Heimskringla - 17.06.1915, Blaðsíða 1

RENNIE’S SEEÐSl
„e*bquaj™safo»5bos. plant^
PHONE MAIN 3514 FOR CATALOOUE
Wm. RENNIE Co., Limited
394 PORTAGE AVE. - - WINNIPEG
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
iones Matn 104. Nijchl and Son-
ian. ll day Sher. 2667
D DONALD STREET, WINNIPEG.
XXIX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 17. JONÍ, 1915.
Nr. 38
Síðustu dagana hefir
stríðið allstaðar hall-
ast á Þjóðverja.
Framsókn ítala.
Þeir hafa verið að ýtast áfram
hægt og hægt ítalir á 50 mílna
breiðu svæði norðan við Adría fló-
ann og prikast upp eftir fjöllunum,
og komnir eru þeir yfir Isonso ána,
sem rennur norðan úr Mundíufjöll-
um (Alpafjöllum). Stendur nú þann
11. hergarður þeirra frá norðri til
suðurs, 50 milur norður frá' botni
Adria flóans, með litlum bugðum
norður til Mount Nero, austan við
Isonso ána uppi við Alpafjöll. Fjall
þetta er 2246 feta hátt, og sátu þar
Austurríkismenn og höfðu þar vigi
mikil. En ítölsku fjallamennirnir
sóttu upp brekkurnar, brutu upp
ermar og köstuðu farangri öllum,
nema rifflum og skotfærum, og, þó
hóparnir hryndu niður á leiðinni
fyrir skotum hinna, sem fyrir voru,
]>á komust þeir upp; en þegar Aust-
urrikismenn sáu þá koma vaðandi,
með blikandi byssustingi, þá linað-
ist móttakan og náðu Italir fjallinu
og vígum öllum. Þarna af fjallinu
ráða þeir yfir Isonso dalnum og járn
brautum, sem þar liggja, og verður
það mikill bagi fyrir Austurríkis-
menn.
En sunnar' á línu þessari, niður
undir sjó að heita má, hafa þeir
náð borginni Montfalcone (Fálka-
fjalli). Hún er á járnbrautarleiðinni
til Trieste. Og af hæðunum í kring
um Monfalcone sjá þeir til Trieste
borgarinnar, sem þá æfinlega hefir
langað svo mikið til að eiga, ]>ví að
það er verzlunarborg mikil og fríð
við norðausturbotninn á Adría flóa.
Þarna eru þeir nú að berjast. á allri
])essari linu. Og er harðastur bar-
daginn, þegar ]>etta er skrifað, við
Gradisca og Sagrado, skamt norður
af Monfalcone, og aftur 40 mílum
norðar, skamt suður af Neró-fjalli,
við kastala ]>ann, sem Tolmino heit-
ir (á kortunum; Tolmein). En mest-
ur fengurinn enn sem komið er var
þegar þeir náðu Neró-fjalli.
Vestur i Trent dalnum sækja ítal-
ir að borginni og kastalanum Trent
úr fjórum áttum, frá norðvestri,
suðri, suðvestri og beint að austan.
Það er seinfært þar, fjöll og gil og
kastalar og virki; en undan hafa
Austurríkismenn einlægt látið, og
engan skell hafa ítalir fengið þar.
En mikið lið draga nú Austurrík-
ismenn að sér, einkum austan til og
norður af Trieste. Því þeir vilja
ekki missa þá borg fyrir nokkurn
mun. Og er sagt að þeir hafi flétt-
að leiðina fyrir ftölum með gadda-
vírsgirðingum margföldum og röð-
um skotgrafa bak við hverja girð-
ingu. Þar ætla þeir að 'taka á móti
ítölum og tefja þeim leiðina.
Þeir eru þrír aðalherir ítala; einn
berst í fjöllunutn og dölunum i Trent
dalnum, á scgjum 30—40 mílna
svæði; einn heldur inn í lónd Aust-
urríkis og stefnir austur yfir Isonso
á 50—60 mílna breiðu svæði. Þriðji
herinn þeirra hefir lialdið beird
norður yfir Carinsku Alpafjöllin.
Sá her er nyrztur og stefnir á þver-
an dalinn, sem við Drau eða I)rave
er kendur og rennur austur í
virðist lína sú vera einar 50 60 míl-
ur á lengd. Þar í fjöllunum hafa
ftalir tekið kastala, sem Ploekcl nefn
ist og er nærri járnbrautinni fra
Innsbruch í Tyrol til Laibach í Car-
niola. En báðar þessar borgir eru
herstöðvar Austurríkismanna. Frá
Laibach kemur allur sá her, sem
Austurrikismenn hafa til þess að
verja Triest og ístríuskagann. Er það
mikilsvirði ryrir ítali, ef að þeir
geta stöðvað her- og vopnasendngar
eftir járnbrautinni milli Innsbruck
og Laibach, þvi Austurríkismenn
hafa enga aðra braut þar á milli; en
verða að fara um Vínarborg og er
það krókur mikill.
Þarna verða Þjóðverjar og Austur
ríkismenn að senda á móti þeim
eina millíón manna til að verjast
þeim; ininna dugir ekki á þessu
svæði, sem nú þegar er orðið nálægt
140 inílur á lengd. Enda mun það
hafa verið umsamið milli ítala og
Handamanna, að ítalir tefðu alténd
fyrir einni millión þeirra stallbræðr-
anna þýzku.
Auk þess hafa ftalir tekið Avlona
hafnarborg i Albaníu. En Serbar eru
komnir með her manns 64 mílur inn
í það land og stefna að sjó niður.
Verður þá litið eftir af Aibaníu ,þeg-
ar Svartfellingar eru búnir að fá
sneið norðan af landinu, Serbar þar
fyrir sunnan og ítalir og Grikkir)
parta af þvi, sein þá er eftir.
Rúmanía sker upp herör.
Það var 6. júní, að konungur Rúm-
ana kvaddi út herinn i landinu, og
er talið, að er þeir koma fram á vig-
völlinn þá liafi þeir eina millión vel
vopnaðra og æfðra manna. Og nú
cru þeir að raða hermönnum eftir
öllum landamærum sínum, sem
Austurriki og Ungverjaland snerta.
— En ekki vilja þeir leggja út
í stríðið fyrri en þeir eru búnir að
ná mestri eða allri uppskerunni af
ökrum sínum. Eru þeir einhuga um
þetta og ætla ekki að spara sig, þeg-
ar til kemur.
Enginn efi er á því, að Búlgarar
fara bráðlega á stað, og til sönnunar
því er það, að nú þyrpast Búlgarar i
stórhópum frá Miklagarði á degi
hverjum. Þaðan fara einnig Grikkir
og vilja þeir ekki vera eftir, þegarj
Búlgarar eru farnir.
Hellusund.
Á skaganum vestan við sundið
hefir Bandainönnum gengið hetur en
blöðin hafa um getið. Þeir eru við
Gallipoli, sem er við sundið innar-
lega og eru þeir komnir þvert yfir
tangann, en óvíst hvort þer eru bún-
ir að taka tangann. Þeir eru við
Maidos í þrengslunum sjálfum eða á
hæðunuin þar fyrir ofan. En f’eiri
en einn neðansjávarbátur þeirra er
kominn inn í gegnum sundið, og
hafa þeir verið að gjöra usla mikinn
í strandborgunum við Marmara haf-
ið; sökkva herskipum og flutnings-
skipum Tyrkja við bryggjur upp,
svo að Tyrkir þora nú varla að ýta
])ar kænu á flot.
Svo margir særðir hermenn Tyrkja
koma nú á hverjum degi til Mikla-
garðs af Skaganum, að spítalar all-
ir eru þar troðfullir og deyr þó inik-
ið af hinum særðu Tyrkjum á leið-
inni .
29 skipum norskum sökt.
Nú eru Þýzkir þegar búnir að
sökkva 29 skipum fyrir Norðmönn-
um og bætist einlægt við á hverri
viku. Skip þessi eru talin 7,500,000
dollara virði, eða hálfrar áttundu
millíónar.
Ástæðan fyrir ósigri Rússa og
undanhaldi.
Það var ekki ástæðulaust, að Rúss-
ar urðu að halda undan við Prze-
mysl, þegar Mackensen kom á þá
með hálfri annari millión manna. —
En það var hvorki vankunnátta eða
hugleysi, sem gekk að þeim, héldur
skotfæraleysi. Japan hafði hætt að
senda þeim skotfærin. Þeir urðu,
sem menn vita, hræddir um, að þeir
þyrftu að fara í stríð við Kína, og
svo sendu þeir Rússum engin skot-
færi um stund; en þá kom Macken-
sen á þá og þeir urðu undan að
halda, því þá vantaði nægileg skot-
færi til að taka á móti. Nú er friður
og sátt milli Kína og Japan, og Jap-
anar farnir að senda aftur sem fyrri.
Enda er nú þegar fraið að snúast
hjá Przeinysl.
Rússar búnir aS stöðva ÞjóíSverja
Á öllum austurkantinum voru
Rússar búnir að stöðva Þjóðverja.
Norður i Kúrlandi við Shavli og
Dubysa hröktu þeir þá. I Pollandi
komust þeir hvergi áfram. Við San-
fljutið norður af Przemysl urðu
Þýzkir að láta undan og náðu Rúss-
ar tungunni, þar sem San fljótið, er
kemur að sunnan, fellur í Vistula.
Pin á Galizíu völlunum, frá Gzerno-
vits, höfuðborg i Bukovinu, og norð-
ur fyrir Przemysl, er togleðursband-
ið farið að kippast saman. Rússar
halda þar beinni línu frá suðaustri
til norðvesturs, meðfram borgunuin
Czernovits, Kolomea, Nadvorna,
Stanislau, Stry, Drohobycs, Radim-
no og Jaroslau við San fljót. Renn-
ur lína þessi nokkrar inilur aðeins
(einar 8—10) á bak við Przemysl og
þvert yfir fljótin Dniester og Pruth.
Við Stry og þar fyrir austan hafa
þeir barið á Þjóðverjum, tekið einar
7,000 til fanga og eyðilagt beztu her-
sveitir Þjóðverja, sveitir af lífverði
keisara.
Þegar Þýzkir hröktu Rússa úr
Przemysl, héldu margir að nú væri
sprengdi Zeppelininn yfir Belgíu,
hafði fvrst farið að læra að fljúga
umarið sem leið.
Það var klukkan 3 um morguninn,
sem Zeppelininn var á ferðinni yfir
Belgiu, milli Ghent og Bryssel, og
liefir víst talið sig úr allri hættu.
alt búið; Rússar væru búnir að | Var ]>á farið að lýsa. Þá var þar og
missa alla Galizíu og hraktir inn i j Varneford á dreka sinuin hinum
Rússland. En það kemur af því, að | litla og varð var við Zeppelininn,
menn eru svo ákaflega fáfróðir hér j sem flaug þar lágt og nærri jörðu.
í landafræði; þeir hafa gleymt að En Varneford hefir að líkindum
lesa hana i skólunum eða skólarnir
gleymt að kenna. Rússar halda enn
þá nálægt helmingnum af Galizíu,
eða fult eins miklu landi og Þýzkir
halda af Frakklandi, og það eftir
aðra eins kviðu og þessa, sem Þýzk-
ir gjörðu á þá. Og nú eru Þýzkir
búnir að sprikla þarna og verður
langt þangað til að þeir geta hafið
hriðina aftur. Því að enginn efi er tN’arneford til þess að komast upp
á því, að dýr hefir hún orðið þeim.
Rússar veita Mackensen slag
har'ðan.
Ilinn 14. kom fregnin um það, að
Rússinn væri nú búinn að snúa við
Mackensen hjá Przemsl. Það var á
miðvikudaginn í vikunni sem leið,
að Mackensen gjörði kviðu á Rússa
rétt austur af Przemysl, aðeins fá-
einar milur, og byrjaði með hroða-
legri hrið sprengikúlna, er stóð yfir
fulla 3 klukkutima. Svo kom á-
hlaupið og runnu raðir Þjóðverja
fram margfaldar. En Rússar höfðu
engu svarað og lágu kyrrir i gröf-
um.sinum, þangað til að Þýzkir áttu
verið hærra í lofti, og þegar þeir á
Zeppelininum sáu hann, þá fóru
þeir undir cins að lyfta sér hærra,
því að ekki máttu þeir vera undir
honum. En Varneford herti sig og
strikaði upp á við i stórum bröttum
hringum og á meðan fóru Zeppelin
mennirnir að skjóta af kappi á
hann. Fullar 20 mínútur þurfti
tyrir hann og á meðan fór Zeppe
hninn 15 milur áfram en nær 6000
fet upp i loftið: Þá loks gat Varne-
ford farið að neita vopnanna og
gjalda Zeppelininum skothriðina.
Sex sprengivélar sendi hann þeim,
og hittu flestar og urðu smáspreng-
ingar, þangað til sú sjötta fór; þá
varð brestur mikill og stóð Zeppe-
iininn i loga; en af því að Varne-
ford var þá skamt fyrir ofan, varð
joftþfýstingurinn af sprengingunni
^vo mikill, að það var sem fellibyl-
úr kæmi alt i einu. Flugdrekinn
kastaðist til og byltist alveg um svo
höfuð Varnefords vissi niður til
jarðar, en fætur til himins og féll
hann niður á eftir hinum logandi
150—180 yards til þeirra; þa tóku > , ,
, . . , Zeppehn og nnsti stjórn a drekanum
þeir a moti og letu kulnastrauminn *
a wa . • nokkur augnablik. Emhvernveginn
leika á brjóstunj Þjóðverjanna ur
handbyssum og magazin-byssum og
hraðskeytlum, svo liinir Þýzku bylt-
ust um í hrúgum og röðum, og svo
stukku þeir á þá beggja megin við
járnbrautina. Þjóðverjar leituðu
undan og i hinar traustu skotgrafir
sínar, en Rússar fylgdu þeim svo
fast eftir, að þeir komust ekki einu
sinni í þær, og svo komu hinar aðr-
ar skotgrafir. Þar reyndu Þýzkir að
nema staðar; en af þvi að Rússar
voru á hælum þeirra, þá gátu þeir
ekki búist uin þar og urðu enn að
hörfa undan. Gekk til þessa meiri
hluti nætur, og loks undir morgun
konnist leifar af sveitum þessum
undan; en eftir lágu þar á völlun-
um og i gröfunum 20 þúsundir Þjóð-
verja; og segja nú allir, að engin
tök hafi Mackensen á að komast þar
fram um lengri tíma. Þetta segir
fréttin að hafi verið við Masciska,
austan við Przemysl (á liklega að
vera Medyka, 9 eða 10 mílur austur
af Przemysl.
Geirmenn súpa á gasi sínu.
Það er ekki ljóst, hvort slagur
þessi, sem nú skal skýrt frá, hafi
verið við Mosciska eða annnars-
staðar.
En sagt var að yfirmenn Þjóð-
verja hefðu verið að skipa hermönn-
um sinum þarna austurfrá, að beita
köfnunarefninu við Rússa; en þeir
hefðu ekki viljað, og sögðu þá yfir-
mennirnir þeim, að þetta aðeins
svæfði Rússann, en gjörði honum
ekkert mein að öðru leyti, og gætu
Þýzkir gengið á eftir gasinu og tek-
ið Rússa sofandi, og létu þá þýzku
hermennirnir loksins til leiðast. —-
Þeir kveiktu upp gasið og fóru svo
hægt og hægt á eftir, og er þeir
komu að virgiðingum Rússa, þá
fóru þeir i makindum að klippa þær
í sundur. En hver hermaður þýzk-
ur hafði tneð sér bauk rneð súrefni
til að súpa á, ef að gasinu slægi á
þá.
Foringjar Rússa höfðu bannað
mönnum sinum að láta nokkuð bera
á sér og liggja sem dauðir eða hálf-
dauðir. Voru Þýzkir nú kátir vel, er
þeir sáu þá ekki hreyfast og komu
að þeim og ætluðu að stinga þá. En
þá brá öðruvisi við, því að nú stóðu
blossarnir úr byssum Rússa í augu
þeim og kúlurnar smugu i gegnuin
þá og féll þar fyrsta röðin sem hún
stóð. Þjóðverjar sóttu samt á, en
Rússar skutu í ákafa úr reyknum og
svælunni og lintu ekki fyrri en þeir
lágu dauðir af eitrinu við byssur
sinar.
En bak við Rússa var varalið og
þeir skárust nú i leikinn og voru
tröllóðir, er þeir sáu vini sina og
félaga engjast sundur og saman af
eitrinu. Þeir runnu á Þjóðverja og
fylgdu fast eftir fleinum sínum eða
notuðu byssurnar sem kylfur á þa
hina Þýzkú. Og nú hafði vindurinn
snúist svo, að þýzkir urðu að súpa
sín cigin meðul og þótti nú ekki
gott bragðið. Var þá undir eins úti
um áhlaup þeirra. Þeir tóku á rás
og hljóp hver sem betur gat undan.
Canadiski flugmaðurinn frægi.
Lieutenant Varneford, sem nýlega
náði liann þó stjórninni aftur og
fétti við og sá uin leið logandi Zep-
þelininn koma niður á nunnuklaust-
ur eitt. En svo var hann illa kominn
að hann varð að lenda þarna nálægt
í óvinalandi; cn fljótlega gat hann
þó komið öllu i lag og tók til flugs-
ins aftur, og koinst til sinna manna.
28 menn voru á Zeppelinskipinu og
fórust :>llir.|
Skotfæraleysi.
Skotfæraleysið hjá Bretum í
Flandern og á Frakklandi er orðiö
svo mikið, að Kitchener er farinn
að senda hópa manna heim af vig-
vellinum, til þess að búa til skotfæri
eða smíða vo.pn, og svo eru konur
og ungarstúlkur í þúsundatali farn-
ar að vinna að því líka.
ý hreyfing að ganga í herinn.
Núna undanfarna daga hefir Eng-
land, einkum I.ondon, eins og vakn-
að af svcfni. Nú bjóða sig hópar
manna fram til herþjónustu, þar
sem éinn eða tveir buðu sig fram áð-
ur. Fjöldi ungra kvenna hefir boð-
ið sig fram til hermannastarfa, sem
væru við þeirra hæfi. Þær ganga i
einkennisbúningi um strætin og
kalla á menn að ganga í herinn. Ot
um landið verður þeim ekki vært,
sem hraustir eru og ófatlaðir, ef,
þeir ætla heima að sitja, og JiarðaSt
verða þeir leiknir af hinum ungu
stiilkum, þvi þær sýna þeim fyrir-
litningu á alla vegu.
hafa stór félög þýzkra manna lýst
því yfir, að svo framarlega, sem til
ófriðar dragi milli Bandaríkjamanna
og Þjóðverja, þá muni þýzkir menn
og menn af þýzkum ættum einhuga
berjast ineð Bandarikjunum á móti
Þýzkalandi og “Vilhjálmi blóð”, —
þrátt fyrir frændsemi alla.
Þýzkir flugumenn í Banda-
ríkjunum.
•
Það hefir verið á margra vitorði,
en er nú að verða ljósara og ljósara,
hvað Þýzkir hafa verið að starfa i
Bandaríkjunum. Hefir þar verið
stórkostlegt samsæri eftir fréttum j
frá New York um alt landið til ]>ess, j
að hindra hinar stóru verksmiðjur!
og gjöra þeim ómögulegt að síinða 1
og selja Bretum og öðrum Banda-1
mönnum vopn þau og skotfæri, sem [
þeir þegar hafa .pantað þar upp á}
300—400 milliónir dollara.
Þeir höfðu á marga vegu reynt að
koma þessu fram þjóðverjarnir i!
Bandaríkjunum og flugúmenn Vil-j
hjálms keisara. Fyrst reyndu þeir
að fá það bannað með lögum; siðan
hétu þeir á sendiherra Þjóðverja j
Bernstorff: þar næst reyndu þeir j
að véla Bryan gamla, og þegar Wil-
son lét ekki teymast, þá reyndu þeir
að kaupa upp verksmiðjurnar með
ÖIIu, sem í þeim var, og ætluðu svo
að loka þeim upp, og er enn ekki j
útséð um það, hvernig því reiðir af.
Og nú eru þeir að kveikja urp ó-
ánægju meðal verkamanna um alt
landið; þeir prédika fyrir þeim i
blöðum og ritlingum, á strætum og
gatnamótum og æsa ])á til verkfalla
og til að heimta meira kaup og
st.vttri vinnutíma og er sagt, að mjög
víða hafi þeir komið flugum þess-
um inn hjá mönnum, svo að suin-
staðar horfir til vandræða.
Að þetta er ráðabrugg einstakra
manna sést á því, að í Norðurríkj-
unum, Minnesota og North Dakota,
Seinustu Stríðsfréttir.
Á vesturkanti vígvallarins veitir
Frökkum einlægt betur, ]>ó að hægt
fari. Þeir höfðu tekið mikið af
vopnum, vistum og skotfærum við
Neuville um daginn. Hvergi vinna
Þýzkir þar á. Nokkra daga hefir
verið rólegt að mestu á svæði því,
sem Bretar halda. En Bretar, sem
nyrztir eru hafa hrakið Þýzka.
— Þeir eru sagðir fullir kvíða og
órósemi margir hermennirnir þýzku
á Frakklandi og liggur við brjál-
semi, og margir eru foringjarnir
farnir að skjóta sig, einkum, ef þeim
veitir miður. Margir fangar, sem
Frakkar hafa tekið, hafa verið meira
og minna brjálaðir. Aftur eru Bret-
ar hinir kátustu og leika sér i gröf-
unum, þegar hlé verður á bardag-
anum.
— Kosningar til þingsins eru nú
afstaðnar á Grikklandi og sigraði sá
flokkurinn, sem Venezlos fylgir, en
það er flokkurinn, sem óður vill í
stríðið fara og telur nú hvern dag-
inn tapaðan, sem dregst að þeir fari
á stað. En af þvi að Konstantin
konungur liggur þungt haldinn og
vanséð um, livort hann lifi, þá getur
dregist að þingið komi saman þenn-
an og fram í næsta mánuð. f kosn-
ingunum hafði Vcnizelos allstaðar
borið hærra hluf, nema i norður-
partinum — Makedoniu. En alt fyr-
ir það komst hans flokkur að með
miklum meiri hluta. Það er enginn
efi á því, að undireins og Venizelos
kemst að, ])á eru Grikkir komnir á
stað og kannske fyrri. Þeir hata
bæði Tyrkjann og Þýzkarann.
—- Um páskaleytið þurfti lávarð-
ur Grey, hinn alkunni stjórnmála-
maður Breta, að hvíla sig og tók sér
fri hind ti’ sð lctta sér ujp H'V'n
ætlaði að sagt var að fara að fiska
og kom til Rómaborgar og dró þar
fiskinn mikinn og fríðan. Þá gjörð-
ist það, að ítalir fóru í stríðið.—Nú
er Sir Grey eitthvað ilt í augunum,
og fer hann til Bucharest, höfuð-
borgar Rúmana, og er búist við að
honum batni, en Rúmanar komi taf-
arlaust, eða áður en vika er liðin, í
striðið.
— Á skaganum við Ilellusund
gengur seint en þó áfram. Banda-
menn hafa kvíað Tyrki við kastal-
ana meðfrain þrengslunum að vest-
an. Að sunnan eru Bretar þvert yf-
ir skagann frá Krithia, sem Tyrkir
halda enn; en sá kastali er á hæð-
unum á miðjum skaganum, einar 15
mílur frá suðuroddanum. Norður
af Bretum eru Frakkar, og eru grafir
þeirra frá norðri til suðurs, þar sem
Bretar voru frá austri til vesturs; en
að norðan við Maidas eru Ástralíu-
menn og menn frá Nýja Sjálandi.—
Gæta því Bretar að sunnan, Frakkar
að vestan, en Ástralíu menn og Nýja
Sjálendingar að norðan.
— Mikið er um ókvrð i Miklagarði
— mest af sulti. Brauð-upphlaup
verða þar dag eftir dag. Og farnir
eru Tyrkir að hata Þjóðverja og
mega þeir ekki láta sjá sig á al-
mannafæri. Tyrkjum er farið að
leiðast eftir sigurvinningunum, sem
Þýzkir lofuðu þeim.
Voða-verkfall í Chicago
Þeir voru 14 þúsund strætisvagna-
mennirnir í Chicago, sem gjörðu
verkfall núna, og er það í fyrsta
sinni, sem strætisvagna menn hafa
gjört verulegt verkfall.
Engar voru róstur þar enda voru
mörg hundruð pólití á vakki þar
sem líklegast var að þær kynnu að
koma fyrjr. Yagnamennirnir höfðu
heimtað launahækkun, en embætt-
jsmenn strætabrautanna kváðu það
mögulegt að veita hana, því að hún
nemi 1,400,000, einni miljón og fjögur
hundruð þúsundum á ári. Á braut-
um þessum eru vanalega fluttar
3,000,000 (þrjár jniljónir manna) á
hverjum degi, en vagnarnir scm
ganga daglega eru 4,600.
Hálf önnur miljón manna í borg-
inni, sem endilega þurfti að fara
ferða sinna varð að.fara leiðar sinn-
ar á reiðskjótum þostulanna og
þótti víst súrt í broti. Eulltrúar
vagnafélaganna eru en að reyna að
safna mönnum í stað þessara sem
hættu vinnunni en gengur seint.
Fjöldi mesti af skemtistöðum borg-
arinnar ætlar að loka livert sem af
því verður eða ekki.
Erkibiskup Langevin
látinn.
Hann dó kl. 10 f.m. hinn 15. Júnf
í höll sinni í St. Boniface.
Erkibiskup Langevin var 60 ána
gamall, fæddur 23. augúst 1855, ætt-
aður frá Quebec, kom hingað fyrir
22 árum. En var erkibiskup kaþól-
skra 2 árum síðar, var hann gjörður
erkibiskup og hefur setið hér síðan.
Hann var vel lærður maður, en hið
mesta sem eftir bann liggur mun
vera það, að hann lauk við bygg-
ingu hinnar miklu og fögru dóm-
kirkju kaþólskra í St. Boniíace.
Kapp-plægingin
á Fögruvöllum.
Fátt er ánægjulegra en það, að
sjá unga og fjöruga menn sýna lag
og listfengi sitt í einhverju sem
miðar til að auka manngildi þeirra.
Margir, sem góðir eru að skjóta
kúlum á, knatt-borði eru “upp með
sér,” af list sinni, en þeir eru "vegn.
ir og léttir fundnir” í samburði við
]>á sem “leggja hönd á plóginn” og
kunna listina þá, að plægja vel.
Menn sem ekki hafa séð kapp plæg-
ingu liafa enga hugmynd um hversu
mikill listamaður góður plæginga
maður er. Hann þarf sannarlega
að hafa nett auga og lipra hönd.
Þessvegna er það, að í öllum fram-
fara plássum á sér stað árleg plæg-
ingar samkepni. Allir framgjarnir
framfaramenn koma s>aman á til-
teknum tíma og sýna list sína, og
hjá þeim má^sjá beint plógfar og
vellagðann streng.
Við slík tækifæri er vanalegt að
hafa skógargildi og svo skemtisam-
kvæmi að kveldinu. Sem nærri má
geta ríkir þar ánægja og gleði, og
fólk fer heim hressara i huga og með
aukinn samúðar anda.
Hin fyrsta kapp-plæging sem hald
in hefir verið 1 Nýja íslandi, var
haldin fysta júní S. 1. á Fögruvöll-
:vr> ’ Qeysl’’ Kygð. undlr umsjón
búnaðarfélags þeirrar bygðar.
‘ í þetta sinn var 25 dollars varið
til verðlauna. Samkvæmt búnað-
arlögunum leggur akuryrkjudeild-
in til tvo fimtu hluta þess.
Tvenn verðlaun voru veitt fyrir
bestu plægingu með setu plóg og
einnig tvenn verðlaun fyrir bestu
plægingu sem gerð var með göngu
plóg.
'Verðlaun hlutu þessir: — Fyrir
gönguplóg, lstu verðlaun, Vilberg
(Tómasson) Björnsson á Sólheim-
um, 82 stig. 2. verðlaun, Sigurður
Sigvaldason á Framnesi, 78’/2 stig.
Fyrir setuplóg, fyrstu verðlaun,
Gestur S. (Gestsson) Oddleifsson, í
Haga með 76l/2 stig. önnur verð-
laun, Einar Benjamínsson á Hlíðar-
enda með 67% stig.
Dálítið einkcnnilegt var það að
þessi fyrsta kapp-plæging var hald-
in á því landi sem fyrst allra var
numið í Geysirbygð. Það var num-
ið um 1880 af Jóni Bjarnasyni, sem
þar bjó f þrjú ár áður enn nokkur
annar flutti í héraðið, og mun hann
sem nærri má geta, liafa haft þá
mestu örðugleika við að stríða sem
frumherjar þessa lands hafa mætt.
Þetta mun ekki verða síðasta
kapp-plæging á þessum slóðum, því
menn eru þegar farnir að ráðgera
að hafa eina í stærri stíl, sem nái
yfir víðáttu mikið svæði á næsta ári
og væri vel að menn kyntu sér ýmis-
legt því viðvíkjandi, helzt með því
að sjá kapp-plægingu einhverstaðar
í fylkinu á þessu sumri.
H. F. D.
Lusitania og ósannindi
ÞjóSverja.
Margir hafa haldið því fram, að
skipið Lusitania hafi vopnað verið
þegar Þýzkir söktu þvi, og hafa tal-
ið Þjóðverjum það til málsbóta, þó
að þeir þar með rengdu forseta
Bandaríkjanna um sannsögli, því að
hann neitaði þessu. Þýzkur upp-
gjafa hermaður, Gustaf Stahl, hafði
borið það fram, að 30. april hefði
hann farið út á skipið með öðrum
manni, Leach að nafni, og séð þar 4
sex þumlunga fallbyssúr, albúnar til
að skjóta. Þetta flaug uin alt i hlöð-
unuin. t
Svo hvarf Stahl þessi. En leyni-
lögreglumenn voru sendir til að
lcita hans. I.oks fundu þeir hann
og komu með hann til New York;
þar var hann látinn bera vitni fyrir
rannsóknarnefnd i málum þéssum.
En þegar hann var búinn að bern
fram vitnisburð sinn og staðfesta
með eiði, var pilturinn tekinn fast-
ur fyrir meinsæri.