Heimskringla - 03.12.1914, Blaðsíða 4
WJNNIPEG, 3. DESEMBER 19H.
HEIUSKRINGLA
Heimskringla
(Stofnuð 1886)
Ktmur út á hverjum flmtudert
tJtgefendur og elgendur
THE VIKING PRESS, LTD.
VerZ blalsins i Canada og
Bandaríkjunum $2.00 um &ritt
rirfram borgab).
ent til lslands $2.00 (fyrirfram
fcorgað).
Allar borganlr sendist r&bs-
nunni blaftsins. Póst eTia banka
ávisanlr stýllst ttl The Viking
Press, Ltð
Rltstjóri
M J SKAPTASON
R&9smabur
• H. B. SKAPTASON
Skrifstofa
729 Slwrbrwke Streel, Wiaaipag
HOJ S171. Talefani flarry 4flO
Tákn tímanna.
Þegar Islendingadags fundunnn
▼ar haldinn bér i Winnipeg um dag-
inn, þá þótti mörgum, sem sóttu
hann, heldur fóment. Einkum þótti
hinum yngri mönnum brögð að því,
hvað fátt var af eldra fólkinu. Og
þetta var þó mál, er snerti daginn,
þegar minst er landsins gamla og
dregnar fram endurminningar frá
gamla landinu. Þeim þótti, sem
gamla fólkið væri nú að gefast upp.
En þetta er ekki annað cn tákn
tímanna. Gamla kynslóðin er að
ganga i gröfina, með öllum sinum
óskum, vonum, endurminningum —
og tungu má segja að fám árum liðn-
um, — það kanna að koma i hana
fjörkippur, Iitill og skainur, rétt fyr-
ir andlátið, en það er ekki sjáan-
legt, að hann geti frelsað hana frá
gröfinni.
Unga kynslóðin er að taka við,
einsog eðlilegt var, og nú er alt að
koma á herðar henni, og hún verð-
ur að hafa fulla meðvitund um það,
og finna hvaða ábyrgð liggur henni
á herðum. Hinir gömlu inenn og
konur eru nú annaðhvort farin, eða
stíga hæguin fetum fram á bakkann
dökkva og óljósa. En þeirra var
starfið og framkvæmdin, að brjót-
ast gcgnmn þrautir og örðugleika
og gefa afkomendum sínum, hinni
ungu kynslóð, betri og fjölbreyttari
tækifæri í margfalt betra landi, en
þeir sjálfir höfðu alist upp í. Þeir
ruddu skóginn, byltu upp björgun-
um og iögðu grundvöllinn að fram-
tið hinnar yngri kynslóðar.
Nú er hún.að taka við, hin vrtgrí
kynslóð, og farnist henni vel, og
noti hún vel tækifærin og gegni
skyldmn sinum. Hún er að gjörast
einn hluti af hinni mestu mcnning-
arþjóð heimsins. Og á hún að kasta
þvi, sein miður fór hjá hinum
göinlu; en um leið verður hún að
gæta þess, að týna sem minstu af
því, hinu góða og ágæta, er hinir
eldri men og konur fluttu með sér
frá hinu fátæka, hrjóstruga og kalda,
en fríða og elskulcga gainla landi.
Hún má ebi gleyma endurminning-
unum um þá, sem einlægt urðu að
berjast fram á grafarbakkann.
Kosningarnar í Bifrost.
Nú dregur að dómum, ok ríðr
Loka lið at Rifröst, en A'.sir ok Ein-
herjar eigu at uerja.
Það var hugmyndin forna, að þeg-
ar hundurinn Garmur gó fyrir
Ragnarökkur og Heimdallur blés í
Gjallarhorn þá hlupu Einherjar fram
til að verja sporðana á Bifröst,
brúnni til sala og hýbýla guðanna;
þeir vildu ekki láta I.oka með ill-
þýði sínu komast upp þangað. Hún
brotnaði reyndar, brúin; en betra
var það, en að óþjóðalýðurinn kæm-
ist upp til bústaða guðanna.
Nú dregst að bardaganum á Bif-
röst þar neðra og koma pennar og
blýantar í stað sverða. En bardaginn
er háður uin Hakkus, hvort hann
skuli Iandvist fá; og eiginlega eftir |
því sem hér fréttist, hvort þeir hinir
austrænu.nýkomnu menn skuli lög-
um ráða og lofum, eða hinir fyrri i-
búar landsins. Ef að hinir brúnkoll-
óttu draga nú reipin úr höndum
landanna, þá má búast við, að það
verði ekki i seinasta sinni.
Þér verðið að halda saman, land-
ar. nú í brennivínsmáiinu, hvernig
svo sem skoðanir yðar að öðru leyti
eru frábrugðnar. Þér verðið að vera
framarlega i fylkingurn þeim. sem
berjast fyrir þcssu mikla velferðar-
máií Eitt fylkið af öðru i Banda-
rikunum er nú að útiloka vinið.
Menn sópa eina sjóborgina á eftir
annari og sjóborgirnar eru æfinlega
verstar. Það hefði fáum, sem til
þekti, komið það til hugar fyrir
nokkrum árum. En i Washington
var það gjört á einu hausti við þær
flestar, og núna seinast i Seattle, er
mögnuðust var þeirra allra.
Það væri þvi ákaflega leiðinlegt,
ef þér, landar góðir, gætuð ekki
komið i veg fyrir það, að Gallarnir
innleiddu vinsölu aftur í bygðinni,
— einmitt núna, þegar allstaðar er
verið að taka það af. Og vér von-
usi og óskum. að yður lobkist það.
Edison og svefninn.
Það var fyrir nokkrum arum að
eg þýddi grein eftir Thomas A. Edi-
son, og kom þar fyrir kenning hans
um'svefninn. Eg var þvi ekki sam-
þykkur, og man eg ekki betur, en eg
drægi efa á það. En hefi kannske
gjört það svo Iinlega, að menn hafa
ekki tekið eftir þvi.
Edison er framúrskarandi maður,
og efnafræðingur, en ekki liffræð-
ingur, og dugar þvi ekki, að hlaupa
eftir öllu, sem hann segir.. Og svo
er hitt, að Edison er svo mikill
kappsmaður og atorkumaður til
framkvæmda, að hann má kallast
“energy personified". Hann hefir
starfsþrek 10—20 manna, eða hver
veit hvað. Hann er öðruvisi en aðrir
menn og þess vegna er fásinna að
ætla, að öðrum blýði hið sama og
honum.
ÖIl reynsia beimsins fra þvi er
vér höfum sögur af, er andstæð því,
er hann segir, að menn þurfi ekki
nema 3 til 4 tima svefn i sólarhring.
Öll reynsla og kenniag lækna og lif-
fræðinga er á móti þvi. Svefninn
einmitt talinn eitt af hinnm beztu
styrkjandi meðulum.
SáJfur hefi eg séð menn verða
meira og minna brjálaða út úr svcfn-
leysi. ()g hvenær, sem eg hefi mist
svéfn þessi 64 ár, serti ég hefi lifað,
þá hefi eg þurft að ná honum aftur,
og svo mtin vera um fleiri. Vita-
skuld þer minna á þessu hjá þeim,
sem eru á bezta skeiði.
Séu menn þreyttir af þungri
vinnu, sofa menn stundum föstum
svefni og hvílast þá betur en séu
þeir að smávakna. En vanalega
þurfa verkamenn 6% tima til 7, og
þeir, sem með höfðinu, eða að rit-
störfum vinna, heldur meiri svefn.
Börn þurfa ineiri svefn en full-
orðnir.
Það getur verið háski og er ætíð
fásinna, að taka svefn af fólki, sizt
að jafnaði, getur gjört menn and-
lega kryplinga.
Börnin á Gimli.
Vér ge.tum ekki látið hjá iiða.að
minnast gjafarinnar höfðinglegu frá
börnunum á Gimli til Þjóðræknis-
sjóðsins, þar sem þau gáfu til hans
fimtiu dollara, einsog auglýst er i
þessu biaði. — Það er mikil gjöf, og
þvi betri, sem hún sýnir svo fagran
hugsunarhátt barnanna, svo mikla
föðurlandsást til hinnar brezku
þjóðar, svo mikla mannúð og tilfinn-
ingu fyrir þeim, sem nú eru að
leggja lif og blóð i sölurnar, fyrir
þau cinrnitt. og oss alla og fyrir hug-
myndir þær, sem vér teljum vegleg-
astar og göfugaxtar allra.
Hinir fullorðnu mættu sumir læra
af börnum þessum. Það er ekki svo
sjaldan, sem læra iná af börnunum.
Og heiður og þökk sé þeim fvrir
gjöfina!
Þorsteinn Erlingsson.
Nú, þegar Þorsteinn Erlingsson
er til gi afar genginn, sczt það, hvað
hann hefir verið mönnum kær og
hugþekkur. Bæði hcima á íslandi
og hér vestra koma kvæðin úr öll-
um áttum, — blöðin eru full af þeiin.
Tæplega hefir verið orkt jafnmikið
um nokkurn mann islenzkan. Nú
vilja allir hlynna að honum, — því
hann er dauður. Meðan hann lifði
naut hanu ekjki svo mikiliar bylli
manna, að hann hefði sæmilegt að
lifa af. Hann hafði ekki skap til þess
að lúta iður i forina og sleikja saur-
ugan dollarinn á fjórum fótum, likt
og beljur kara kálfa sina, eða kvik-
indi flaðra að fótum manna.
Hann sat með list sína og kvað
— svangur, sjúkur og kaldur.
En dollarinn er staður og dremb-
inn og vill láta kjassa sig og gjörá
gæltir við sig. Kn Þorsteiní fór. sem
mörgum öðrum góðum manni þjóð-
anrra; Menn sáu bann ekki, Iitu ekki
við honum. og vissu þó vel, að hon-
um leið illa. Nú kannast menn við
hann, og vist er betra seint en ald-
rei. Menn sjá það á eftir, að þeir,
befðu átt að gjöra betur áð-
ur fyrri, — og nú er það líka hættu-
laust, því hann er dáinn.
En samt er minnisvarði hans eft-
ir, og smá voru samskotin á sam-
komunni og lélegur verður varði sá,
er gjörast skal af þeim einum. En
kannske þáð verði einhverjir fleiri,
sem hugsa vilja, að betra sé seint en
aldrei, og það er óefað hættulaust,
þvi hann er dáin'n nú.
Jóhann E. Straumfjörð.
Jóhann E. Straumfjörð er nu lát-
inn é háum aldri, og þykir oss ó-
svinna, að geta hans ekki að neinu,
þvi að hann var einn hinna merk-
ustú frumbyggja lands þessa.Eg býst
við, að aðrir segi æfisögu hans, en
eg var búinn að þekkja hann og
hans siðan 1887. Þá sá eg hann fyrst
og þótti maðurinn einkenniiegur og
karlmannlegur. Hann var að höggva
tré mikið, er í fjöru lá og var þurt,
hjó tvcim höndum, og sá eg exina
leika í höndum hans og þótti fljótt
vinnast tréð. Komu rnér þá þegar til
hugar hinir fornu forfeður vorir og
væri Jóhann þeim býsna likur.
Hann var það líka: Meðalmaður
góður á hæð, en ákaflega þrekinn,
bæði hcrðabreiðiír og þykkur undir
siðu; enda mun hann karlmcnni
mikið verið hafa, sem aðrir frændur
hans. Hann var dökkur á hár, með
skegg rnikið og þykt, er féll á trjóiit
niður. Enfii mikið, og var skalli að
ágjörast eftir þvi sem árin Jiðu.
FastmælJur og nokkuð seinmæitur,
en ræðinn vel. Snarlegur og hvatleg-
ur var hann í spori og snúningum
ölJum; nokkuð lotinn í herðum og
jókst það með aidrinum.
Jóhann var skapmaður mikil), en
stilti sig vel og hafði ákaflega næm-
ar og viðkvæmar tilfinningar; var
stundum svo, sem þær ætluðu að
slita hann i sundur; og aldrci mátti
hann amnan sjá eða vesælan, svo að
hann vildi ekki hjálpa og það undir
eins.
Jóhann tiafði enga mentun fcngið
í æsku; en sögurnar íslenzku kunni
hann og voru þær sivakandi í huga
hans og dæini þeirra, er hraust--
leika, þrek eða úthald höfðu af sér
sýnt. Það vakti hergmól í hjarta
hans. Svo vildi hann lifa, sem þeir,
og önnur eins afrek vildi hann eftir
sig táta; ekki með vígum og
hryðjuverkum, hetdur með því, sem
gagnlegt var og nytsamt og miðnði
til að bæta hag annara. Hann var
sjálfkjörinn foringi sveitunga sinna.
Þeir litu upp til hans, þeir fylgdu
ráðum hans, þeir elskuðu hann.
Hann var Erlingur á Jaðri, Einar
þambarskelfir eða Einar þveræing-
ur, - allir komnir saman í eitt.
Hann var stórhöfðingi að vexti og
útliti, að skapi og framkomu allri.—
Haglciksinaður var hann svo mikill,
að alt lék í höndum honum, hvort
sem það var tré eða járn, gtill eða
silfur.
Mentun hafði hann enga fengið,
nema af sjálfum sér, og gat því ekki
mentamaður heitið; þó kunni hann
dönsku, nokkuð í þýzku og enskn;
en hann hafði það, sem betra er,
heilbrigða skynsemi og skarpleika,
því að hann var bráðgreindur mað-
ur, og mechanical genius eða liug-
vitsmaður hinn inesti, og sást það
oft á smíðum hans.
Þetta var alt i honum, og nú skal
seinast getið þess, sem mest var, en
það var læknislist hans. Hann var á-
kaflega nærfærinn, sem kallað var.
Það var sem hann læknaði n'cnn
stundum með þvi, að leggja hen'lur
yfir þá. Þó að hann hefði aldrei
tært. þá Var ’allur hugur hans við
það, að hjálpa öllum, sem sjúkir
voru. Og eg vissi, að hann var si-
lesandi urn kvilla og meinsemdir —
danskar, þýzkar og enskar bækur.
En svo var hann lika skapaður lækn-
ir og löngunin hjá honum svo sterk
að verða hinum sjúku og voluðu að
tiði.
Áldrei vissi eg neitt verulegt um j
trúarskoðanir hans, nema að hann
hafði sterka, óbituga trú á Iifinu eft-
ir dauðann. Að öðru leyti held eg, i
að hann hafi ekki sérstaklega fylgt;
nokkrum flokki.
Jæja, far þú vel, vinur minn,
og haf þökk fyrir alla okkar við-
kynningu. Eg átti marga glaða og
góða stund hjá þér, og má vera við
sjáumst síðar. Þú varst sannur
nraður, tryggur og trúfastur vinum
þinum. Þú synjaðir afdrei um hjáip,
þegar þörf var fyrir; þú vildir
breiða faðminn móti öttum, sem
bágt áttu. Þú vitdir tyfta öllum á
hærra stig andlega og líkamlega.
Far heill!
V/ ,/. Skuptason.
Skoðun Bandaríkja-
manna á stríðinu.
John Burroughs, nafnkendur rit-
höfundur i Bandarikjunum, ritar
um striðið, þetta mikla, er nú stend-
ur yfir, i bréfi til Neu) York Tribune
og segist honum á þessa leið (þó
ekki sé allstaðar orðrétt fylgt grein
hans)
Þegar vér lítum til, hve vel okkur
Ameríkumönnum fellur við þýzka
menn yfirleitt, sem stafar af frænd-
senji milli þjóðanna og er einnig
bygt á langri sambúð og félagsskap
við þýzka menn í ö!lum ríkjum
Bandamanna, — þá er það sannar-
iega sálarfræðisleg ráðgáta, að frá
þvi fyrst að striðið byrjaði, hefir
hugur vor og sainhygð og tilfinning
einlægt verið með andstæðingum og
óvinum þeirra. Með einum huga
hafa menn i Norður- Og Suðurrikj-
unum, Austur- og, Vesturrikjunum, i
samtali, i privat-brcfum, i prédik-
unarstólunum og blöðunum — allír
tekið i sama strenginn: að fyrir-
dæma hinn vígóða, slagdrukkna
keisara og hermannakliku þá, sem
á honum hangir, og inst i djúpi
hartna vorra, óskum vér allir og
vonum að Bandamcnn sigri.
Eg hetd að eg megi segja það fyr-
ir allan þorra manna hér, að af öll-
um Norðurálfuþjóðum falli oss Þjóð-
verjarnir bezt i geð. að undantekn-
um Skandinövum. Og vér eigum
þeim svo mikið að þakka, hvað bók-
mentir, listir og menning snertir.
Oss feJlur öll þeirra framkoma svo
vel i geð, og þeir hafa lagt svo mik-
inn. og góðan skerf til hyggingar
tandsins og allra stofnana þess. Þeir
koma oss svo vel, sem aflfræðingar,
eðlisfræðingar, smiðir á alla hluti,
sem verkamenn og kennarar og ná-
grannar og samverkamenn, við
hvaða verk, sem vera skal. Þeir cru
svo siðaðir og áreiðanlegir og tiroka-
laúsir, elskandi heimilislífið og alt
mannkyn. En þrátt fyrir alt þetta—
óskum uér með einum huga, að her-
skarar þeirra biði algjörðan, óbæt-
anlegan ósigur og eyðileggingu.
Þenna hugsunarhátt, sem seinast
er getið, höfum vér þó ekki búið oss
til sjálfir. Atburðirnir hafa knúð
oss og rekið oss til að hugsa þann-
ig. Atburðir, sem vér sjálfir höfum
ekkert vald yfir. Og eftir því, sem
atburðirnir fjölga, eftir þvi verða
þessar tilfinningar vorar sterkari
og sterkari.
Vér sáum þýzka militarismann
stökkva bandóðan, sem tigrisdýr, á
hálsinn á nágrannaþjóð sinni, og
læsa hinum voðalegu vigtönnum sin-
um um barka hennar. Og hið eina
ófyrirgefanlega afbrot þjóðar þeirr-
ar var það, að hún i mannsaldur
heilan hafði verið að reyna að búa
sig undir þetta áhlaup, til að geta
varist þvi. Vér sáuin hina spaklátu,
friðsömu, kærleiksriku, en lítlu og
fámennu þjóð, sem var á Icið Þjóð-
verjanna, vera troðna undir fótum
þeirra, og mennirnir voru myrtir,
konurnar svivirtar, börnin höggv-
in, húsin hrend og brotin; akrarnir
brendir eða troðnir undir fótum
hestanna og fótgönguliðsins, og öllu
rænt, sem ekki var eyðilagt; lista-
verkin i borgunum eyðiðlögð, en
borgirnar sjátfar rjúkandi rústir.Vér
sáum aumingja fólkið í milíónatali
flýja undan hcrbreiðum Vilhjálms,
— hina siðprúðu, saklausu og á-
stundunarsömu Belgi, gamalmennin,
konurnar og börnin, alt flúði undan
ósköpunum, í löngum lestum, i stór-
um breiðum, tætt og rifið, sumt með
sárum og meiðslum, sumir hálfberir,
en ógnin og skclfingin og vonteysið
skein úr hverjum svip. Og vér
heyrðum vonleysið og skelfingar-
ópin frá hinum þéttu flýjandi skör-
um. Sumir höfðu séð feður eða mæð-
ur eða systur eða þræður eða sonu
eða dættir skotna, höggna, aflimaða
i hínu trylta beiftaræði bermann-
anna.
Vist raega guðir herskaparins
gleðjast og hiægja; nóg er nú á ferð-
um ,til þess, að Bismarck rísi upp
úr gröf sinni og kinki kolli, og vist
glottir Vilhjálmur nú um tönn, þó
að nokkuð sé hráslagalegt glottið.
Vér sáum hina léttlyndu, glað-
væru, skemtunargjörnu Frakkaþjóð
kasta fró sér spauginu og glensinu
og þjóta upp til handa og fóta, til að
reyna að reisa rönd við ofbeldi
þessu; og bandamenn þeirra vestan
við s.indið hrukku með andfælum
upp af blundinum, og fóru að þukla
fyrir sér og núa stýrurnar úr aug-
unum og safna mönnum. Þá hafði
dreymt illa. Það var maran þýzjta,
sem tróð þá.
Sjaídan hefir heimurinn litið önn-
ur eins eiðrof og griðniðinga, og
aldrei nokkurntima aðra eins eyði-
leggingu og miskunnariaust manna-
slátur, hvorki á vigvötlunum sjálf-
um, né í bygðunum, sepi herinn
þýzki hefir farið um.
Ef að menn vilja á þetta Iíta, —
hver getur þá undrast yfir því, að
vér allir i Bandaríkjunum skulum
vera með Bandamönnum, með þjóð-
unum, sem á er ráðist og miskunn-
arláust eru troðnar undir fótum
hinna tryltu og óðu hermanna Þjóð-
verja, sem ekki hugsa um annað en
að drepa, myrða og ræna?. Þarna
er sýnishorn af voðavél einni, sem
i taumlausu æði tryllingarinnar,
græðginnar og hrokans, veltur yfir
þjóðirnar, til að mola undir sér alla
jmenningu, siðgæði og kærleika; og
i fyrstir til að molast verða hinir
j litlu, glaðværu, saklau.su og farsælu
Belgir. Þeir ætluðu að reyna að
stöðva voðavél þessa, en tröllið
tætti og sleit þá i sundur með blóð-
ugum hvoptunum, og renna rauðir
lækir úr skolti niður.
1 þessu athæfi. og framferði er
ekkert mannlegt, heldur versta teg-
und af dýrslegu æði. Allir eru rétt-
lausir, nema þýzka tröllið, hroka-
fult og gjörsamlega samvizkulaust,
æst og hamstaust af blóðinu, sem
það hefir drukkið. Það hefir gcng-
ið í skóla hjá Nietzche og Haeckel,
og opportunistum. Það hefir lært
fræðin sín hjáMachiavelli, kenning-
ar materialistanna eru guðspjallið
j þess. Fyrir trötiinu er ekkert heil-
agt, ne.ma það sjálft. Hnefaréttur-
inn er hinn eini réttur i verötdinni.
Hinar s.iiiæiii þjóóir eru allar rétt-
Iausar. Þýzkalandskeisari er keis-
arinn af guðs náð og Þjóðverjar eru
hinir útvötdu heimsins. Þetta cr
hið gainla guðspjall ræningja-bar-
ónanna og ræningja-herforingjanna
i á sjó og landi.
Vér Bandarikjarnenn viliium ekki
gjöra þaitn ósóma, að taka Guba eða
Mexicó, þegar vér gátum það svo
hæglega og enginn hafði neitt á móti
að segja. En hvað gjöra Þjóðvérjar
nú?
Að kalla ófrið þenna “strið”, sem
Vilhjálnrur hefir hafið móti Eng-
lendingum, Frökkum og Belgum, er
gyllingarnafn, fyrir morð og rán og
breöntir ræninga-hópanna þýzku,
sem Viliijálmur dregur með sér, og
þó marga nauðuga. “Og hvað mig
snértir”, segir Burroughs, “þá vona
eg, að það verði hið seinasta stríð
af þeirri tegund, sem upp kemur i
heiminum”.
Sir Rodmond Roblin
segir fréttir.
Sir Rodmond P. Robblin er nú
kominn heim aftur til Manitoba, sem
hann telur bezta fylkið í öllu Can-
ada ríki.
Segir bann, að nú sé enginn efi á
því, að þegar á alt er litið, þá sé
hagur manna hvergi annarsstaðar i
Canada jafngóður og í Manitoba, —
Það sé furða mesta, að þetta voða-
strið skuli ekki hafa haft meiri og
verri áhrif á hag manna hér, en
raun hefir á orðið, og það þegar i
rauninni allar þjóðir Norðurálfunn-
ar eru orðnar flæktar inn í striðið,
eða verða að þota hinar vondu af-
leiðingar þess. Og taki menn til
dæmis borgina Winnipeg, þá sé það
hin mesta furða, hvað vel hún þoli
áföll þessi. — En hvað framtíðina
snertir, þá sé útlitið ágætt; því að
nú sé svo mikið meira plægt af landi
en vanalega og undirbúningur akra
svo góður, að inenn geti vænt eftir
góðri og mikilli uppskeru, og att út-
lit sé fyrir háa prísa á afurðum
landsins í komandi framtíð. Útlitið
sé því hið bezta fyrir fylkið, kann-
ske betra, en nokkurntíma áður.
Eins vildi hann sérstaklega geta,
en það er, hvaða álit menn cystra
hafa á framkonm Manitoba. Menn
hafa orðið hugfangnir af því, hvað
vel Manitoba brást við, er kallið
kom frá Bretum, að hjálpa til að
verja móðurlandið; og hve margir
ungir menn undir eins buðust ti!
þess, að leggja líf og blóð í sölurnar
fyrir gamla Bretland, fyrir hið
brezka ríki og ailar þess stofnanir.
Og mönnum féll svo vet svipurinn á
hermönnunum, sem héðan komu og
úr hinum Vesturfytkjunum, og hvað
þeir voru rösklegir og gildir á velli
og bermannlegir. Það hittist ekki
nokkur .sá maður i Austur-Canada,
Sem ekki sé hrifinn af því, hvað
vestlægu fylkin brugðust mannlega
við. “Og eg get ekki með orðum
lýst því”, segir Roblin, “hvað feyki-
leg áhrif þetta hefir haft á fólkið, að
sjá hermennina á leiðinni héðan.
Það var hver einasti maður i opin-
berri stöðu, eða verzlunarmaður eða
iðnaðarmaður, sem lauk hinu sama
lofsorði á Manitoba og alla þess
framkomu. Þeir lofuðu jafnmikið
hina óbreyttu hermenn, sem yfir-
I menn þeirra, og af blöðunum hefir
j mátt sjá það nú á degi hverjum, að
þegar til Bretlands kom héfir Mani-
toba og mennirnir, sem héðan komu
unnið sér hinn sama orðstir og sama
lof hjá ungum semeldri, æðri sem
lægri.
! Itugur nfhnna i Bandarikjunum all-
ur með Bandamönnum.
“Þegar eg kom til Bandaríkjanna,
varð eg þess undir eins var, að atl-
ur þorrj manna var með Bretum og
Frökkum. Einsog eðlitegt er, voru
þar ýmsir, sem voru Þjóðveirjum
hliðhollir. Menn geta ekki búist við
öðru, þar sero 12 millíónir Þjóðverja
búa i landinu. Það væri eitthvað
undariegt, ef að enginn þeirra vildí
halda taum landa sinna.
“En allan þann tíma, seni eg var
þar, hitti eg ekki einn einasta mann,
er héldi fram málstað Þjóðverja. —
Hvar sem eg fór og hvern- sem eg
hitti, þá voru allir einhuga i því, að
óska Bandamönnum sigurs. Það
gekk atvcg fram af Bandaríkjamönn-
um, þegar Þjóðverjar sögðu Frökk-
um stríð á hendur; og þá ekki síður,
er þeir rufu eiðsvarna samninga og
griðin við Belga og sýndu þeim
aðra eins grimd og yfirgang í mann-
drápum, ránum og eyðingu lands-
ins, sem ljós er orðin.
“Og það eru ails ekki skiftar skoð-
anir um það, hverjir muni sigur
vinna. Að Bandamenn ynnu sigur,
var sannfæring atlra. Og þó að hug
ur manna þar sé yfirhöfuð með
Bandamönnum, en ekki Bretum sér-
staklega, þá inátti þó allstaðar heyra
aðdáun manna á því, er Bretland
jafn ftjótlega skytdi stökkva vigbúið
til liðs við smáþjóðina Belga. Undir
eins og kallið kom frá þeim, voru
Bretar komnir af stað að hjálpa
I þeim móti hinum rángjörnu, of-
stopafullu hroðamönnum, er vildu
brjóta þá undir sig. Og eg er þess
fullviss, að ein hin æskitegasta og
happasælasta og varantegasta afleið-
ing striðsins verður sú, að tengja
saman traustum böndum móður-
landið Breta og hið mikla afsprengi
Jiess hér i Aineriku Canada ríki.
Ástxffan fyrir þvi, aff Þjófívcrjar
Icítcrsér nií suo ant um, aff ncí
ueloilja tiandaríkjanna. Lui— .
J Bándaríkjunum el’ stórt og mik
ið félag þýzkra manna, sem fleygir
út feykilegum peninga upphæðum
til fréttablaða og ritlinga, sem send
eru út um alt landið og hvar i Ame-
riku, sem ensk tunga er töluð; og
þetta er gjört i þeim tilgangi, að
snúa huga manna og gjöra þá hlið-
holla Þjóðverjuin og meðmæLta
þeim. Menn kann að furða þetta í
fyrstu, þvi að það skiftir litlu um
úrslit stríðsins, hvern huga Banda-
ríkin hafa til þeirra. F!n fari menn
að hugsa betur út i málin, þá sjá
menn unclir eins, hvar fiskur liggur
unflir steini, og Bandarikjamcnn sjá
það og skilja, hvers vegna Þjóðverj-
um er svo ant um, að snúa hugum
þeirra til ’sin.
I>jóðverjar vita það vel, að mikilt
meiri hluti Bandarikjamanna er
sannfærður um það, að þeir vinní
ósigur. Þjóðverjar vita það, að fyrr
eða síðar, kannske bráðlega, kemur
sá dagur, að mál þeirra öll verða í
höndum gjörðarmanna. Og þá búast
þeir við, að Bandarikin — hin eina
stórþjóð, sem er utan við máiin —
verði í kviðdómnuin, sem um málin
gjörir, og þess vegna er þeim svo
ant um, að ná hylli þeirra sem bezt
og fyrst áður en sá dagur kemur. —
Og þetta einmitt varpar ljósi á máJ
þessi nú og skýrir mönnum, að það
muni nú þegar vera skoðun hinnar
þýzku stjórnar, að hin eina hugsan-
lega útkonia stríðsins sé -r- ósigur,
og eyðilegging fyrir þá sjátfa.
Því næst lýsti Mr. Roblin ánægju
sinni yfir því, að sambandsstjórnin
hefði ráðið af. að senda meira Jið
til Englands. Canada ætti ekki að
skirrast við, að leggja sinn skerf til
að styrkja og verja alrikið, fullan
skerf og ósvikinn. Lýsti hann á-
nægju sinni yfir því, að Winnipeg
hefði verið kosin sem miðstöð her-
safnnðarins og æfinganna. Og mundi
engum nú, scm hér færi um strætin
og daglega sæi hermennina í ein-
kennisfötunum, biandast hugur um
það, að hér va'ru liæfir og góðir
landvarnarmenn og hermenn.
Fréttaritarinn spurði þá Mr. Hob-
lin um pólitík, og kvaðst hann nú
hafa verið nokkrar vikur í burtu,
og þyrfti fyrst að vila, hvernig
mál sfa'ðu; en hann gæti fullvissað
menn um það, að Manitoba hefði nú
í nokkur ár verið í flokki hinna
fremstu, að koma á umbótum og
framförurn, og hann væri sannfærð-
ur um, að menn yrðu ánægðir, þeg-
ar lagafruinvörp þau yrðu kunn,
sem þingið ætlaði um að fjalla, og
menn sæu þá„ hvort Manitoba ætl-
aði að lialda áfram á framfara- og
umbóta-brautinni eða ekki.