Heimskringla - 26.08.1909, Blaðsíða 8

Heimskringla - 26.08.1909, Blaðsíða 8
a. BLS. WINNIPEG, 26. ÁGÚST 1909. BÚNAÐARSKÓLAB IA Ð IIRIMSKRINGHJ I I sp S <Þ Nokkur alvöruorð til íslendinga í Canada. Eftir BÁNDARÍKJA ÍSLENDINQ Skrifaö sérstaklega fyrir Búnaðarskólablaö Heimskringlu. B. L. Baldwinson! ; Kæri vinur. — Oft hefi ég rent huga-sjónum þarna norður til 3rkkar Canada manna, og litið yfir bygöir og bú, virt fyrir mér bylgj- andi kornstangamóðu Argyle sveitarinnar, og undrast frjósemi hennar og fegurð, séð framtíðar- kallpmenn ekki ' þá 4st.æ8ll ti! myndir blasa við, myndir af fagur lega. skreyttum búgörðum bænda, — niðjum hinna fornu íslendinga, er landið numdu, mannanna, er hingað komu félitlir og sumir snauðir, — mannanna, er ekki gátu einu sinni sagt, setn J. Ól.: “Ég átti bara’ eitt þarflegt þing og það var — góður kjaftur”. Nei, það gáttt þeir ekki sagt, því þeir voru ókunnandi á tungumál þessa lands. En sú var vernd þeirra, að hjá þeim li'íðtt glæður al forn-norræntt íslen/.ku þreki, þær vermdu huga þeirra og gáfu lionttm þróttinn. Ivíka sé ég mennina vinna á ökr- utn með nýrri aðferð. Enga hesta sé ég ganga fvrir vélttnum á akr- inum, vinnan er öll knúð áfram af gtifu og rafmagnsafli, — hestarnir eru að eins hafðir til skemtiferða. þess á milli leika þeir sér frjálsir og glaðir í högttm sínttm. Svo rennir h tt g i sjónttm vest- ur á bóginn, að sveitinni, er skáld- jöfrinttm (Klettafjalla erninttm) vestræna þykir vænst ttm. þar ertt búgarðítr bænda allir girtir með traustum girðingttm tir vír. þar blasa við sjónttm skrúðgrænir hag- ar, akrar og engi. þar er mergð kvikfénaðar mikil, alt af beztu kynjum, vel hirt, setn vera ber. — Síðan tekur h tt g i fltig niður til Nýja íslands, sem liggttr við vatn- ið fiskistla, og sér bygðina risna úr rústum. þar ertt hátimbruð hús í fögrttm skógarlundttm, er 'speiglast í blágljátt vatninu ; akur- yrkja, kvikfjárrækt og garðrækt er sem be/t má verða. Gtifubátarnir þjóta drynjandi með • ströndum fram, fermdir ingastraumarnir hafa því verið hægir og seinfara inn til þeirra. — En samt, eftir því sem mér skilst af fréttum þaðan, eru nú framfarir þar orðnar vonnm framar, og von- andi, að framfarastraumurinn auk- ist og eflist með ári hverju. Von- andi, að innan skams hafi Gimli að afsaka kjallaraleysi sitt, að bænd- ttr hafi engar markaðsvörur til Skóla námsgreinarnar eru að eins reynsla annara manna, er þeir hafa meö súrum sveita stað- reynt og prófað. þær eru ekkert óvissufálm, ekkert hrcfatildur, til að sýnast, þær eru virkilegar, arð- samar, nauðsynlegar. þar eð þér, B. L. B., virðist að vera m.tnna annast um hagsmuni og velliðan íslendinga hér í landi, ættir þú með oddi og eggjan að vekja ttpp íslenzka bændasyni þar nyrðra og hvetja þá til að ganga á búnaðarskólantt þarna í Winni- peg. Kostnaðurinn, sem af því leiddi, mundi ekki verða svo ógur- lega gífurlegur. Að minsta kosti vrði hann sem fjöðttr á fati í sam- anburði við þann feikna ágóða, sem náminu er samfara. Tökum nú til dæmis ungan mann, sem gengið hefir á skólantt, fer síðan og nemtir sér land. þegar hann setur bústað sinn á landintt, mun | hann setja hann samkvæmt þeim eiga legu, — svona fyrst um sinn. það er mikils virði, að þurfa hvorki að e f a eða 1 e i t a að sönnunum. — Skólinn hefir líka kent honttm með hvaða ráðum, að hann geti kornið frjómagni mold- arinnar á hæsta stig framleiðsl- unnar, og um leið, hvað hver ekra geti framfleytt mörgum grt])ttm af j þessari eða hinni tegund, með gef- inni ræktttnar aðferð. Skólinn hefir kent honttm, hvernig hann eigi að hirða gripina svo að ftillum notum verði, hvaða tegundir fóðurs að mjólkttrkýrin þarlnist, svo að hún gefi af sér $50.03' á ári, og þaðan af meir. Ilann notar aðferð skólans og fær fttllan arð. Einnig, með hvaða ráð- um hann geti fitað gripi til mark- aðar á sem styztum tíma og tneð sem minstuin kostnaði, í hvaöa á- sigkomulagi þeir þurfi að vera til að ná hæsta markaðsverði. Yfir höfuð að tala, ttm útbúnað og all- ROBUN II A L L. 1 þessari byggingu eru svefnherbergi og matreiðslustofur fyrir nemendur Búnaðarskólaus. sölu, er í kjöllurum þurfi að geym- ast. Óskandi, að aðfluttar vörur þeirra nemi mörgum sinnum meira en innfluttar. — E'ftir því, sem mír skilst, þyrftu þeir að veita nýjum menningarstraumum láðs og lagar vör- í búnaði inn í bvgð sína. nm. — þá verðttr hugsjón Sig- : tryggs fidlnægt. þá verður Nýja Island “farsældar frón". En þessar httgsjónir rætast ekki Btma því að eins, að niðjarnir . W i n n i p e g ! taki þar við, er feðurna þrýtur, ! sá ég lýsingu og haldi fram til fttllkomnunar vel byrjuðum verkum. “ó, þú alþýðustétt, sem allra ert hagsælda móðir”. Enn hún getur ekki verið “allra hagsælda móðir”, netha því að eins, að hún haldi áfram öðrum stéttum jafnhliöa til fullkomntin- ar. Hún má ekki vera á eftir, ekki láta aðrar stéttir httgsa fyrir sig ; hún verður að gera sínar hngsanir sjálf og leiða þær til fttll- komnunar sjálf. Að öðrum kosti lítur engi tn tii hennar sem móð- ttr ! Ég hefi alt af haft þá hugmynd um Nýja ísland, að það mttndi í framtíðinni verða Islendinga far- st'Iasta og bezta nýlenda. Eftir Jjeim lýsingum, er ég hefi þaðan, er margt, sem styður það : þar er gnægð vciði, skógur mikill að sagt er, og frjósamur jarðvegttr — (flugurnar 'og forirnar voru víst vcndar plágttr, en þeim bygðin úr vegi). Hér um daginn las ég stutta En hvaðan gætu þeir fengið sér holla búnaðarstrautna ? Ja, þó J ólíklegt virðist, geta þeir fengið hina réttu strauma frá borginni Hér um daginn af búnaðar- s k ó 1 a , er reistur hafði verið í Winnipeg. Skólannm var þannig lýst, sem einum í röð þeirra allra | heztu búnaðarskóla á meginlandi Ameríku. Slíkt vakti forvitni mína, svo ég fór og náði mér í skólaskrána. þegar ég var búinn að yfirf tra hana, var ég þess full- viss, að engir öfgar væru um kosti ma skólans sagðir. Til dæmis : Alla og alls konar meðferð moldarinn- ar, plönttifræði, utn afurðir jarð- ar, um framræsing og vatnsveit- ingar, um stjórn búa, um val út- sæðis, að dæma og meta kvikfén- J að, um húsabyggingar, meðferð gripa, um fóðurtegundir, um fttgla rækt, ttm eðlisfræði gripa, um sjúkdóma og ráð til lækninga, ttm mjólkurkúa kyn og meðferð kúnna, — um vrking alls konar á- | vaxta og garðrækt, um skógrækt, um blómsturrækt, um orma ug : pöddur, er skaðlegar eru jarðar- gróða, og hvernig þeim skuli verj- ryður ast, um grasafræði, ttm frumagnir plantanna, svo sem smára, hvern- ig þeim sé háttað og hvernig viðhaldið til þroskttnar, hagfræðisreglum, er skólinn hefir lagt honttm grundvöll fyrir. Hann mun fyrst taka tillit tií skiftingar landsins útfrá heimilintt, í haga, engi og akra ; skifta þannig, að sem mest jafnvægi verði í vinnu og afnotum hinna ýmsu hluta landsins. Og einnig mttn hann nákvæmlega meta og virða, hvar og hvernig hann skuli setja skóg- ar skj’lgarðana, liverjum trjáteg- undttm hann skuli planta og hvern ig planta og annast sérhverja teg- und trjáa, um það alt hefir skól- inn frætt hann. Einnig hefir skól- inn kent honum að þekkja jarð- veginn, svo hann gengur ekki gruflandi að því, hvernig hluta skuli í sttndttr : hvar haginn, hvar engjarnar og hvar akurinn skuli an frágang landsafurða til mark- aðs sölu. þá er það ekki l.tilsvirði fyrir bændttr, að geta lært alt, sem eðl- isfræði griptmna viðvíkur, svo sem um alla algenga sjúkdóma, þekkja hjálparmeðul þar við. Hve mörg- ttm áhyggjustundum mttn ei sú þekking létta af bændttm, því að margur er sá sjúkdómttr og smá- kvilli, er gripi þjiir, sem lítilsvirði sýnist þeim, er þekkir og meðalið veit, og sem ægilega skaðvænlegur er í augiim hins, er ekki þekkir. þess þekkjutn við mörg dæmin, að fátæklingarnir hafa hlotið marga andvökunóttina af ótta og kvíða yfir þvi, að verða að missa íbjargræðis gripintt sinn, — missa hann að eins fyrir þekk- ingarskort á smáatvikunum, þar sem að eins örlítið hnífsbragð eða hnífstunga á réttum stað hafði getað bjargað lífi skepnttnnar, og ttm leið komið í veg fyrir áhyggj- ttr mannsir.s, sorg konunnar og grát barnanna. Lífskjör okkar samanstanda eða byggjast á smáatvikum og atrið- ttm, og eftir því, sem við höfttm betri tök á, að samrýma atvikin í heild, því færari erttm vér til að standa af okkttr straumiðukast lifsins. Eigi er það heldttr all-lítils virði fyrir bóndann, að skólinn skttli kenna honum undirstöðu atriði flyg'ff'nga, og ekki það einvörð- ttngu, heldttr einnig handtökin á bygginga verkfærunum, svo sem að hefla og saga. Ökunnttm manni s ö g , sýnist það ekki muni vera mikilsvert, að handleika það verk- færi, en taki óvanttr maðttr sög úr hendi smiðs, getur hann ekki, þó hann ætti líf sitt að leysa, leikið eftir smiðnttm með sögina. Nú á tímum ertt vinnulaun öll í hámarki. það er því ekki lítils- virti fyrir bóndann, að geta gert byggingavinnu s:na sjálfur, að minsta kosti þá óvönduðustu, — bygging fjósa og annara útihúsa. I Nú mtintt smiðir, svona vfirleitt, krefjast $3 á dag. En þeir eru líkir öðrttm mönnttm : Sttmir ágætir verkmenn, aðrir handónýtir, sem J ekki eru verðir matar og tíma- tafa.- “Sjálfs er höndin hollust”, í hverri grein. Svo er vélafræðin. þegar bænd- ttr fara alment að nota gufy og I rafmagnskraftinn til að knýja með vélar sínar, mtin þeim koma bezt að kttnna að drífa vélarnar sjálfir, ] og það læra þeir á skólanum. — því segi ég aítur : Sjáðu svo til, að hinir íslenzktt bændasynir gangi á skólann ! þegar ég las lýsingtt skólans, r.tk ég tnig á eitt, er mér þótti stcrmerkilegt, og það var, að af 170 nemendttm, er skólinn hefir ntt í ár, skyldu ekki vera nema að eirs t v e i r Islendingar! — Svo má það ekki til ganga ! “Sjálfttr leið þú sjálfatt þig". — Yið verðttm að sýna öðrttm, að við viljum engar hornrekttr vera, við íslendingarnir ! Ef ég mætti mæla orði í eyra bændasona ykkar þar nyrðra, þá mundi ég segja eitthvað þesstt líkt : — Gangið á búnaðarskólann og nemið alt, er hann kennttir, verðið bændttr í fyrstu röð, sómi lands og þjóðar! Verið samferða tímans straumi, svo að með sanni megi segja ttm ykkur : “Bóndi er bústcrtpi, bti er landstólpi”! Sæk- ist ekki eftir villtiljósum b æ j a cg b o r g a, unið sveitasælunni, því að : — “í einverttnni alt er þar á móti alvörugefið, hreint og laust við táí”. Gætið þess, að margur ttnglingttr inn, hefir farið úr bóndagarði, í blóma lífs síns, efnilegttr og sak- laus, en í b o r g gengið til sinn- ar hinstu hvílu eyðilagður óreglumaður ! i Bvtsæld. SkrifaÖ fyrir Búnaöarskólablaö Hkr. Hvað er búsæld ? — það, að hafa nóg af ölltt fyrir sig og sína. þannið hefi ég skilið þetta orð — búsæld — og þannig mun það alment skilið. — Enn er ekki dá- lítill tvískinnungur í meiningunni ? Mundi maðttr ekki með réttu mega líka segja, að það sé sönn btisæld, að hafa nógan og góðan forða handa búpeningnum ? Úti á íslandi þekti ég tvo bænd- ur. Aitnar var einn af tíundar- hæstu bændum landsins, hafði 1200 fjár á fóðrttm. Hinn var tal- inn í betri röð bænda, hafði 600 fjár á fóðrum. í kauptíð, þá er þeir seldu ttll sína, höfðu þeir hníf- jafna vigt af ull. — Fólksfjöldi var líkur á heimilttnum, svo eigi gat mtinað sem næmi á heimaullinni. Mismuntirinn kom fram í því, að fjárfái bóndinn fóðraði gripi sína vel, en hinn kvaldi sína. Svo er það einnig hér, að mér skilst, að hin sanna búsæld er í því innifalin, að hafa nægan forða fyrir menn og skepnttr. Sé kvikféð kvalið í hungri og annari illri meðferð, verðttr það tmdirorpið ýmsum sjtikdómskvill- ttm, og þeim fvlgja afföll á tölu stofnsins. Setjum svo, að hver bóndi missi að jafnaði 2 gripi á ári, fyrir handvömm og sjúkdóma. Ef við reiknum alt það tapaða fé til verðs, mundi það ærið há tala, er út kæmi. Við mundum geta komið mörgu til leiðar með öllu því fjármagni. Hin sanna búsæld hvgg ég muni vera í því fólgin, að hirða alt vel, — láta okkur verða sem mest og bezt not af hverju eintt. Mörgum er nothæfni meðfædd, aðrir verða að læra hana. En öllum er ómiss- andi nákvæmni og vandvirkni. (R.). A beztu heimilum hvar sem er f Ameríku, þar mtinið þér finna HEIMS- KRINGrLU lesna. Hún er eins fróðleg og skemti- leg eins og nokkuð annað íslenzkt fréttablað í Canada □□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□ «|»|M|»|«[»!ií|ilI«TKlgíi □□□□□□□□□□□□□□□□□ □ □ □ □ □!□□□□□□□□□□□ ■IÍ»I»I|M|M|M|M|W|M|11 New Empire School Desks ÞAÐ BEZTA ER ÓDÝRAST , . .. þeim sé pein .1 Heimskrtnglu, er ntuð var áhri{ einmir frumagnar á aðra, \ar mjog s ar l;m þroskaskeið þeirra og nvtsemi, frá Gimli. Mér sýnt á þá grein. Grcinin var skatt- ^ verkíraeði> tr'ésmíöi, járnsmíði, yrðingagrein viðvtkjandt kjallara- vél{ræði drattiisti _ enska mál- hyKgingu kaupmannanna þaU.1 fræði og alt er þar að lýtur, bók- bænum. Af greininnt er svo að sja, færsla önnur undirstöðuatriði Ný-íslendtngar yrkt ekki nog ver/lunar íræ6innar, ttm þing- af jarðeplum til heimila sinna, og að þeir þurfi að kaupa þau og skapalög, hvernig mál sktiltt borin ttpp og rædd á mannftindum. Til- ýmsar aðrar afttrðir jarðar aö, er gangUr;nn með þag er sá, að gera þar geta þó þrifist. Slíkt er illa farið. Úr þvi að jarðvegurinn er frjór, ætti það að vera sjálfsögð skylda bænda, að yrkja svo jörð- ina, að þeir fvrst og fremst hefðu gnægö jarðarávaxta til síns eigin heimabrúks, og svo dálítið tneira, til að selja á markaðinn. Sé það svo, sem segir í greininni, er öll ástæða til, að minna Nýja Islands bændttr á það, að þeir verða að taka dýpra í árinni, en þeir gera nú. Hn orsakir ertt til alls. Nýja ís- lands búar munit flestir hafa kom- ið beina leið frá íslandi, og þar af leiðandi verið öllum jarðyrkju- háttum ókunnir, sezt að þarna af- skektir, svo að segja útilokaðir £rá áhrifum annara þjóða. Breyt- einstaklingana hæfilegri sem með- limi borgaralegs félags, og er slikt mikils um vert, því oft vill svo til, að einstaklingarnir ertt kallaðir óvörum að ýtnsum stjórn- arstörfum, og er þá ætíð viðkunn- anlegra, að vita allar reglttr og lög starfsins, en að þurfa að biðja aðra að kenna sér. Sá, er veit veginn rétta, stendur aldrei kinn- roða sakir vankunnáttu sinnar. — í Flestir verða að 1 æ r a að lifa J — þvi fáir eru jafnokar Haraldar harðráða. Svo er um hann sagt, að hann tæki ætíð það ráð í bili, er allir sátt á eftir að bezt var og réttast. Við hinir verðttm að láta okkur lynda, að læra af reynslu annara. ikj Einsætis skiifborö, Tvísætis skriíborð, Tvöföld einstaklings skrifborð, Kennara skrifborð, Kennara stólar, Uppdiœttir, Ilnettir Krít, Afþui karar, Svaitborð. rYYW'/YYYW • Vér verzlum með alt það, sem lýtur að útbúnaði skóla. Sparið peninga yð- ar með því að kaupa beint frá oss, sem bú- um til þessa hluti.— Vér liöfum ætíð fullar byrgðir. Skritið efcir lýsinga bæklingi og verðlista. Öllum fyrirspurnum svarað fljótt og ná- kvæmlega. i !m TVOFOLD EINSTAKLINGS SKRIFBORÐ E. N. MOYER CO., Ltd., 315.319 WHUam Avenue, 7 7 nji_ CANADA’S SCHOOL FURNISHERS Winnipeg, Man. gfÍÍlM|Ml«l»lMl>i|M|M|M|M|K|«|M|M|M|M|M|M|Ml»l|M|M|M|M|M|M|M|M|M □□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□ ^MjMIMIMIMlylMIMlglMjMjMlMlMlMlMlMlMlMÍMTMli

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.