Heimskringla - 01.04.1915, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 1. APHII- 1915.
HEIMSKRINGLA
BI.S. 5.
ÆFIMINNING.
*------------------------9
Sigurðnr Jónsson.
Einsog sagt var frá liér í blaðinu,
•ndaðist þann 10. marz síðastliðinn,
að heimili sonar síns, Brynjólfs S.
Johnsons, þrjár milur suðvestur af
Hallson i Norður Dakota, Sigurður
bóndi Jónsson, einn meðal fyrstu
islenzkra landnema i Dakota og
fyrstu vesturfara frá Islandi.
Sigurður heitinn var fæddur á
Torfafelli í Saurbæjarhreppi i Eyja-
íjarðarsýslu 1. april árið 1845. Voru
foreldrar hans hjónin Jón Jónsson
bóndi á Torfafelli og Bergþóra Rand
versdóttir. ólst Sigurður heitinn
«pp hjá foreldrum sinum til full-
tíða aldurs, og fluttist með þeim að
Nýjabæ i öxnadal, þar sem þau
tíjuggu siðustu árin.
Um og eftir árið 1870 hófust fyrst
Amerikuferðir af Norðurlandi, og
lagði Sigurður heitinn snemma hug
á að flytja vestor. Þó drógst sú
ferð um nokkur ár. Vorið 1874
kvongaðist hann og gekk að eiga
Sigriði Brynjólfsdóttur, frá Skegg-
stöðum í Húnavatnssýslu, Brynjólfs-
sonar Magnússonar og Sigríðar
Magnúsdóttur frá Gilsbakka i Aust-
urdal i Skagafjarðarsýslu. Fluttust
þau hið sama sumar vestur ásamt
tengdafólki sínu og öðruin vestur-
förum og komu síðla sumar til Que-
bec. Eftir skamma viðdvöl þar
fluttist allur hópurinn vestur til
Kinmount i Ontario og dvaidi þar
▼etrarlangt; en vorið 1875 færði
þessi hópur sig austur aftur, og sam.
kvæmt tilboðum stjórnar Nova
Scotia íylkis, settist að i Mosquodo-
koit dalnum í Mooseland héraði og
myndaði þar islenzka nýlendu.
Þar dvöldust þau Sigurður og
Sigriður meðan bygðin hélst við.
▼orið 1881 færöu þau sig vestur og
settust að lokum að i Dakota bygð-
•nni, er þá mátti hcita rétt i mynd-
un. Tók Sigurður sér þar land vest-
ast i bygðinni, um miðja vega milli
Iiallson og Víkur, og bjó þar unz
kona hans andaðist þann 7. okt.
1909. Brá hann þá búi og hefir
dvalið hjá sonum sinum siðan.
Þau hjón eignuðust 5 sonu; en
mistu einn á barnaldri; eru þrir til
heimilis í Dakota: Brynjólfur, bóndi
hjá Hallson, kvæntur Bagnhildi
Árnadóttur Jónssonar, ættuð af
Austurlandi; Þórarinn Vilhjálmur,
verzlunarmaður i Cavalier, kvæntur
konu af þýzkum ættum; Jóhann
Skapti, ókvæntur; en sá fjórði, Haf-
steinn Sigurður, er nú búsettur ná-
Iægt Lonesome Butte i Saskatche-
wan; kona hans er Guðný Bjarna-
dóttir Arnasonar, og Ástu Jósafats-
dóttur frá Gili i Svartárdal. Eru
tveir þeir eldri fæddir í Nova Scotia
en hinir í Dakota.
Af systkynum Sigurðar sál. eru
tveir bræður á lífi: Jóhann bóndi
á Breiðabólstað við Gimli i Nýja
íslandi; og Bergþór til heimilis við
Piney, Man.
Jarðarförin fór fram frá heimili
Brynjólfs sonar hans þann 17. marz.
Var þar flest bygðarmanna saman
komið, að fylgja hinum látna öld-
ung og vini til hins siðasta hvíld-
arstaðar. Var hann lagður i ættar-
grafreit þeirra frænda við hlið konu
sinnar. Stendur reitur sá skamt
fyrir sunnan hina fornu bústaði
þeirra hjóna. Likræðuna flutti síra
Bögnv. Pétursson frá Winnipeg.
Sigurður heitinn var gildur með-
almaður að vexti, ljós yfirlitum og
hinn drengilegasti i sjón. Hann
var manna tryggastur i lund og ó-
brigðulastur vinur vina. Yfirlætis-
laus og hversdags prúður; engi
undirhyggjumaður og lundheill. —
Verkmaður var liann rnikill alla æfi
og ávalt hjálpsamur, en efnamaður
allnokkur síðari ár. Er hans sárt
saknað meðal allra, sem til hans
þektu, þvi kostir hans voru þeir,
er sæmd var og prýði þjóðfélagi
voru íslendinga hér fyrr á árum.
fí. P.
Russland og frjálsar
hugmyndir.
Útdráttur úr grein eftir Alex. Her-
. . zen—fíussia and Liberalism.
Menn þekkja svo lítið til Búss-
lands, en eru þó einlægt að tala um
það; og hver spádómurinn rekur
annan um það, hvað Bússar muni
gjöra, og hvort þeir muni ekki
brjóta undir sig allan heim og gjöra
þjóðirnar að þrælum, og láta hnúta
svipurnar ganga á berum bökum
manna. Margt af þessu, sem sagt er,
er fjarri öllum sanni, sein stafar af
því, að menn tala um það, sem þeir
þekkja ekki. Vér viljum þvi koma
með stutt ágrip úr grein cinni um
tt««tttt»n»t>sn»tt»tt»8si>t!t:ttntt«««sttt»»s»ntt
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
::
«
tt
::
::
n
::
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
t:
«
::
::
«
n
n
n
n
n
n
99
9*
n
n
99
99
n
n
n
::
::
n
::
::
n
::
::
n
n
::
Jóhann E. Straumfjörð.
(Dáinn 11. nóv. 1914).
Gengið er nú til grafar
göfugmennið prúða;
höndin hjálparfúsa
hvilast varð í jörðu.
Harmar aldin ekkja
ástkæran maka;
sáran dsetur og sgnir
sgrgja föðurinn góða.
Eftir vel unnið dagsverk, með létta lund
að leggjast til hvildar rótt
er sælt, og gela við síðasta blund
sáttur við heiminn með vinarmund
boðið gtaðlega góða nótt.
Þannig þú kvaddir með bros á brá,
þess beiðstu, er kotna hlaut;
en við vorum kjarklaus og krafta smá
og kviðum að missa þig okkur frá,
sem bestur varst vinur i þraut.
En endað þó sé þitt æfiskeið
og öndvegi skipi hrggð,
þinna ástvina lýsir leið
lifandi minning, björt og heið,
um starfið þitt, drenglyndi og dygð.
Þó siðasta kveðjan sé harmklökk og hljóð,
það huggun skal vinum i raun,
þcr endurgjald veitt mun úr eilifðarsjóð
og andi þirin búa hvar líðan er góð,
þó hcr væri oft litið um laun.
Þú bygðir þér sjálfur bautastein
í blessun hins líðandi manns,
mcð nákvæmni og lipurð svo margra mein
þú mýktir og stöðvaðir sjúkra kvein,
sern þakklætis knýta þér krans.
i sveig þann, litla tjóðið mitt
cg legg scm hið skrautminsta blað,
er breiðist á lága leiðið þitt
með lotning, þar mannúðin óskabarn silt
kvcður á kyrlátum stað.
F. Þ.
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
n
♦«
n
n
::
::
::
n
::
n
n
n
::
::
::
::
::
n
n
n
••
n
n
n
::
n
n
n
::
n
n
n
nnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn
Bússland eftir Alexander Herzen.
En hann er frægur rithöf. rúss-
neskur. Menn geta þar heyrt eitt og
annað, sem menn vissu ekki áður.
Hússland er mikið ríki, og mun-
ar mikið um, þar sem þeir snúast að
og leggjast á Bússarnir. Bismarck
sá 'það; og eitt skifti vildi hann fyr-
ir hvern mun fá þau þrjú ríkin —
Prússland (eða Þýzkaland), Austur-
ríki og Bússland til þess að gjöra
öflugt samband sin á milli og vinna
að þvi hvert með öðru, að halda öll-
um lýðveldis hugmyndum og lýð-
veldis hreyfingum niðri i Norður-
álfunni, en styðja konungsveldið og
einveldið. En nú er Bússland að
berjast móti þessum skoðunum, —
berjast fyrir lýðveldinu og frelsinu,
en vill mola höfðingja-, konungs-
og keisaravald í smátt og helzt
ganga af hermannavaldinu dauðu
lika, að minsta kosti hinu þýzka. —
Þetta er nokkuð undarlegt, en verð-
ur skiljanlegt, ef menn lesa og i-
huga grein Herzens.
Hér fer á eftir ágripið:
1.
Bússar geta aldrei fengið stjórn-
arbót í rikjum Hússakeisara með
stjórnarbyltingu. Allar umbætur,
sem gjörðar hafa verið á Bússlandi,
hafa komið ofan að. Það er að segja,
eftir boði keisarans.— Þannig skrif-
aði eg i blað eitt árið 1905, segir
Herzen, þegar öll blöðin i Evrópu
héldu, að fast væri komið að stjórn-
arbyltingu á Bússlandi, er losa
inyndi bönd harðstjóranna og ein-
veldisins. Eg hefi ætíð verið sann-
færður um þetta; en nú er stundin
loksins komin: nú rennur sól vonar-
innar og frelsisins upp fyrir Búss-
landi! Og það eru augu keisarans.
sem hafa opnast, svo að hann sér
að það bandið, sem bezt og varan-
legast bindur saman þegnana og
drotna þeirra, er vináttu. og virð-
ingarband i frjálsu landi, með þing-
bundinni stjórn. Harðstjórn og her-
vald lætur hlýða sér af þrælsótta;
en virðing og ást frjálsra manna er
miklu traustara og tryggara band.
en ótti þrælanna.
Það, sem mest hefir hainlað Búss-
um og hindrað alla framför þeirra
og þroska er það, að þeir hafa lært
af annara dæmi, — dæmi þjóðanna
i kringum sig, og þau hafa verið alt
annað en fögur. Þeir hafa verið
kvíjaðir þarna inni: Að austan
voru Mongólar; að sunnan var hið
spilta grísk-rómverska riki, og síð-
an Tyrkinn, en að vestan var Prúss-
inn.
Einvaldar Bússlands gengu í alla
þessa þrjá skóla og lærðu þar stjórn-
mál, siðgæði- og menning — hjá
Mongólum, hjá Prússum og i Byz-
antium. En Byzantíum er stórborg
sú, sem Norðmenn kölluðu Mikla-
garð, en sem öll Evrópa nefndi Con-
stantinopel, eftir Constantinus keis-
ara mikla, um og eftir 300 e. Kr. —
Tyrkir hafa kallað hana Istamboul
(Stambúl). Hún er mjög forn og
liggur við Bosphorus sundið að
vestan; en það kölluðu Norðmenn
Sæviðarsund. — Þetta hefir öld
fram af öld verið Bússlands bölv-
un. Stjórnendurnir hafa viljað kúga
og drotna yfir landslýðnum sem
þrælum, og þar af leiðandi hefir
stjórnin verið óþjóðleg. En slaf-
nesku þjóðirnar hafa æfinlega elsk-
að frelsið. Fyrst ríkti hinn mon-
gólski hugsunarháttur hjá Bússum;
síðan hinn byzantinski og seinast
var það hinn prússneski andi, sem
blés illum og óhollum ráðum i hugi
hinna rússnesku stjórnmálamanna.
Það voru banvæn ráð, sem þeir gáfu
Bússum, því þeir vildu þá undir
hæla sér leggja, og þaðan höfðu
Bússar i seinni tið kenningar sinar
um ótakmarkað einveldi og her-
mannavald.
Hinar slafnesku þjóðir elska frið-
inn og frelsið; en dæmin, sem þeir
höfðu fyrir sér, Rússarnir, og hásk-
inn, sem sí og æ vofði yfir, mátti
meiéa; þó að allar þær kenningar
væru innfluttar og framandi þjóð-
inni.
Vikingatirninn.
Eitthvað inilli 800 og 900 eftir
Krist fóru hinir sænsku og norsku
vikingar að koma til Rússlands,
sem þeir kölluðu Garðariki. Var
Hrærekur þeirra höfðingja mestur.
Iiann kiilluðu Rússar Rúrik, og varð
hann þar brátt höfðingi mikill og
telja Bússar hann kynföður kon-
unga sinna, hinna fyrri að minsta
kosti. Þegar víkingar Jiessir, sem
líka voru Væringjar kallaðir, komu
þangað, voru hinir rússnesku Slafar
þar fyrir og bjuggu i hópum eða i
sveitum á landi úti. Borgir voru þar
fáar; en skíðgarður um hverja. —
Sveitin eða félagið, sem saman bjó,
átti eigur allar í félagi; það var sam-
eignarfélag (Communismus); en
sveitinni stjórnaði einn maður, öld-
ungur, “elder” eða fulltrúi. Hann
var að nokkru leyti einvaldur; en
veldi hans takmarkað af atkvæðum
allra félagsmanna, eða ibúa bæjar-
ins eða sveitarinnar. Og í borgun-
um var vald hans takmarkað af
þingi, er allir fullvaxnir menn gátu
setið á og sem var kallað vetshé.
Áður en Væringjar komu þangað,
var þar enginn stéttamunur. Allir
voru jafnir nema höfðinginn eða
öldungurinn. Og eftir daga Hræreks
voru bara tveir flokkar i þjóðinni:
þjóðin sjálf annars vegar og afkom-
endur Hræreks hins vegar. Þar var
þvi engin meðalstétt milli konungs-
ins eða höfðingjans.
Vikingarnir höfðu flutt með sér
hugmyndina uin höfðingjavald, að-
alsvald,— vald þeirra, er óðulin
(löndin) og þrælana höfðu. En hinar
slafnesku siðvenjur og hugmyndir
máttu sín betur, og gjörðu úr lýð-
veldi með ættfeðrastjórn. Rússnesku
prinsarnir eða furstarnir voru þar
öldungar yfir svo og svo mörgum
borgum og þorpum, sem hver þeirra
hafði og stjórnaði, ásamt þingunum
i hverri borg eða sveit eða þorpi.
Fursti þessi eða prins var þar hinn
æðsti embættismaður, og hann hafði
bæði dómsvald (úrskurðarvald) og
framkvæmdarvald.
Þetta stjórnarfyrirkomulag var ó-
likt þvi, sem nokkursstaðar átti sér
stað annarsstaðar í Evrópu. Þjóðin
var þarna öll af sama stofni og bjó
i sveitum, borgum og þorpum, þar
sem allir voru jafnir; eignirnar
voru sameiginlegar. Þó að fyrir-
komulag þetta væri þannig frá-
brugðið, því er var í öðrum lönd-
um, þá stóð það þeim ekkert á baki.
Og það má fullyrða það, að upp til
fjórtándu aldar voru Bússar frjáls-
asta þjóðin- i allri Evrópu.
Umburðarlyndi i trúmálum.
Með þessu lýðveldis og öldunga-
fyrirkomulagi fylgdi umburðarlyndi
í trúmálum, sem einstakt var á þeim
tímum. 1 Kiev í Litla-Rússlandi t. d.
(Kænugarði, er Norðmenn kölluðu)
bjuggu saman heiðnir menn og þeir,
er nýtekið höfðu kristni, Mahómets.
menn og Gyðingar i bróðerni og
friðsemi hver við annan, og börðust
hlið við hlið móti sameiginlegum
óvinum. Og það hélst, þetta um-
burðarlyndi, eftir að Rússar höfðu
kristni tekið; því það var samgró-
ið eðli Rússanna eða Slafanna. Og
þetta vita aRir, sem kunnugir eru
| mentuðum Rússum eða rússneskum
bændum; það er þjóðarcinkenni
’ þeirra.
En svo komu Mongólar á þrett-
ándu öld og veltust yfir Rússland,
og var þá slagbrandi skotið fyrir
alla framför og andlegan þroska
Rússanna fyrir langa hrið.
Til þess að bjarga þjóðinni und-
an oki þeirra, var nauðsynlegt að
draga valdið saman. Var þá togast
um völdin á fimtándu og sextándu
öldinni. Voru prinsarnir og furst-
arnir annars vegar, en hins vegar
lýðurinn; borgararnir með sam-
eignar hugmyndunum. Það var
Moscow með prinsavaldinu og hin
auðnga verzlunarborg Novgorod;
hafði borg sú forréttindi mikil og
vildi lengi vel ekki lúta prinsunum.
En loks urðu prinsarnir ofan á. Og
Mongólar voru hraktir burtu; og
nú vonuðust þeir, að keisarinn, sem
höfðingi þeirra nú kallaði sig, Tsar-
inn, yrði þeim sannarlcgur faðir,,
lítillátur og umhyggjusamur, einsog
öldungar þeirra höfðu verið.
En þeim brást það. Hann ríkti
nú yfir þeim sem einvaldur höfð-
ingi. Ivan Tsar hinn þriðji hafði
tekið fyrir drotningu gríska prins-
essu, Sophiu Paleologue, og henni
fylgdi grísk-katólska trúin og grísk-
katólsku prestarnir, og þeir héldu
uppi griskum hirðsiðum og venj-
um þeim sem tiðkuðust i Mikla-
garði (Byzantium), og þegar borg-
irnar risu á móti voru þær teknar
herskildi og rændar, en mikill hluti
ibúanna höggvinn niður.
Þanifig var farið með borgirnar
Novgorod, Tver Pskov; og þá sáu
hinir sér ekki annað fært en hlýða.
Kcisarinn eða Tsarinn varð nú al-
gjörlega einvaldur. Alt var sniðið
eftir því, sem verið hafði i Byz antí-
um; en þar hafði keisarinn einn
ráðið öllu, og klerkar vildu heldur
styðja sig við hann heldur en þjöð-
ina.
Þá kom til rikis Ivan hinn illi
(Terrible), sem einu sinni var bið-
ill Elisabetar Englands drotningar.
Þó að hann væri bráðlyndur og
harður, þá var hann þjóðlegri en
margur annar, og vildi i fyrstu
halda uppi fornum venjum og rétt-
indum borganna og sveitafélaganna.
En þjóðin var búin að tapa trú og
trausti á keisaranum og öllum hans
vildarmönnum, og gekk það stirt,
svo að Ivan reiddist og í bræði sinni
sagði hann: “Eg er enginn Rússi,
heldur Þjóðverji”. Og alla tið síðan
hafa hiifðingjar og keisarar Rússa
tekið sér snið af Þjóðverjum, og þó
mest nágrönnum sinum Prússum.
Og einlægt jókst þetta. Sundurgjörð-
in varð meiri og meiri milji keis-
ara og þjóðar. En keisaranum fylgdu
vildarmenn hans og allir aðrir höfð-
ingjar. Og hámarkið var þegarPéf-
ur mikli tók við riki.
Pétur keisari var mikilmcnni.
Hann lagði kapp á að siða Rússa,
og gjöra þásem likasta Evrópuþfóð-
unum. Hann bylti öllu um. Hann
vann mörg stórvirki; en mcntunin
var mest útvortis. Ilann póleraði
Rússann, og þegar Bússinn kom úr
póleringunni var hann þýzkur. Mál-
ið hjá hirðinni var meira eða minna
þýzkt; titlar allir á þýzku. Og þetta
tóku höfðingjarnip eftir.
líkkert var nýtilegt nema það
væri þýzkt eða hollenzkt. Þýzkir
VOR-FATNAÐUR FYRIR KARLMENN.
Með nýjustu tísku, búin til úr Bláu eða Gráu
Serge klæði, ábyrgst að fara vel og endast vel
$15.00, $18.00, til $25.00
Við óskum eftir pöntun til reynslu.
WHITE & MANAHAN LTD. soo m... sm*
smiðir, þýzkir sjómenn, læknar, her.
menn, kennarar, stjórnmálamenn
voru lokkaðir og dregnir í stórhóp-
um inn í landið. Þeir urðu ráða-
nautar keisarans. Og þeir tóku
harðri hendi á hinum litt póleruðu
Bússum og sérstaklega þeim, sem
úr sveitunum voru. Þeir urðu i fá-
um orðum sagt ljúft og liðugt verk-
færi i hendi harðstjóranna. ?
(Framhald).
Fréttir frá Stríðinu.
(Framhald frá 1. bls.)
foringinn ætlaði að flytja hann burt
— bað Vandal hann að gjöra það
ekki, því óvinir þeirra yrðu þess
iá visari, hvar skotvirki þetta væri.
Rétt á eftir hrópaði Vandal: “Lengi
lifi Frakklandl” og hné svo dauður
niður.
Annar, Galeski að nafni, var i á-
hlaupi .á hæð eina, og var þar virki
óvinanna uppi; hann hljóp með
ieim fremstu, en hné niður fyrir
skothriðinni. særður ótal sárum. —
Þeir tóku hæðina og virkið og fóru
svo að stumra yfir hinum særðu; en
er Geleski raknaði við, aðfram kom
inn, var hið eina sem liann sagði:
“Tókuð þið vígið á hæðinni?” “Já”,
var svarað; þá brosti hann og dó—
vildi vita um það, áður en hann færi
úr hcimi þessum. Þegar foringj-
arnir hniga hölsærðir niður i á-
hlaupunum, þá bregst það ekki, að
þeir hvetja menn sína: “Áfram, vin-
ir, til sigurs fyrir Frakkland!” —
Þetta og þvi um líkt eru þeirra síð-
ustu orð.
Þá cf hér og lýsing á herdeild
einni, sein var að fara i grafirnar.
Þeir voru 15 þúsundir og höfðu séð
slaginn og heyrt kúlurnar þjóta um
eyru og mætt byssusting með byssu-
sting á narða hlaupi. Nú ætlaði her
foringi Joffre að lita yfir þá; þeir
stóðu í fylkingum; en fram undan
hverri fylking stóðu nokkrir menn,
óbreyttir liðsmenn, sein höfðu frem-
ur öðrum sýnt af sér hreysti. Þcir
áttu að fá heiðursmerki. Joffre kein-
ur og gengur fram með fylkingun-
um og heilsar með handabandi
hverjum þessara 30 tnanna, sém
heiðursmerki áttu að fá og nældi
krossinn á brjóst honum um leið.
Einn mannanna, Mathew Jorey
að nafni, hafði verið varðmaður i
þvergangi einum, er lá inn i aðal-
skurðinn. Gangar þessir og skurðir
eru nú orðið mannhæðar djúpir
eða meir, einsog aðalgrafirnar. Nú
komu Þjóðverjar að þeim óvörum.
Varðmaðurinn fór þegar að skjóta
og feldi sex Þjóðverja, en hinn 7.
gat rekið byssustinginn i gegnum
handlegg hans og þýzkur foringi
veitti honum svöðusár á höfuðið; en
hann feldi þá báða. Þá fyrst hop-
aði hann undan, en félagar hans
komu þá og hröktu burtu óvinina.
Georg Bastard var særður tveim-
ur sáruin i nætur-áhlaupi; en söng
hátt með hvellum rómi hersöng
Frakka, þar sem hann lá, svo að
glögt heyrðist yfir vopnabrakið og
skotin; en Frakkar fyltust svo
miklum hugmóði við sönginn, að
þeir sigruðu.
Seinast festi Joffre heiðursmerk-
ið á barnungan hermann; tók liann
i fang sér og kysti hann á báðar
kinnar. Hermaðurinn stöð þar kyr,
er Joffre vék frá honum, en tárin
hrundu niðup kinnar hans.
— Nýja Sjáland sendir stöðugt
menn í stríðið og ætlar að halda á-
frain að senda 1800 hermenn með
herforingjum annanhvern mánuð á
meðan striðið stendur, hvort sem
það verður langt eða skamt.
— Rússar eru farnir að þjappa að
Tyrkjum við Sæviðarsund. Þeir eru
nú komnir þangað með allan Svarta-
hafsflota sinn og hafa bætt við 4
bryndrekum nýjum og er hver með
10—12 þumlunga fallbyssur. Þeir
geta þyí skotið á kastalana upp með
sundinu beggja megin, þó að þeir
fari ckki inn i sundin. Flugmenn
Bússa fljúga yfir sundinu og hleypa
niður sprengikúlum hér «g hvar.
Hafa sumar komið nærri höllum
soldáns og*er hann býsna skelkaður
orðinn. Eins hafa sprcngikúlur frá
skipunum leitað til halla hans, þó
að ckki hafi þær hitt hallirnar enn
þá. í mörg hundruð ár hefir fólk
ekki verið jafn skelkað i Miklagarði
og nú; enda er stöðugt áframhald-
andi lestin manna, er flýja úr borg-
inni.
— Sagt er að Rúmenar þori ekki á
stað eða séu kéyptir til áð sitja hjá.
ítalir biða enn; og einlægt eru
Austurrikismenn að ánýja boðin, ef
þeir vilji halda kyrru fyrir. En her-
lög ganga þar i gildi 1. april.
— 268 menn eru fallnir af Can-
ada liðinu. Er Canada mönnum við
brugðið fyrir hvað þeir séu hraust-
ir og hugprúðir. Ekki höfum vér
fundið nafn neins íslendings í tölu
hinna föllnu eða særðu.
— Enn einu skipi Breta söktu
neðansjávarbátar Þjóðverja við suð-
urstrendur Wales vestan við Eng-
land. Þar fóru i sjóinn 268 menn,
en fáeinir komust af. Skipið var á
leiðinni með hfrmenn og herbúnað
til vesturstrandar Afríku. Enginn
timi var mönnunum gefinn til að
komast af skipinu. Þýzkir blésu
þrisvar og sendu svo sprengivélina.
FYRIRLESTUR PROF. J. G. *
JÓHANNSSON AR.
Próf. J. G. JóhannSson flutti fyr-
irlestur á Menningarfélagsfundi á
fiintuilagskveldið var, um stjörnu-
fræði, og sagði framþróunarsögu
hennar, alt frá dögum Ptolemiusar.
I sambandi við fyrirlesturinn voru
sýndar margar skuggainyndir af
ýmsum frægum visindaníönnum, er
markverðastar uppgötvanir hafa
gjört i þessari visindagrein, svo
sem Tycho Brahe, Kopernicus, Kep-
ler, Galileo, Halley, Newton og
Herschel, og mintist fyrirlesarinn
nokkuð mótspyrnu og ofsókna
þeirra, er sumir þeirra urðu fyrir
af hálfu katólsku kyrkjunnar, vegna
staðhæfinga, er þeir gjörðu, er ekki
|>óttu stemma við rétt-trúnað þeirr-
ar tíðar. Einnig sýndi hann mynd-
ir af hinum tröllaukna stjörnuturni
og stjörnukíkir Chicago háskólans.
og svo inargar myndir af himin-
tunglunum. — sólum, solmyrkvum.
sóldílum, Marz með sínum einkenni-
legu rákum (eða skurðum), hala-
stjörnum, stjörnuþokum, cfnisþok-
um, Saturnus o. s. frv. .
Að endingu var fyrirlesaranum
þakkað erindið af fundinum. Einn-
ig leysti hann úr ýmsum spurning-
um.
Vínbann á Englandi.
Frá London koma þær fregnir 29.
marz, að skipasmiðir á Knglandi
hefðu tekið sig saman og sent nefnd
manna á fund stjórnarinnar. Tók
David Lloyd George á móti þeim.
Nefndin hélt þvi frain, að drykkju-
skapur væri svo mikill meðal verka-
manna, að úr öllu hófi keyrði, og
báðu liann að finna einhver ráð til
að stöðva ófögnuð þenna.
Mr. I.Ioyd George tók máli þeirra
vcl og kvaðst sannfærður um, að
ekkert dygði annað en að uppræta
ófögnuð þenna frá rótum.
“Þrír eru þeir óvinir, sein vér nú
erum að berjast við”, mælti hann:
“Þjóðverjar, Austurrikismenn og
drykkjuskapurinn; allir eru ban-
vænir, en þó er drykkjuskapurinn
þeirra langverstur”.
Ennfremur gat. Mr. Lloyd George
þess, að Kitchener hermálaráðgjafi
og French marskálkur væru á sömu
skoðun og hann og lofaði hann að
leggja málið fyrir stjórnarráðið hið
allra fyrsta.
Ein persóna (fyrlr dagin) $1.50 Fyrirtak í alla staSi, ágset vin
Herbergi, kveld og morgun- sölu stofa í sambandl.
veröur............. $1.25
MáltiSir ..................35
Herbergi (ein persóna).....50 Talslml Garry S352
ROYAL OAK HOTEL
CHÁS. Gl STAFSON, eigandi og rfibsmnður.
Sérstakur Sunnudags mitSdagsverBur. Vin og vindlar á bortJum frá
klukkan eitt til þrjú e.h. og frá sex til átta ati kveldlnu.
283 MARKET STREET WINNIPEG.