekki
væri hægt aö neita því, aö óá-
nægja væri um fyrirkomuliag það,
sem nú væri á kiem.slrmnd, hiefiðri
sjálfmr orðriö þess var á ferðum
símum,. Hvort óámægja sú væri
nébtmæt, væri ammað máJ, og gexöi
lítriö tril. í skólamiáJum vemijufega
ekk.i gerðttr rekstur um það, hield-
ur að lagifæra, svo húm hyrfi. Heföi
vexiö kemslu þessari við óLú'texskan
skóla andstæður frá önidveröu, og
nú emm verr við bana, síöam 'hanm
h.'fiði fengið fiii'lJa ástæöu tn'J að
hailda, að hærri ibriihlíu kritrikim
réðri lögum' og lofuin þar. Skaut
því t'il íhugunar þimgsrins, hvort
ekki mundá fee/.í fiaJlið að slíta
sambaindi við skólamm.
SÍÐARI FUNDURINN. — FÍFfel
SKAI< Á FORAÐ .KTJA. —
VITNISBURÐUR um WF/S-
I<EY COLT<EGEv
Eftrir mriÖttminda snarust ummæð-
ur mest að WiesLey Colfeigie' sjálfu
og afi/töðu þess við hærri kriták-
ima.. Eg kom þar imm' í þimg^aLimm,
er séra. Friiðrik HaJ’Lgrímisson, gerðri
grerin á hærri kritrikrimmri, aö húm
væri neiikvœð, sú, siern, kammiaiðist
aö eins viö, að Krristur væn guðs-
son í samia skilningi og vér eruin
það allir, og jákv-æö, sú, sem ját-
aöi fyllilega guödóm Krisits.
Ramgt væri, að nefma hrima já-
kvæöu siteJmu ókristna cöa ókristi-
legrii. Hitimm vrissi .ekki, hvor kritrik-
in ríkti á W'esfey Colfege, en. væri
þaö him neikyæöa, þótti honmm
engMi' triJtök að halda áfram ketnslu
vriö skó'amm. Skaut því til pre.st-
ar.mai ungu og prestlinga, ef þeár
gætu feiöiberiint þingrinu um það.
Séra FjeJdsitied líkti hærri kritik
inmi við hafið, þaö væri sumstiað-
ar grumt; og sumstaöar djúpt, og
erims vœrri kritriikim, og ekki gott að
sagija., við hvað hún lóti Lemdai.
WiesLey ColLege v.iJdi hanm ekki
kaJJa feeittit vam'trúar.skól'a, en er-
indi bams fór þó alt í þá átt, aö
vekja ýmigust á homiin. S. Gutt-
ormsson vitmaði þar og á móti
skólamnm af erigiim rarin,. Hafði
verið sýnit framam' í hærri kritik-
ina, þó ,ekki aJ sóra F. B., em átt
hjá sér he'i.mshyggi.ndri nóg, sem
bcitur fór, tLL þess að láta ekkri
biera á því þá í svripinn, hvernig
homum gæfist að, 'en raun var það
miik.iI, sain íiærri má geita, að sriitja
á sér.
Séra Friðriki þotti það nn ltir
miikiö, að þeissir int-mn skyldu
orömrir svo smuikir við skólann.
Slikur ótti hieíðri ekki verið m.eð
þei.'m, þegar þe,i.r heföu lyr'ir
skiemstu fárið afi homum. Bar
kiemniirmn öUum h,inn bewta vituis-
burð, að þerir va'ru kr.istnrir menn
eins ja&' be/.t má vierða, og öli
haröýögri. og ofstœki vrið anmarfeg-
ar skoðamir þet'm íjarlæg.
E. Thorvajd'sson rerifiðri umræður;
kvaö lengar sakár framkomnar
geign séra F.B., svo fjarri því, að
m>érira fceíði verið giert aö lofa
hann en hátt, og Lagöri til, aö mál-
imu vær.i vísaö til ntefindarinnar aft-
ur. Smmir vildu nýja nieifind, en :il-
laga ThorvaJdssomar var saimiþykt,
og Lauk því íumdiimim mieð því, aö
óánæigjiinmri viö séra Fniðrik Jterg-
mamn var visað a'ftur ofiam í mofnd-
ina.
MÁLAI<OKIN. — A F N Á M
K KNSI.UNN AR .— SM.-KI.KI.
A kvöldíundri laigÖi n:ímdin firam
álriit siiíit, töa réttara að segja, tál-
Iögu.r sfir/ar. _ því engar á»tæður
voru þar í trindar. Hún lagöi til,
aö séra Friörik Bargmann yrði
ráðinn til k,enslunnar fyrir næsta
ár, og síöam skyldi bætta vrið
kcnsluma rrieð öllu. Voru trillögur
h, nnair gneiöLega satnþyktar, sjáJf-
sagt s.imkvæmt samkomulagi ut'-
aniþrings, og . meifndan lát'in sleppa
viið, að gefa nokkrar ástæöur fyr-
rir þúm. Með þ-að fór ég af þ'iríg-
inu.
Kítrirtekt var því veritt, að sir-i
Friðrik Bermann var eini prestur-
inn, sem aldreri var beðinn að scgja
fram 'bæn á þinginu. Kra rtur bæri-
arinnar þóttri summti aiuðráð-inn æl
þvií að ffest gekk criins og séra
Friörrik viJdii.
Á þinginu kyntist ég dálítið
fregnritara I.ögbergs ; reyndist
hann skem'tinn í viöræöum, vrð-
feldrimn og lærður mjög. Hamn
sagði méT, að hantti' hofðri verið á
Harvard háskóla. Mér var sagt,
að hann væri hafiður til að búa
ubam um bLaöið o.s.írv, og þá
skel'tri^é'g upp :i ha, ha, ha. ViaLið
er þaö, aö kuuna eikki að nota
það, sií.Tn 'bor upp á rcka þess.
STUTT HUGVKKJA UM þlNG-
IÐ. — þYKKJAN VÍÐT.EK
OG þUNG. — WESI.EY COI<
LEGlv. — þ.JÖÐLEGUR FÉ-
I/AGSSK APUR.
Menn liafa fengi vitað það, að
nokkur sundurþykkja ætti sér
staið inman kirkjiiíéLaigisins mí boð-
am kr.istiinid'ómsinvs, hvort kiennijng-
nna a-tti að flyt-ja í þerirri mynd,
er seiimni aldiir hafia gefiö henni, e,ða
diiibha ætiti hana mpp í gerfi að-
giengii'fe'gra' fyrir vora daga- Sumd-
unþykkja þe«si kom greinil'aga' í
ljós á krirkjuþingimu > fyrra, þó
ttK-nin. skrildu þá vandræðalamst.
Em lengíin hofir vfst grunaö, að
hún væri jaJn víðtiæk og mögnuð
og sfiðaista þimg gæf raun itm'. það
hefir verrið mál mannia, aö séra
Friörik, sern er -talsimiaður hrinnar
síðarnefn'dti stefnu, hiefiðri litriÖ fylgi
intMun- fiélagsin^, — féLagið væri alt
á, erinu bandri rtieð ihiaJdss'teínunmi.
Kn þaö er öðru nær. Selk. kirkju-
þingrið hefir sýmt þaö. íihaldsstieJ'nr
an kvaö hafa haít töhivieröan viÖ-
búnaö fyrir þingiö, þó lítriö bærri
á, mieðaJ anmars boöið að legffja
fra.m þinigíararkaup táitrækum söín-
uðum, ctf scudi! f'ulltrúa fylg'jandri
henmi. Eg hllenaði þeitta niður í
SeJkrirk, og seJ það ekki dýrara en
ég kieyptri'. En samt sem áður
virðást 'þflgið nokkurnveginn jafin-
skiftt mrilli, 'beiggijai stelniamna, efitrir
úrsLitum mála aö diæmia'.
það er vel fariö, að framJiarar
steínan hefir feugið svo góSan við-
gang, að minnri hyggiju, ekki f'yrir
það, aö hmn sé beitur krristin en
biri', — þær eru báöar sanra tó-
bakið í því cfinti, — heJdur fiyrir
það, að hún fer sömu stefnu og
móöurk.irkjan herima á Fróni, og
er því líktegri til aö halda viö
tiettigsltuurmi við ættijörðina hieJdur
en hin. Hverjinm fiélagsskap, sem
það 'gerir, hJjóta aJIir ísLendinigar
aö árna góðs, Jivort sem 'þerir sa-m
sinna. aðaLmarkmiöi hans eöa ekkj..
KirkjuféiLagið hetfir bæöi betinJíniis
og óbeinlínris stutt að vriöJiaLdií
þjóðernisiims og fyrir þaið 1-íka
hlotiiö þökk og vieívrild mtargra
mamma, sem.’ amnars hefiðu látið
sér fiátt um þaö. En upp á' srið-
kastið hiefir íhald.ssibeínan láitriö á
sér heyra, aö be'/t mundi aö slíta
bömdrim viö ættjörðriina. þaö befir
nriargan hnjtri.xlaö, og ekkri ólikLegt,
aö stefna séra Friöriks hafi geng-
ist mjöff. váð afi því óvdita hjali.
VTér höfum ekkert að gera með fé-
lagsskap, sem ekki vrill vera þ.jóð-
Legur. Vilji kirkjufiéLagiið það ekki,
þá er ekkii teljandri að því, þó fœri
þaö í smá m'ola.
það leynd’i sér ekki á þinffiuu,
að það er komrin full alvara í
flokkaskifitiingunai imnan félags.
það er auðráörið aí því, að þingið
skyldri hafia brjóst í sér til að reka
séra Jón Bjarnason' úr forsæti,
komiinn svo að ^egjj réitt að júfe
ilárinu. Og þá ekki síður akeföin
i andistæöin'g.iim s.ra FriðriKs, að
láta hann verða fyrir einhverjn
skiakkaíalli. Hanm rak að \isu
undan, en skellinn hl.iut Wesley
Colloge, sá skólri, sem fengið hc 6r
því fraimgengt meö mikilli fyrir-
hofu, aö i.silien/.kri tungu er gert
jifnhátt u.ndrir höfði og aðal-
tuinigiumálimum, og íslendringar
eiga gott' eiitt up.p að inna. Svo
fer bel/.t t.il oft, þegar ástríður og
cfiurkapp 'biera víiit og .stillingu of-
urliða. þrinigrið er ámæLisviert fyrir
ályktan sina um skóJamm ; það hef-
ir meö henmi svribið þjóðernisfián-
ann, sem þaöihefir feonið svo hát.t,
aö þarflausu, því fiyrdr þinginu
láigu emgar gildar siinnur um, að
lærisveiniar tæki skaöia á trú srinni
á skólamum, e.n reynislan sannar
erinmiitit hiö gagnstæÖa', ien á himn
bóffrinn viðurk.ent, að kenslan. væri
mikilsviröri tril viöhaJds ísLen/.ku
þjóöern'i. Ennfremiir var áJyktan
óþörf, því veJ máittri bíöa. nveÍS
iiana tril nœsta þiings. JÍg þykist
þess off fullviss, að mienin sáu
sfcjótt mrissmriði 'á þessu, og, vænt-
anlega færir næsta kirkjuþing þaö
í lag. Géri það þaö ekkri, þá væri
sjálfsagt tími ,tril komenn fyrir Is-
liendrinffai til aö gan,ga í félagsskap
be'iint til þess, aö vemda ojj við-
halda ísiLem/.kt þjóðermi. SJrikur féi-
lagsska.pur mundi reynast a 11-
hi<iröur keppinautur kri.stdtegiu
sbrfiminum báöum.
þó þykkjan væri þu.ng mdlli
llokka, og mcrkjaulcff á ger'öum
■þingsiiin.s, þá má haía þaö ágæitum',
hversu meinn gæt'tu grandvar-
lega aills veJsa'nris í umræöum, og-
hv.ersu hvorrir létu leiöitaga hins
flokksiins njóta sannmiælris um afi-
buröi hans og afinck.
% VIÐBÆ/TIR.
Séra Jón Bjíirnason lýstri því yfi-
ir viö tímariita umræðurnar, að
hamn heíði ekki vitað, aö séra
Björn hefð'i veriö j forseta kjöri,
þá er hann nefiudi sér-a. Kr.i-stinn' í
k jörið, og ie/i.ns að hann feeéð$ ald-
rai saifft, aö hann treystri ekki
nema erimum presti, til að veria for-
seiti fiélaffsins, og aldreá komið þaö
í hmgi. J/e.ssa er bér gatiö, af því
að' siöasta Lögberg hefir fluitt
þessa yfirlýsinffi' ■ Ég taldi hama
ekká varðía alrmennrinff það
er nú saitit, að . séra Jón
mefiindi, ekki, ag haain' treysti
ekki nema erimum. presti til
aö viera forseti. Hann safföri, etins
og ég hiefi skrifaö Hkr., aö haun
vissi, aö séira K'rristrinn mætti hann
treivsta. Hritit er mieira, aö hann
hafi dkkj viitaö, aö séra Björn væri
1 k.jöri. Kn svo er þaÖ. ]>a u eru
ekkri mierkd'legri vitin., sem drott-
inn hiefir gefiö okkur em þaö, aö
þókndst ein'hverjum aö sogja okk-
tir, aö ha,nn hafi ekki séð það,
sem var beun.t fyrir sjónum hams,
ekki fundriö þaö, siem harnm tók á,
ekki kent þess, sem hann kvngdi,
— þá er ekki fortakandi, aö hann
seigi það saitt. Sérstakle.ga reyitia.st
vit'in oftlega harla óárieiðamfeff',
þagair sjvs, óvænit tíðdndri., sn.<>gg
geðshrærinig bier að höndum, þá er
oft, að það fer hjá þerim<, sem ger-
ist, og stund'irtn jafinvej slæðist þá
fyrrir þau eitt'hvaÖ, sem áttd sér
engan staö. SjáLfsagt ber oss því
aö trúa séra Jónri um gþaö, að
hano hafi ekki vitaö,, að séra
Björn væri í forseitia kjöri, em ég
hygg., að þar afi sjánst, aÖ
ekki er gert of mikið úr
þvr, aö honutn hafi sýnrife'ga óvart
komriö iruefina séra B*. B. Jónsson-
ar í kjör.
HÖSKÚI-FUR.