Heimskringla - 06.05.1915, Síða 4
BLS. 4
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 6. MAí 1915.
Heimskringla
(Stofnnð 188«)
Kemui út á hverjum fimtudegl.
Ötgefendur og eigendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
Verti blatisins i Canada og
Bandaríkjunum $2.00 um árid
(fyrirfram borgatS)
Sent tll Islands $2.00 (fyrirfram
borgati)
Allar borganir sendist rátis-
manni blatisins. Póst etSa banka
ávísanir stýlist til The Viklng
Press, Ltd.
Ritstjóri:
M. J. SKAPTASON
Rát5smatSur:
H. B. SKAPTASON
Skrifstofa.
'29 Sherbruoke Street. Winnipef
Boz 3171 Talsfml Garry 4110
Erum við komnir
aftur á daga Nerós
og Caligula?
Það hafa kannske fáir tekið eftir
ritstjórnargreininni í Winnipeg Sat-
urday Post, 24. april/ En þó finst
oss hún eftirtektaverðari en flest
annað, sem nú er að fara fram í
landi þessu. í mörgum löndum hefði
hún vakið upphlaup. Þeim hefir
verið bylt af stólum stjórnendunum
fyrir minna, en þar er borið á stjórn
landsins. Þar sem stjórnin væri öfl-
ug og sterk, myndi ritstjórinn hafa
verið i fangelsi hneptur. En ekki
þekki eg það land annað en Canada,
þar sem hann væri ekki látinn
sanna sögu sína. En hér þýtur þetta
sem vindur um eyru. Er þíið fyrir
það, að hér séu svo margir sekir?
Eða, hvernig stendur á því?
Svo að menn séu ekki alveg ófróð-
ir um þetta, tek eg hér helztu atrið-
in úr grein ritstjórans, Knox Magee.
Hann ræðst á fvlkisstjórann sjálfan,
fulltrúa konungsins, Sir Douglas
Cameron, og sakar hann um, að
hann svívirði stöðu sína og hið veg-
lega embætti, sem eigi að vera hlut-
laust við allan flokkadrátt; en nú
neyti hann þess sein þarfálepps fyr-
ir Liberala.
Vér viljum geta þess, að blað þetta
sem kemur út á hverjum laugardegi,
er ekki háð nokkrum flokki, svo
menn viti. Ritstjórinn finnur að við
Konservatíva jafnt sem Liberala, og
líki honum eitt eða annað, sem þeir
gjöra, þá hælir hann þvi, hvort sem
Liberalar eða Konservatívar eiga
hlut að máli.
Það er framkoma fylkisstjórans í
sakargiftum þeim, sem Liberalar
hafa borið á Konservatíva út af
þinghússbyggingunni, sem Knox
ræðst á Sir Douglas fvrir. Allmikið
hefir verið um það rætt í blöðum
Canada í Austurfvlkjunum, og hefir
fjöldi þeirra tekið þungt á Sir Doug-
las fyrir gjörðir hans.
Hann byrjar á því að segja, að í
sumar sem leið hafi Free Press ver-
ið að spá þvi, að stjórn Manitoba-
fylkis myndi frá völduin vikin inn-
an fi inánaða, og voru þá litlar líkur
til þess, því að Konservatíva stjórn-
in var þá í miklum meiri hluta, og
þegar þingið kom saman í septem-!
ber, út af striðinu, þá hamaðist Freej
Press út af því, að nokkrum skyldi
koma til hugar, að stofna til griða
milli flokkanna meðan stríðið stæði.
Það vildi ekki með nokkru móti, að
Liberalar linuðu á baráttu sinni, og
var með dylgjur um, að margt kynni
við að bera.
En aldrei varð nú hriðin hörð af
hálfu Liberala fyrri en þingið kom
saman, og hún var háð, hildi sú, vkkí
af einu blaði eða tveimnr, heldur
hér um bil af hverju einasta blaði
Liberala í Manitoba. Það var einsog
boð hefði út gengið meðal allra
trúrra og dyggra Liberala í Mani-
toba, að nú sk.vldi ekki af dregið og
á engu liggja, en bera á Konserva-
tívu stjórnina allar sakir, sannar eða
lognar, moka þeim yfir hana. Og nú
dundu á stjórnina ofsafcngnar ákær-
ur. j)ví að margur maðurinn fór nú
að moka, þegar færið gafst svona
lvstilegt. Sumt af þessu mátti til
sanns vegar færa og var stjórninni
tii heilsubótar. En það var vanalega
svo aukið, og af ásettu ráði fléttað
inn í svo miklar öfgar og ósannindi,
að aldrei hefir annað slíkt heyrst
hér i Canada.
Þetta var alt saman gjört í þeim
tilgangi, að eitra huga alþýðu, svo
að hún vrði svo gegnsýrð af áburði j
þessum, að kjósendurnir yrðu full-
trúa á |)að, að Roblin stjórnin öll,
bæði hver einstakur maður og allir
til samans, væri samsafn af þjófum
og bófum, ræningjum og morðingj-
— og það væri sk.vlda hvers einasta
kjósanda, að reka þá úr stjórnarsæt-
unum með hvaðá helzt aðferð og
hverju því móti, s'em hugsanlegt j
væri, hvort heldur það var rangt
eða rétt.
Og Konservatívu mennirnir í op-
inberra reikninga nefndinni voru
sem 4 vetra börn í höndum þeirra
og hjálpuðu þeim til þess að koma
þessu í framkvæmd. Þó að þeir
hefðu engu að leyna, alls engu, þá
voru þeir að koma fram með allra-
lianda brögð og vífilengjur, til þess
að koma i veg fyrir, að andstæðing-
ar þeirra fengju sannanir þær og
skilriki, sem þeir heimtuðU, — og
vissulega heimtuðu þeir margt að ó-
þörfu, og sem þeir áttu engan rétt á
að heimta. En kæmu fram skilríki
eða gögn. sem li-tu illa út eða tvíræð-
lega fyrir stjórnina, þá var engin
tregða hjá stjórninni að leggja þau
fram, og engin tilraun gjörð af henn-
ar hálfu að skýra þau. En alt um
þetta fáum vér að vita, þegar rann-
sóknarnefndin er búin með gjörðir
sínar.
En hin eðlilega afleiðing af þessu
var einmitt sú, að fólkið fór að trúa
því, að hér leyndist eitthvað á bak
við, sem væri miklu Ijótara og verra
en það, sem upp var komið og aug-
Ijóst var öllum mönnum. Og þetta
var það, sem Liberalar hö.fðu verið
að berjast fyrir.
En alt þetta var vandlega upp-
hugsað fyrir löngu í þeim tilgangi.
að láta alþýðuna gleypa við pillun-
um, sem búið var að sjóða og hnoða
fyrir hana. En pillan var: brotið á
móti stjórnarskránni, sem síðar skal
skýrt.
Hefði stjórnin verið nógu slæg og
grunað þetta, þá hefði hún getað
drepið samsæri þetta á 24 klukku-
stundum. Hún gat sjálf kallað sam-
an þingnefnd eða konunglega nefnd
og — þingncfnd með fullum mynd-
ugleika er lögum samkvæmt hin eina
rétta nefnd til J)ess að fjalla um
þessi mál, — málin, að rannsaka alt
sinátt og stórt, sem viðkemur bygg-
ing þinghúss þessa. En slíka nefnd
hefðu andstæðingar stjórnarinnar
sízt kosið af öllu. ,
Það, sem Lib'eralar ætluðu sér og
vildu fram hafa, var að koma á stað
öllum vélum sínum, sem þeir höfðu
undirbúið. Með ofsa og hroka, sem
enginn gat þolað, gátu þeir loksins
komið Sir Rodmond P. Roblin til
að neita að skipa konunglega nefnd
i inálið, nema Liberalar kæmu fram
með beinar ákærur móti meðlimum
stjórnarinnar. Þá var gildran egnd.
— Og nú kom til fylkisstjórans
kasta, að gjiira sinn hluta.
En nú snýr ritstjórinn sér að
Lieutenant-Governor Sir Douglas
Cameron. Hann er höfuð stjórnar-
innar. Hann er ekki að neinu tilliti
ábyrgðarfullur fyrir þjóðinni. Sam-
kvæmt stjórnarskránni verður hann
að ráðgast um mál öll við ráðuneyti
stjórnar þeirrar, sem að völdum sit-
i
ur. Samkvæmt stjornarskránni ma
hann og á hann ekkert annað að
vita, en það, sem þessir ráðunautar
hans segja honurn. Samkvæmt stjórn j
arskránni les hann ekkert frétta-
blað. Samkvæmt stjórnarskránni á j
hann ekki og má ekki tala um opin-
ber málefni við nokkurn annan en
þessa ráðgjafa sína. Samkvæmt
stjórnarskránni er honum bannað, |
að tala um opinber málefni við and-j
stæðinga stjórnarinnar. — Þetta veit
hver maður; það er alt óhrekjandi,!
þá því aðeins getur landsstjór-J
inn skorist í málin, þegar stjórnin,
sem við völdin situr, er orðin í
ininni hluta á þingi. Það atriði ættu
menn að hafa hugfast.
lin hvað eftir annað, um allan
þingtímann þennan, sem nú er lið-
inn, var Lieutenant-Governor Sir
Douglas Cameron á málfundum með
foringja Liberala. Og þó að þeir
hefðu nú, af hjartans dygð og trú-
mensku, varast 'það, sem heitan eld-
inn, að minnast á pólitisk málefni,
— þá var hann samt sekur um óaf-
sakaniega óvarfærni, þegar litið er
til þess, hve miklar æsingar og hiti
þá var með mönnum. Og kveldið
eða nóttina áður en þingi var slitið,
var bænarskrá ein afhent fylkis-
stjóranum, er allir Liberal-þing-
menn höfðu undirskrifað. En bæn-
arskrá sú krafðist þess, að skipuð
væri konungleg nefnd, til að rann-
saka allar ákærur Liberala á hendur
stjórninni. Þetta var mjög óvana-
legt, hvernig sem á er litið. En þó
fylgdi því margt annað, scm var
langtum meira en svo að maður gæti
kallað það óvanalegt.
Það var mjög áliðið kveldið eða
nóttin, þegar bænarskráin var flutt
til hýbýla fylkisstjorans (Govern-
ment House). En fyrir klukkan 7
að morgni næsta dags, — með öðr-
um orðupi, áður en stjórnarformað-
urinn (Mr. Roblin) eða nokkur ráð-
gjafa hans vissi nokkuð um hana —
kom bænarskráin orðrétt á fyrstu
blaðsiðu i Free Press. Bænarskráin
er náttúrlega eins konar trúnaðaf-
skjal (confidential document), sem
vafi er á, hvort leyfilegt sé að opin-
bera. En að láta hana koma út i
flokksblaði áður en stjórnarformað-
urinn fengi að líta hana augum, var
óhæfa mesta. Hver var það, sem lét
hana koma i blaðið? Hafi það verið
foringi Liberala, eða einhver af fé-
lögum hans, J)á var það stórkostleg
svívirðing fvrir fylkisstjórann og
þingbundna stjórn að gjöra Jiað. En
íiafi enginn Liberala gjört það, Jiá
hlýtur fylkisstjórinn sjálfur að hafa
gjört Jiað, og jmð er þásund sinnum
| verral En það hefir lekið svo margt
j úr kyrnum þeim, að fátt eða ekkert
! ætti að koma mönnum á óvart. ,
f sama eintaki blaðsins og bænar-
j skráin birtist í, stóðu ritstjórnar-
greinar tvær, mjög þýðingarmiklar,
greinar, sem tæplega var hægt að
rita og búa undir prentun á skenimri
! tíma, en heilum degi. önnur grein-
j in var ruddalegt áhlaup á Roblin-
stjórnina og voru þeir þar kallaðir
i stigamenn (brigands) og ræningjar
j (buccaneers). Seinustu setningarn-
ar i greininni eru þó einkennileg-
astar; þær eru þessar: “Er ekki
j gjört ráð fyrir því í stjórnarskránni,
hvað gjöra skuli, þegar þetta og ann-
að eins kemur fyrir? Veitir stjóm-
arskráin mönnum ekkert lagalegt
j vald til að verjast þjófnaði óg rán-
| um? Við sknliim sjá til”.
Þetta: “Við skulum sjá tii” er
j nokkuð merkilegt. — Hin greinin
fjallaði um starf og vald landsstjór-
I ans. Greinin átti að sýna, að f.vlkis-
stjórinn geti neytt stjórnina til þess
að gjöra eitt eða annað, eða ]>á að
' iiðrum kosti rekið han;< frá. l'il-
j gangurinn með greinar þessar er
! bersýnilegur: Þær áttu að dáleiða
j eða klóróforma alþýðu og koma
j henni til þess, að trúa þvi, að hvað
svo sem fylkisstjórinn gjörði, þá
i væri það alt saman rétt og lögum
j samkvæmt. En hvernig gat Free
j Press vitað það, degi fyrri en bæn-
arskráin kom fylkisstjóranum í
I hendur, að hann myndi skifta sér
nokkurn hlut af málum þessum? —-
Þar kemur leyndarmálið.
Þetta og meira sagði Free Press,
og Tribune fullyrti saina dag, að
J fylkisstjórinn hefði verið harður á
því, að skipa konunglega nefnd. En
hvar fengu blöðin að vita þetta alt
isaman? Enginn maður er það flón,
að ætla, að Roblin stjórnin hafi ver-
ið að fræða blöðin um þetta. En þá
hafa þau ekki getað fengið fregnirn-
ar annarsstaðar frá, en frá húsi
fylkisstjórans, — annaðhvort bein-
Hnis eða óbeinlínis. Ef að þau hafa
fengið þær beinlinis þaðan, þá er
það hið svívirðilegasta brot (out-
rage) móti þingbundinni stjórn. En
ef að blöðin fengu þær þaðan óbein-
línis, eða einhver Liberal þingmað-
ur gat borið J>ær blöðunum, þá er
það svivirða alt að einu. Hann gat
þvi aðeins fengið þær, að fylkis-
stjórinn hefði gjört hann að trúnað-
armanni sínum.
Síðan hefir hver sagan rekið aðra
að fylkisstjórinn hafi -verið að
sletta sér fram í það, hverjir kosnir
væru í nefndina. Hann hafi tekið
ráðin af stjórninni. Að það hafi ver-
ið hann eirrn, sem hafi kosið nefnd-
armennina. En hvar fengu blöðin
þessar fregnir? Vissalega ekki frá
Roblin stjórninni. Og þá er ekki um
annað að gjöra en heimili fylkis-
stjórans.
En hið versta við þetta alt saman
er ekki það, hvernig blöðin hafa
fengið fregnir þessar, þo að það sé
fullilt, heldur hitt, að það skuli vera
satt, að Sir Douglas Cameron hefir
tekið lögráni (usurped) störf og
völd þingbundinnar stjórnar. Hann
hefir af ásettu ráði svívirt einka-
réttindi konnngs og með því gjörst
einvaldur, — þvert ofun í lögin og
stjórnarskrána,m
Hann bar aldrei á móti því, sem
blöðin voru að segja um hann, að
hann væri að taka fram fvrir hendur
stjórnarinnar, hverjir skyldu koma
í nefnd þessa, og jafnframt leið
hann blöðunuin það, dag eftir dag,
að ásaka stjórnina mótmælalaust
fyrir það, að hún væri af ásettu
ráði, að draga það, að útnefna nefnd
armennina.
Hr. Knox Magee kveðst hafa verið
margorður um þetta, af þvi að hann
skoði þessar gjörðir fylkisstjórans,
sem hinn merkilegasta og þýðingar-
mesta atburð, sem nokkiirntíma hafi
fyrir komið i pólitiskri sögu Mani-
toba fylkis. Hann er eins þýðingar-
mikill og margt annað, sem valdið
hefir uppreistum og byltingum með-
al Jijóðanna. Ekkert því líkt hefir
nokkru sinni komið hér fyrir áður
fyrri. Það er ekkert að marka lyg-
ar þær, sem blöðin í Winnipeg hafa
verið að flytja, er þau vitna í sögu
hinna gjörspiltu stjórnmála í Quebec
fylki, til þess að reyna að bæta hinn
óverjanlega málstað fylkisstjórans.
Vald fylkisstjórans eða landsstjórans
getur atdrei orðið 'meira cn lagalegt
vald konungsins, sem hann tekur
alt sitt vald frá.
En hinn viðurkendi lögfræðing-
ur Bagehot lýsir vakli konungsins
samkvæmt stjórnarskránni á þessa
leið:
“Undir þingbundnu stjórnar-
fyrirkomulagi, eins og er hjá oss,
hefir konungurinn þrefaldan rétt:
The right to lie consulted, the
right to encourage; the right to
warn. Réttinn, að til hans sé ráða
leitað: réttinn, að hve’tja eða fall-
ast á; réttinn, að gefa aðvörun.
“Hann getur því sagt til ráð-
gjafa sinna, er þeir ráðgast við
hann um einhver málefni: Ábyrgð
in öll hvílir á yðar herðum. Það
verður að gjörast, sem þér álítið
bezt, og eg verð að styðja yður.
En af þessum og þessum ástæð-
um álít eg það rangt og óheilla-
vænlegt, sem þér gjörið, og Jiað,
sem J)ér viljið ekki gjöra, er mik-
ið betra. Eg set mig ekki á móti
því, sem þér gjörið, því að mér
ber ekki að gjöra það; en eg að-
vara yður”.
Þetta er vald konungs samkvæmt
stjórnarskránni. Þetta er vald land-
stjórans (Governor-General) í Ot-
tawa samkvæmt stjéirnarskránni.
Samkvæmt henni er það vald allra
fylkisstjóranna (Lieutenant-Gover-
nors) í Canada. Þetta vald (eon-
stitutional powers) hefir Sir Doug-
las Cameron snúið og ])vælt undir
fótum, til þess að koma því til leið-
ar, sem hópur pólitiskra flokks-
manna í minnihluta vill að fram
gangi, — sem J)eir halda fram ein-
göngu fyrir það, að það er J)eim til
hagnaðar og veitir yfirburði yfir
pólitiska andstæðinga þeirra. ,
Sir Douglas Cameron er nú sak-
aður um, að hafa gjört J>að, sem kon-
ungurinn hefir ekkert 1 igalegt vahl
til að gjöra. -— Hann er sakaður um,
að hafa neytt stjórnina til þess, að
samþykkja, að sett væri konungleg
nefnd, —■' þó að stjórnin væri lniin
að neita því að setja hana. — Hann
er sakaður um, að hafa hafnað og
gengið á móti ráðum ráðgjafa sinna,
sem hann samkvæmt stjórnar-
skránni var skyldugur að leita ráða
hjá, er hann hafnaði og vildi ekki
setja í nefndina heiðarlega og hæfa
I
menn, sem ráðgjafar hans tilnefiídu.
Hann er sakaður um, að hafa
gjört að trúnaðarmönnuin sínum
pólitiska fjandmenn eigin ráðgjafa l
sinna, sem hann var skyldur að leitaj
ráða hjá og engum öðrum. Hannj
er sakaður um, að hafa svívirt hið
göfuga og háleita embætti sitt, með
J)ví að láta pólitiskan flokk hafa
það fyrir þarfadruslu. Þetta eruj
alvarlegar ákærur. Þær eru fram
bornar í fylstu aJvöu, með ljósri hug-!
mynd um ábyrgð þé, sem þeim fylg-j
ir. — Þegar þahnig er ástatt, ætti
undir eins að gjöra gangskör að því,
að svifta Sir Douglas Cameron em-
bætti sínu; á Jiann hátt, að það verði
til viðvörunar fyrir alla í núverandi
og komandi tíð, svo að nafn kon-
ungsins volkist ekki og atist út í
hinni saurugu þvælu hinna póli-
tisku flokka.
Það liefir orðið töluvert umtal um
þessa grein hr. Knox Magce, sem hér
fer á undan, og látum vér hana koma
hér fram í lauslegri J)ýðingu. En
sé ])að alt satt og rétt, sem hann seg-
ir, — og oss vitanlega hefir enginn á
móti |)ví haft eða hrakið |>að —, þá
er selt af höndum hér það dýrmæt-
asta, sem nokkur J)jóð á til í eigu
sinni: frelsið sjálft, eða undirstað-
an undir öllu frelsi, undirstaðan
undir öllu hinu brezka stjórnarfyr-
irkomulagi, hvar í heimi sem er.
Nefnilega það, að meiri hluti at-
kvæða skuli ráða. Á |>ví hvílist heið-
ur Breta; ó J>ví hvilist öll von um
komandi framtið, um framfarir,
réttlæti og farsæld allra þeirra
þjóða, sem þetta fyrirkomulag hafa.
Sé það brotið og að engu haft, þá
blasir við í komandi tíð:: bylting-
ar, eyðilegging, myrkur og glötun
eða dauði.
Það líkist þvi, er íslendingar
seldu landið í hendur Noregskon-
ungi, og er þó verra miklu, J>vi að
þeir héldu þó tætlum frelsisins eftir.
Á þessu iná byggja öll hugsanleg
ólög, öll hugsanleg lagabrot. Væng-
| ur frelsisins er brotinn, lögin að
j engu höfð. ,
Hamfarir Liberala
móti kosningum.
Það er eftirtektvert, hvað iill Lib-
eral blöð hamast nú á móti því, að
kosningar verði í sumar til sam-
bandsþingsins. Þau eru svo flóandi,
að út af börmum rennur af harini og
veini yfir því, hvaða bölvun kosn-
ingarnar muni leiða yfir fólkið. Nú
séu Konservatívar að búa alt undir
kosningar, og þá er kominn slagur
um alt landið. Er ekki nóg, segja
þeir, að vér séum að þerjast í FÍan-
dern í hinu ’mikla veraldarstríði ?
Nú þarf að fara að flytja illindin og
^ slaginn og ófriðinn inn á heimilin,
j inn i borgirnar, inn í sveitirnar og
þar fer nú hver að rífa leppana og
æruna af öðrum.
Það er hálf hlægilegt Jietta. Fyrst
og fremst er það broslegt, að sjó og
heyra, að Liberalar telji kosning-
arnar stríð eða styrjöld eða ófrið.
Þau hafa verið svo friðsöm blöðin
þeirra núna um þingsetutímann!
Og hvers vegna er stjórnin að hugsa
um kosningar? Hún getur setið
lengur að völdum. En Liberalar hafa
gjört henni þær árásir, að hún vill
ekki liggja undir þeim. Hvar sem
Liberalar eru, hvín loftið við af á-
sökunum á hendur Borden stjórn-
inni. Þeir vildu gjarnan gráta fcigr-
um tárum, ef þeir gætu velt Borden
stjórninni úr sæti ó! það væri svo
elskulegt! Ritstjórar þeirra hamast
og spýta i lófana af áfergju og elsku-
legri föðurlandsást, og biðja allan
lýð, að ljá sér fylgi sitt til þess, að
hjálpa nú til að leggja þá að velli,
sem um stjórnartaumana halda.
Þetta er nú alt saman elskulegt og
j gott. En þegar þeir fara að fárast
yfir J)ví, að Konservatívar skuli
ganga til kosninga, skuli vilja leggja
mál sín fyrir dóm alþýðu, þá fara
niólin að verða brosleg. Allan tim-
ann hafa þeir verið að vinna að
j þessu, Liberalar, að skamma, at-
y^rða og sakfella Konservatíva. Nátt-
úrlega í þeim tilgangi, að koma þeim
frá, svo að þeir hefðu tækifæri sjálf-
ir við nýjar kosningar. — Og nú
skyldi þeim bjóðast það- En þá
ætla J)eir alveg að tryliast. Það eru
sífeld óp og veinan og grátur í Jer-
úsalem núna og fundir og liðsafnað-
ur. Hungruðum, voluðum, vesæl-
um og vinnulausum er safnað sain-
an, af ölluin þjóðum. Og stallbræð-
ur Liberala frá Austurríki, Slesíu,
Böhmen og Mahreii og Bosníu og
Slavoníu og Croatíu og Carinthíu
eru nú eftir allar göngurnar að
halda fundi með Liberölum, að sagt
er, á móti því að kosningar verði.
Mennirnir, sem eru valdir að því,
að kosningar verða, láta nú sem
tryltir á raóti þeim. Þeir eru að
reyna að villa mönnum sjónir, slá
ryki og blindu i augu kjósendanna
og kenna öðrum um skammir sínar.
Blað þetta er nú svo langt komið
að prentun, að ekki er hægt að
skýra að fullu, einsog ætti og þyrfti
að gjörast, þetta mál, en vér viljum
JiugsaPtil þess í næsta blaði.
Hon. Frank Oliver
brallar við Grand Trunk
Það er orðið mörgum kunnugt.
þetta brall, og er það eitt af hinuxn
mörgu atriðum í skýrslu Mr. Fergu-
sons, er vér gátum um síðast. — Á
Jieim tíma Jiegar Hon. Frank Oliver
var félagi Grand Trunk, var hann
nýbúinn að taka við innanrikisráð-
gjafa stöðunni af Mr. Sifton. Var
glatt á hjalla oft í Ottawa á þeim
timum, og margur feitur fiskur Air
sjó dreginn, svo að varla fengust
Jieir feitari á Broadway miðunum.
eða i Piccadilly, Jiegar fiskur var
sem örastur þar, svo að á kom, þó
að rent væri berum öngli.
Þótti Grand Trunk skútan þá
fiskisæl, og varð Mr. F'rank Oliver
stafnbúi á skútunni. Elskaði hann
Grand Trunk félagið svo mikið, að
hann fékk það í félag með sér. Átti
hann blað eitt norður í óbygðum,
er Edmonton Bulletin nefnist, en út-
gefandi blaðsins hét þá Dunean Mar-
shall. Félagsskapurinn kostaði (i.
T. P. $15,000. En svo fékk félagið
aftur bæarstæði gefins hjá stjórn-
inni og þurfti ekkert að borga fyrir
vegarstæðið undir brautina, og ým-
islegt fleira sælgæli fékk félagið hjá
innanríkisráðgjafanum, og Jiessi 15
þúsund dollarar voru ekki neina
sleifarfylli að sletta í vin Jieirra,
J>egar hann þurfti þeirra með til
blaðsins síns. Félagið fékk það
margborgað.
Þetta og margt annað skýrir það,
hversu ant Mr. Frank Oliver var
um G.T.P. Það var óskabarnið hans.
Hann tók málstað þess á öllum tím-
um, í öllum málum; enginn var sá
hlutur, er mátti neita þvi um. Menn
undruðust, hvort þetta væri af tóm-
um mannkærleika, — en nú skilja
menn það: Grand Trunk var félagi
hans. Hann var að berjast fyrir fé-
laga sínum!
Ferguson kom með óhrekjandi
sannanir fyrir því, að meðan F'rank
Oliver var ráðgjafi innanríkismóla,
þegar Liberalar sátu að völdum, þá
keypti Grand Trunk félagið $15,000
virði af hlutúm í blaðinu Edmonton
Bulletin, en aðaleigandi blaðsins var
Hon. Frank Oliver.
( blaðinu með honum voru Jieír:
D. R. F'raser, timbursali í Edmon-
ton, með 5 hluti; .1. H. Pickard, Iid-
monton, með 2 hluti, og John A. Mc-
Dougall Edmonton, með 10 hluti, og
var hver hlutur $100.00. F)n alt fé-
lagið var löggilt ineð $50,000.00 höf-
uðstól. Þessir hlutir allir nema að-
eins $1,700.00. Hinn hlutann allan
átti Frank Oliver. En nú voru harð-
ir timar og tálgaðist fé af fólki.—Þá
kemur Grand Trunk fram og býður
fram silfrið, með því móti, að félag-
ið skuli löggilt á ný og fylgi þvi all-
ar eignir, sem J)á voru, lausar og
fastar, hverju nafni, sem nefnist.
þær skyldu allar seljast og alt borg-
ast inn til Hon. F'rank Oliver; 20
þúsund dollara átti karlinn að fá,
og hélt hann J)á 200 hlutum í félag-
inu, og komu af þessum $20,000.00
fimtán þiisund dollarar frá (irand
Trunk ($15,000.00).
Þá koma í skýrslum F'erguson’s
fleiri atriði, sem liklega má smáræði
kalla, svo sem þegar Howard Doug-
las og Leach voru að berjast við að
fá timburleyfi í British Columbia
fyrir ótján þúsund dollara, sem virt
var á 162 þúsund dollara. —
Þá var Craven stýflugarðurinn
norður af Regina. Og eru við það
bendlaðir Hon. George Brown, fylk-
isstjórinn í Saskatchewan, og Hon.
Walter Scott, stjórnarformaðurinn í
sama fylki. Þeir fengu land inikið
hjá stjórninni fyrir ,$1.00 ekruna, en
seldu J)að aftur á $25.00 ekruna.
Þegar höfðingjarnir og allur þessi
langi og breiði liali, sem þeir draga
á eftir sér, fara þannig að J)vi að fé-
fletta ríkið: gefa eignir ríkisins
stórríkum mönnuin eða félögum og
fá svo nóttúrlega gjafir á móti; eða
J)á að kaupa af sjálfum sér eignir
ríkisins, sem þeir eru forráðamenn
fyrir; kaupa þeir fyrir líitið eða
nærri ekkert, og selja svo aftur dýru
verði og græða dollara í tugum og
hundruðum þúsunda, — þá er ekki
furða þó alþýðu sinnist við J)essa
nienn, og sannarlega ættu þeir að
muna eftir þeim, þegar þeir koma í
næsta simi með brosandi vörum og
lokkandi tungu, að biðja þá að lofa
sér að komast að borðinu aftur, þar .
sem þeir geta skamtað sjálfuin sér.