Heimskringla - 17.09.1914, Blaðsíða 1

4 ♦♦♦♦♦♦ + ♦♦■♦♦♦♦♦♦♦
?
Giftingaleyflsbréf seld
Vel gjörbur letur gröftur.
Th. Johnson
♦ Watchmaker,Jeweler&Optician X
Í
Allar vibgerbir fljótt og vel af hendi +
leystar. +
248 Main Street Ý
?hone Maiu ð006 WINNIPEG, MAN. I
M-MM-MMMM-MM4-M+M-MM
£ FáiIS upplýsingar um ♦
X DUNVEGAN
X PEACE RIVER HÉRAÐIÐ OG X
Ý framtítiar höfufSból hératSsins ♦
X HALLDORSON REALTY CO. ^
710 McINTYRE BLOCIC
Phonc Main 2844 WINNIPEG, CAN.
i
XXVIII. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 17. SEPT. 1914.
Nr. 51
Norðurálfu Stríðið.
9. september. —
Hardinge lávarður, landshöfð-
ingi á Indlandi, tilkynti að 70,000
hermenn yrðu sendir frá Indlandi
til liðs við Breta og sambandsher-
inn. Geta blöðin til, fyrst frétt þess-
ari var leyft að komast út, að her-
flokkur þessi muni vera kominn til
Frakklands. Þvi svo er leynt farið
með allan herbúnað Breta, að þeirra
eigin blöðum er ekki heimilað að
flytja neinar fréttir um það, fyrr en
alt er um garð gengið. í öllum póst-
húsum Bretlands og- á öllum síma
stöðvum eru settir menn til þess,
að yfirfara allar herfréttir, er til
landsins berast, eða þaðan eru send-
ar, simaðar eða skrifaðar, og draga
það úr þeim, sem þeim sýnist og
þeir álita, að geti veitt nokkrar upp-
lýsingar um ráðagjörðir hermála-
deildarinnar. Eru þvi allar fréttir
lítt hálfsögð saga og langt á eftir
tima.
Asquith forsætisráðherra tilkynti
parliamentinu, að hann ætlaði að
bera upp tillögu næsta dag um, að
aukið yrði að mun við herinn.
Gjörði þingið góðan róm að þvi og
er búist við, að sú tillaga fái ein-
hljóða samþykki allra. Því nú er
ekki lengur neinn flokkadráttur í
þinginu. Varð það að samkomu-
lagi strax og striðið hófst, að allur
flokka-ágreiningur skyldi liggja
dauður og grafinn meðan á ófriðn-
um stæði.
Strax eru menn farnir að finna
til skorts og fjárhags vandræða á
Englandi, sem eðlilegri afleiðingu
stríðsins. Út af því og svo vegna
þess, að hugur þjóðarinnar stefnir
að því, áð allir leggist á eitt, er nú
talað um, að allar kyrkjudeilur séu
látnar falla og allir lágkyrkjuflokk-
arnir sameini sig í eitt og myndi
eina kyrkjudeild, óháða prótestant-
iska kyrkju. Er bent á í þvi sam-
bandi, að það hafi mikinn fjársparn-
að í för með sér, þvi viða sé verið
að halda uppi tveimur og þremur,lm!eð að farið væri að stilla til frið-
þar sem ekki þurfi nema eina. Eru ar> þ5 hann tæki allri friðarleitún
miklar líkur til, að þetta nái að ein- j fjarri i byrjun striðsins. En Bretar
hverju leyti fram að ganga. | hafa látið það spyrjast, að þeir vilji
Af stríðinu sjálfu er það eitt að | engra sætta unna honum. Brezki
segja, að orustur halda ^töðugt á-1 sendiherrann í Washington hefir
fram. Eru hersveitir loks taldar jafn- j sagt, að öll friðarleitun nú sé árang-
ar að mannstyrk á báðar hliðar. Til urslaus, hvað Englendinga áhræri.
þessa hafa jsambandsmennirnir ver-! peir semji frið, þegar sá tími sé
ið fáliðaðri, en nú hefir þeim auk- j kominn, en það verði ekki fyrr en
ist styrkur með nýjum sveitum, er Vilhjálmur sé kominn á knén. Aftur
sendar hafa verið frá Englandi og hafa Þjóðverjar í Bandaríkjunum
Indlandi og frá Rússum, einsog get- jgjört ótal tilaunir i þá átt, að fá
ið var um i síðasta blaði. Bardaga- komið á friði. Hafa fyrir þvi geng-
völlurinn er jafn stór og verið hefir,f jst helztu stórverzlarar New York
nær milli Verdun og Parísar. Hálf borgar og víðar.
önnur milión manna er þarna á (jn sú eymd og allur sá skaði, sem
hvora hlið. i af stríði þessu er nú orðinn, þó ekki
Eftir hreyfinguin þeim, sem hafi það staðið lengur, er óútreikn-
hvorutveggja herinn hefir haft, eru anlegur, og haldi því sama áfram og
likur til, að aðalorustan standi við Verið hefir, er ekki ólíklegt það
Chalons. Bær sá, er um 107 mílur verði það, sein rekur fyrst á eftir,
austur af Paris. Hafa Frakkar haft ag saminn verði friður. 1 Belgiu
þar hermannaskóla siðan 1856, á eínni er eignatjónið metið . tvö
dögum Napóleons III. Bærinn stend- hundruð milliónir dollara, og er þá
ur á sléttum völlum á suðurbakka í ótalið alt vinnutap, öll sár og ör-
fljótsins Marne. Einmitt á þessum kuml manna og öll mannslifin, sem
sama stað var háð sú mesta og orusturnar hafa kostað. Verður það
mannskæðasta orusta, sem sögur aldrei metið.
fara af í fornri tíð. Stóð orusta sú Einsog skýrt hefir verið frá, er
á Catalauns-völlum. Annars vegar j herflokkunum skipað þannig, að
Á þessum stað, hinum frægu Cata-
launs-völlum, er nú búist við, að
aðalorustan verði háð. Eru Frakk-
ar og afkomendur hinna fornu
Gota enn sama megin og fylgja þeim
nú Englendingar, í stað Rómverja
hinna fornu; en á móti er “Keisar-
inn fyrir guðsnáð”, er vel mætti
nefnast hið sama og Attila, “Svipa
guðs”, og þýzki herinn, með liðs-
drætti hans frá Ungverjum, afkom-
endum hinna fornu Húna. Hver
leikslokin verða, þarf ekki að gjöra
ráð fyrir að frétta að svo komnu.
En góða von gjöra sambandsmenn
sér um sigur, og er hvorttveggja,
líkur og málavextir, þeim í vil.
Af Rússum er aftur það að frétta,
að austurher þeirra þokar áfram
niður Galicíu. Er hann undir for-
ystu Ruszka hershöfðingja. Er nú
meginherinn staddur í nánd við
borgina Rawa. Norðurherinn þuml-
ungar sig inn á Austur-Prússland.
Er sagt að sá her telji nú nær 2,000,-
000 manna. Hershöfðinginn Renn-
enkampf segist ekki láta staðar
nema fyrr en hann komi til Berlín-
ar, og inuni hann ekki verða siðast-
ur að koinast þangað.
* * *
10. september. —
Brezkt herskip tók þýzkan kola-
dall með 5,000 tonnum af kolum, ut-
arlega í Atlantshafi i dag. Eru her-
skip Þjóðverja inni í herkví og kom-
ast hvergi verzlunarskipum sínum
til hjálpar. Hafa Bretar nú sópað
fjöldanum af vöruflutningsskipun-
um þýzku inn á hafnir víðsvegar,
svo að smáminkar það sem Þjóð-
verjar geta flutt að sér. Enda er
sagt, að óðum sé að sverfa að þeim
með bjargarskort, og verði það jafn-
snemma að þá þrjóti vistir fyrir her
og heimafólk og her þeirra verði að
gefast upp, sem eftir öllum fréttum
að ''æma virðist vera á stöðugu
undanhaldi.
Mælt er, að Vilhjálmur væri nú til
var her Rómverja, Vestur-Gota og
Frakka, en hinu megin Attila Húna-
konungur með óvígan her. Segja
fornar sögur, að hann hafi haft 500
þúsund manns. Orusta þessi var háð
árið 451. Eyrir Vestur-Gotum réði
Þjóðrekur konungur og synir hans
tveir, Þórmundur og Þjóðrekur, en
fyrir Rómaher hinn frægi Aetius,
Frakkar og sambandsmenn þeirra
sitja i kastölunum alla leið frá Ver-
dun og suðvestur til Parísar. Megin-
á móti Frökkum. Breiðist hann 'yfir
63 mílur vegar. Hann hefir lika orð-
ið að hopa, þó hvergi hafi hann beð-
ið neinn ákveðinn ósigur.
Bak við þýzka herinn eru geymd-
ar vistir og vopn þeirra. Hefir vista-
og vopna-forðinn altaf verið færður
smátt og smátt á eftir hernum, tii
þess að lcttara væri til hans að taka
eftir þörfum. Er það nú löngun sam-
handsmanna, að rjúfa svo fylkingar
Þjóðverja, að þeir verði að hrökkva
til baka aftur að forðabúrunum, og
veita þeim þá áhlaup. En við það
myndi spillast mikið af vistum
þeirra, ef orustan stæði þar, hvort
sem þeir héldu velli eða ekki. En
ef þeir yrðu að leggja á flótta, félli
það alt i hendur sainbandsmanna,
og mætti þá heita, að þýzki herinn
væri afvopnaður. Og ervitt yrði þá
Vilhjálmi að fæða nær þrjár millíón-
ir manna á þeim litlu leifum, sem
eftir væru og þeir gætu haft með
sér, þótt lítið skorti á að hann þyk-
ist geta gjört kraftaverk.
í viðbót við sinn her ætla Eng-
iendingar að bæta 500,000 manns,
en Frakkar 200,000. Uþp i þá tölu
hafa þcgar 438,000 boðið sig fram á
Englandi. En alla herskylda menn,
er ekki hafa þegar gefið sig fram,
kalla Frakkar út.
Þá hafa þeir og gjört samninga
með sér, undirskrifaða og bundna
eiði, Rússar, Frakkar, Englendingar
og Japanar, að semja ekki frið nema
allir saman, til þess að ekki skuli
vera hægt fyrir Þjóðverja, að veikja
andstæðingana með því, að fá einn
og einn til að draga sig út úr ófriðn-
um. Voru samningar þess efnis
undirskrifaðir i Lundúnum af sendi-
herrum þessara ríkja i byrjun vik-
unnar.
Til þess að halda Ameriku alveg
út úr ófriðnum, hafa Bandaríkin
komið því til leiðar, að samningar
eru gjörðir um friðarsáttmala við
flestöll Norðurálfurikin og þar á
meðal Breta og þjóðverja.
* • •
11. september. —
Þjóðverjar eru á flótta. Bretar
tóku af þeim 1500 mans í gær til
fanga og fjöldamargar fallbyssur,
þar á rneðal nokkrarmaxi'm-byssur.
Hafa þeir nú hrokkið austur fyrir
Soissons, og er lið þeirra á allmik-
illi dreifingu. Ýmsar smásveitir
hafa orðið viðskila við meginher-
inn og fela sig í skógunum umhverf-
is orustuvöllinn. Gefast þær allar
upp án varnar. Bretar fyigja fast
eftir, svo bardaginn nemur ekki
staðar. Eru nú Þjóðverjar hraktir
50 milur til baka frá stöðvum þeim,
er þeir voru komnir á.
Belgar, þótt lamaðir séu, hafa lika
unnið stórsigur yfir þýzkri sveit, er
var send til liðveizlu við Friðrik
Vilhjálm krónprins, og halda átti
suður til Verdun. Mættu þeir henni
hjá Termonde og hertóku þá flesta,
er ekki féliu. Hafa þeir nú hreinsað
svæðið milli Ghent og Antverp af
Þjóðverjum.
Þá hafa Balkan-rikin þrjú, Grikk-
land, Búlgaría og Rúmenia, gjört
samband sín á milli móti féndum
sínum Tyrkjum.. Er þvi hætt við,
að Tyrkinn verði að litlu liði, þótt
hann vilji hreyfa sig eitthvað, og
minna en þeir keisararnir gjörðu
sér vonir um.
Frakkar hafa aftur náð því, sem
þeir unnu við byrjun stríðsins i Al-
sace. Hafa þeir tekið Muehlhausen
í þriðja sinn, og var vörn Þjóðverja
það veikust, sem hún hefir verið, í
þetta sinn. Er lið þeirra nú óðum
herinn er við Chalons og sækir þarjað þynnast þar eystra.
meginherinn þýzki á móti. Er nú
barist með stundarbiðum á öllu
þessu svæði. Fréttir hafa litlar kom-
ið úr bardögunum, en þó svo mikl-
ar, áð það er víst orðið, að Þjóð
hershöfðingi Rómverja. í orustu ] verjar hafa orðið að hrökkva til
þessari var fyrst brotið vald Attila,
er fram til þessa hafði vaðið einsog
logi yfir akur. Var hann auknefnd-
ur fyrir grimd sina “Svipa guðs”,
og átti einn einsetumaður að hafa
sagt það við hann, er hann var á
norður-leiðangri sínum i þessa her-
för: “Þú ert svipa guðs, er hann
hefir sent til að hegna kristnum
mönnum fyrir glæpi þeirra”. 1 or-
ustu þessari beið Attiia og Húnaher
ósigur, svo að hann rétti aldrei við
eftir það. Var það að þakka hinni
drengilegu framgöngu Gota og Þjóð-
reks konungs og sona hans. Orust-
an hófst upp úr miðjum degi og stóð
þangað til ekki var lengur vígljóst.
Lagði Húnaher á flótta um rökkur-
skeið og ráku Gotar flóttann eins
lengi og þeir sáu til. f orustunni
féll Þjóðrekur konungur; en ekki
vitnaðist það fyrr en morguninn
eftir. Vildi þá Þórmundur sonur
hans láta sverfa til stáls við Húna,
en Rómverjar löttu. Sagt er að
failið liafi 180,000 manns.
baka. Á ýmsum svæðum hafa þeir
stráfallið og lagt á flótta; hefir þvi
fylking þeirra verið slitin til og frá.
Skeyti frá Sir John French, yfir-
hershöfðingja Breta, segir, að hægri
fylkingararmur Þjóðverja hafi fall-
ið undan fyrir Bretum og þeir tekið
af þeim nokkur virki, skotfæri og
350 manns á miðvikudaginn. En
hægri fylkingararmurinn er sá hluti
hersins, er sækir suður og vestur á
Frakkland fyrir vestan Chalons. —
Ilröktu Bretar liann austur yfir ána
En aðal-orustan stendur enn á
sama stað, milli megin herflokk-
anna. Veitir ýmsum betur, og er tal-
ið alt undir þvi komið, hvorir betur
meiga þar að lokum. Eru vellirnir
hjá Chalons þéttstráðir föllnum og
særðum, og hefir ekki verið að lita
jafn ógurlegan val síðan á dögum
Húna. Er þetta fimti dagur orust
unnar. En góðar vonir gjöra sam-
bandsmenn sér um sigur, þvi allar
útsveitirnar þýzku hafa fallið til
baka og orðið að yfirgefa vigi og
verjur. Er nú helzt svo að sjá, sem
sambandshernum séu að opnast veg-
ir til að umkringja Þjóðverja þarna.
Búist er við stórtíðindum af þessu
svæði innan skamms.
Austur frá hefir Serbum veitt bet
Marne, eða um 25 mílur til baka aft-\ur. Eru þeir nú komnir vestur yfir
Meðan hæst stóð á orustunni ána Save og inn í héraðið Slavonia
dundi yfir voðaregn og fylgdu, því
þrumur og leyptringar, svo að engu
líkara var að heyra, en barist væri
bæði á himni og jörðu. Eftir því
sem erviðar gengur fyrir Þjóðverj-
um, eftir því missa þeir móðinn
meir og meir. Er nú Vilhjálmur að
taka hverjja lierdeildina eftir aðra,
er setið hefir i Belgiu, og senda fram
til orustunnar.
Vinstri fylkingararmurinn sækir
i Austiuriki. Settust þeir um bæinn
Semlin, sem er höfuðborg þessa
héraðs og stendur á eyraroddnum
milli Dónár og Save. Eftir all-langa
orustu tóku þeir bæinn. Bærinn er
andspænis höfuðborg Serha Bei
grade, og þaðan hófu Austurrikis-
menn ófriðinn, þegar striðið byrj-
aði.
ltússar hafa tekið Cracow í Galic-
iu. Var borg þessi sterkasta vigi
Austurrikismarina þar norður, næst
Lemberg. Cracow er höfuðborg Pól-
lands i Austurriki og tæpar 30 mil-
ur austur af Þýzkalandi. Er þeim nú
opnuð leið þaðan og inn i Þýzkaland
og inn til Breslau, sem er rúmar 100
mílur frá Berlin. Falli Breslau, sem
talið er sjálfsagt, þá má heita að
Rússar séu komnir til Berlin.
Austurrikis herinn hefir sýnt sig
deigan í sókninni. Við orustuna við
Lemberg, eftir að á þá tók að hall-
ast, flýðu yfirforingjar og hershöfð-
ingjar þeirra og skiidu hersveitirn-
ar eftir forystulausar i skógunum.
Steyptu Rússar sér yfir þær og gjör-
eyðilögðu þær. Einsog allir berjast
nú af hugprýði og hreysti, mun
dæmafá vörn og sókn Austurrikis
að hugleysi og bleyðiskap. Auðvitað
er við inikið ofurefli að eiga, en ó-
líkt ferst þeim eða Belgum, er sýndu
þá vörn, er uppi mun vera í sögunni
meðan heimur varir, er á þá leitaði
óvígur her, en þeir voru fáir á móti.
« * *
12. september. —
“Þessa siðustu tvo daga hefir
sambandsherinn v^rið sigursæll i
allri viðureign sinrii við Þjóðverja,
ofan með allri bardagalínunni frá
París til Verdun. Orustan við Marne
snörist oss í vil. Hefir nú skift um
bardaga-aðferð. I stað þess að óvina-
herinn sæki á, hefir hann nú mátt
verjast og orðið að halda undan um
tima”. — Þannig hljóðar skeyti, er
hermálaráðgjafi Frakklands hefir
sent til blaðanna.
Annað skeyti hefir komið frá
fréttaritara stórblaðsins enska, Daily
Telegraph. Lýsir fréttaritarinn und-
anhaldi og flótta Þjóðverja á þessa
leið: “Loks eru þeir á hlaupum,
Þýzkararnir, barðir til baka. Mið-
sveitirnar eru á flótta, en báðir fylk-
ingararmar sigraðir og sundraðir.
Mikil breyting hefir á öllu orðið.
Enginn umsátur um Paris, og stjórn-
in franska getur nú flutt sig þangað
aftur hvenær sem hún vill. Á morg-
un verða óvinirnir komnir margar
mílur burtu, og þeirra stærsta hugs-
un verður, að gjöra bilið sem lireið-
avf milli sin og þeirra, sem veita
þeim eftirförina. Þeir eru nú á
hröðu undanhaldi yfir sömu slóðirn-
ar, sem þeir komu eftir, sigri hrós-
andi, fyrir rúmri viku siðan. Ridd-
araliði þeirra hefir verið sundrað
og flest til fanga tekið eða drepið.
Þeir hafa tapað fallbyssunum og
vopna-forðanum. 1 hópatali eru þeir
að ^efast upp”.
Loftskeyti náðist, sem einn hers-
höfðinginn sendi til Berlinar, og var
það á þessa leið: “Tvær járnbraut-
arlestir fóru héðan i morgun, hlaðn-
ar herteknum mönnum. Vér þurf-
um umfram alt fleiri hesta og meiri
vistir”. En þeir munu þurfa meira
en hesta til þess að koma sér undan
heilu og höldnu. “Það er kraftaverk
ef nokkrir þeirra komast heim aft-
ur”, sagði einn fyrirliðinn, sem eg
mætti, úr flóttaliðinu, við mig i
morgun. Eg leitaði gistingar i húsi,
aar sem nokkrir þýzkir hershöfð-
ingjar hafa hafst við undanfarið.
Húsfreyjan skilur þýzku, en lét það
ekki vitnast. Þeir fóru þaðan í gær,
og það seinasta, sein einn þeirra
sagði, var: “Stór ógæfa hefir yfir-
fallið oss”.
Þannig hefir þá snúist orustan
við Chalons og þar i grend. Frakk-
ar og Gotar bera enn hærra hlut á
Catalouns-völlum.
Frekari fréttir bíða siðari tíma.
En vist er þetta hinn fyrsti stórsig-
ur, sem sambandshernum hefir
hlotnast síðan ófriðurinn byrjaði.
Láta ensk blöð mikið yfir hreysti
Englendinga og þakka þeim þessi
umskifti. En likur eru til, að ein-
hverjar fleiri orsakir muni að þvi
liggjn, að Þjóðverjar hafa snúist svo
hæl, þvi ekki flýja þeir undan
engu.
Að austan er sama sagan. Rússar
vinna viðstöðulítið hverja orustuna
eftir aðra af Austurríkismönnum.
Hafa þeir nú tekið í viðbót þessi
þorp, er öll voru víggirt: Tomazow,
Opole og Tourbine á Póllandi, er i
byrjun ófriðarins féllu í hendur
Þjóðverjum. Austurrriski herinn of
lamaður til þess að geta veitt nokk-
urt viðnáin. Mistu þeir i orustunni
við Lemberg 125,000 manns, þar
með taldir þeir, sem féllu og voru
teknir til fanga. Drúpir nú Vínar
borg hljóð og hrygg yfir öllmn þess
um óförum, en landsbygðirnar
stynja undan eyðingu og spillingu
rússnesku hersveitanna, sem æða
yfir landið einsog eldur eða drep-
sótt.
Ofan á þetta bætast æsingar og
beimskuofsi þjóðanna, svo að þeir,
sem heima sitja og ekki taka þátt i
orustunum, eru litið betri hinuni,
sem á vígvöllinn eru komnir. Eitt
lítið dæmi þess gjörðist á fundi í
Manitobaþingið.
Aukaþingið, er boðað var til út af
striðinu, var sett kl. 3 e.h. á þriðju-
daginn var. Forseti þingsins var
kosinn Hon. James Johnson, er það
sæti hefir skipað undanfarin 10 ár.
— W. H. Mewhirter, þingmaður fyr-
ir Elmwood, og Sveinn Thorvalds-
son, þingmaður fyrir Gimli kjör-
dæmi, voru settir til þess að svara
hásætisræðunni. — Gjört er ráð fyr-
ir, að þingið standi aðeins nokkra
daga. Verða tvö mál tekin fyrir, er
aðeins snerta fjárhags- og atvinnu-
mál í fylkinu.
Mönnum bjargað af
Karluk.
Frá Washington er símað að toll-
gæzluskipið Bear, 1 þjónustu Band-
aríkjastjórnarinnar hafi komist til
Nome, Alaska þann 14 þ.m. og um
horð hafi verið 8 manns og Eski-
móa fjölskylda er verið hafi á Kar-
luk, skipi Vilhjálms Stefánssonar.
f Januar síðastl. yfirgaf fólk þetta
skipið og komst til Wrangell eyjar.
Hefir verið norður á Wrangell eyju
síðan, þangað til í haust að því var
bjargað af Selaveiðar skipinu King.
Þrír menn höfðu látist þar á eyj-
unni, Bjarne Maraen landmælinga-
stjóri, George S. Mallock, jarðfræð-
ingur, og George Breddy einn af
skipshöfninni. Hinir átta voru allir
meira og minna veikir er þeim var
komið um borð á tollskipið, en
sagðir á batavegi. Fréttin segir að
alls hafi 19 manns verið á Karluk er
það rak í fsnum norður. Eru þeir
því 8 sem ekkert hefir spurst til enn.
Höfðu þeir lagt frá skipinu um
sama leiti og þessir en aldrei komið
til eyjarinnar og veit þetta fólk ekk-
ert um þá. Eru því líkur til að þeir
hafi orðið til á ísnum og spyrjist
ekki til þeirra úr þessu.
Liverpool. Sir Daniel Stevenson,
borgarfulltrúinn, alþektur menta-
vinur, sagði, að hann óskaði eftir
að þegar striðinu væri lokið, hefðu
Bretar ekkert það gjört, sem haml-
að gæti því, að þýzka þjóðin gæti
orðið góður vinur þeirra á eftir. —
Fyrir þetta var hann hrópaður nið-
ur og kallaður landráðamaður!
* * *
Í4. september. —
Greinilegri fréttir um sigurvinn-
ingar sambandshersins, sem getið
var um í simfregnum á laugardag-
inn, eru nú fluttar í dagblöðunum.
Er þess getið fyrst, að eitthvað um
300,000 til 500,000 kósakkar hafi
verið fluttir sjóleið frá Archangel
og komið yfir til Frakklands og
Belgíu. Hefir á þessum flutningi
staðið lengi, þó ekki hafi neitt ver-
ið látið uppi um það. Er sagt, að
það hafi verið gjört að ráði Kitchen-
ers lávarðs, sem er hermálaráðgjafi
Breta, og talið eitt hans slægasta
bragð. Við þessu gátu Þjóðverjar
ekki séð. Með öllum þessum liðsafla
urðu nú Bandamenn svo sterkir, að
Þýzki herinn mátti ekki við þeim.
Lagðist allur þessi mannkraftur
móti hægra armi keisarahersins og
var sem næst búinn að umkringja
hann, er Þjóðverjar fóru að yggja
að sér. Til þess nú að verjast því,
hörfuðu Þjóðverjar undan. Hertu
hinir þá atlöguna og hröktu þá alt-
af lengra og lengra á bak aftur. —
Við það, að hægri armur fylkingar-
innar riðiaðist og varð að halda j skyicR draga iir áhuganum
undan, varð sjálf brjóstfylkingin ] megai hennar fyrir stríðinu. En
lika að láta fallast til baka, og svo i nr\ fa beir ekki lengur haldið þeim
hver fylkingin af annari yfir endi-. hrakförum leyndum. “Hersveitir
langan herinn. von Auffenbergs eru sagðar í hættu
Strax og þessar ófarir Þjóðverja staddar” segir fregnin, “hafa þær
spurðust til Berlinar, voru sendar ! verið slitnar frá megin hernum.
nýjar hersveitir til liðs við þá. i Hafa Austurrikismenn beðið hræði-
Runnu þær inn á Belgíu einsog áð- | legt mannfall”.
ur. En Belgar skriðu saman, þótt Frá þessu er nokkuð gjörr sagt í
mjög væru þeir þjakaðir, við sigur-1 símfréttum frá Rómaborg er þangað
En þótt Þjóðverjar hafi farið
svona híflloka fyrir sambandshern-
um, hafa þeir unnið mikinn sigur á
Rússum í Austur-Prússlandi. Hafa
þeir nú rekið þá til baka lengst
austur fyrir Königsberg, tekið af
þeim vígi og kastala, er hinir voru
búnir að ná, og handsamað heilu
hersveitirnar. Er þvi svo að sjá, sem
eftir séu hendur Hrólfs, þó af séu
fætur.
* * *
15. september. —
Skeyti til Khafnar frá Berlin við-
urkenna að Austurríki hafi orðið
undir í orustunum við Rússa. Hef-
ir bardaginn staðið þar eystra 1
seytján daga. Til þessa hafa þjóð-
verjar verið tregir til að viðurkenna
að á þá hafi hallast því tilgangur
þeirra var sá að láta engar ófarir
spyrjast meðal alþýðunnar, ,til þess
fréttirnar, og mættu þessum nýja
her og hafa unnið honum það tjón
og tafið honum leið, að liðveizla
hans hefir ekki komið að neinum
notum ennþá. Er nú sannspurt, að
alt það, sem Þjóðverjar hafa tekið
i síðastliðnar þrjár vikur hefir geng-
ið úr greipum þeirra aftur. Hafa
hafa komið frá hermálaráði Rússa f
Petursborg. “Seytján daga orustan
hefir ent með þvi að teknir eru til
fanga 180,000 af hersveitum Austur-
ríkismanna, 450 vallar fallbyssur, en
1000 virkis fallbyssur, 4000 flutninga
vagnar og 7 flugdrekar.” Ekki er
getið um særða og fallna, en fréttin
Frakkar nú tekið aftur Amiens, segir að úr þessu muni Austurríki
Soissons og óteljandi smástaði, er | cfcki verða til mikils í stríðinu. í
of langt yrði upp að telja. Að norð- j sambandi við þessa miklu sigur-
an eru Þjóðverjar reknir fast aust- \ vínninga Rússa er það að athuga
ur að Luxemburg, en að sunnan inn
í Alsace. Miðherinn heidur enn all-
mörgum borgum á Frakklandi, en
hann hlýtur einnig að hörfa til baka]
svo hann verði ekki umkringdur á
allar hliðar.
Fréttir þessar hafa vakið hinn
megnasta óhug i Berlin og um alt
Þýzkaland. Reynt var að varna þess
að ófarir þessar yrðu hljóðbærar, en
tilraunirnar mistókust. Fréttirnar
bárust fyrst til Sviss og þaðan inn í
nágrannahéruðin. Vantar lítið á, að
þær hafi vakið óspektir meðal al-
þýðunnar og jafnvel upphlaup.
að hingað til hafa allar orusturnrr
verið háðar í Slavneskum liéröðum,
og stór hluti Austuríska hersins
verið ótrúir og svikið þegar verst
hefir gegnt. 1 orustinni við Cracow
neituðu heilar hersveitir að berjast,
og ýmist lögðu niður vopninn eða
hlupu í lið með Rússum. Verða
■skiljanlegar hinar miklu hrakfarir
Austurríkis þegar alls þessa er gætt.
1 Austur Prússlandi hefir þjóð-
verjum gengið betur í seinni tíð, og
komið hersveitum sínum inn í Pól-
land á Rúslandi. En nú hefir snú-
(Framhald á 4. síðu)
Sendið nöfnin.
Hér meS biSur Heimskringla aSstandendur allra þeirra
Vestur-Islendinga, sem gefiS hafa sig fram til herþjónustu
til varnar brezka alríkinu í núverandi stríSi, aS senda nöfn
hermannanna á skrifstofu þessa blaSs sem allra fyrst.
ÞaS er algjörlega nauSsynlegt, aS Heimskringla hafi
þessar upplýsingar, bæSi til þess, aS vitanlegt geti orSiS,
hvern þátt þjóSflokkur vor tekur í landvörn ríkisins, og eins
fyrir eftirtímann, aS hægt sé á skömmum tíma aS fá vit-
neskju um þá, ef þörf krefur. Þess vegna þarf Heimskring-
la aS hafa skrá yfir full nöfn allra íslenzkra hermanna, ásamt
heimili þeirra, og í hvaSa “Company" og herdeild þeir
þjóna.
Alt þetta biSjum vér aSstandendurna aS senda blaSinu
svo fljótt sem unt er.