Heimskringla - 01.04.1915, Qupperneq 2

BLS. 2
HEIMSKRINGLA
WCNNTPEG, 1. APRÍL 1015f
THE CROTO DRUG CO.
WINNIPEG
Bœtír
Rjádega
Ábyrgst
RHEUMA TIC
TREATMENT
VeríS $1.50
Rafmagns heimilis áhöld.
Hníkea Rafmagms Bldarélar
Tkor RafmagnB Þrottavélar
Red Eafmagns Þvottavélar
Harley Vacuum Gólf Hreinsarar
“L»c»" Nltrogen og Tuagotca Lanp-
ar.
Rafmagns “Plxtures**
“Unlversal” Appllances
J. F. McKENZIE ELECTRIC
CO.
283 Kennedy Street
PbMO Matn 4*64 Wtnnfpeg
VlOgJörílr af SIlu tagl fljétt og vel
af kendl lefstar.
D. GEORGE & C0.
General House Repairi
CaMaet Mnkere aad Ppfceksterere
Furnlture repalred. npkolstered and
oleaaed, french pollsklag aad
Hardweod Flnlshleg, Furni-
tare packed for shlpmeat
Chalrs neatly re-eeeed.
Ffcaae Cn.i y ZU2 W gfceefcreefce St.
THE CANADA
STANDARD LOAN CO.
ASaJ SkrUstefa. Wfcifcec
$100 SKÖLDABRÉF SELD
Tllþæglnda þeim seen hafa smá npp-
kseSlr tll þese al kanpa. sér i hag.
Upplýslngar og vaxtahlntfall fœst
á skrifatofnnal.
J. C. Kyle, rtBaaelur
428 Mata Street, Wkulfeg
Piano stilling
Ef þú gjörlr árs samning um
að láta stilla þitt Piano eða
Player Píano, þá ertu œfinlega
viss nm að hljóðfæri þitt er 1
góðu standi. Það er ekki að-
ein« að það þurfi að stilla
piano, heidur þar að yfirskoða
þau vandlega.
Samnings verð $6.00 mn árið,
borganlegt $2.50 eftir fyrstu
stillingu, $2.00 aðra og $1.50
þriðju.
H. HARRIS
1M SPENCESTREET
CARBON PAPER
tor
TYPEWRTTER—PENCIL—
PEN
Typefirriter Ribbon íor every
atake of Typewriter.
G. R. Bradley
& Co.
304 CANADA BLD0.
Phone Garry 2899.
BrúknWar sanmavélar met hæfl-
legH vertSL; nýjar Singer vélar,
fyrlr penlnga út i hönd eha tll letlgu
Partar I allar tegundlr af vélum;
atgjlrl á öilum tegundum af Phon-
nographs á mjög lágu verUL
J. E. BRYANS
531 SARGENT AVE.
Okkur vantar duglega “ageota" og
verksmala.
Aðeins Fáir Dagar
d ah gieðjast yfir
Drewrys
Bock Beer
Byrjar 1. apríL
Allir vínsalar. eða beint frá:
L L Drewry, Ltd., Wmnipef.
Mentaður maður.
(Erindi ettír Þorstein eand.
Björnsson, sem halda skyldi
& Skjaldborgar-skóla 15. jan. síð-
ast liðnn, — þótt atvika vegna
væri það ekki flutt þar).
I>að hefir lengi verið mikið f
munni hjá íslendingum (eigi síður
en öðrum þjóðum), að vera ment-
aður maður. Sigldir menn og
mentaðir menn voru fyrir skemstu
settir á sama hefðarbekk á íslandi:
skör fyrir ofan alþýðuna. Embætt-
ismenn sem bæði voru sigldir og
mentaðir, voru svo auðvitað rjóm-
inn úr hefðarflokknum. Stóðu þeim
engir á sporði nema útlending-
a r. Þeir voru æðstir allra.
Um allan heim er mentun að
nafni til hátt hafin; þótt hæði gildi
hennar og markmið sé allmisjafnt í
hinum ýmsu löndum. Vanalegasta
merking í mentun er: skólaganga;
og vanalega markið það: að kom-
ast f vissa stétt eða stöðu; miðdep-
illinn f markinu: upphefð eða auð-
ur, — ekki sízt hér í landi, þar sem
sá efnaðasti er æðstur talinn.
Eftir minni meiningu er þessi
merking og þetta mark mentunar
alveg röng, þótt algeng sé. Rétta
merkingin og markið: sú almenna
þ e k k i n g, sem veitir víðtækan og
frjálsan s k i 1 n i n g á lífinu. Mið-
depillinn f markinu: að láta sem
mest gott a sér leiða. ,
Til að nema er lærisveinn í skóla
settur. En svo er spurningin: Hvað
á hann að nema? Síðasta svarið er
auðvitað: Það, sem að mestu gagni
getur orðið (honum sjálfum og öðr-
um). — Ekki sízt hér í landi er gagn
yfirleitt miðað við fjáröflun; og
verður þá mentunin að eins leið
upp að arðvænlegri hefðarstöðu.
Þ. e.: mentunin verður handverk,
sem gefur svo og svo góðan arð.
Bezta mentunin þá sjáifsagt sú, sem
mest gefur í aðra hönd! Samkvæmt
því verður þá mentagyðjan vinnu-
kona Maminons.
Eftir þessum skilning á mentun
verður akólagangan eins konar
þrautáleið, sem maðurinn hiýtur að
ganga til þess að komast upp á
þann pall, þar sem staðan er veitt.
Mætti líkja leiðinni við langan,
þröngan og dimman gang, eins og
t. a. m. bæjargöngin á íslandi, sem
að lokum liggja inn í háan og
bjartan sal. Inst í salnum er pallur,
þangað sem aðkomumenn eru kall-
aðir smátt og smátt, og þeim réttur
lokaður kassi, sem hringlar í. Kass-
inn er staðan; en innihald hans
arðurinn, sem staðan gefur af sér.
Þegar hann er fenginn, þá er hnoss-
ið hlotið, komið að hámarki lífs-
ins; — nema ef unt væri að ná í
annan kassa enn stærri.
Sé svona litið á mentun og til-
gang hennar, má nærri geta, hvað
djúpt ristir áhuginn á náminu. Að
vísu þarf auðs- og upphefðar-mark-
ið í mentuninni als ekkert að draga
úr áhuganum á henni, utan frá séð.
Síður en svo. Hitt er annað mál, að
lagður sé neinn krókur á hala sinn
til að festa þekkinguna sem bezt sér
í minni, hvað þá að láta hana
móta anda sinn til einlægrar
innskoðunar. Heldur það gagn-
stæða: henni kastað frá sér cins og
fornum flíkum, eftir að hún er húin
að ganga sér til húðar á námsleið-
inni. En á þeirri leið er það aðal-
atriðið, að ná sem mestu lofglamri
í prófunum. Því prófin eru aðgöngu-
miðar að pailinum, þar sem stöð-
urnar eru veittar. Hitt er þá minna
um vert, hvað maður veit; nóg ef
maður kemst svo yfir þröskuldana,
að lialdið sé, að rnaður viti það,
sem vita skyldi. Líkt og það, sem
gleypt er í sig í ofboði, og selt svo
jafnótt upp aftur. Slíkt er algeng-
ara, en frá verði sagt. Sem minsta
fyrirhöfn fyrir skólagöngunni. Sízt
meira en skólinn fyrirskipar. Það
væri óðs manns æði! Því er það,
þótt ótrúlegt megi þykja, að eg hefi
þekt ýmsa menn als ólærða, sem
báru af fjölda “mentaðra” manna,
hvað sanngildi mentunar snertir, þ.
e. að víðtækri og vel glæddri
þekkingu. ,
Það er langt frá því, að eg sé á-
nægður með það nám, sem gjörir
prófin aðaltilgang leiðarinnar,, jafn-
vel þó vel sé rækt. Alt nám er einsk-
is vert sem sönn mentun, svo fram-
arlega sem ekki vakir hjá nemand-
anum lifandi áhugi til að ná sem
mestri og beztri þekkingu, bæði í
almennum efnum og einstaklegum,
þ. e. hver í sinni sérgrein, — hvað
svo sem allri prófgylling við víkur.
Að öðrum kosti verður námið lík-
ast kornyrkju, þar sem að eins er
plægt og sáð, en svo hlaupið frá
ökrunum óuppskornum, og alt
lendir í órækt. — Það er oft dæmt
um hæfiieika ungs manns eða ung-
lings eftir þvf, hvernig honum gekk
skóianám. Það er alt miðað við það,
hvað laginn eða heppinn hann hef-
ir verið í því, að hoppa yfir prófa-
þröskuldana. Um sanna þekking
verður ejíkert vitað, sfzt hve djúpt
hún ristir. En víst er þetta þó stór-
um þakkarvert hjá hinu, sem ýmsir
láta sér nægja, a. m. k. lengi vel
fram eftir: skrfpaleikjum, ærslum
og órum; svo eg haldi fyrri líking-
unni, — sem stympast og stangast
inn eftir öllum göngum, einsog stóð
1 rétt, og reka sig svo á til meiðsla f
öðru hvora spori.
En svo að eg víki aftur að þeirri
“mentun”, sem nær eingöngu er mið-
uð við upphefð eða auð, þá er það
í rauninni engin mentun; ekki
fremur en hægt er að kalla hnef-
leikarann mentaðan mann. Hitt er
hið eina mentunarmið, sem nokk-
urs er vert: að verða sem sannvitr-
astur, þ. e. öðlast sem víðtækastan,
dýpstan og skýrastan skilning á líf-
inu, og miðdepillinn: að láta sem
mest gott af sér leiða. En til þrosk-
unar mannsandans er margháttuð
þekking eitt meginatriðið. Því sönn
þekking gjörir hvorttveggja: lyftir
hug manns yfir þrengsli hversdags-
lífsins og heldur honum jafnframt
föstum við stað og stund. Ef ekki
lifnar hjá unglingnum á n'ámsárun-
um hrein löngun til að læra sem
mest af lífsins sannleik, þ. e. hinum
ýmsu boðorðum í lögmáli heimsins,
þá verður alt mentabraskið lftils
vert, líkast eins og — ástalaust
hjónaband. Aristóteles segir, aö
rótin á þekkingunni sé röm, en á-
vöxturinn sætur. Til eru þó þeir
menn, sem frá því fyrsta þóttu þær
stundir sælastar, sem þeir vora að
fræðast. ,
Sízt vil eg þó með þessu segja, að
eg gjöri ölium fróðleik jafnhátt
undir höfði; alt sé undir því kom-
ið, að gleypa í sig innihald sem
flestra bóka og fjölbreyttastra. Það
er með andans fæðuna eins og þá
líkamlegu: ekki alt undir því
komið, að neyta sem mests, né held-
ur þess, sem bezt er á hragðið. Hitt
meira um vert, að manni verði að
hollustu það, sem maður neytir. En
til þess útheimtist hæði, að maður
kunni að velja sér í munn, enda
það að skemma ekki meltinguna á
ofnautn. Það er t. d. ekki svo lítið,
sem margir unglingar hér lesa auk
skólagreina; blöðin daglega, og svo
heilan haug af sögum árlega, ýmsir
þeirra. En vafi getur á leikið, hvort
mest af þessu mætti ekki eins vel
ólesið vera: augnabliks-gleps, sem
engar rætur festir og að engu haldi
kemur. Sama er og vafalaust að
segja um ýmsan þann “fróðleik”,
sem skólarnir bjóða. Hann er að
sumu leyti æfing ein, eins konar
glfmubrögð, sem styrkja og herða
hugann. Og jafnvel slæðist sitt
hvað með, sem eins mætti ólært
vera; hefir hangið af vana í lær-
dómsgrcina lestinni. Móske sumt,
sem veikir sálarvöxtinn. — Það er
til of mikils mælzt, að ætla ungling
framarlega á námsvegi, að velja sál-
arfæðu sér til fullra nota. Sá þroSki
fæst ckki fyr en síðar. En sjálfsagt
er sem fyrst að reyna að gjöra sér
grein fyrir gildi námsgreinanna,
draga til sín dýrasta kjarnann úr
efni þeirra, en hafna hinu. Jafn-
framt skal eg taka það fram, að fag-
urt mentamerki þykir mér það af
lærðum manni, hversu víðförull,
sem hann er orðinn á Jeiðum lífs og
lærdóms, ef hann geymir sér í minni
eins og helga dóma úrvalsbrot af
ýmsum fróðleik úr heimafjörum
hugfara sinna (þ.e. frá fyrstu náms-
árunum), og hefir langfægt þau með
glöggum rökdóm og skýrurn skiln-
ingi.
Það er alstaðar of lítið af sannri
þekkingarlöngun. Jafnvel þar sem
fróðleiksþráin er á nokkuð háu
stigi, láta menn sér nægja, að til-
einka sér skoðanir annara (í hók-
um og utan hóka) efa- og athugun-
arlaust. En “betur má, ef duga
skal”. Lærisveinninn (eða réttara:
nemandinn, — mey sem sveinn) á
sem fyrst að venja sig á, að r e y n a
og prófa alla hluti á eigin hönd.
Flestir mestu vísindamenn hafa
byrjað tiiraunir sínar á námsárum.
Sú þekking, sem að eins er utan að
lærð, er eins og fundnir peningar:
vill fljótt eyðast úr minnissjóðnum,
eða þá hangir í huganum, líkt og
lausar tennur í gómi; — í stað þess
að öll þekking á að verða eins og
lfsgróður, sem fest hefir rætur í
huganum, þótt fræin séu aðfengin.
Yfirleitt er mönnum of gjarnt, að
nærast á niðursoðnum hugsunum
annarra, að því leyti sem þeir nema
til sín nokkra sálarfæðu; í stað
þess að græða og glæða hugsanirn-
ar hver fyrir sig, ef ekki beint að
s k a p a þær. Efa, reyna, rannsaka
og prófa alt, velta því fyrir sér í
krók og kring, undir stækkunar-
gleri óþreytandi skoðunar; mynda
sér svo smátt og smátt niðurstöðu-
ályktun, sem aldrei má þó fá að
skorpna né stirðna, frekar en svo, að
unt sé að umbæta “eftir æðri og
hetri þekkingu”. í rauninni er það
ekki annað en ósjálfstæði og leti,
hvað mönnum er ógjarnt, að rök-
rýna skoðanir og ályktanir ann-
arra. Skólagcnginn maður hefir má-
ske alla ævi sömu skoðun á því og
því atriði eins og kennari hans eða
bókin, sem hann lærði þá grein af.
Alt að einu standa menn í kyrkju-
og pólitískum -flokkum, og merkja
sjálfa sig eins og fé undir þær skoð-
anir, sem sá flokkur hefir fest á
fána sinn. Fólkinu er svo gjarnt, að
fara eftir “barnatrú” sinni í flest-
um efnum alla sína ævi. Enda er
það fyrirhafnarminst, að vera
spurningabarn ævilangt; láta hjá
líða að hugsa sjóifir, en lifa á
“ready made” hugrenningum ann-
arra. — En ekki ncita eg því, að
meira þykir mér hitt vert: að verða
sem allra fyrst sjálfstæður
maður í andlegum efnum, ekki síð-
ur en atvinnumálum; og aldrei of
snemma á því byrjað. Hver ung-
lingur á sem allra fyrst að glæða
hjá sér sjálfstraust; ekki barna-
skapar-oflæti, sem hrekkur sundur
eins og of hrýnd egg eða of hertur
strengur, ef nokkuð verulegt á reyn-
ir, — heldur karlmensku-festu.
Ungi maðurinn á mentabrautinni
á sem allra fyrst hann getur að
mynda sér ákveðnar skoðanir um
hlutina kring um sig, hugsjónir
þær, sem hann les og heyrir um, og
atburði þá, sem orðið hafa á vegi
hans; móta svo þessar skoðanir æ
betur og betur, eftir því sem þekk-
ing hans vex og halda þeim umbót-
um áfram alla ævi.
Samhliða þvf, að nemandinn
verður maður í skoðunum, á hann
einnig að verða maður í f r a m -
g ö n g u. Þekking og sjálfstæðar
skoðanir hljóta að gjöra menn göf-
uga í hugarfari, 'víðsýna og félags-
lynda. En ytri hlið hugsunar er
framgangan. Því er mentaður mað-
ur alla jafna háttprúðari en
ómentaður maður. Enn fremur
hlynnir “sportið” og samlífið á
skólanum að féiagsandanum í huga
nemandans, og gjörir hann meiri
mannvin. — Annars vegar .styrkir
“sportið” á námsárunum líkamann,
gjörir hann hraustan og þolinn.
Unglingurinn finnur til krafta
sinna, langar til að vinna afrek og
leggja undir sig veröldina. Ævin-
týra löngun er í öllum unglingum.
Og hjá unglingi á mentavegi verð-
ur sú löngun — eða á að verða og
getur orðið — fegurri og bjartari
en hjá öðrum. Hann langar til að
laga það, sem aflaga fer í heimin-
um, jafna rétt lftilmagnans, en
lægja dramb kúgarans. Því ber það
oft við, þar sem skólalíf er á háu
stigi, að ungir námsmcnn ráðast í
ofraunir, sem öðrum vaxa í augum.
Ekki sízt á þetta sér stað á Þýzka-
landi, þar sem stúdentalíf er á mjög
háu stigi, samfara fornfrægum
hetjuanda. Þannig segist t. d. Mark
Twain hvergi hafa séð djarflegri og
drengilegri flokk saman kominn en
7000 þýzka stúdenta, sem hann sá á
skólahátíð í Berlín 1894.
Á miðöldunum þroskaðist hjá
kristnum þjóðum í skjóli katólsku
kyrkjunnar framkomublær, sem
riddaraskapur var nefndur; hygð-
ur á háttprýði, hetjuanda og fegurð-
arþrá, sameinuðu; haldið uppi rétti
lítilmagnans gcgn harðstjóranum
og konum sýnd hin sannasta virð-
ing. Finst mér líklegast, að sú kur-
teisi, sem kvenfólki er nú sýnd í öll-
um siðuðum löndum, eigi aðallega
rætur sínar að rekja þangað. Þess-
um tignar-einkennum: drengskap
og djörfung, sem þá þroskaðist hjá
æðri stéttunum, undir ægishjálmi
kristins kyrkjuvalds, og altaf verð-
ur við brugðið, — þeim á mentunin
að halda við um allar aldir: annars
vegar með útivist, æfingum og fé-
lagsTífi, sem leiðir til manndóms og
háttprýði; hins vegár með sann-
leiks- og fegurðarþrá, sem leiðir til
hartra og skýrra skoðana. — Ef á-
vextir þekkingarinnar verða ekki
þessir, sem eg nú ncfndi, þ. e. að
mentunin gjöri manninn að göfugri
hetju, jafnframt því að hann
verði fróður og sjálfstæður í huga,
— þá er efasamt, hvort betur sé farið
en heima setið. Því þá er jafnlíklegt,
að skólagangan gjöri manninn að
eins máttugri í því illa, í stað þess
að þroska hann í því góða.
Það er litið svo á af sumum, sem
“sportið” eða skólaleikirnir séu ó-
nauðsynlegir. En það er nú eitt-
hvað annað en svo sé. Latneska mál-
tækið: “Mens sana in corpore sano”
(þ. e.: heilbrigð sál í heilbrigðum
lfkama) kannast allir, a. m. k. skóla-
gengnir menn, við. Samband sálar
og líkama er svo náið, að þroskun
hvors tveggja verður að lialdast f
hendur. Leikirnir létta skapið og
styrkja vöðvana. En um fram alt
annað, þá þroska þeir kappgirni
þá, sem býr í hvers manns hjarta,
en göfugust verður í sál ungs
mentamanns. Að komast fram úr
öðrum: Það er atriðið. Eg skal
taka til dæmis kappróðurinn, sem
árlega fer fram á milli ensku há-
skólanna Oxford og Cambridge. Tel
engan vafa á þvf, að sá kappleikur
einn út af fyrir sig hafi orðið, ef til
vill, miklu stærra atriði en menn
ætla, til framtaks og sigurkapps
Englendinga á seinni tímum. En,
sem menn vita, sækja skóla þessa
allir helztu menn þjóðarinnar, sem
síðar á ævinni skipa svo hennar
æðstu sæti. — Ef ekki vaknar i
huga manns á námsárunum nein
þrá til afreka, þá á eg varla von á,
að hún vakni eftir það. Heldur er
hitt víst, að þráarneistinn, sem
kviknaði hjá mörgum sveini í skóla-
sætinu hans, og kappgirnin, sem
kom fram á lcikvellinum, urðu
stundum að stórum afreksbálum
löngu síðar f lífinu. Höfðu lifað eins
og faldir eldar í sálunum, jafnvel
áratugum saman, cn jafnframt hit-
að frá sér.
Hér í landi er stúdentalíf með
nokkuð öðrum blæ en í Norðurálf-
unni. Sem eg sagði, er meira hugs-
að um fjárarðinn af náminu hér en
Þegar þú ert í Róm, þá breyttu
sem Rómverji og drektu
BUJE MBBON
TEA
þá ert þú viss um að fá
bezta teið sem selt er.
Sendu þessa auglýsingu með 25 centum fyrir BLUE RIBBON
matreiðslubókina. Skrífaðu nafn og beimili skýrt og greinilega
hinu megin hafsins. Héttprýði er
ekki jafn mjög dýrkuð hér eins og
þar; liugsjónalíf varla eins þroskað
heldur meðal stúdenta, sízt hérna
megin línunnar (þ. e. í Canada).
Kvenfólkið, sem nám stundar,
gleymir um of kvenlegri glæsi-
mensku; verður of líkt piltum í
framkomu. Loðir slfkt við víðar en
hér. — Hins vegar er stúdentalífið
hér miklu lausara við ýmsa galla,
sem algengir eru einkum á megin-
landi Norðurálfu: svall, munað og
þótta. Þessir ókostir lágu þar og
liggja cnn eins og svört ský yfir hin-
um hjörtu tindum stúdentalífs-
ins.
Eg vil, að stúdentalíf sé fjöragt
og þroskamikið, bæði að þekking-
arþrá, hetjuhug og háttprýði. Sam-
bandið milli lærisveina og kenn-
ara vil eg hafa sem líkast samhandi
eldri og yngri hræðra; ekki eins og
samband foreldra og barna, — hætt
við að þá sé farið á bak við kenn-
arana. Sízt eins og samband lier-
manns og herforingja, sem eg vand-
ist mest á mínum námsárum; enda
var það óholt skólalíf, þar sem ag-
inn var að eins ofan á, en undir
niðri litið á kennarana eins og ó-
vini, er sjálfsagt væri að erta og særa
á allar lundir. — En ekki er síður
áríðandi, að samhandið milli nem-
endanna sé vingjarnlegt. Fyrst á
minni námsbraut réð sá siður, að
eldri drengirnir kúguðu þá yngri;
og kom það kala og óvild inn hjá
þeim.— Sambúð drengja og stiílkna
í skólum ætti einnig að venja
drengina á meiri mannúð og kur-
teisi. Hirrs vegar vil eg láta stúdent-
inn ala sem fyrst hjá sér löngun til
að verða fyrirmynd annarra manna.
Hann á að taka sér til fyrirdæmis
ævi og afrek mestu og beztu manna,
virða fyrir sér kosti þeirra og glæða
hjá sér fýsn til að feta i þeirra spor.
Þannig var það sagt um N a-
póleon mikla, þegar hann
var í skóla, að þá var hon-
um kærast allra bóka safn
Cornclíuss Neposs af ævisögum
ágætustu manna, grískra og róm-
verskra; var að þroska fyrirmyndir
þeirra í huga sér. Sveinninn á að
þrá að verða sá maður, eem segir
meiningu sína hreint og drengilega
hver sem í hlut á, hvort sem það
veitir honum liag eða óhag, og vera
reiðubúinn að fórna hverju sem er
fyrir það málefni, sem manni er
heilagt orðið; — eins og t. a. m.
Jón Sigurðsson gjörði ,
þjóðvinurinn mikli. Hann hafnaði
beztu sæmdarstöðum, einni eftir
aðra, til þess að mega vinna eftir
sannfæringu sinni að velferð síns
fósturlands; festi hjá sér þessa á-
kvörðun strax á námsárum. Stú-
dentinn á að setja sér: að vera sá
maður, sem veitir athvarf hverjum,
sem til hans leitar, eftir mætti; að
verja rétt hins vesæla; og að bregð-
ast aldrei annarra trausti til orða
né verka, þótt f raunir reki. — Hér
skal eg nefna fagurt fyrirmyndar-
dæmi. Sigurður slembi-
d j á k n hét kongsson norskur,
sem vetrarsetu hafði hjá höfðingja
nokkrum á vestanverðu íslandi.
Um veturinn bar svo við, að um-
komulaus kona ein á heimilinu
gjörði sig brotlega og skyldi sæta
refsingu. í þeim raunum ieitaði hún
athvarfs hjá kongssyni. Tók hann
máli hennar og varði hana jafnvel
inóti húsbændum hennar, og stofn-
aði sér í hættu fyrir hana. 1 þessu
dæmi kemur riddarandi miðald-
anna fram f sinni fegurstu mynd.
— Eg skal nefna annað dæmi.
Regulus hét einn hershöfðingi |
Rómvcrja móti Carthagó-borg. Beið
ósigur, og var hertekinn; en laus
látinn móti drengskapar-heitorði
um að hverfa aftur að vissuih tíma
liðnum, ef ekki kæmist friður á.
Carthagó var að þrotum komin. Og
væntu menn þar f borg, að Regulus
mundi mæla með friði við sína
þjóð, heldur en snúa aftur á vald
óvina sinna. En svo varð ei. Hcldur
hvatti hann Rómverja til að sækja
nú sem fastast að Carthagó; hún
væri að fram komin; og því auð-
gjört að kúga hana, ef sótt væri at
alefli frá Rómverja hendi. Svo fór
og síðar, sem Regulus spáði. Ekkí
sveik hann heldur heit sitt við 6-
vinina; en sneri aftur til Carthagó-
ar, þegar ekki varð af friði. Og var
hann líflátinn þar með þyngstu
pyntingum. — Svona menn eigs.
unglingar að taka til fyrirmyndar
Þá er að finna á víð og dreif um
veraldarsöguna, í sögu hvers lands,
— Það er ekki ætíð mest undir
því komið, að trana sér sem mesí
fram; heldur hitt: að reynast vel,
þegar í þrautir rekur. Annars: af
fylla sitt sæti, hvar og hvernig s«m
það er, eins og m a ð u r .
Sannmentaður maður er ekkv
hrokafullur heldur. Það era smá
mennin, sem af engu hafa að státa,
sem fylstir era af fordild og þótta,
Hinir hvorki þurfa þess, né hafa
neina hvöt. Finna líka æ betur og
betur, eftir því sem þeir þyngja
kröfurnar til sjálfra sfn, hve torvelt
er að fuilnægja þeim kröfum; og
það hrckur burtu hrokann. Það
var viðkvæðið heima á íslandi, að
strákar, sem væru að hyrja í skóla,
þættust mestir allra. Eftir því, sem
mentunarhjarminn vex, dregur frá
þröngsýnis-þóttann, eins og dala-
læðuna á íslandi, þegar hækka fer
af degi. Eg vil ekki segja, að sjálf
sagt sé fyrir mann, að hlaupa til
að vera hvcrs manns þjónn, hvernig
sem á stendur; en sízt að skyrrast
við það, ef svo her undir. Og hvergi
kemur tign herramanns fegur frara
en í þjóns-búningi. í því efni er
ekki af öðrum frcmur að læra en
(Framhald á 3. bls.)
Menn! Lærið AutomobQe og
Gas Tractor Iðn.
VIU þurfum aU fá flelrl menn tll
at5 sklpa þær stötlur sem eru auUar
vegna þelrra mörsu hundruö manna
sem hafa fariö I srföiö, og vegna
þess hvaö korn matur er hár þá
veröa allar Tractor vélar i brákl
nærta vor; og eigendur eru alla
reyöu farnlr aö gjöra eftlrspurn
eftlr véla fræölngum. Byrjaöu &
skólanum nú strax svo þú verölr
vlöbúln vorlnu. Skrlfiö eöa komlö
og fáiö fallega ókeypis veröskrá.
HemphiH’s Motor SchooL
4S3V4 Maln Street, Wlnslfeg.
Isabel Cleaning and
PreSSÍng E«tablishmcnt
J. W. RUINN, elganéU
Kunna manna bezt aö fara mel
LOÐSKINNA
FATNAÐ
Viögeröir og breytingar
á fatnaöl.
Phone Garry 1098 83 Isabel St.
horni McDermot
Golumbia Grain
Co., Limited
140-44 Grain Exchange Bldg.
WINNIPEG
TAKIÐ EFTIR!
Vér kaupum hveiti og aðra
kornvöru, gefum hæsla verð og
ábgrgjumst áreiðanleg viðskifli
Skrifaðu eftir upplýsingum.
TELEPHONE MAIN 3508