Heimskringla - 17.06.1915, Qupperneq 4

BLS. 4
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 17. JúNí 1915,
Sögulegur Samanburður.
Samanburður pólitisku flokkanna í Manitoba og víðar í Kanada síð-
ustn tuttugu og fimm ár, eða rúmlega það timabil.
(Framhald).
Heimskringla
(Stofnuft 1886)
Kemur út á hverjum fimtudegl.
trtgefendur og eigendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
Vert5 blatisins 1 Canada og
Bandaríkjunum $2.00 um árifc
rirfram borgati)
ent til íslands $2.00 (fyrirfram
borgatS)
Allar borganir sendist rátSs-
manni blatSsins. Póst et5a banka
ávísanir stýlist til The Viking
Press, Ltd.
Hltstjóri:
M. J. SKAPTASON
Rát5smat5ur:
H. B. SKAPTASON
Skrifstofa.
729 Sherbrooke Street, Winnipep
Box 3171 Talsíml Garry 4110
Hversvegna!
Hversvegna datt hún Gudda? —
Hvernig stendur á öllum þessum ó-
sköpum? Landsins æðstu inenn eru
sakaðir um fjárdrátt og þjófnað, —
þeir sem eiga að vera fyrirmynd
eldri sem yngri, æðri sem lægri; full-
trúarnir, sem þjóðin hefir kosið sér
til að semja réttlát lög og fylgja þeim
fram. Hversvegna er það, að menn,
sem hafa verið elskaðir og virtir af
öllum, að minsta kosti öllum þorra
sveitunga sinna, og hafa komið fram
í sveitum sínum og við kunningja
sína, sem vandaðir og heiðarlegir
menn, — svo vandaðir, að þeir hafa
trúað þeim öllum öðrum betur, að
fylgja fram öllum mest verðandi
velferðarmálum, — að þessir menn
skuli nú vera sökum bornir? Því
að það er nátturlega meining kjós-
endanna með því að kjósa sér full-
trúa á þing, að ]>eir bera fult traust
til þeirra að stjórna málum lands-
ins vel og heiðarlega.
Hversvegna þurftu þessi ósköp að
koma fyrir, að hinir merkustu menn
skuli nú vera sakaðir um að stela,
ekki fáeinum- dollurum eða tuguin
dollara, heldur þúsundum, tugum og
hundruðum þúsunda? Oss kemur
ekki til hugar, að fara að bera sök
eða sakir af einum eða öðrum. Þeir
verða allir að standa eða falla sjálf-
ir. En vér vildunt benda mönnum
á það, að ástæður eru til allra hluta,
rétt einsog tii þess, að hún Gudda
féll og kálfurinn kom í flórinn, og
æran og mannorðið fór í sorpið og
með sorpinu í rennuna. Og ástæðan
hér í þessu eða þessum tilfellum er
svo augljós, sem framast má verða.
Þeir eru að stela í kosningasjóð! —
En er það þá nokkru betra eða sak-
minná en hitt að stela handa sjálfum
sér að éta og drekka? Ekki viljum
vér segja það, og ekki segja lögin
það, því að þjófurinn, sem stelur ío
centa virði handa sér að éta eða Lo
dollara virði, hann er settur í tukt-
húsið. En sá, sem stelur 25 þúsund-
um eða 250 þúsundum, — hann fer
þar kannske aldrei inn.
En kosningasjóðurinn, til hvers
er hann brúkaður? Reyndar ættu
flestir að vita það; en vér getum
gjarnan sagt það: Hann er ætlaður
til þess, i hann er safnað til þess og
í hann er stolið til þess, að múta
kjósendum; kaupa þá, þessa ræfla,
alla þá sem kaupa þarf; alla, þá, sem
falir efu, — en þeirra tala er legio.
Og hver flokkur þarf náttúrlega að
hafa sinn kosningarsjóð, annars
kemur engum heilvita manni til hug-
ar að fara út í kosningar.
Þarna er hún nú nú komin, bless-
uð pólitíkin, saurug og skitin og
svívirðileg og ærulaus. Einn sauð-
urinn kostar dollar, annar tvo doll-
ara og brennivínsflösku; þriðji fæst
ekki nema hann að auki verði gjörð-
ur dýrðlega fullu.r og fáir eru þeir,
sem falir verða, nema þeir fái eitt-
hvert balsam til þess að mýkja tung-
una og góminn, eða eitthvað styrkj-
andi til að taka úr sér skjálftann í
frostinu og kuldanum. Og svo koma
hinir stóru, sem geta nú keypt sér
sjálfir balsam og brúnku fulla, hve-
nær sem þeir vilja. Þeir lúta ekki
að þessu, — nei þeir selja ekki at-
kvæðið fyrir svo lítið, — það er ekki
að nefna minna en 40—50 dali til
þeirra. Menn, sem hefðu átt að
leggja fúsir fram 50 dali til að styðja
málefni það, sem þeir fylgja, og þó
þeir séu þeirrar skoðunar, þá heimta
þeir 50 dollara fyrir atkvæðið. Þeir
hreyfa sig ekki fyrri. Og business-\
mennirnir, — hvað haldið þið?
Það er skömm að bjóða þeim minna
en 500 dollara. Og kjafta,skúinarnir,
sem æfinlega þurfa að hafa liðuga
tungu og liðuga samvizku? Hvað
haldið þið? Eins og það þurfi ekki
að hafa eitthvað til þess að liðka
samvizkuna! Og allir eru á upp-
boði; og sumir eru svo leiknir í
listinni, að þeir selja sig aftur og
aftur. Ef þeir eru ekki “smart”
strákarnir þeir! Þess vegna er það,
að þáð er eins og lyftist brúnin á
öllum i sveitinni, þegar eitthvert
kvis eða kvittur kemur upp um, að
nú séu kosningar í vændum. Þá fer
hver og einn að hugsa sér til hreyf-
ings. Og aumingja þingmaðurinn er
eiginlega píslarvotturinn! — Hann
verður að kaupa allar tuskurnar, ef
ekki með peningum og brennivíni,
þá með loforðum, embættuin, vega-
bótum, bryggjum og öllum þeim
hlunnindum, sem nafn kann að
nefna, því að fleira eru mútur en
peningar og brennivín. Og í raun-
inni er það svo, að enginn getur náð
kosningu, nema hann lofi kjósend-
um sínum að stela fyrir þá — ekki
svo að við lög varði, — ekki með
þessu nafni, nei! Fínt þarf það 'að
vera. Heldur útvega þeim eitthvað
úr opinberum sjóði, — eitthvað, sem
hinir aðrir kjósendur fylkisins eða
þjóðarinnar leggja fram peninga til;
— þeir senda hann á þing til þess.
Þér getið kallað það með hvaða
nafn sem þér viljið. En þetta á
hann að gjöra.
En hvernig í ósköpunum stendur
á þessu? Er öll þjóðin sokkin svona
djúpt? Niður í þessa ódæma forar-
vilpu? Ekki skal oss furða, þó að
löndum taki sumum sárt til Þjóð-
verja, er þeir vilja stela löndum þjóð
anna til að leggja þau undir veldi
sitt og gjöra ibúana að þrælum sín-
um.
Það er hugsunarhátturinn, sem er
orðinn svona úldinn, rotinn og
saurugur. Dollarinn er dýrkaður,—
alt er falt fyrir hann. Og svo þetta:
Menn vilja fá sem mest af lionum,—
sem flesta dollarana með sem allra
minstri fyrirhöfn. Fá þá lagða upp
í hendurnar, helzt án nokkurrar
vinnu. Þetta kallar margur að vinna
með höfðinu og þykir fyrirmann-
legt og göfugt. ,
Af þessu leiðir ákaflega margt ilt
og bölvað. Mönnum finst þeir ekki
geta bjargast án þessa. Menn vefða
framkvæindarlausir, latir og dug-
lausír. Þeir vilja ná ölluni gæðum
lífsins með tungunni, en ckki ineð
vöðvum sínum. Menn þessir verða
vandræða menn, öllum ærlegum,
vinnandi inönnum leiðir fyrr eða
síðar; snýkjugestir og blóðsugur.
Við þetta er hin vaxandi kynslóð
uppalin. Þessi dæmin hefir hún fyr-
ir sér, og það er mjög létt að segja
fyrir, hvar það lendi.
Ef að menn nú vildu líta í sinn
eigin barm og skoða í einlægni og
hreinskilni, hvað þeir vildu nú gjöra
eða hvað þeir hafa gjört fyrir stjórn-
málaflokk þann, sem þeir fylgja, —
hvort heldur það eru liberalar eða
konservativar — án þess að óska
eftir eða taka peninga eða peninga-
virði fyrir á einn eða annan hátt, ef
að þeir vildu hugleiða, hvaða sið-
ferðislega spillingu þetta gjörir í
mannlegu félagi, hvað mikið það
dregur úr dáð og dugnaði, dreng-
skap og ærlegheitum öllum og hvað
mikið það gjörir mennina sjálfa
auðvirðilega og fyrirlitlega, — þá
myndu þeir hugsa sig um áður en
þeir tækju næstu mútu við kosning-
ar, — áður en þeir sendu menn á
þing til þess að lokka skildinga í
sinn eigin vasa eða sveitar sinnar.
Og þá mundi ódæmí þessu af létta.
Eg vil geta þess áður en lýkur, að
það var nýlega merkur maður einn,
sem var að hugsa um að bjóða sig
fram, sem þingmann í kjördæmi
einu. Kjósendur margir úr Kjördæm
inu komu til hans og báðu hann að
gefa kost á sér.
“Já, það er nú reyndar mikið
gott og laglegt af ykkur að bjóða
þetta. En það er eitt leiðinlegt við
það: Eg þarf að kaupa ykkur ærnu
fé, og þegar eg er búinn að kaupa
yiinur, þá þarf eg að halda ykkur
við. Og ef að flokkurinn skyldi nú
falla, eða eg af einhverjum ástæðum
hætta við þingmensku, þá kemur
vandinn, því þó að eg sé búinn að
kosta upp á ykkur stórfé, þá get eg
engum selt ykkur. Enginn lifandi
maður vill gefa fyrir ykkur tvö
cents.
Járnbrautastefna Rotlin stjórnar-
innar.
Þá er annað stórvirki Sir Rod-
monds. Það er járnbrautarmálið. —
Þegar hann kom til valda, þektist
ekki önnur byggingaaðferð við járn-
brautir en sú: Að stjórnir, _ ríkis-
stjórn eða fylkisstjórnir, sömdu við
menn eða félög, að leggja ákveðnar
brautir hér og þar. Fyrir brautirnar
gáfu stjórnirnar félögunum eða bygg
ingarmönnum svo og svo mikið af
landi fyrir hverja mílu, og svo og
svo háar peningaupphæðir, ásamt
ýmsum aukabytlingum í ofanálag.
Á stjórnarárum stjórnarfeðranna í
ríkisstjórn Kanada, þegar þeir brut-
ust í að byggja Kyrrahafsbrautina,
millum hafa, höfðu þeir ekki á ann-
að að ganga en landeignir Kanada.
En brautin var eina lifæð lands og
lýða. Það var nauð, en nauðsyn
fylgdi og því sjálfsagt að nota einu
björgunarráðin, sem þá voru fyrir
höndum. En svo breyttust tímarnir
og mennirnir með. Og nú kemur
nýr hugsjónamaður fram á sögusvið-
ið. Það var Sir Rodmond P. Roblin,
nýorðinn forsætisráðherra Manitoba
fylkis. Hann vill ekki lengur bruðla
út löndum og peningum fylkisbúa.
I Hann fer þá til og kaupir Rauð-
árdals járnbrautar félagið, sem
einlægt meir og minna var á hausn-
um í stjórnartíð Greenway tjórnar-
innar. Leigir hana síðan til þeirra
járnbrautar-jöfranna McKenzie og
Mann, um 999 ára tímabil. Býður
þeim að byggja járnbrautir hér og
þar í fylkinu, með sinni samþykt. En
hann gefi þeim engin lönd né pen-
inga. En fylkið skuli ábyrgjast lán-
ardrotnum þcirra svo mikla upphæð
á míluna, með ákveðnum vöxtum,
með skuldabréfum fylkisins. Þetta
samþyktu þeir og bygðu nýjar braut-
ir einsog fara gjörði. Fengu pen-
inga fyrirstöðulaust hjá peninga-
mönnum, þá þeir vissu að skulda-
bréfa-ábyrgð fylkisins stóð á bak
við þá.
Þessi nýmæli komu sem helh-
demba úr heiðríku lofti á skilnings-
skjái margra manna. Þar á meðal
suma flokksmcnn Mr. Roblins. Lib-
eralar dönsuðu þá á ræðupöllunum,
frá hafi til hafs, óðir og ærir.
“Alt var bleki atað land.
Yfir jöklum glóði
Voða-blika af vígabrand;
Víða rigndi blóði”.
, Alþ.rímur.
A sama tíma lýsti Mr. Roblin þvi
yfir, að hann ætlaði að ráða far-
gjaldi á brautum þessara félaga i
Manitoba fylki. Ákvað þá þegar að
setja flutningsgjöld niður mjög bráð-
lega. Þá vaknaði C. P. R. félagið
við vondan draum. Þð sá, að það
mátti til að vera sömu lögum háð hér
í fylkinu, sem hið nýja félag, sem
var nafn gefið og nefnt Canadian
Northern Railway Co. (C. N. R.). —
C. P. R. félagið hafði verið einvaldur
einokunar-keisari um alt Kanada, að
mestu leyti, og ætlaði ekki að láta
Mr. Roblin né aðra kúga sig. Það
fékk því liberala í föruneyti sitt, að
mista kosti suma. Það gaf þeim und-
ir fótinn, að þeir innu ekki fyrir
gýg, sem fylgdu sér að málum, og
brytu löggjöf Mr. Roblins á bak aft-
ur. Svo fór ballið af stað: Fundir
og ræðuhöld og nótt og nýta daga
um land alt. Rifist og barist, skamm-
ast og orgað í nokkrar vikur. Skrif-
stofum C. P. R. félagsins var tæp-
lega lokað nætur og daga. Þangað
þustu þingmenn og fjárbragðalýður.
Mr. Roblin og þeir af hans mönn-
um, er skildu stefnu hans, létu sér
fátt um finnast. Héldu uppi bein-
um og skýrum svörum. Málið var af-
greitt á þingi og staðfest. Yfirmenn
C. P. R. félagsins sáu, að þeir gátu
ei bundið þenna mikla stjórnmála-
mann á klafa kúgunar sinnar og
fóru að binda fyrir buddurnar, og
þá fór ösin að þynnast í kringum
Þá.*)
*) fslendingar tóku töluverðan
þátt í þessu uppþoti. íslenzkir lib-
eralar boðuðu sjálfum sér og öðrum
fund á Northwest Hall, og í liði
Eftir stuttan tíma var Mr. R. P.
Roblin búinn að setja fargjöld og
flutningsgjöld niður til stórra muna.
1 fyrsta skifti varð C. P. R. félagið að
lægja seglin og setja niður fargjalds-
og flutnings-eyrir.
Þegar Vesturfylkin sáu, að þessi
stjórnvizku aðferð Mr. Roblins
reyndist mæta vel, þá tóku þau
þakksamlega upp sömu aðferðina og
reyndist hún þeim einnig vel.
Laurier stjórnin, sem úthúðað
hafði nýjungum Mr. Roblins, sem
landráðum við fylkið, laumuðust á
bak við orð sín og staðhæfingar,
og átt upp aðferðina eftir Mr.Roblin.
Nú er járnbrautarstefna Roblins við-
urkend lands og lýða blessun. Ekki
einasta Kanada menn, heldur .ann-
ara þjóða menn hafa stórgrætt á
þessari járnbrautarstefnu. En hún
er aðeins Mr. Roblin einum að
þakka og nokkurum af hans vitrari
stuðningsmönnum utan og innan
þings.
Roblin endurbætti lögin um tilbún-
ing kosninga listanna að stórum
mun.
Sú aðferð, sem Greenway stjórnin
hafði við tilbúning kosningalist-
anná var illa ræmd og stórgölluð.
Dauðir menn voru á listunum, svo
árum skifti. Einnig menn, sem flutt-
ir voru burt úr héraðinu, fylkinu og
jafnvel úr ríkinu. Þeir voru kjós-
endur á listunum. Á kosningadög-
um risu hinir dauðu upp úr gröfum
sínum. Hinir fjarrverandi birtust
þar. Á mörgum kjörstöðum krossaði
alt þetta herjans lið. Þetta kunnu
margir ekki við, einkum konserva-
tívar. Mr. Roblin lét því búa til ný
lög um skrásetningu kjósenda i Mani
toba fylki I£ru þau eins göð og rétt-
sýn, sem næst verður komist. ^egar
skrásetningadagar eru löglega til-
teknir, hvort sem er í sveitum eða
bæjum, þá verður hver sá, scm á
kjörskrá vill komast, að fara til skrá-
setjarans í heimilisumdæmi sínu og
láta setja sig á listann. Báðir flokk-
arnr hafa þar áreiðanlega og vel
kunnuga menn til að líta eftir, að
hvorki menn með ásettu ráði svíki
sig inn á listann, eða aðrir komi ó-
kjörgengum mönnum á kjörskrá. —
Þyki umboðsmönnum pólitisku
flokkanna eitthvað grunsamlegt við
þá, sem á kjörskr eru settir, er þeim
sömu stefnt fyrir rannsóknarrétt.
Þá rannsóknarrétti halda fylkisdóm-
ararnir og hafa æðsta úrskurðarvald
yfir kjörskrm fyrir fylkið. Lengra
og sanngjarnara verður ekki komist.
Þó reynt hafi verið, að svíkja
menn inn á listana, þá er það ekki
sök laganna, heldur glæpfýsni ein-
stakra pólitiskra misyndismanna.
Sir Rodmond hefir hlotið viður-
kenningu fyrir þessa lagabót, sem og
margt annað, sem liann til bóta
færði í almenningsmála þágu.
Barátta Roblin’s viS Laurier
stjórnina.
Þegar Manitoba fékk sjálfstæð
fylkisréttindi, þá hlaut það eignar-
rétt á öllum svonefndu “bleytilönd-
um.” Jafn harðan og landstjórnin
lét inæla löndin, bar henni að af-
henda fylkinu þau “bleytulönd,”
sem yfirmælingamaður merkti á
landabréfauppdráttunum. Þessa af-
greiðslu uppfylti landsstjórnin þol-
anlega fram á stjónarformensku
Laurier stjórnarinnar. Þegar kon-
servatívar voru teknir við völdum í
Manitoba, skeytti Laurier stjórnin
ekki um að uppfylla landafgreiðslu-
skyldu ríkisins. Hvernig sem Rob-
lin stjórnin ámálgaði að fá afgreidd
þeirra flaut einn eða fleiri íslenzkir
konservatívar. Fyrir Mr. Roblins
hönd mætti á þeim fundi B. L. Bald-
winson þingmaður þá, og K. Ásg.
Benediktsson. — Var Mr. Roblin
skaminaður þar fyrir heimsku og ó-
forsjálni, þó mikið vægara en víða
á millum annara þjóðflokka. Nokk-
uð margir íslendingar af báðum
flokkum sáu fljótlega, að þessi ný-
mæli Mr. Roblins í járnbrautarmál-
unum mundu ekki vera svo fjarri
sanni. Jæja„ það var bezt að reyna
þessi splunkurnýju nýmæli.
Höf.
löndin, fór landsstjórnin undan með
þvælingi og alls konar vífilengjum.
Afhenti hluta af löndunum hér og
þar, eftir sínu eigin höfði og ráða-
bruggi flokksmanna sinna.
í ofanálag við þessi óskil á “flóa-
löndum”, bætti Laurier stjórnin því
við, að þrjóskast að borga fylkinu
árlegt tillag. Landsstjórninni ber að
borga fylkinu nefskatt. Það er lög-
ákveðna upphæð í peningum fyrir
hvern fylkisbúa.
Roblin stjórnin gjörði margar og
réttmætar skuldakröfur. En alt var
dregið á langinn. Svo kom að lands-
stjórnin skuldaði fylkinu fleiri
hundruð þúsundir með rentum og
rentu-rentum. — Laurier stjórnin
gjörði þetta af flokksofstæki. Hún
kærði sig kollótta um fjárhag fylkis-
ins og velferð þess. Hún misbauð
fylkisbúum og bar réttindi þeirra
fyrir borð. Eftir ströng umsvif og
kostbærar atrcnnur, auðnaðist Rob-
lin stjórninni, að rétta hlut Manitoba
fylkis. En með þessu og öðrum ó-
löguni skaðaði Laurier-stjórnin
fylkið í framfarabaráttunni og í við-
skiftarásinni, og það með' opnum
augum, bg af miður (lrengileguni
hvötum. ,
Símakaupin og símakerfið.
Það var eitt af áhugamálum Mr.
Roblins, að fylkið ætti símakérfið.
En til þess þurfti annað tveggja:
1) Að kaupa út Bell Telephone Co.,
sem átti þá eftir nokkur ár af starfs-
réttindum ífylkinu: — 2) Eða að
byggja nýtt símakerfi og keppa við
Bell félagið. Eftir langt stímabrak
keypti fylkisstjórnin eignir tíell fé-
lagsins hér í fylkinu. Enginn heil-
skygn maður gat búist við öðru, en
Bell félagið setti hæsta verð á eignir
sínar. Mr. Roblin hefir liklega
hugsað eins og íslenzki málsháttur-
inn segir: “Deyr enginn, þótt dýrt
kaupi”.
Mótstöðumenn hans héldu því
fram, að hann hefði borgað of mik-
ið fyrir símakerfið. En hvort svo
hefir verið, er mál, sem erfitt er að
gefa úrskurð í. Þvi þannig er öllum
eða flestum framtíðar fyrirtækjum
varið, að þar má lengi um ágóða og
tap þrátta í þessum skilningi.
Mr. Roblin hafði svo áætlað, að
símagjöldn myndu lækka alt að
helmingi. Það höfðu sérfræðingar
reiknað með honum og voru honum
sammála. SirRodmond hrinti síma-
kerfi fylkisins á stað. Ilann setti
umboðsnefnd til að annast það að
öllu leyti og var hún óháð stjórn-
málum. Með hans samþykt lækkaði
nefndin símagjöld, og byrjaði strax
að fjölga simuin og leggja nýjar lín-
ur út um alt fylki, alt eins og þorp
og sveitir báðu um. Stjórnin lánaði
penngna til að byggja línurnar og
kaupa efni og áhöld, sem símanot-
endur endurborguðu á tilteknu tíma-
bili.
Það kom brátt í ljós, að símakerf-
ið gat ekki borið sig af eigin ram-
leik, með niðurfærðum ársgjöldum.
Var það eðlilegt, þar sem nýbygðar
símalínur voru litið eða ekkert farn-
ar að gefa af sér í inntekta dálkinn.
Þar ofan í kaupið varð uppvíst, að
umboðsefndin var skipuð af miður-
ráðvöndum mönnum. En þrátt fyrir
alt er talsíminn ódýrari enn áður,
þegar tekin er til samanburðar síma-
fjölgunin, sem margfaldast óðfluga.
Nú getur símanotarinn rekið samta)
og brýn erindi úr húsinu eða skrif-
stofum um þvert og endilangt fylk-
ið og í allar áttir utan fylkisins. —
Bændum og borgarlýð er svo vel við
þessar umbætur, að þeir gætu ekki
án þeirra verið, jafnvel þó síma-
gjöldin væru liækkuð að nokkrum
mun. Ár frá ári aukast tekjurnar og
þægindin með hraðstigum.
Stækkun Manitoba fylkis.
óefað er stækkun fylkisins það
stærsta stórvirki Roblin stjórnarinn-
ar, og drenglyndi Borden stjórnar-
innar. Um Mörg ár hafði Sir Rod-
mond barist með hnúum og hnefum
við Laurier stjórnina, um réttmæta
stækkun fylkisins, og fylgdi honum
þar almenningsviljinn. En um slíkt
var ekki að tala við Laurier stjórn-
ina. Af lúalegustu pólitiskri ósann-
girni var Manitoba fylki olnboga-
barn Sir Wilfrids Lauriers og sumra
austanverja. En liberalar í Manitoba
básúnuðu alt gott og blessað, sem
Laurier og hans flokkur aðhafðist.
Þótt hann træði skóinn ofan af Mani
toba með öllu móti, var sjálfsagt að
vegsama athæfi hans og dansa á
hnjánum eftir argi hans og pípu-
blæstri.
Með fylkisstækkunina gekk ekki
né rak fyrri en Laurier stjórnin valt
úr valdastóli árið 1911. Sir Robert
L. Borden hafði lofað að stækka
Manitoba strax og hann yrði stjórn-
arformaður í Kanada. Enda gjörði
hann það fljótt og vel, þegar hannn
fékk völd og stjórn landsins i hend-
ur.' Á þeim tima urðu liberalar í
Manitoba því hjartanlega sam-
þykkir. —
Nú er Manitoba fylki miðpunktur
allra fylkja í Kanada, sunnan frá
landamerkjum Bandaríkjanna óg
iiorður í Hudsons flóann. Það nauð-
synjaverk og happaiðja er allra
manna mest Mr. Roblin að þakka og
beztu fylgismönnum hans. Nafn
hans verður þar við ' riðið ineðan
nokkur saga er til í Kanada.
(Áframhald).
K. Á. B.
Rannsóknarnefndin.
Þeir hafa verið að halda rann-
sókn yfir ræflunum Horwood og
Salt, suður í Minneapolis og hafa
blöðin verið full af því á degi hverj-
um. 3>eir hafa sagt ósköpin öll og
borið sakir á eina fjóra ráðgjafana
og Salt er búinn að viðurkenna að
hann hafi tekið mútur upp á meira
n 11,000 dollara en heimtaði tuttugu
þúsund. Einn bófinn Hooke sagði
að 10,000 dollurum hef'ði verið stolið
af sér suðurfrá, en því hefir líklega
enginn trúað heldur að liann hafi
stolið því sjálfur.
Horwood kom þeim í málin
Howden og Dr. Simpson auk Dr.
Montague og Coldwell. Hann var
lasinn garmurinn Horwood og þegar
liann loksins í meinleysi var spurð-
ur að því, liversvegna hann hefði
borið falskan vitnisburð fyrir nefnd
inni sein Robjin setti, þá leið yfir
snáða, það má ekki tala ljótt við þá
þessa menn eða harkalega, þeir þola
það ekki blessaðir. Það er reyndar
ekki búið að yfirheyra þá sem sak-
aðir eru, en furðu er framburður
þeirra ljóttir sem bútð er að yflr-
heyra. Og hart er að leynast úr
dróma þeim þó að helmingur væri
lýgi.
Ritstjóri Heimskringlu ritaði
greinina “Nýlunda” í Heimskringlu
27da Maí, vitandi að menn myndu
inargir verða á móti. Það er mis-
skilningur að hann bafi ætlað hinni
heiðruðu konu í Alberta að taka til
sín orðin sem liún tilgreinir, einkum
jiar sem það virðist sem hann sé
konu þessari alveg sammála.
En þetta er mál, sem þarf að hafa
framgang og liefur fyrri eða síðar, og
gleður það hö’fundinn að ýmsir og
það merkir menn og konur hafa
látið í ljósi ánægju sína yfir henni.
Hafa skeyti komið um það sunnan
úr Bandaríkjunum, vestan frá hafi
norðan úr Alberta og Saskatche-
wan og nú seinast grein þessi. Með
ánægju tæki ritstjórinn upp í blað-
ið smáar greinar í þá átt sem konan
frá Alberta bendir á í grein sinni.
ÁGRIP AF REGLUGJÖRÐ.
um heimilisréttaríönd í Canada
Norðvesturlandinu.
Hver, sem heflr fyrlr fjðlskyldu a®
sjá eBa karlmaSur eldrl en 18 ára, get-
ur tekl?! helmillsrétt á fjörtiung dr
sectlon af óteknu stjórnarlandl I Man-
sækjandl vertiur sjálfur atj koma á
Itoba, Saskatchewan og Alberta Um-
landskrlfstofu stjórnarinnar, etiá und-
Irskrifstofu hennar I því hératSI. 1 um-
bobl annars má taka land á öllum
landskrlfstofum stjórnarlnnar (en ekkl
á undlr skrlfstofum) mets vlssum skll-
yrtium.
^lýYLDCR—Sex mánatia ábútS og
ræktun landsins á hverju af þremur
árum Landneml má búa metS vlssum
sKUyrtSum lnnan 9 mílna frá helmllls-
réttarlandl sínu, á landt ssm ekkl er
mlnna en 80 ekrur. Sæmllegt ívöru-
hus vertSur atS byggja, at5 undanteknu
þegar ábútSar skyldurnar eru fullnægts-
ar lnnan 9 mílna fjarlægtS á ötSru
landl, elns og fyr er frá gretnt.
1 vissum hérutSum getur gótSur og
efntlegur landnemi fengitS forkaups-
rétt á fJórtSungl sectíónar metifram
landl slnu. VertS $3.00 fyrir ekru hverja.
SKYLDIIR—Sex mánatSa ábútS á
hverju hinna næstu þriggja ára eftlr
at5 hann hefir unnitS sér inn eignar-
bréf fyrir heimllisréttarlandi sinu, og
-uk þess ræktatS 60 ekrur á hinu seinna
landi. Forkaupsréttarbréf getur land-
nemi fengitS um leit! og hann tekur
heimillsréttarbréfitS, cn þó metS vlssum
skllyrtSum.
Landneml sem eytt hefur hetmllis-
rétti sinum, getur fengit5 heimllisrétt-
arland keypt i vissum hérut5um. Vertl
$3.00 fyrir ekru hverja SKYLDUR______
VertSur atS sitja á landitiu 6 mánutSi af
hverju af þremur næstu árum, rækta
60 ekrur og reisa hús á landinu, sem er
$300.00 virtSi.
Bera má nitiur ekrutal, er ræktast
skal, sé landltS óslétt, skógl vaxiti etla
grýtt. Búþening má hafa á landinu i
statS ræktunar undir vissum skilyrtSum.
W. W. CORY,
Deputy Mlnlster of the Interlor.
BlötS, sem flytja þessa auglýslngu
leyflslaust fá enga borgun fyrlr.