Heimskringla - 10.12.1914, Blaðsíða 1
XXIX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 10. DESEMBER, 1914.
Nr. 11
Um búskap.
Eftir
Hon. Geo. Lawrence.
Hon. Geo. Lawrence, ráðgjafi ak-
uryrkjumála, fer nokkrum orðum
um búskap inanna hér, og eru þau
mcrkileg af því, að þau koma frá
manni, sem bæði hefir þekkingu og
áhuga á málum þessum, og ættu
menn því að veita þeim nákvæma
eftirtekt.
Ritgjörð ráðgjafans er á þessa
leið:
Þess var getið fyrir nokkru, að
fremur öllu öðru þyrftum við hér í
Canada, að fá mann einsog Kitchen-
er — einhvern jarðyrkju-Kitchener
— en bændurnir okkar og jarðyrkju-
mennirnir segja, að við þyrftum að
fá fjármála-Kitchencr. Og þegar ein-
hver bóndi ætlar að fara að fjölga
gripum sínum og rekur sig á það,
að hann hvergi getur fengið pen-
*nga að láni, hvorki út á lönd sín
eða veðbréf (bonds), þá er ekki að
furða þó að hann snuddi við og
hirði ekki um að taka ráð af mönn-
uni þeim, — einmitt þeim, sem hann
kennir um þetta!
Eg get ekki áfelt hann.
Bændur vorir þurfa að hafa meiri
peningaráð, ef þeim á verulega að
ganga vel. Og þeir ættu að geta feng-
peningana með lægri rentu. Og
eg sé ekki neina ástæðu til þess, að
ueita bændum um peninga til þess,
að efla og auka bú sin, þegar þeir
hafa nægilcgt veð, að leggja fyrir.
Og ef að vér erum varkárir og erum
nógu vandlátir með yrkingu lands-
ins og forsálir í búsýslu vorri, svo
að vér útpinum ekki löndin, þá er
það víst, að annað eins akuryrkju-
fylki og Manitoba þarf ekkert að
óttast afturför eða harða tíma, þó
nð einstöku óstaðlyndir menn séu
að hrópa um “glötun og eyðilegg-
•ngu”.
En bændur ættu að vara sig á
þeim mönnum, sem eru að bvetja þá
til, að legga landið alt í hveitirækt;
því þá hlýtur að fara svo, að þeir
sái oft lélegu útsæði i illa undirbúið
land.
Það er að visu hverju orði sann-
ara, að land vort er nú i striði, —
að berjast fyrir réttlátu inálefni, og
eg veit það, að það má treysta hverj-
nm einasta bónda í Manitoba til þess
að leggja hið ýtrasta fram til hjálp-
ar Bretum i fé og mönnum. En þó
að vér viðurkennum þörfina, að sem
flestir bjóðist frain til stríðsins, þá
skuium vér ekki rasa að neinu fyrir
ráð fram, svo að glappaskotin verði
sem fæst, þvi að þeirra gjalda menn
æfinlega. Umfram alt þurfum vér að
rækta kornið — og mikið af þvi.
Þér allir ef hægt er. En mnnið þetta:
Heynið ekki að rækta korntegund-
ir, hvorki hveiti né annað, nema á
landi, sem er vel undirbúið. og með
góðu útsxði
Undanfarna mánuði hefir verið
hreyfing mikil meðal bænda, að
brjóta upp nýtt land og taka upp-
skeru af því undir eins. En það er
aðeins bezta land, og það vel undir-
búið, sem mcnn geta farið þannig
með. Akuryrkjudeildin er búin að
komast að raun um það, að menn
skyldu æfinlega brjóta nýtt land
fyrir 25. júní, “baksetja” það aftnr
seinna, og sá svo i það næsta vor.
Enginn niaður ætti að reyna til þess,
að sá korni i nýbrotna jörð, eins þó
að hún sé brotin djúpt og “diskuð”.
Uppskeran er oftast lítil, og jarð-
veginum er spilt með þessu í fleiri
ár á eftir. Þetta á þó ekki við hrís-
Inad og timbur- eða skógarland, sem
menn geta plægt upþ á öllum tím-
um árs og sáð i undireins, heldur á
það við nýtt sléttuland. Vér ætlum
ng, að það sé æskilegt að vara hina
nýu landtökumcnn við þvi, að van-
eaekja ekki að hvila hæfilegan hluta
akra sinna á hverju ári.
Að velja gott útsæði, er atriði, sem
menn mega aldrei undanfella. En
nú er hart um það hjá bændum og
hart um peninga líka, og kunna þvi
bændur að freistast til, að selja korn
sitt snemma. Væri þvi gott, að
bændur tæki útsæðið frá snemma og
fullvissi sig um, að það hafi frjófg
unarkraft nógan. Ef að þeir vilja
senda sýnishorn af korninu, tveggja
únza böggul, ,til Manitobab Agricul
tural College, þá skal það verða
prófað þeim að kostnaðarlausu,
hvað mikinn frjófgunarkraft það
hafi.
Mjög riður á því, að búa landið
vel undir sáninguna á vorin. Mold-
in þarf að vera fín og smámulin;
því að bezta útsæði getur farið illa
og gefið rýra uppskeru, ef hnausar
og klaystykki eru í moldinni, bein-
bart æfinlega, þegar þurt er. Og
hversu nauman tíma, sem bóndinn
hefir, þá ætti hann aldrei að freist-
ast til þess óyndis úrræðis, að diska
aðeins akur sinn og sá svo í hann
þannig undirbúinn. Fyrst og fremst
fær hann aldrei góða uppskeru með
þvi inóti, og svo festast þá allar teg-
undir af illgresi i akrinum, og það
getur kostað hann mörg ár. að berj-
ast við illgresið, — ef hann þá sigr-
ar það nokkurntima. f fám orðum
sagt: Bóndinn verður að hafa það
hugfast, að fljótrKðis- og hroðaverk
á ökrum borga sig aldrei, hversu
hár, sem prisinn kann að vera á
korninu.
Annað er það líka, sem eg vildi
vara bændur við að forðast, en það
er að láta ekki af hendi kynbætis-
gripi sína. En suinir bændur eru
svo gjörðir, að þeir einblina á hina
háu prísa á öllum tegundum korns
og vilja fara að rækta korn citt. F.n
þeir gæta eigi þess, að ef að þeir
láta af hendi gripa sína alla, þá geta
þeir haft stórtjón af því. Það er lítið
um góða kynbætisgripi að ræða, og
verður mjög erfitt að fá þá, svo að
hver sá, sem nú selur gripi sina, á
það á hættu, að géta ekki fengið
kynbætisgripi aftur fyrri en að
mörgum árum liðnum. Það er ekki
einungis hér, sem er hart um þá,
hcldur um heim allan.
Þetta lága verð á gripum, sem nú
er hér, er aðeins í bráð, og kemur af
hinum háu stríðsprisum á korni,
hörgul á peningum, og því, að rýr-
um og lélegum gripum er hrúgað á
markaðinn og seldir fyrir hálfverð,
að kalla má. Þegar striðið er úti, þá
verður feykilega mikil eftirspurn í
Evrópu eftír kyiibætisgripum, en
kornið lækkar aftur í verði; en verð
á lifandi gripuin til frálags verður
hátt, og það lengi nokkuð. Og nú
gengur faraldur um Bandarikin á
gripum, klaufa- og munnsýki, og
veldur stórtjóni og ákaflega mikilli
fækkun; og svo kemur annað, nefni-
lega það, að um alla Norður-Amc-
ríku hafa menn verið svo grunn-
hygnir, að selja til slátrunar mesta
fjölda af kynbætisgripum. Og verði
næsta ár vont, þá þurfa menn að
fæða gripi sina á korni, svo að
mcnn hafi nokkurn hagnað af þeim.
Vér höfum góðar ástæður til að
ætla, að i Alberta og Saskatchewan
verði alisvin helmingi færri en nú,
og eins verður víðar. Af þessu geta
menn séð það, að innan skamms
tíma verða allir þeir bændur i Mani-
toba vel settir og ánægðir. sem nú
halda fast um kynbætisgripi sína.
Eg hefi þá skoðun, að ef bankarn-
ir skildu vel ástandið í Manitoba,
einsog það er nú. hvað griparækt
STRÍÐIÐ.
Sem þrmnuguð leiftrandi logndjúpin rjúfí,
og ljósfleygar snarkandi stofnana kljúfi, —
svo dunar í lofti þá vígloginn vaknar,
og varúðarklafinn á hræsninni slaknar.
Þó hreystin til víga sé helguð í Ijóði,
sú herfrægð er böðuð í tárum og blóði.
Það blóð og þau tár cr til framtiðar fórna,
af fortíð og samtíð, sem kunnu ekki að stjórna.
Þvi mannkynsins svikráð á frelsinu fæddi
þá friðkeyptu dropa, sem þrællyndið blæddi
Og því verður hræsninni sigurinn sætur,
að sjá hvað hún átti þar vaxandi rætur.
Þó rángirnin skrýði sig helgidónss hjúpi,
og hervígðar sálir við stallana krjúpi, —
eg ætla’ ekki frelsinu loggjöf svo leiða,
að lýðurinn sverji þar framtíðareiða.
Svo glaðnar af degi’ eftir dimmuna og hretin.
Hve dýrt mun að cndingu launuð og metin
sú fórn, sem var helguð þeim friðkeypta vegi,
ef friðurinn eilifur ris á þeim degi?
Og þá ris til valda sá guð sem að gleymdi,
sú gullaldar-dagsferún, er mannkynið dreymdi.
við fyrirheit aldanna, og brakandi böndin
og blóðfórnir lýðsins mn siðuðu löndin.
Pálmi Einarsson:
hvort verið ritaðar eða innblásnar
af indverskum anarkistum. Og það
voru þcssi seinni árin hópar af þeim
bæði i Berlín og ððrum háskólabæj-
um. Og byltingamenn indverskir
hafa gefið út dónalegt rit eitt í höf-
uðborg keisarans, til þess að æsa
upp fólkið á Indlandi til ófriðar
móti Breta og Indlands drotni, og
hefir rítlingi þessum verið dreift út
um landið. En hér um bil er það
vist, að háttstandandi mcnn hafa
um þetta vitað, ef þeír ekki hafa
verið valdir að útkomu þess.
En hvað sem þcssu liður þá hafa
Indur svo grcinilega sýnt það, að
Þjóðverjar hafa verið flón mikil,
að hugsa sér að Hindustan myndi
risa upp móti Bretum jafnskjótt og
þeir vissu, að þeir áttu í striði heima
fyrir. Og nú eru menn allir á Ind-
landi eins hugar með það, að Igta
allan kala og sundrung niðurfalla,
en hjálpa Bretum af öllum kröftum
til þess a verja riki þeirra hið mikla
móti öllum árásum.
Það hlitur að hrifa hvern og einn
ánægju og gleði, að lesa hinar á-
hrifamiklu áskoranir, hinna ind-
steypti Manchu keisaranum og ætt
hans af stóli i Kína. Hann hefir ver-
ið að mynda sveit af indverskum
læknum, búsettum á Englandi, er
fara skyldi i striðið.
Þá eru og þeir Bhupendra Nath
Basu og lögfræðingurinn Sinha, sem
sterklega hvetja ianda sina til að
styrkja Breta, og eru þó lögmenn
allir á Indlandi taldir æsingamenn,
einkum frá Bengal. og þaðan er
Sinha.
Þá scgir og fréttaritari frá Cairó
á Egyptalandi frá viðtali sínu við
Furstann af Idar á Indlandi, er hann
var á ferð um Egyptaland. En hann
var á leiðinni að ganga í her Breta
og berjast með þeim á Frakklandi.
Ilann sagði, að það gengi kvika ein
um alt Indland með Bretum og al-
rikinu, og hún næði til allra þjóð-
flokkanna, trúflokkanna allra; það
væri af ást og trygð og trúfestu til
Breta, sem rikti í hjörtum alira, og
styrktist með degi hverjum uni alt
þetta mikla og mannauðga land.
Það væri reyndar undir Breta-
konungi komið, hvað marga hann
vildi kalla i stríðið; en hann var
markaði fyrir þá hér og hvar um
fylkið,
Sem sönnun fyrir því, að “bland-
aður” búskapur (Mixed Farming) er
að verja og hjálpa Englandi i þess-
um þrautum öllum. En mjög fáir
hafa gctað feqgið fullkomna hug-
mynd um það, hve þétt og fast hin-
á fót kominn í Manitoba, má geta ir mentuðu Indverjar flokkast um
þess, hve ákaflega mikið snijör-
gjörð hefir aukist i fylkinu. Árið
1913 jókst hún um eina millión
punda, og þetta ár, sem nú er að
liða, búumst vér við, að hún aukist
fánann Breta.
Það er svo ál^aflega þýðingarmik-
ið atriði, er allir hinir mentuðu Ind-
verjar hafa á augabragði látið í
gleymsku falla allar hinar misinun-
enn um millión punda. Og siðan aðian(ji pólitisku skoðanir sínar og
smjörið hefir verið flokkað (grad-
ed) eftir gæðmn, og mönnum gjört
léttara að selja það, þá hefir smjörið
verið miklu betra og vandaðra.
Miklu fleiri bændur en áðnr hafa
ráðið verkamenn sína til ársins. sem
er stórum heppilegra; og þetta sýnir
að hugsun manna er að dragast að
Mixed Farming.
Eg vildi leggja áhcrzlu á það, að
menn skyldu leggja alt kapp á, að
nota hvert pund af áburði, sem til
fellur á búum þeirra. Af tilraunuin
á fyrirmyndarbúum í Rothamstead
á Englandi, þafa menn komist að
snertir, þá myndu þeir fúsir til þess' fullri raun um það, að vel rotnir á-
að lána bændunuiti peninga, svo að burðarhaugar veita ökrunum frjó-
þeir gætu fjölgað gripum sinum. Og magn i tuttugu ár að minsta kosti.
deild þessi myndi fúslega hefja máls Og á fyrirmyndarbúum er það siður,
á þessu fyrir bændur við banka- að bera á einn sjöunda hluta akr-
félögin (The Bankers’ Association). anua á hverju ári.
Menn hafa haldið þvi fram, að En nú vil eg fara fáeinum orðum
öll deilumál við Bretastjórn á Ind-
landi; — alt þetta er látið niður
falla hjá hinu mlkla máli: hættu
Englands, og háska þeim, sem vofir
yfir öllum heimi. Og þess vegna er
það. að England getur óskelft upp
risið móti vigamönnunum þýzku
með hin breiðu brjóst fylkinga
sinna. Og hin sterkasta sönnun fyrir
þvi, hvaða áhrif þetta hefir, er ein-
mitt það, að Þjóðverjar hefðu aldrei
ráðist inóti Bretum, ef að þeir hefðu
ekki þótzt verið vissir um, að óá-
nægjan við Breta á Indlandi myndi
blossa upp og verða að uppreist yf-
versku leiðandi manna, til sveit- þess fullviss, að hver einasti Ind-
sumarfóður gripanna, eður hagi,
minki stórlega með ári hverjú, þar
sem hagarnir eru plægðir og engj-
arnar þurkaðar. E'ii þctta er engin
ástæða á móti griparækt, þvi að
gnægð af gripa-maís og alfalfa má
rækta á hverju ári um alt Manitoba.
Og akuryrkjudeildin hefir sýnt það
og sannað, að svo framarlega, sem
bændur vilji rækta nógu mikið af
alfalfa, til að blanda við maisinn,
handa gripum sinum, þá geta þeir
fengið bezta gripafóður með því að
hafa þetta tvent saman, eða réttara,
brúka það hvað með öðru.
Það var eitthvað fyrir fjórum ár-
uin, að hart var um fóður i Mani-
toha, og var þá lagt að járnbrautar-
félögunum, að flytja mais fyrir lágt
verð frá Bandarikjunum, og gjörðu
þau það. Nú hefir deild akuryrkju-
málanna gengið i það aftur, og feng-
ið félögin til þess að flytja mais frá
Bandarikjunum fyrir sama gjald og
fyrir fjórum árum, og geta þess not-
ið aUir þeir, sem flytja vilja inn þá
vöru; en þetta á aðeins við Suður-
Manitoba. Frekari upplýsingar má
fá hjá agentum járnbrautarfélag-
anna.
Hver sá bóndi, sem hefir bæði
gripabú og akra þetta ár, og vill
selja afurðir bús sins, er fult eins
vel eða betur staddur en hinn, sem
hefir rúið sig að gripunuin og treyst
eingöngu á hveiti sitt eða kornteg-
undir.
öll fæða, hvort heldur manna éða
dýra fæða, er áreiðanlegt, að verður
i háu verði, og sérstaklega þó gripir
á fæti, og stafar það alt af striðinu,
sem sjá má af þeiin mikla fjölda
hesta, sem Bretar einlægt eru að
kaupa. Og hvað þá verzlun snertir,
þá vil eg geta þess, að Manitoba-
stjórn hefir beðið hcrshöfðinga Sir
Frederick Benson, að hafa hér að
staðaldri umboðsmcnn i Manitoba,
til þess að kaupa hestana og ákveða
um sauðfénaðinn. Það er einlægt að
verða vaxandi eftirspurn eftir sauða
kjöti i Vestur-Canada, og þúsundir
sauðkinda, bæði lifandi fé og slátr-
að, er flutt inn í landið á hverju ári.
Sauðkindur geta menn alið upp
með góðuni hagnaði, og óþarfi að
geta um hinn margbreytta hag, sem
bóndinn hefir af þeim, svo sem það,
að suðféð eyðileggur alt iUgresi.
Bóndinn er viss að græða á sauð-
fénaðinum.
En hvað iltgresi snertir, þá vilj-
um vér geta þess, þeim til upplýs-
ingar, sem htfa akra sína fulhi af ill-
gresi, að akuryrkjudeildin hefir orð-
ið þess visari, af itrekuðum tilraun-
um í Neepawa sveitunum, að menn
geta eyðilagt illgresi með tveimur
aðferðum, — annaðhvort með þvi,
að sá byggi nokkuð seint í akurinn,
eða með því, að plægja þvers yfir
það, sem hefir verið hvílt og plægt
svo (Crossplowing and Summerfal-
low).
Að Iokum vil eg geta þess aftur,
að hroðaverk á ökrum getur aldrei
nokkurntima borgað sig, hversu há-
ir, sem prísarnir éru á hvcitinu.
Menn verða því að kosta kapps um
það, að hafa gott útsæði, og svo hitt,
að búa akurinn vel undir sáningu;
og fyrst og siðast þá skuluð þér
muna það vel, að selja ekki kynbæt-
isgripina yðar. hvað sem i boði er.
Einlægir vinir Breta.
INDLANDS MESTu"MENN ALL-
IR STYÐJA BRETAVELDI
TIL ÞRAUTA.
Eftir Saint Nihal Singh.
Að visu kunna menn að hafa tek-
ið eftir þvi, eða heyrt einhvern óin
af þvi, þokukendan, að furstarnir
og jarlarnir indvcrsku hafi lagt fram
fé og menn og boðið meiri styrk til
ir alt landið, alveg einsog þcir i-
mynduðu sér, að írar mundu risa
upp og hefja borgarastrið.
Þóðverjar voru svo vissir utn
það, að Indverjar myndu hefja upp-
reist, að blöðin þýzku voru full af
skrípamyndum um það. Og hlut-
lausir og áreiðanlegir menn, sem
sloppið hafa burt úr Prússlandi,
hafa fullyrt það, að Þjóðverjar
treystu þvi og voru sannfærðir um
það, að þessi uppreist á írlandi
myndi tefja svo fyrir Bretum, að
þeim yrði ómögulegt að snúast við
og því síður vinna á herskörum
Þjóðverja heima fyrir.
Þetta var ekki að imdra. Þjóðverj-
ar voru búnir að útmála svo hroða-
lega í blöðum sinum meðferð Breta
á Indum og óánægju þeirra við
Bretastórn. Það var fullyrt, að allir
upplýstir Indur væru orðnir þreytt-
ir og leiðir undir oki Breta, og þeir
hötuðu stjörnendur sina hina brezku
af þvi að þeir létu Englendinga eina
hafa öll hin hálaunuðu embætti í
stjórninni og bönnuðu Indum að fá
nokkur ráð yfir fjármálum lands-
ins, eða nokkurri annari deild stjórn
arinnar. Það var fullyrt, að Indur
allir, sem gengið hefðu gegnum há
skóla á Indlandi, og þó sérstaklega
þeir, sem fengið höfðu æðri ment-
un i Evrópu eða Ameríku, væru sár-
ir og reiðir útaf því, að hafa hvorki
málfrelsi eða ritfrelsi og vera grun-
aðir, ofsóttir og eltir af Breta-
stjórn á Indlandi. Sumar greinarnar
þýzku gusuðu um það, að Bretar
væru að sjúga auðinn úr Indlandi
og öllum þess atvinnugreinum; að
þeir kúguðu landsmenn og píndu
með óþolandi sköttum og miskunn-
arlausum rentum. Þá var stjórninni
lika kent um hungurdauðann á Ind-
landi, sem átti að koma af því, að
þeir sæju ekki þjóðinni fyrir nægum
vatnsveitingum eða uppþurkun fló-
anna. Sum blöðin sögðu, að Brct-
ar af ásettu ráði stæðu í vegi fyrir
þvi, að þjóðin mentaðist, og héldu
við deilunum milli hinna mörgu
þjóða og trúarflokko, — alt til þess,
að geta haldið völdunum sem allra
lengst.
En þessar greinar hafa annað-
unga og landa sinna, er þeir hvetja
þá til þess, að flykkjast utan um
fána Breta. Og einhver stcrkasta á-
skorunin kemur frá hinum merka
öldungi Dadabhai Naoroji, nærri 90
ára gömlum, sem hefir varið mest-
um hluta æfi sinnar til þess, að
koma á fót hreyfingu eður mynda
flokk til að vinna fyrir sjálfstjórn
Indlands, innan banda alríkisins,
og um tima hefir átt sæti i neðri
málstofunni á þingi Brcta.
Hann ritar frá smábæ við Bombay
flóa áskorun til landa sinna og seg-
ir meðal annars:
“Hvílík hörmung og voði er það
ekki, sem heiminn hendir núnal —
Stríðið i Evrópu — Hvar eigum vér
Indur að skipa þar bekk? Vér erum
ein þjóðin hins brezka veldis. Látum
oss athuga, hver skylda vor er og
hvar vér skulum sæti eiga.
“Ef að Indland á nokkurntima að
geta vonast eftir, að ná sinni fyrri
frægð og veldi nieð hinni brczku
menningu og framfarahugmyndum,
grundvallað i frclsinu, mannúðinni
og réttlætina, og öllu hinti góða og
mikla og guðdómlega, — þá verða
þeir að ná því fyrir og með hjálp
og styrk Brcta þjóðar, sem sjálf-
stjornandi meðlimir Bretaveldis.
Vér erum fremur öllu öðru brezk-
ir þegnar hins brezka veldis, og af
þvi erum vér nú stoltarí en af nokk-
uru öðru. En svo liggur spurningin
fyrir: Er Bretland komið út i strið
þetta i eigingjörnnm tilgangi, eða
til þess að eflast að löndum og
veldi? Nei, vissulega ekki, Bretar
gengu út i það til þess, að efna orð
sin og loforð, — lcysa af hendi
skuldbindingar sinar: að gæta frið-
ar og velferðar litilmagnans, hinnar
smáu Belga þjóðar.
“Og þar sem Bretar nú berjast
fyrir réttlátum málstað, fyrir vel-
ferð og sóma tnannkynsins og menn-
ingarinnar, þá er skylda vor skýr
og ljós, — að gjöra alt, scm vér get-
um, til þess, að styðja Breta í stríð-
inu og leggja fram til þess lif og
eignir.
Já, eg er ekki í neinum vafa um
það, að hver einasti maður af öU-
um milliónum Indlands hefir aðeins
eina löngun í hjarta sínu, nefnilega
þá, að styðja af öllu inegtoi einsog
hann er fær um Bretaþjóð i hinni
tignarlcgu baráttu hennar fyrir rétt-
lætinu, frelsinu, ærunni og sannri
tign og velferð mannkynsins.
Furstarnir og fólkið á Indlandi
hafa þegar óbeðið og af fúsum vilja
lagt fraiu loforð sin, og engum kcm-
ur annað til bugar, en að styðja
Breta af öllum hug og hjarta, þang-
a til sigur er unninn i þessu mikla
striði.
Þá cr foringi þjóðernismanna a
Indlandi, Bat Gangadhar Tilak, mað-
ur mjög mcrkur, er segir, að Indur
verði að hætta öUum deilum — og
hjálpa Bretum, þvi að með þvi væru
þeir a vinna fyrir sjálfa sig — Ind-
land.
Þá hefir Laipat Rai, hér á Bret-
landi, verið að hvetja landa sina til
að bjóða sig fram, sem læknar og
hjúkrunarmenn, með hermönnunum
sem á vígvelinum eru. Og þó var
hann fyrir nokkru talinn svo hættu-
legur Bretum á Indlandi, að hann
var fastur tekinn og i haldi hafður
um tima, án þess nokkur sök væri á
hann borinn; og þegar hann loks
var látinn laus, fékk hann ei að vita,
um hvað hann hafði sakaður verið
og i fangelsi haldið.
Þá er enn einn mcrkur maður,
Dr. James Cantlie, sérfræðingur i
Harley stræti, sem mest og
verji, ungur eða gamall, myndi fús
og glaður koma, þegar kvaddur væri.
Nú væru háttstandandi menn og
furstar, að keppast um það að bjóða
sig fram.
En þeta kemur alt af eðlilegum
orsökum: Það kemur af þvi, að
Indur sjá og finna til þess, hvað
Bretar hafa gjört fyrir þá. Þcir hafa
komið friði á um allan indvcrska
skagann, þar scm alt var áður i sí-
feldu ófriðarbáli og hver drap ann-
an og rænti. Og þcssi óöld liafði
gengið þar öld fram af öld, er trú-
flokkarnir. þjóðflokkarnir og hinir
pólitisku flokkar höfðu legið i sí-
feldum stríðum og höggvið niður
hver annan. Þeir hafa komið á fastri
stjórn, sem gjörir öllum jafnt'undir
höfði, af hvaða trúflokki eða þjóð-
flokki, sem þeir eru. Þcir hafa sett
á stofn og haldið við ótal menta-
stofnunum. Þeir hafa bætt stórum
hag landsbúa með betri samgöngum
á járnbrautunum, betri vegum, og
brúm yfir ár og fljót. póstgönguiu,
telefón og telegraf; með stórkostleg-
uin vádnsveitiiiguin, mcð þvi að
stofna æðri og lægri akuryrkjudeiid-
ir og efla iðnað i landinu; með því
að hlynna að og styðja til að stofn-
setja samvinnu-lánsfélög, svo að hin-
ir gráðugu lánvcitendur fletti ibúana
siður húð og æru; með þvi að halda
við skólum um landið, akuryrkju-
iðnaðar- og verzlunarskólum, og auk
þess æðri skólum. Þeir hafa aukið
og styrkt andlega og siðfcrðislega
vclferð landsbúa, með þvi að veita
mönnum fullkomið trúfrelsi. Og
sannarlega getur það ekki lítilræði
heitið, þó að margt sé enn eftir að
gjöra.
Þessi mentun, sem Bretar hafa
veLtt Indlandi, hefir, þrátt fyrir þá
galla, seni hún kann að hafa, nú
þegar gört hina mentuðu Indverja
hæfa til þess, að taka á möti menn-
ingu Austurlanda; hún hefir gjört
Indverjum mögulegt, að meta og
viðurkenna stofnanir og hugsjónir
Breta, og mikill fjöldi þeirra er orð-
inn brezkur að meira eður minna
leyti.
Það er því ekki að undra, þó að
Indverja fýsi að standa Bretum öxl
við öxl i heiftar-fangbrögöum þeirra
við Þjóðverja. Og nú sést það svo
vel, að hvaða pólitiskum flokki, seni
Indverjar tilheyra, þá getur ekki
nokkur hlutur rótað og þvi siður
kollvarpað yfirráðum Breta á Ind-
landi. Þeir vilja ekki láta slita sig
frá Bretlandi. Og svo mun um fleiri.
sem vit hafa nóg til að sjá það, að
þar er styrkurinn að styðja hinn
veika »g þar er vængurinn að flýja
undir.
Konan segi til sín.
Syðriey, 17. okt. 1914.
Eg leyfi mér að leita til útgefenda
Heimskringlu og óska þess, að þeir
vildu auglýsa i blaði sinu, hvar kon-
an Guðrún Guðmimdsdóttir, dóttir
Guðmundar Sigvaldasonar frá Vind-
hæli og Guðriðar ljósmóðir er nið-
ur komin í Ameríku. — þvi hún á
arfsvon hjá mér, en bréf þau, er eg
hefi til hennar sent, hefi eg ekki
fengið svar upp á.
Virðingarfylst,
Björn Arnason,
hreppstjóri Vindhælishrepps, Húna-
vatnssýslu, íslandi.
— Samkvæmt ofanrituðu biðjum
vér Guðrúnu þcssa, eður hvern, sem
veit, hvar hún er niðurkomin, að
senda Heimskringlu utanáskrift
hennar og verustað hið allra fyrsta,
bezt svo að vér getum sett það í blaðið
studdi og hjálpaðiSun Yat Sen, semj og sent heim til spyrjanda. —Ritstj.