Heimskringla - 05.11.1914, Blaðsíða 5
WIHNIPEG, b NÓVRMBEB, 1914
HEIMSKRINGI-a
BIJS. 5
TIMRÍIR • • Spánnýr
1 1 lfl D U l\ Vöruforði
Vér afgreiðum yður fljótt og greiöilega
og gjorurn yður í fylsta máta ánægða.
Spyrjið þá sem verzla við oss. :
THE EMPIRE SASH AND DOOR CO. UMITED
Phone Main 2511 Henry Ave. East Winnipeg
Bandaríkja kosningar.
Kosnmgar 1 Bandarikjunum fóru
fram á þriðjudaginn var, til Senats-
ins og Congrcssins, og svo voru rik-
isstjórar kosnir og atkvæði greidd
um kvcnfrclsi og vínbann í nokkrum
rikjum. Skýrslur ckki kunnar, ncma
úr sumum rikjum, og virðast Repú-
blikanar vera að sækja sig, þó tæp-
lega verði það nóg til þess þeir nái
völdum i sambandsþinginu. En leitt
er það, að þar sem atkvæði voru
greidd uin réttindi kvenna, þá biðu
konur ósigur, t. d. i Missouri, Norð-
ur Dakota, Ohio og Suður Dakota;
og þar sem vinbann kom til atkv.,
féll það, t. d. í Ohio og gCaliforniu.
Norður Dakota er rcpublikan.
Gronna kosinn Senator og Helgesen,
Young og Norton Congrcssmen. Og
Hanna kosinn rikisstjóri.
Ráðin atför á Engiand.
Hún heitir Miss Topham, ensk
stúlka, scm er og hefir verið kenslu-
kona dætra Vilhjálms keisara (gov-
erness). Við hana talar keisari oft
og spyr af Englandi. Hefir hann oft
talað um það, að nú i nærri niu
hundruð ár hafi engin útlend þjjóð
ráðist inn á England, þar sem varla
er nokkurt annað land í allri Norð-
urálfu, þar sem ófriðaraldan hefir
ekki oltið yfir hvað cftir annað. —
Þetta sagði hann að hlyti að vera
ástæðan til þess, að hvcr einasti
kastali og höfðingjasetur þar hefði
fullar byrgðir af fornum fjársjóðum
og listaverkum, málverkum og
myndastyttum eftir hina frægustu
menn frá yngri og eldri timum.
Þetta cr cin af hinum mörgu á-
stæðum, sem 'dregur hann til þess
að reyna að brjótast þangað inn,
því gjarnan vildi hann ná i eitt-
hvað af söfnum þessum, sem cru svo
mikils virði, að þau eru i rauninni
alvcg ómctanleg. Og cf að þýzku for-
ingjamir kæmust þangað og tækju
landið hcrskildi, þá mundu þcir
vafalaust láta greipar sópa um borg
og bæi, hallir og kastala konungs og
lávarðanna.
Og það er svo Iangt frá, að ibúar
Englands brosi að þcssu. Þeir vita
betur en svo. Þeir vita, að þctta
verður reynt fyrri eða scinna. Þeir
treysla rcyndar mcst á flotann að
verjast þcssu; en bæði getur enginn
maður fyrir fram sagt, hvernig bar-
dagar fara, ekki fremur á sjó cn á
landi, því svo eru nú mörg öfl og
vélar notuð, að ckki þarf nema citt-
hvert nýtt og óþekt eða litt þekt
vopn cða drápsvél, að ráða úrslitum
— einkum á sjó, og svo hefir Vil-
hálmur þau vopn, sem aðrir ekki
hafa, en það eru Zcppclin skipin
hin slóru. Um þau hin nýju, sem
hann nú seinast hefir verið að láta
smiða, vcit eiginlcga cnginn með
vissu; ekki hvernig þau cru gjörð,
eða hve stór, eða hve mörg; þau
geta gjarnan verið ein 70—80. Það
veit enginn nema þau geti sópað nið-
ur öllum þeim flugdrekum, scm
Frakkar og Englendingar hafa báð-
ir til samans. Það vcit enginn nema
þau geti á skömmum tíma eyðilagt
hinn enska flota og óefað geta neð-
ansjávarbátarnir það, sé sjórinn
nógu djúpur þar sem barist er. En
all-liklcgt er að þessi hin nýju Zcp-
pelin skip hafi aldrei verið notuð
ennþá, ncma kannske eitt einu sinni
yfir Antverpen.
Og ibúar Lundunaborgar eru nú
orðnir svo varkárir, að þeir hafa
fyrst og fremst slökt öll ljós i borg-
inni á nóttum og þurkað upp tjarn-
irnar i görðunum við Buckingham
höllina, svo að ekki sæist glampi
þaðan i tunglskini, eða ef Ijós-
straumum væri beint þangað úr lofti
ofan. Byssum hefir verið komið fyr-
ir á háum húsum, og hér og hvar um
borgina, byssum, scm cinmitt eru
til þess gjörðar, að skjóta úr þeim á
loftför, og umbúnaður hefir verið
gjörður á mörgum hinum stærri
byggingum, að verja þær fyrir
sprengikúlum úr lofti ofan.
Menn eru að geta sér til, að floti
Þjóðverja ráðist út til.að bcrjast við
Bretaflota, og verði þá notuð öll þau
vopn, sem völ er á, i lofti uppi og i
sjó niðri. Og á meðan er tækifæri
fyrir Zeppelin flotann, að sigla í
skýjum uppi til Lundúnaborgar.
Og hver maður, sem litur yfir
sögu striðsins frá byrjun og til þessa
dags, hlýtur að játa, að Þjóðverjar
hafi gjört margfalt meira og komið
fram með margföldum afla við það.
scm nokkrum manni gat til hugar
komið áður en striðið hófst- Vér
vissum, hve margír þeir voru, sem
héldu þvi fram, að það væri óhugs-
andi, að þcssar þjóðir rayndi í stríði
lcnda, og eins er um þctta. t- Arás-
in á England cr nokkurnvcginn vis.
Það er nú cinlægt verið að undir-
búa hana og til þcss kostað tugum
eða hundruðum millióna. Það, sem'
kynni að fresta eða afstýra þvi væri,
að Þjóðvcrjar bíðu ósigur mikinn,
eða væru hraktir langt inn i land,
og það helzt bráðlega.
Rússar eystra.
Þegar Hindcnbnrg var bútnn að
hrekja Rússann úr Austur-Prúss
landi, þa sáu Þjóðverjar varla sól-
ina fyrir honum, þótt gamall væri.
Kcisarinn með helztu hershöfðingj-
um sinuin kom austur til móts við
hann í Breslau, og þar héldu þeir
fund allir og ræddu um það, hvern-
ig þcir skyldu taka Pólland og höf-
uðborgina Warshau. Þaðan fór Hin-
(Jcnburg til Cracow og blés nýjum
móði i Austurríkismenn og sagði
þeim, hvernig þeir skyldu reka
Rússa af höndum sér og fékk þcim
nýjar þýzkar sveitír til styrktar.
Urðu þcir þá nær 800,000 þusundir,
og fóru nú að sækja á þá aftur. —
Þctta var um 25. september. Rússar
mcrktu liðsaukann og béldu nokk-
uð undan, því að hinir sóttu fast á,
þangað til þcir komu að ánni eða
fljótinu San; þar námu þeir staðar
og bjuggu traustlega um sig. Norður-
vængur þeirra eða vinstri armurinn
stóð nokkurnveginn bcina leið til
Warshau. Þarna sóttu Þjóðverjar á.
Rússar þvældust undan í fyrstu; en
land var ilt yfirferðar, sléttur mýr-
Icndar og vötn og lækir margir og
blautt um þá. Enda voru þá sifeldar
rigningar og vegir allir ilifærir. En
hvar scrn Rússar héldu undan eyddu
þeir landið, svo að ekkerl kvikt
varð eftir, nema fuglar fljúgandi.
Gcngu til þess þrjár vikur fyrir
Þjóðverja að komast þangað og voru
Kósakkar sífell að rcnna á þá, en
aldrci gátu þjóðverjar haft hönd á
þcim. ,
Þegar Þjóðvcrjar loksins komust
svo Iangt, að þeir sáu Warshau, þá
voru þcir orðnir þreyttir mjög; en
margir höfðu uppgcfist af liði þcirra
og mörg fallbyssan sat á kafi í fen-
um og lækjum og á ófærum vegum.
En aðalherinn var öruggur, og
þóttust þeir fnllvissir um að geta
tekið Warshau og hrakið Rússa burt
frá Vistula fljóti. En nú erþað ljóst,
að það var hvorki af tilviljun eða
frækleik, að þeir komust þangað,
heldur var þctta hragð Rússa, að
lokka þá þangað. Aðalforingi Rússa,
Nikulás stórhertogi (sem kalla mætti
Nikulás hinn mikla, þvi hann er 6
fet og 6 þml. á hæð), vissi vel, að
hann þurfti á öllu að halda við Þjóð-
verja, og vildi ckki hætta á að ráða
of snemma á þá. Hann lofaði þeim
því að koma, og leyndi fjölda her-
manna sinna, scm hann gat. En beið
þeirra þar, sem hann var búinn að
hugsa sér að taka á móti þeim, og
hafði búist um einsog hann bezt
hafði vit á
Búðu þig undir kalda veðrið.
Við höíuin allar beztu vörur:- Hlýjar og
þikkar yfirhafnir, Alulíar Peisur, Flónel
Skirtur. þykk Nærföt.
Alt meö sarm
gjörnu verði.
White & Manahan Ltd. 500 IVIain Street
i
Þann 13. októbcr áttu fremstu
flokkar Þjóðverja cinar 8 milur til
Warshau; var það hinn vinstri fylk-
ingararmur þeirra. Það fór að koma
ótti og fclmtur yfir borgarmenn, er
þeir heyrðu drunurnar af hinúin
stóru og þungu byssum Þjóðverja.
Þcir urðu óttaslcgnir, er hinir þýzku
flugmenn svifu yfir horgina og létu
rigna niður sprcngikúlunum úr háa
lofti. Og nokkrum milum sunnar var
miðher Þjóðverja kominn á vestur-
bakka Vistula fljótsins, og voru þeir
að reyna að koma brúin á fljótið.
En það var sollið af hinum miklu
rigningum og lá á löndurn. Lcngra
suður voru Saxar með nókkrum her-
sveitum Austurrikismanna að reyna
að ná Ivangorod. Og þarna vom
þeir nú koranir inn á initt Pólland.
En nú fóru Rússar að taka á móti
og stóðu stöðugir bardagar milli fót-
gönguliðs bcggja fró 13. til 18. okt.
Þá var það hinn 18., að Nikulás
hleypti gildmnni. Hann er vist gcf-
inn fyrir hættuspil sem margir
Rússar (gambler), og þarna hafði
hann lagt við Warshau borg og alt
Pólland, að gildran héldi. Einhvern-
veginn gat hann dulið eða falið tiu
deildir af riddaraliði sinu fyrir hin-
um þýzku flugmönnum við bæinn
Georgiewsk, tíu milur norðvestur af
Warshau, nálægt oddanum, þar sein
þær koma saman Vistula og Bug. Og
þenna dag gjörir hann ofsa-ábJaup
mcð fótgönguliðinu á fylkingar ó-
vinanna vestur af Warshau. Og þeg-
ar allir voru orðnir óðir og hams-
lausir að bcrjast, þá þcytti hann
riddaraliðinu fram á bak við vinstra
fylkingararm Þjóðverja. Þarna féll
lokan gildrunnar. Þjóðverjar börð-
ust af hinni mcstu hreysti. En þcir
voru kviaðir þarna milli tveggja
elda og ómögulegt við að gjöra. Þcir
féllu unnvörpuni . og létu foringjar
þcirra blása til undanhalds. Miðher
Þjóðverja gat nú ckki haldið stöðv-
um sinum, þcgar vinstri armurinn
hilaði og héldu cinnig undan alt sem
þcir gátu. Ruglaðist nú öU skipan
þeirra. En suður af Warshau þeystu
Bússar i stónira hópuin yfir fljótið
og tóku að clta Þýzkarann og eru
jafnvel að þvi cnnþá; drepa menn
af þcitn og taka i hópum fanga af
Iiði þeirra. Bússastjórn segir, að
þarna hafi inannfall verið voðalegt,
og svo mikið hafi þeir hcrtekið af
Þjóðverjum, að ekki hafi þeir enn
komið tölu á. Og þó að það væri nú
ýkt eitthvað, þá hefir þó ósigur
Þjóðvcrja þarna verið svo mikill, að
þeir gcta ckki staðnæmst fyrri cn á
landamærum Prússlands og Schles-
íu, þar scm þeir gcta náð hinum
gömlu viggirðingum sinum. Við Ra-
dom, suðvcstur af Warshau, reyndu
Saxar og Austurríkismenn að nema
slaðar, en þeir voru i hægra fylk-
ingararminum. En Bússar cru þar
svo margfalt inannfleiri, og þeir
mega búnst við að Rússar komist
norðurfyrir þá og kvíi þá af, svo að
þeir komist ekki hcim til sín aftur;
en þá verða þeir fyrri eða siðar
Bússum að bráð.
Rússar eru þvi að heita iná bunir
að rcka þá af höndum sér þarna, og
er nú næst fyrir þá að lialda áfram
inn i lönd Þjóðverja, Posen og Sles-
iu, en hvernig þcim gengur það, er
annað inál. óefað verða þar á erfið-
leikar iniklir.
Smásögur úr stríðimi.
Stóra byssan.
Það skeður margt á þcssuin dög-
um og ekki sizt á sjálfum vigvellin-
um. Ilér er ein sagan.
Það var þegar Englendingar og
Frakkar voru að hrckja Þjóðvcrja
norður fyrir fljótið Aisne, á miðbiki
Norður-Frakklands.
Þjóðverjar voru að flytja eina
stóru byssuna sína og höfðu spent
fyrir hana 40 cflda hesta. Fóru þeir
með hana á bak við hóla nokkura,
er voru milli þeirra og banda
manna. Með byssunni fór riddara-
deild allmikil og fylktu þeir riddur-
um bcggja mcgin byssunnar, svo
hún sæist ckki. En hólarnir voru
ekki samfeldir, og fóru þeir um ber-
svæði nokkuð milli hólanna. Þar
riðlaðist eitthvað fylkingin, svo að
Englendingar sáu hvað þeir höfðu
meðferðis. En þegar Englendingar
sáu, hvað þarna var á ferðum, þá
svall þcim móður og réðu það mcð
sér undir eins að reyna að festa
hendur á byssunni.
Þetta var í miðn orustuhríðinni
og dundi yfir þá rigning stórskota-
sprengikúlna, og svo drifan vana-
lega af kúlunum frá fótgöngulið-
inu. En það var ekki hugsað um
það; þeir hleyptu af sta« á harða-
stökki með smásvcit eina af stór-
skotaliði og fallbyssur þær, er henni
fylgdu. Hcstarnir voru barðir á-
fram, fallbyssurnar köstuðust til og
frá, er hjólin skullu á steinunum,
eða lentu i börðum eða skorningum;
cn áfram var haldið einlægt á harða
stökki, til þess að koinast i vcg fyr-
ir Þjóðverjana. Og nú fóru hinir
Icndinguin; þeir veltust sumir um af
hestunum og sumir hcstarnir steypt-
ust með riddara sina, en ckkert gat
stöðvað þá. Og loks komust Eng-
Idndingar þangað sem þcir ætluðu.
óðara stukku skotmennirnir af
baki. Fallbyssunum var snúið við,
svo þær stefndu á Þjóðvcrja, þar
sém þeir komu fram undan hól ein-
um. Þetta gekk alt svo fljótt og
skipulcga, scm væru þeir við æfing-
ar a leikvclli einum. Og nú fóru
þær að spjalla, byssurnar.
Dimmraddaðar voru þær og
heyrðist varla til þeirra, nema sem
dimtnraddaðar hassadrunur, cn
hvellir sprcngikúlnanna skóku loft-
ið og heyrðust skerandi skrækir
þeirra i kviðum frá hinum sveitun-
um, sem við voru að eigast. En Bret-
ar sendu líka sprcngikúlur i hrið-
um og stóðu við byssurnar rólegir,
en hvatir og handfljótir.
Og spengikúlur þeirra dundu á
riddarasvcitinni, og hestarnir og
mennlrnir hnigu þarna niður i
hrúgum og röstum og haugum. Þeir
voru að reyna að koma stóru byss-
unni undan, en hún var þung og
jörðin gljúp og mýrkend milli hól-
anna. Og mennirnir tróðust þarna
unðir hestunum, en hjólin undir
stóni byssunni sukku niður, og svo
fóru sprengikúlurnar að lenda á
byssunni, einsog þusund hamrar i
einu væru að skella á cinhverjum
ambolta tröilanna, og þær rispuðu
hana, rifu hana og brutu af henni
alt, sem brjótandi var, þangað til
að hún lá þarna niðri í mýrinni,
sqm einn voða-hólkur, ónýtur og
gagnslaus, og búkar hcstanna og
mannanna á henni og kringum
hana, þvi að enginn Þjóðvcrja hafði
þar frá tiðindum að segja.
Hörmungarsaga
Póliands.
Nn á siðustu timum hefir það orð
legið á, að sá hluti Póllands, sem er
undir Austurriki, yndi vel hag sin-
um, sá, scm væri undir Rússum,
bærilcga, þegar engar væru óspekt-
ir, en vcrst væri dagleg vist i þcim
hlutanum, þar ' sem Prússar eða
Þjóðverjar hafa völd, þar væri
kúgunin gagngjörðust. Dagleg stjórn
Rússa er scm sé kunn að þvi, að
vera hcldur lin og afskiftalitil á
meðan ekkert uppþot er, en aftur á
móti vægðarlaus þcgar þvi er að
skifta. Þess vcgna er ráðrúm til alls
kouar samsæra og óspekta í Rússa-
veldi. Alt öðru máli er að gegna
undir Þjóðverum. Þar er vakandi
auga á hverri hreyfingu og hverju
siúáatriði i fari Pólvcrja og ekkert
cr ráðrúin til uppþots.
Nú siðan stríðið byrjaði er eins
og bæði Rússar og Þjóðverjar séu
farnir að vorkenna Pólverjum svo
ákaflega. Rússar vorkcnna einkum
þeim, sem cru undir Þjóðverjum,
cn Þjóðverjar þeim, scm eru undir
veldi Rússa.
Hér skal sctt grein, sem tekin er
ur Hamburgar-Fremdenblatt, sem
auk þess scm hún sýnir þcssa ný-
vöknuðu vorkunnsemi við Pólverja,
er auk þess injög fróðlcg viðvikj-
andi sögu Pólverja áður fyrri og
þeirri kúgun og ofbeldi, scm þeir
urðu að þola af Rússum.
— Eitt af þeim mörgu vandamal-
uin sem búist cr við að þetta Norð-
urálfustrið greiði úr, er staða hins
rússncska Póllands. — Siðan Pól-
Iandi var skift i þriðja sinn, hefir
aðalhluti þess orðið að li’tta kúgun-
arveldi, sem er cins dæmi i sögu
Evrópu. A mcðan þcir hlutar, scm
lentu undir Austurrikí og Prúss-
landi hafa notið allra þcirra þæg-
inda, sem mcnning og staðfast rétt-
arfar getur i té látið, notið sama
frelsis og aðallöndin Austurriki og
Prússland, — þá hcfir Rússland
beitt þar slikum hrottaskap, að sá
hluti Póllands hefir livað cftir ann-
að gjört uppreist og reynt að hrinda
af sér kúguninni. Sá, scm á kost á
þvi, að bera sainan ástæðurnar á
Austur-Prússlandi (þýzka Póllandi)
og rússneska Póllandi, vcrður fljótt
var við mismuninn á milli þcssa
blómlcga framfaralands innan þýzku
merkjaturnanna og hinnar vanhirtu
hjálendu Rússa, sem andvarpar und-
ir geðþóttavaldi embættismanna og
svipu þeirra. Frankfurter Zeitung
gefur gott yfirlit yfi hörmungasögu
rússncskra Pólverja og cru eftirfar-
andi atriði tckin þaðan:
Á Vínarfundinum, þar sem gjört
var út um landaskiftingu Norðurálf-
unnar, var Rússum fcnginn stærsti
hluti Póllands til yfirráða og mynd
aði Nikulás I. úr þvi konungsriki
mcð sérstöku þingi, sem átli að
koma saman annaðhvort ár. Auk
þess naut Pólland samkvæmt þessu
ýmsra hlunninda og sérstæðis i sam-
bandi við Rússavcldi, sem annars
engir aðrir en Finnar nutu þá. Árið
1825, eða einum áratug eftir Vínar-
fundinn, tók kcisarinn samt flest af
þessum hlunnindum aftur. Prent-
frelsið var afnumið og þingið átti
nú aðeiná að koma saman “þegar
þörf krcfoi” og fundir þess að fara
sem stöðugt siðan heíir verið hald-
ið áfram með hinni mcstu ósvifni.
Pólska upprcistin 1830 gaf siðan til-
efni til þess, að svifta þá stjórnar-
skránni, og var í stað hennar sett
nokkurs konar Veglugjörð” 1832.
Með hinni hræðilegu kúgun Paskie-
witch, hinnar vafasömu hctju fra
Kákasus, byrjaði sú tilraun, að gjöra
alt rússneskt og eyða pólversku
þjóðerni. Þetta varð þó enn óvægi-
Icgra eftir árið 1846, er komist hafði
upp um samsæri meðal Pólverja, og
1848, er búið var að drekkja i blóði
allri hættu um það, að pólsk upp-
rcist næði yfirtökum. Þá voru toll-
takmörkin á milli Póllands og Rúss-
lands afnumin, og var það byrjun
til fullrar iunlimunar Póllands í
Rússaveldi.
Þegar enn á ný varð uppreist i
Póllandi árið 1861 gafst enn bctri
ástæða til þess fyrir Rússastjórn að
koma nú i verk þcim fýrirætlunum
sínum. sem annars hefðu tekið
lengrii tíma. Alexander II. gaf hers-
höfðingjum sinum fullkomið vald á
Póllandi og nú komst það undir hið
vægðarlausasta herstjórnarveldi. —
Pólverjar hafa ekki enn gleymt ógn-
um þeim, sem geysuðu yfir landið
og unnu alls konar hryðjuverk á
varnarlausum lýð. Því að alli’r vopn-
færir menn, sem til varnar höfðu
brugðist, voru flúnir út yfir landa-
mærin. Enn þá biossaði upp mót-
staða, þegar boðið var út í þving-
unarherþjónustu hálfvöxnum ung-
lingum úr hvcrjum bóndabæ, og
þeir sendir i her keisarans, sem þá
var einsog nokkurs konar hegning-
arstofnun fyrir óeirðarlýð. Var
þeim haldið þar i þrjú ár og þeir
síðan látnir lausir, úttaugaðir og
heilsulausir”.
En þessar cndurteknu örvænting-
ar sjálfsvarnir Pólverja þvinguðu
þó Rússakcisara til þess að slaka
nokkuð til. Bændurnir, scm voru
aðalkjarni landsins og sífeldir
hvatamenn upprcistar, urðu að fá
að halda eignarrétti á jörðum sín-
um. En þegar á þann hátt var búið
að fá frið, þá var farið.að reyna til
þess að gjöra landið rússncskt á
annan hátt. Ofsókn var hafin gegn
pólskri kyrkju og klerkdómi og þær
ofsóknir voru svo þrælslegar, að-
það var ekki hægt að líkja þeim við
annað i sögu kristninnar en hryðju-
verk Spánverja á Niðurlöndum. —
Þúsuudum saman voru menn með
vopnavúldi þvingaðir til að játa
grisk-kaþólska trú, en þeir, sem á
mótí spyrntu, voru ýmist skotnir,
hengdir eða þeim drekt eða sendir
til Síberíu. Allur pólskur réttur var
nú einskisvirtur i smáu sem stóru.
Bæir og hreppar komust undir rúss-
néska yfirstjórn, sem rændi og saug
út ibúa, sem stóðu þcim Inngt fram-
ar að menningu. Þá voru lika gef-
in út lög í þeim tilgangi, að jarð—
eignir allar skyldu komast i hendur
Rússa. Að þeð mishepnaðist kom
mest af þvi. að rússneskir embætt-
ismenn þágu inútur af Pólverjum til
þess að framfylgja ekki lögunum.
Einnig mishepnaðist Rússum að
fesla þar rætur sjálfir, þvi að þeir,
sem fengu lönd i Póllandi, hugsuðu
ekkcrt uin anuað, en að raka saman
fé sem fyrst, í stð þess að ncma þar
land fyrir fult og alt.
Arið 1865 var jafnvel nafn Pól-
lands strykað út af landabréfi Rúss-
lands og varð aðeins eftir í titli
keisarans. Landið var nú nefnt að
eins “Weichselhéraðið”. Arið 1869
var einnig háskóli Pólverja i War
schau gjörður rússncskur og þegar
enn þá komst upp um nýtt snmsæri
um 1880, sem bælt var niður raeð
því, að taka af lifi ag senda burt
fjölda manns, þá var alþýðumcntun
Póllverja, sein þegar var orðin mjóg
léleg, takmörkuð enn meira.
Eftir rússnesku stjórnarbylting-
una, sem Pólverjar tóku litinn þátt
i, var ögn létt aí þeim farginu.
Dúmunni (þingi Rússa) fengu þó
aðeins fáir sæti, en vegna flokka-
dráttar i þinginu og vegna þess að
þessir Pólverjar héldu vel saman,
þá nutu þeir sin vel. — Eitt hefir
Rússum gengið mjög vel og það er,
að siga saman þeim tveimur þjóð-
um. er á Póllandi búa, Pólverjum
og Gyðingum. En útlilið fyrir betri
tima mun nú sameina þessa Ivo
kúguðu þjóðflokka.
fór þar inn yfir laudamærin. Þctta
ávarp felur i sér yfirlit yfir þá rik-
isréttarslöðu, sem Pólverjar eiga í
vændum og gefur þeim.von um, að
hinum sameinaða her Þjóðverja og
Austuríkismanna takist að felsa þá
undan oki “moskóvita”, og að nú
hyrji fyrir þeim nýtt tímabil, sera
gefur þeim frjálsau aðgnng að menn-
ingu vesturþjóðanna. En hvernig
sem fer, hvort sem vopn vor bera
sigur úr býtum fyr eða seinua gegn
Rússum, þá mun þetta verða til
þess, að Pólverjar losni úr sinni
aldalöngu ánauð og að þeim opnist
möguleikar til efnalcgra, menning-
arlegra og þjóðlegra framfara.
#
ATHS.—Hér verður að geta þess,
að þetta er frásaga • Þjóðverja, er
hleður öllum skömmuni upp á þá
Rússana, en heflar yfir sínar eigin.
Nú bjóða Rússar Pólverjum fult
frelsi, og ganga þeir einhuga fram
með þeim móti Þjóðverjum, því
þeir þckkja vel, hvcrnig Þjóðverjar
hafa farið með bræður sína í hinum
pólsku löndum Vilhjálms.—fíitstj.
ÚTSÆÐIS MARKAÐIR.
Otbreiðsludeild Manitoba Agri-
cultural College hér í fylkinu hcfir
útsæðis markaði næstu vikurnar á
neðangreindum stöðum og dögum :
Miami, 30. október.
Rockwood, 13. nóvember.
Morden, 17. nóv.
Russcll, 18. nóv.
Swan Lake, 18. nóv.
Birtle, 19. nóv.
Warren, 19. nóv.
Morris, 20. nóv.
Headingly, 20. nóv.
Roland, 30. nóv.
Cartwright, 8. desember.
Carman, 8. des.
Manitou, 9. des.
Elgin, 10. des.
Arrow River, 15. dcs.
Argyle Woodlands, 15. des.
Beston, 16. des.
Kelwood, 17. des.
Shellmouth, 17. des.
Gilbert Plains, 18. des.
Gladstone, 19. des.
Hið einkcnnilega við markaði þessa
er það, að þar verða sýndir alifugl-
ar, og hcfir það jafnan verið gjört
siðan markaðir þessir hófust. Hefir
ictta orðið tíl þess, að auka stórum
ihuga maiina fyrir alifuglarækt i
fylkinu.
Á alla þessa markaði sendir akur-
yrkjuskóiinn ræðumenn og tala þcir
um efni þau, er lúta að umbótum á
búskap, fuglarækt og mjólkurbúum.
W. J. Black,
formaður útbreiðsludeildar akur-
yrkjuskóians.
þýzku að sjá þá og þólti asi á beim,! fram fyrir lokuðum dyrum. Þar
LfKNARGJAFIR TíL. BELGA.
Svíar hafa gefið Bclgum þessa
irs friðarverðlaun úr Nobelsjóðn-
íim, sem ncma $40,000. En Rocke-
fellcr sjóðurinn ætlar að gcfa millión
dollara á mánuði svo lengi sem með
þarf. Þetta er gjört til að bæta úr
voða þeim, sem vofir yfir hinum
landflótta og eignalausu Belgum,
sem enn eru þar i landi yfir hrend-
um rýstum borganna, býlanna og
ikranna. i vikunni sem lcið vnr sagt
að 7 millíóntr Belga hefðu ekki inál-
ungi niatar.
MAiL CONTRACT.
rIL.BOD í loku'öum umslöjgy^m, árit-
uö til Postmaster Genéral. vería
metstekin i Ottawa til hádegis á
föstudaginn þann 11. desember, 1914
um póstflutnlng um fjögra ára tíma,
sex sinnum á vlku, hvorra lciö, mllli
Oak l’.iirtl o« jarnbrautar stiiölnnar.
sem byrjar þégar Postmaster General
svo ákveöur.
Prentuð eyðublöð, sem innifela frek-
arl upplýstngar um samnlngs skilyrtiln
veröa til sýnis. og samnlngsform fást á
pósthúsinu í Oak Point og á skrifstofu
Post Office Inspectors, 'Winnipeg.
Post Office Inspectors Office.
Winnipeg, Man., 30. október, 1914
H.H PHINNEY,
S-29 Post Offlce Inspector
: SHERWIN - WILLIAMS
• •
oý lulu úu iM'iuiuu nai'Oiia u
Gangur striðsins er þcgar far-
inn að færa heim sanninn um það,
að um leið og Þjóðverjar og Austur-
ríkismenn stiga fæti yfir á rúss-
ncskt Pólland, þá koma þeir þar
einsog boðberar menningarinnar og
hcilsar þjóðin þar þeim einsog
frelsurum sinum.
Rússar finna nú lika sjálfir, að
harðstjóraveldi þeirra á Póllandi
muni nú vera hætta búin og hvar-
vetna, bæði úti við landamæri og
inni i sjálfri Warschau, eru rúss-
neskir embættismenn farnir að
vcra varir uin sig og hypja sig i
öryggi. — Annars hyggja menn al-
ment, að Rússar muni ekki gjöra
ncina alvarlega mótspyrnu, ef Pól-
verjar risa upp, heldur draga sig
austur yfir Bug'-fljótið. En. þar með
mundu þeir hafa gefið upp yfirráð
sín á Póllandi og þau mundu þeir
aldrei fá aftur. — Fyrir nokkrum
dögum hefir heyrst um ávarp, er
hershöfðincri Austnrrikjsmanna psf
P
AINT
fyrir alskonar
húsm&luingu.
Prýðingar-tími nálgast nú
Dálítið af Shervvin-Williams ”
húsináli getur prýtt húsi'ð yð- • •
ar utan og innan,—BRÚKÍÐ **
ckkert annað inál en þetta.— ••
S.-W. húsmálið málar mest, "F
endist lengur, og er áferðar-
fegurra en nokkurt annað hús •}•
• mál sem búið er tll,—Komið
: inn og skoðið litarspjalið.— 4*
; CAMERON & CARSCADDEN t
QUALITV UAKDWASE
: Wynyard, - Sásk. í
hotst sú kuguu a Púlyeijum, J út lil rússneskra Pciiverja, er haun | v-i-j-i-i-j-i-i"j-H-i■■ i-i'■