Heimskringla - 18.03.1915, Blaðsíða 7
WINNIPEG, 18. MARZ 1915.
HEIMSKRINGLA
BLS. 7.
Fasteignasalar.
THORSTEINSSON BROS.
Byggja hús. Selja lóðir. Úfc-
vega lán og eldsábyrgðir.
Room 515-17 Somerset Block
PHONE MAIN 2992
J. J. BILDFELL
FASTKIGN AS AL.I.
tl.ion Bank Sth. Floor No. 820
Selur húB og lóhlr, og annaTS þar afl
lútandl. trtvegar peningalan o. ri.
Pbone Matn 2085
S. A. SIGURDSON & CO.
Hásam skift fyrir lönd or lönd fyrir hás.
L6n og eldsábyrgö.
Room : 208 Carleton Blðg
Siml Maln 4403
PAUL BJERNASON
FASTEIGNA8ALI
Selnr elds, lífs og slysaábyrgd og
útvegar peninga lán.
WYNYARD,
SASK.
I. 1. Swanson
H. G. Hlnrllcson
J. J. SWANSON & CO.
PASTEIGNASAIaAR og
penlnga mlttlar
Talsfml M. 2597
Oor. Portapre and Garry* Wlnnlpegf
J. S. SVEINSSON & CO.
S.lja lótiir i bæjum vesturlandslns
og sklfta fyrir búJartSlr og
Wlnnipeg lóbir.
Phone Main 2844
710 MelNTYRE HLOCK, WINNIPEG
Lögfræðingar.
Graham, Hannesson & McTavish
LÖGFRÆÐINGAR
907—«08 CONFEDERATION LIFE BLDG.
WINNIPEG.
Phone Matn 3142
GARLAND & ANDERSON
Arnl Anderson E. P. Garland
LÖGFRÆÐINGAR
SOl Electric Railway Chambers.
PHONE MAIN 1561
JOSEFH J. THORSON
18LENZK1JR LÖUFII/EÐINOL'R
Aritun:
SffcFADDEN * THORSON
1107 McArthur Bldg.
Phone Main 2671 Winnlpeg
H. J. PALMASON
Chartkred Aocodntant
Phonk Main 2T3S
807-800 SOMERSET BUILDING
Læknar.
DR. G. J. G1SLAS0N
Phyalcian and Snrgeon
Athygll veitt Augna, Eyrna og
Kverka SJúkdómum. Asamt
lnnvortls sjúkdómum og upp-
skurbi.
18 South 3rd St., Grand Forks, N.D.
DR. R. L HURST
meölimnr konnnglega sknrölœknaráösins,
átskrifaönr af Jkonnnglega lœknaskólannm
( London. Sérfrreöingnr 1 brjóst og tauga-
veiklun og kvensjákdðmum. Skrifstofa 305
Kennedy Building, Portage Ave. ( gagnv-
Eatous) Talslmi Main 814. Til viötals frá
10—12, 8—5, 7-9.
D R. J. STEFÁNSS0N
401 Boyd Bldg., Cor. Portage Ave.
og Edmonton Street.
Stundar eingöngu tugnt, eyrna, nef
og kverka-sjúkdóma. Er aö hltta
frú kL 10 tll 12 f. h. og 2 tll 6 e. h.
Talslml Maln 4742
HelmUIi 105 Ollvfln 8t. Tnls. G. 2S1S
DR. S. W. AXTELL
OHIROPRAOTIO & ELE0TRI0
TREATMENT.
Engin meOul og ekki hnifur
í#8Vi Portsge Ave. Tali. M. 3296
Taklö lyftlvólina upp tllRoomóuS
Lærið Dans.
Sex lexfur gera yTinr
fnllkomnn k«»n(nr
$r».00 — PRIVAT tll-
elnnlrKn.—
Knmltl, Nfmin, Mkrlfltf
Prof. og Mrw. B. A.
WIRTH, 808 Kenn-
Inerton Blook. Tal-
Hlml M. 4582.
Gistihús.
MARKET H0TEL
146 Princess 8t.
á mðti markablnum
Bestu vinföng vindlar og abhlyn-
ing góö. íslenzkur veltingamaö-
ur N. Halldorsson, leiöbelnir ls-
lendlngum.
P. O'CONNEL, elgandl WINNIPEG
ST. REGIS H0TEL
Smith Street (n&lægt Portage)
Enropeán Plan. Bnsiness manna máltlöir
frá kl. 12 til 2, 50c. Ten Conrse Table De
Hote Jinner $1.00, meö v*ni $1.25. Vér höf-
nm einnig borösal þar sem hver einstaklin-
gnr ber á sitt eigiö borö.
McCARREY & LEE
Phone M, 5664
Dominion Hotel
523 Main Street
Bestn vluogvindlar, Gistiugog fæói$l,50
Máltfö .............. ,35
Minii 91 1131
B. B. HALLD0RSS0N, eigandi
Hitt og þetta.
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um út-
farir. Allur úthúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
813 Slierbrnoke Street
Phone Qarry 2152
GISLI G00DMAN
TINSMIDUR
VerkstœTli:—Cor. Toronto 8t.
Notre Dame Ave.
and
Phone
Garry 2988
Helmllla
Garry 899
SHAW’S
Stærsta og elzta brúkaðra
fatasölubúðin f Vestur Canada.
479 Notre Dame Avenue
Pólland.
(Framhald frá 3. bls.).
breyting á hugarfar hans, og varð
hann afturhaldsmaður á efri árum.
Allir þeir, sem nokkur áhrif höfðu
við Rússakeisara, voru afturhalds-
menn og andvígir frelsi Pólverja;
en Pólverjar voru stórir og stifir og
gáfu andstæðingum sinum stöðugt
höggstað á sér. Loforð keisarans, að
leggja Lithúaníu undir Pólland, var
aldrei efnt, og einlægt urðu Pólverj-
ar óánægðari og óánægðari út af
meðferð mála þeirra i ríkisráði
keisarans.
Árið 1825 dó Alexander, en til rík-
is kom bróðir hans, Nikulás fyrsti.
Var hann hinn harðsnúnasti ein-
valdsherra, og eftir fáein ár varð ó-
ánægjan svo mikil á Póllandi, að
uppreistareldurinn fór um landið,
sem logandi bál i þurri sinu. Pól-
verjar elskuðu frelsið umfram alt
annað.
Árið 1830 risu þeir upp Frakkar
og Belgar, og óðara gjörðu Pólverj-
ar slikt hið sama. Þeir ætluðu, að
brjóta af sér okið Rússa. Fyrst risu
upp hermennirnir i Warshau. Það
hefði verið létt, að sefa uppreist þá
undir eins; en þar var þá enginn,
sem hirti uni það, eða dirfðist að
taka í taumana.
Helztu menn ríkisins voru mót-
fallnir uppreistinni, því að þeir
vissu, að hún gat ekki lánast, og
þeir voru hræddir við hefndir þær,
sem á eftir kæmu. Allur múgur þjóð-
arinnar hafði enga æfing í hernaði,
og voru bændur, en ekki hcrmenn
að hugsunarhætti. En þeir fylgdu
máli sinu eigi að siður fast fram,
með fyrirtaks kappi. í Frakklandi,
Bandarikjunum og á Englandi voru
menn þeim mjög hlyntir og létu
það í ljósi; -— en engin þessara
stjórna vildi ganga i málin með
þeim. Og nú kom strið, sem stóð i
niu mánuði, og frá þvi fyrsta var
enginn eti á, hvernig fara myndi að
lokum.
Uppreistin var bæld niður árið
1831, og nú var Pólland ekki kon-
ungsríki lengur. Stjórnarskráin var
úr gildi nuinin og sett i staðin her-
mannastjórn. Pólland varð jarls-
dæmi og jarlinn var landstjórinn —
Govcrnor General — af Warshau.
Uppreistarmönnum var harðlega
hegnt. Margir voru af lifi teknir og
margir sendir til Siberiu. Þúsund-
ir Pólverja flýðu til annara landa,
il Parísar, Berlinar og Vinarborgar,
og hvar sem þeir komu eða fóru, þá
voru þeir æfinlega fúsir og fljótir
að gripa til vopna fyrir frelsið. En
þessi hreyfing þeirra á Póllandi
hafði ekki aðra þýðingu fyrir heim-
inn, en að draga að þeim athygli
stórþjóðanna og styrkja frelsishreyf-
ingarnar á Frakklandi og í Belgíu.
En þegar Pólverjar voru bældir
niður þarna, þá varð það að nokk-
uru leyti orsök til þess, að hvar sem
Pólverjar voru í Prússlandi eða
Austurriki, þá var harðara farið
með þá; þeir voru grunaðir og svo
beitt við þá hörku og kúgun á allar
lundir og það stundum miskunnar-
laust.
1 Rússlandi, i löndum þeim, sem
Rússar höfðu tekið frá Póllandi
(Rútheníu), var borgin Vilna. Þar
var háskóli mikill og góður. Mest
voru þar Pólverjar kennarar og læri-
sveinar. Þarna var hinn mesti
þroski og andlegur uppgangur Pól-
verja. En Rússar gátu ekki þolað
það, og gjörðu alt til að hnekkja þvi
og eyðileggja, og loks lokuðu þeir
báðum háskólunum, bæði i Vilna og
Warshau. Það var talinn glæpur og
lögð sekt við, að verða uppvís að
því, a hafa skáldrit og ljóð pólsku
skáldanna og sögu Pólverja í fórum
sínum, og blöðunum var bannað að
flytja greinar um stjórnmál þeirra.
Pólsku hermönnunum var skift
niður á milli rússnesku herflokk-
anna. í millíónatali voru katolskir
Pólverjar reknir inn í grísku kyrkj-
una, og alt svo gjört, sem hægt var
til þess, að afmá með öllu tungumál
Pólverja. Það var lagt hið mesta
kapp á það, að gjöra alt svo rúss-
neskt, sem auðið var. Pólland var
skoðað sem liernumið land.
1 löndunum, sem Austurríki tók,
var meðferðin á Pólverjum hin
sama. í löndunum, sem Prússland
tók, var það dálítið skárra. Frelsis-
hugmyndirnar voru sterkari hjá
Prússuin en báðum hinna ríkjanna,
og þar af leiddi, að kúgunin varð
lítið eitt vægari. Og á árunum 1830
—1848 varð Posen (i Prússa lönd-
um) miðpunktur þessara neista
pólskrar menningar, sem eftir lifðu
allar þessar ófarir og hrakninga.
En alt þetta jók og magnaði hat-
ur Pólverja til allra útlendra vald-
hafa; öll sund voru þeiin nú lokuð
til pólitiskrar starfsemi með lögum,
og þessi kúgun þjóðanna æsti þá ,til
óspekta og uppreista. Hér og hvar
um öll þessi pólsku lönd var ó-
nægjan einlægt að brjótast út við og
við, i stærri og smærri stýl. Ein upp-
reistin hófst árið 1846, í lönduni
þeiin, sem Austurriki hafði fengið,
og var þá beitt bæði slægð og grimd
við landsbúana.
Metternich var þá við stýrið i
Austurriki; en hann var vitur og
brögðóttur jafnan og lék nú á fá-
fræði landanna pólsku og kom þeim
til að trúa því, að landeigendur og
aðalsmenn þeirra hefðu ætlað að
koma á þrælahaldinu aftur, likt og
þegar bændurnir og alt þeirra
skyldulið fylgdi landinu og var alt
eign landeigandans, einsog landið,
eða biijörðin. En pólsku bændurnir
voru allir leiguliðar. Með þessu æsti
Metternich þá á móti landeigend-
unum og kom þeim til þess, að
slátra öllum landeigendum i löndun-
um, sem þeir bygðu, eða mestum
hluta þeirra, — slátra mönnunum,
sem vildu leggja lifið i sölurnar fyr-
ir velferð þeirra! Þetta verður óaf-
máanlegur blettur á sögu Austurrík-
is og Metternichs. Svona eru menn-
irnir heimskir oft og tiðum.
Af Póllandi var þá aðeins eftir
lýðveldið Cracow, í vesturhorninu
á Galiziu, svolitill blettur, i kringum
bæinn Cracow. Og nú tóku Austur-
riksmenn það líka, — lögðu hramm-
inn yfir seinasta hólinn, eða hælið,
sem Pólverjar höfðu flúið á til að
halda lifandi neista frelsisins, sem
þeir elskuðu svo heitt. Alt var nú
farið, land og lýður; frelsishug-
myndirnar allar bældar niður, en
fólkið kúgað og hrakið.
Það var reyndar engin uppreist
i löndunum, sem Prússar fengu; en
það kom af því, að þeir höfðu svo
strangar gætur á þeim og beittu þá
svo mikilli hörku, að þeir naðu
varla andanum, og þvi síður, að
þeir gætu hreyft sig. En árið 1863
risu Pólverjar i löndum Rússa enn
upp; fyrst i Póllandi og svo í Lith-
úaniu, hinu mikla ríki, sem lágðist
t-i Póllands 1386. Breiddist sú upp-
reist um alla Lithúaníu, suður að
Svartahafi, og meira eða minna um
öll löndin gamla Póllands; en hún
var með ráðleysu hafin og litlu
viti, þvi að við ofurefli var að eiga.
(Niðurlag næst).
H.JOHNSON ii
Bicyle & Machine Works ;;
Gjörir við vélar og verkfæri
reiðhjól og mótora, skerpir
skauta og smíðar hluti 1 bif-
reiðar. Látið hann sitja fyrir
viðskiftum ykkar. Alt vel af
hendi leyst, og ódýrara en hjá
öðrum.
651 SARGENT AVE. J
♦ ♦♦♦»♦♦»♦•♦■♦♦♦♦♦♦♦»♦♦»♦>♦♦♦♦
NÝ VERKSTOFA
Vér erum nú faerir um að taka i
móti öllum fatnaði frá yður til a®
hreinsa fötin þin án þess að væta
þau fyrir lágt verð;
Suits Steamed and Pressed..EOc
Pants Steamed and Pressed. .26e
Suits Dry Cleaned..$2.00
Pants Dry Cleaned...50e
Páið yður verðlista vom á öllua
aðgjörðum skófatnaðar.
Empress LaundryCo.Lti
Phone St. John 300
COR. AIKENS AND DDTPERIK
Sextíu manns geta fengið aðgant
að læra rakaraiðn undir eins. Tii
þess að verða fullnuma þarf aðeins
8 vikur. Áhöld ókeypfs og kaup
horgað meðan verið er að læra.
Nemendur fá staði að enduðu námí
fyrir J15 til $20 á viku. Vér höfum
hundruð af stöðum Jþar sem þéc
getið byrjað á eigin reikning. Eftir-
spurn eftir rökurum er æfinlega
mikil. Til þess að verða góður rak-
arar verðið þér að skrifast út fri
Alþjóða rakarafélaginu.
INTERNATIONAL BARBER
COLLEGE.
Alexander Ave. Pyrstu dyr vestao
við Main St., Winnipeg.
Xslenikur Ráösmaöur hér.
Vér höfum fullar birKÖlr hreinustu lyfja
Off me&ala, KomiÐ með lyfseöla yöar hing-
aö vér gerum meöuliu nákvæmleéra eftir
ávlsao læknisius. Vér sinuum utausveita
pöuuDum ok seljum fciftingaleyfi,
C0LCLEUGH & C0.
Notre Dame Ave. A Sherbrooke 8L
Phone Garry 2690—2691
E. J. SKJÖLD
DISPKNSING CHKMIST
Cor. Welllngrton and Slmcoe Sts.
Phone Garry 4368 Wfnnlpeg.
SKAUTAR SKERPTIR
SkrúfaTSir e$a hno75a?51r & shó &n
tafar Mjög fín skó vlóger?) & meí-
an þu bíöur. Karlmanna skór hálf
botnaöir (saumaö) 16 mínútur,
gúttabergs hœlar (dont sllp) eTJa
leöur, 2 minútur. STEWART, 193
Pacifla Ave. Fyrsta bú5 fyrlr
austan aöalstrœtl.
Á efri myndinni sjáiS þér Belgi í skotgTÖf einni
og þó grunnri; þaÖ var snemma í stríðinu, og menn
voru þá ekki farnir að grafa djúpar grafir. ÞjóÖ-
verjar eru á leiðinni og Belgir bíSa þeirra þarna. —
Ungir menn flestir þeirra.
NetSri myndin er af borg á Frakklandi. ÞjóSverj-
ar eru búnir að skjóta á hana meS sprengikúlum,
og hún liggur í rústum. Hvert eitt einasta hús
brotið. Sum ekkert annað en múrsteins hrúga;
sum hafa brunnitS niSur til grunna.
Þetta er aSferSin bamentuSu mannanna, sem
áttu aS vera postular heimsins. Þarna sjást merki
hnefans og gamla Krúpps og Vilhjálms keisara. —
Belgía, Rússlana, Pólland, Elsas og Galizía nafa
marga staSi slíka til aS sýna og svo alt Norour-
F ra.v.-.a.-d.